Foto lajm/

Udhëtim të mbarë në rrugën e dijes këtyre dhjetë djemve dhe vajzave

Redaksia e gazetës “Dielli” i bashkohet urimit të Ambasadës së SHBA në Tiranë për djemtë e vajzat shqiptare që përfituan nga programi YES, viti 2017-2018.

Bashkohuni me ne për t’i uruar këtij grupi me dhjetë djem e vajza shqiptare, një vit të mrekullueshëm jetese dhe studimi në Shtetet e Bashkuara, si pjesëmarrës në programin YES. Për më shumë informacion rreth programit YES, vizitoni: https://goo.gl/tZ95D5
Join us in wishing this group of ten amazing Albanian girls and boys a wonderful year of living and studying in the United States as YES Students. For more information about the YES program, visit:https://goo.gl/tZ95D5

Analisti amerikan, Daniel Serwer, gjatë një interviste për gazetën “Zëri” ka folur edhe për dialogun Kosovë – Serbi.Ai ka thënë se Serbia duhet ta njohë pavarësinë e Kosovës dhe ta heqë atë nga Kushtetuta sa më parë. Duke shtuar se anëtarësimi i Kosovës në OKB dhe shkëmbimi i përfaqësuesve diplomatikë në nivel ambasadorësh duhet të pasojnë më tej

Zëri: Është paralajmëruar se dialogu në mes të Kosovës dhe Serbisë mund të zhvillohet në nivel presidentësh. Sa mund të jetë e pritshme kalimi i dialogut në një fazë të tillë?

Serwer: Presidentët kanë krijuar një raport reciprokisht të respektueshëm, i cili duhet të mbështetet. Por sigurisht paqëndrueshmëria politike në anën e Prishtinës mund ta bëjë dialogun të vështirë. Nga ana e Beogradit gjërat duken mjaft të qëndrueshme tani për tani, edhe nëse disa kundërshtojnë vlefshmërinë e zgjedhjeve të fundit.

Zëri: Presidenti i Serbisë Vuçiq ka paralajmëruar një debat të brendshëm për Kosovën. A prisni që lidershipi në Beograd, në kuadër të proceseve eurointegruese, ta heqë Kosovën nga kushtetuta e saj?

Serwer: Unë pres që Serbia në kuadër të procesit të eurointegrimit të pranojë sovranitetin dhe integritetin territorial të Kosovës, duke përfshirë (por jo vetëm) heqjen e saj nga Kushtetuta.  Anëtarësimi i Kosovës në OKB dhe shkëmbimi i përfaqësuesve diplomatikë në nivel ambasadorësh duhet të pasojnë më tej. Pyetja është nëse kjo do të bëhet në çastin e fundit para pranimit në BE kur levat negociuese do të jenë krejtësisht në anën e BE-së ose më herët kur Beogradi mund të shpresojë të marrë një marrëveshje më të mirë. Unë mendoj se është më mirë të bëhet kjo sa më parë sesa më vonë, por sigurisht që i takon serbëve e jo të huajve që të vendosin dhe do të varet nga rezultati i debatit të brendshëm që presidenti i ka propozuar.

“Derrat e egër”- ( The Wild Boars), një roman në anglisht i shkrimtarit Përparim Kapllani, historia tragjike e një vogëlushi shqiptar nga Gjakova që pa vdekjen me sy.

Foto: Shkrimtari Perparim Kapllani/

Nga Avdulla Kënaçi/Kanada/

Botimi i një vepre letrare në gjuhë të huaj, është një sukses i kulturës shqiptare, aq më tepër që gjuha anglisht sot është bërë një gjuhë ndërkombëtare që e përdorin miliona njerëz në botë. Unë kisha lexuar më parë disa botime të Papit në gjuhën shqip dhe ato më kishin rrëmbyer me subjektin interesant dhe stilin letrar sa të thjeshtë, aq edhe tërheqës. Ai rreket të kapë tema të një interesi të gjerë kombëtar si ato historike me mbretëreshën Teutë, apo me brengën e një emigranti shqiptar nga Çamëria që gjithë jetën ia kushton një plani sekret se si të marrë tapitë e familjes së tij të groposura nën pragun e shtëpsë së djegur e të shkatërruar në kohën e maskrave të gjeneral Zervës që vrau, dogji dhe varrosi të gjallë mijra shqiptarë të pafajshëm të krahinës së Çamërisë.

Po cili është Përparim Kapllani, ose Papi  siç njihet midis miqsh këtu në Kanada. Një emigrant i fillim shekullit që jetojmë. Oficer i shkolluar në Akademinë Ushtarake në Tiranë, në të gjitha shkallët me rezultate të shkëlyera, njohës i mirë i anglishtes  dhe një ish gazetar i të përditëshmes “Shekulli” në kryeqytet. Trup pakët, modest, po me sy ngjyrë ulliri që i shkëlqejnë, energjik dhe i papërtuar në çdo  veprimatri të komunitetit shqiptar në Toronto të Kanadasë. Drejtuesi i aktivitetit apo kryetari i Shoqatës, gjithënjë do të thonë: “Pasi të mbarojmë, ju lutem të shijojmë picat e Papit që si gjithmonë janë falas…” Mendova se ai  i jep falas picat, por jo librat, ndoshta kjo është një mënyrë për të bërë tregëti. Isha i gabuar: Në 50-vjetorin e Ditëlindjes së tij, unë pashë se si të gjitha të ardhurat nga shitja e librave ia dhuroi Shoqatës.

Romanin “Derrat e egër”  ( The Wild Boars) ma dhuroi me autograf,  megjithëse mund ta gjeja edhe në Amazona. E lashë mënjanë për ta lexuar më me nge e me laps në dorë nga se më duhet të jepja një mendim të pjekur e pa u nxituar, kështu do të shprehja edhe unë respektin ndaj tij. Subjekti më befasoi dhe më ngjau si një histori e njohur. Kishte shumë vërtetësi. E them këtë sepse duke punuar në Televizion, luftën e Kosovës e kam ndjekur hap pas hapi. Kam pritur e përcjellë qindra të dëbuar nga trojet e tyre dhe kam dëgjuar në dhjetra intervista in live për përdhunime dhe masakra të papara e të padëgjuara.

Një histori si mijëra të tjera. Një fëmijë dhjetë vjeçqë me sytë e tij sheh se si masakrohet nëna dhe tri motrat e tij prej militarëve serbë. Habia i vjen kur midis tyre ai njeh babain e shoqes së klasës së vet me të cilën ndanin lodrat dhe mësimet. Përse ai kishte kaq shumë urrejtje ndaj shqiptarëve? Përse tinëzisht vret fëmijë dhe gra kur ata prej vitesh jetonin në të njëjtën rrugë, në të njëjtin qytet? Blenin në të njëjtin supermarket dhe pinin të njëjtin ujë?

Pavarësisht hutimit të vogëlushit, si një ushtarak karriere, autori spjegon hollësisht mentalitetin shovinist të militarëve serbë, frymëzimin dhe simbolet që ata mbajnë në zyra, urrejtjen etnike të mbrujtur në mendjet e tyre raciste dhe në fund, spastrimi etnik; duke rrahur, përdhunuar e vrarë në masë shqiptarët. Formacionet ushatrake paramilitare, nuk janë spontane, por mjaft të organizuara. Vrasjet dhe përndjekjet bëhen natën me një etje perverse. Operacioni “Patkoi” çfarosi mijra shqiptarë të pafajshëm, më shumë se dhejtëmijë. Për të fshehur gjurmët e krimit, forcat ushtarake serbe, policore e paramilitare, dëbuan me dhunë rreth një million shqiptarë duke zhdukur edhe regjistrat e tyre të gjendjes civile që kurrë ata të mos pretendonin më të ktheheshin  në Kosovë. Përdhunuan rreth 20 mijë gra e vajza duke përfshirë edhe fëmijë, disa i zhdukën. Mbytën në puse, (bunarë) qindar fshatarë, ekzekutuan pa gjyq dhe mbytën me thasë neiloni qindra të rinj e burra. Vranë në pritë të pabesë 14 burra dhe djem që hynin nga kufiri shqiptar duke i djegur me gjithë pajime. Legjendare është lufta e familjes Jashari në Drenicë duke luftuar me një ushtri të tërë deri sa u shuan 28 burra, gra e fëmijë. Diplomati amerikan William Walker zbuloi në Reak një varr masiv me 45 burra të ekzekutuar natën e të hedhur në një gropë të përbashkët, 22 kufoma u gjetën në puset e Kotlinës, 53 trupa u dogjën të gjallë në Batajnicë, ndërsa në ujrat e Danubit në një kamion frigoriferik u gjetën 86 trupa shqiptarësh të vdekur, u pushkatuan dhe u zhdukën të burgosurit e Dubravës, rreth 1000 shqiptarë ende nuk janë gjetur as sot, gati pas dy dekadash. Një genocid i pashembullt. Ne rikujtuam këtu vetëm disa…Po me sa duket, ngjarja konkrete që ka frymëzuar shkrimtarin Përparim Kapllani, është masakra e Gjakovës e 1 ,2 prillit e vitit 1999, kur fëmijët nga 2 deri në 10 vjeçdhe nënat e motrat e tyre të katër familjeve të fshehura në bodrumin e shtëpisë së Lulëzim Vejsit, u masakruan, vranë dhe u dogjën të gjallë. Ajo natë në qytetin e Gjakovës mund të quhet si Nata e Shën Bartolemeut sepse ve  këtyre në lagjen e parë u ekzekutuan 60 shqiptarë pa asnjë lloj gjyqi. Nga kjo natë nis edhe aventura e personazhit qendror të romanit “Derrat e egër”, Drenit 10-vjear (mëshiruar tek personazhi Ermal Bllaca) të cilit pasi iu masakruan tri motrat dhe nënën e tij Valbona, plagoset edhe vetë. Midis kriminelëve të maskuar, ekzekutorë, ai njohu babain e shoqes së tij sërbe me të cilën ishin fqinj dhe ndanin së bashku lodrat dhe mësimet. Si mund të ishte kriminel babai i një fëmije si ajo?  Vrasjet e tyre nuk kanë motiv dhe kuptim për vogëlushin. Këtu na vjen në ndihmë komenti i autorit i cili spjegon teorinë famëkeqe të akademikut Çubrilloviç i cili ka frymëzuar serbët fanatikë se Kosova është djepi i Sërbisë dhe shqiptarët janë të ardhur, kur hisorikisht është e kundërta.

Lufta me ndërhyrjen e Natos dhe UÇK mbaron me kthimin në Kosovë të  shqiptarëve të dëbuar, por Dreni (alias Ermal Bllaca) dhe i ati i tij përfundojnë emigrantë në Kanada. Aty rritet e burrërrohet ky djalosh që u arratis i plagosur, që pa vdekjen me sy, që pa si u shuan tri motrat dhe nëna e tij… Agjë nuk e ngushëllon Drenin deri sa kriminelët që masakruan familjen janë gjallë e të pandëshkuar. Ai thur plane si të hyjë në Serbi ku ka mësuar se ndodhen të patrazuar e të paindentifikuar kriminelët e spastrimit etnik. Pas një sërë kombinacionesh, ai hyn i maskuar në folenë e tyre në një rezervat gjuetie, (me identitet të rremë serb) njeh disa nga kriminelët dhe pret orën e hakmarrjes për të cilën kishte menduar e përgatitur për më se dhjetë vjet. Dhe hakmarrja vjen, mirpo në vend që ai të goditë dorën e zezë, qëllon derrin e egër që sulmon gjuetarin, babain e shoqes së vet sërbe, i cili në këtë rast është pikërisht ai që masakroi. Zbulohet dhe shpëton për herë të dytë nga duart e tyre. Për lexuesin është e habitshme kjo kthesë. Pse nuk vrau? Dreni këtë e bëri se nuk është kriminel, sepse kërkon që ata të bëhen shembull në gjyqin Ndërkombëtar të Hagës, apo këtu ka diça tjetër…Enigma zgjidhet aty afër fundit të romanit kur ai e gjurmon këtë fytyrë të urryer gjer në dasmën e shoqes së vet në Australinë e largët. I ndihmuar edhe nga shqiptarë të tjerë, ata e kapin dhe ia dorëzojnë drejtësisë Ndërkombëtare. (Dreni-Ermali më vonë do të dëshmonte ndaj mizorisë së natës së 1-2 prillit në Gjyqin Ndërkombëtar)

Gjesti i Drenit (Ermalit) është njerëzor dhe human, ai nuk dëshëron që fëmijët sërbë, qofshin edhe bij kriminelësh të mos pësojnë fatin e tyre. Duke ecur në pistën e hakmarrjes me vite të tëra, ai reflekton. Romani jep mesazhin e madh se shqiptarët në thelb janë njerëzorë, humanë dhe vlerësojnë drejtësinë, respektojnë ligjet dhe janë për bashkëjetesë, pa cënuar lirinë e tyre. Është debulesa e miqësisë së pafajshme fëminore e një vajze sërbe dhe e një djali shqiptar që triumfon mbi hakmarrjen e egër, mbi primitivitetin dhe trashëgiminë armiqësore që na kanë imponuar armiqtë shekullorë.

Çfarë e bën interesant këtë roman? Për lexuesit mbarë kombëtarë ai është një best seller që paraqit me vërtetësi genocidin serb, mentalitetin e tyre shovinist dhe mizoritë mbi një popull të vogël me gjuhë dhe besim fetar tjetër i cili në shekuj është dhe rron në trojet e veta. Krimi mbi fëmijë dhe gra të pafajshme është kulmi i egërsisë dhe i mizorisë së tyre, frymëzuar nga teori famëkeqe shoviniste. Autori në mënyrë bindëse përshkruan motivet dhe organizimin e tyre ushtarak, masakrat natën dhe urrejtjen shekullore që ata kanë grumbulluar pikë-pikë në shpirtin e tyre të zi.

Përparim Kapllani, duke u rritur vetë si një fëmijë jetim që nga mosha 10 vjeç jep mjaft bukur marrëdhëniet babë-bir, bashkëbisedimin dhe kujdesin për njëri-tjetrin në emigracionin kanadez. Një baba që mundohet të zëvendësojë me të gjitha mënyrat mungesën e nënës për birin e vet. Ai si një këshillëtar dhe ëngjëll mbrojës edhe aty ku nuk e pret, tregon se sa e fuqishme është familja shqiptare, sa solidare dhe njerëzore. Kjo dukuri vihet re edhe në korrelacionin midis shqiptarëve emigratë dhe lidhjen e fuqishme me Kosovën e Shqipërinë, dashurinë për gjuhën, kulturën dhe traditat shekullore që na kanë mbajtur gjithënjë të bashkuar. Shqiptarët janë një popull i vogël në Jug të Europës, por mjaft vital, krijues dhe krenarë për kombësinë e tyre. Romani ka vlera njohëse edhe në këtë drejtim, por mbi të gjitha ai bën thirrje që të tejkalohet kjo armiqësi dhe urrejtje etnike e cila e ka bazën tek një psikologji shoviniste e “Serbisë së madhe”, ushqyer nga një megallomani e ndryshkur shekullore. Personazhet negativë janë skalitur me merak dhe nga kapitulli në kapitull urrejtja ndaj tyre rritet si një ortek.

Pas leximit të këtij romani, me përshtypjet më të mira, u nisa në picerinë “Albania” në Toronto për t’i shprehur autorit mbresat e mia ballë për ballë e sy më sy. E gjeta me lehtësi “folenë” e tij nga se që larg dukej flamuri shqiptar. Ishte mëngjes herët kur ende kishte  fare pak klientë. Dera ishte e hapur dhe asgjë nuk pipëtinte. Zgjata kryet pas banakut dhe përpara kompjuterit pashë autorin e romanit. Më ofroi një karrike. Nisëm bisedat jo për picat, por për letërsinë dhe pikërisht për romanin  “The Wild Boars”…

–         Sigurisht që romanin e ke shkruar në shtëpi?

–         Jo, këtu, tek kjo kthina e vogël.

–         Si ka mundësi?

–         Këtu unë punoj 16 orë, kur nuk ka klientë, shkruaj….

Shikova rrotull. Një kamera sillte pamje nga dera e lokalit dhe një tjetër nga tavolinat. Djathtas, një pirg i madh  me libra gati në të rrëzuar, pjesa më e madhe letërsi në gjuhën anglisht. Çudi, ku e gjen ky njeri trupvogël gjithë atë energji për të mbajtur gjallë e më këmbë picerinë “Albania” dhe letërsinë artistike që endet sa nga Çamëria në Luginën e Preshevës…

Nga Frank Shkreli/

Ky është vlerësimi i medias amerikane dhe i vet anëtarve të Kongresit Amerikan, përfshirë disa prej emërave më të njohur të senatorëve amerikanë të Partisë Republikane.  Disa prej tyre nuk kanë munguar të shfaqin publikisht frustrimet dhe shqetësimet e tyre për mënyrën e qeverisjes nga ana e Presidentit Trump, mungesën e disiplinës dhe stililin e tij prej udhëheqsi dhe me gjëndjen që shpesh tashmë karakterizohet si kaotike në punët e përditshme brenda Shtëpisë së Bardhë.

Kritikat ndaj Z. Trump nga Partia Demokrate dhe e përfaqsuesve të saj në Kongres kanë qenë gjithashtu të ashpra, por ato priten të jenë të tilla nga një parti që është në opozitë. Por ajo që duhet të shqetësoj Presidentin Trump si dhe këshilltarët dhe mbështetsit e tij, është fakti se vet republikanët, përfshirë përfaqsuesit më të lartë në Kongres dhe në Senatin Amerikan, kanë filluar të tregojnë shënja lodhjeje me mënyrën e qeverisjes së administartës Trump dhe posaçërisht me deklaratat publike të Presidentit Trump mbi çështje të ndryshme të politikës së mbrendshme dhe të jashtme.  Ditët e fundit, Presidenti Trump është kritikuar ashpër se ishte i vonuar në dënimin e një grupi neo-nazistë që ishin mbledhur për një protestë në qytetin Çarletsvillë të shtetit Virxhinia 10-ditë më parë, protestë e cila përfundoi në vdekjen e një kundër-protetsuesjeje dhe në plagosjen e dyzina të tjerëve.

Për këtë Z. Trump u ndesh me kritika të ashpra nga shumë qarqe në Washington dhe nga shoqëria amerikane në përgjithsi, përfshirë median. Por ishin kritikat që erdhën menjëherë nga një numër senatorësh republikanë në Senatin Amerikan, për reagimin e ashpër të cilëve duhet të shqetësohet Z. Trump. Jo se kritikat e tjerëve nuk kanë rëndësi, por sepse janë pikërisht senatorët republikanë ata, për mbështetjen e të cilëve, ka nevojë Presidenti Trump.

Sidoqë të konsiderohen këto kritika të senatorëve republikanëve në Kongres, ditët e fundit, nga vërejtës të spektreve të ndryshme politike, pro dhe kundër, një gjë është e qartë: mund të thuhet se ato janë të pa precedencë në fjalorin politik amerikan, e që nuk janë dëgjuar ndoshta mund të thuhet ç’prej skandalit “Vuotergejt” në fillim të 1970-ave, atëherë kur në të vërtetë ishin vetë republikanët në Kongres ata të cilët hetuan skandalin që më në fund çoi në cenzurimin e ish-presidentit republikan, Riçard Nikson dhe në dorëheqjen e tij nga detyra e presidentit.

Njëri prej zërave më kritikë javën që kaloi kundër Z. Trump ishte ai i Senatorit Bob Crocker nga shteti Tenesi, i cili njëherazi mban edhe detyrën me influencë në Kongres, si Kryetar i Komisionit të Senatit për Marrëdhënie të Jashtme.  Senatori Crocker në një takim me gazetarët në qytetin Çatanuga në Tenesi – i pyetur për reagimet e tija mbi ngjarjet e fundit në Çarletsvillë të Virxhinias, u shpreh se, Presidenti Trump nuk i ka karakteristikat e nevojshme, duke thënë se ai, “Nuk ka mundur ende të demonstrojë stabilitetin dhe as disa prej aftësive të cilat ai duhet t’i ketë venë në dukje deri më tani, me qëllim që të dalë me sukses”, në realizimin e agjendës së tij si president.  Ai bëri thirrje për për një fillim të ri, duke thënë se nevojiten “ndryshime radikale” në Shtëpinë e Bardhë dhe se mos bërja e ndryshimeve të tilla e lë vendin në “rrezik të madh”.  Në të kaluarën, Senatori Crocker ka kritikuar ashpër por edhe e ka mbrojtur Presidentin Trump dhe administratën e tij, ndërsa ka thënë se pajtohet me disa politika kyçe të Shtëpisë së Bardhë.  “Ne kemi nevojë që ai (Presidenti Trump) të dalë me sukses. Kombi ynë ka nevojë që ai të dalë me sukses”, u ka thënë gazetarëve Senatori Bob Crocker.   Senatori Crocker i bëri komentet e tija kritike ndaj Presidentit Trump pasi një numër senatorësh të njohur republikanë, përfshirë Senatorët Xhon Mekejn, Mark Rubio dhe Xhef Flejk, Lindsi Gaham, e të tjerë, kritikuan gjithashtu përgjigjen e Presidentit Trump ndaj protestave dhe kundër protestave, në Çarlotsvillë, dhjetë ditë më parë.

Presidenti Trump është “fërkuar” edhe me udhëheqsin e shumicës republikane në Senat, Z. Mitç Mëkanëll dhe me Kryetarin e Dhomës së Përfaqsuesve me shumicë republikane, Kongresistin Polë Rajen, i cili është shprehur ditët e fundit se, “Duhet të jemi tepër të qartë se urrejtja dhe fanaticizmi janë në kundërshtim të plotë me të gjitha qëndrimet parimore të moralshme të këtij vendi. Për këtë, nuk guxohet të ketë asnjë dyshim.”  Ndërsa Senatori republikan nga shteti Arizona,  Xhef Flejk ka botuar kohët e fundit një libër ku, sipas të dhënave në media, paralajmëron se “Konservatizmi po komprometohet nga forca të tjera të fuqishme si –nacionalizmi, populizmi dhe ksenofobia”, një referebncë kjo ndaj ardhjes në fuqi të presidentit Trump.Ndërsa, Senatori Mëkejn, cili shpesh kritikon politikat e brendshme dhe të jashtme të Z. Trump, është shprehur në lidhje me zhvillimet në Çarletsvillë duke thënë se ”Nuk mund të ketë barazi morale midis racistëve dhe amerikanëve të cilët marrin një qëndrim parimor kundër urrejtjes dhe fanatizmit.”  Ndërkohë që një zë tjetër me rëndësi dhe influencë në Kongres, sidomos në punët e jashtëme, Senatori republikan Lindsi Graham i bëri thirrje Presidentit Trump duke iu drejtuar me fjalët: “Z. President. Ju inkurajoj që të përpiqeni të na bashkoni si komb, pas ngjarjeve të tmershme në Çarlotsvillë. Fjalët e juaja po i ndajnë amerikanët dhe nuk po i pajtojnë ata”, theksoi Senatori I Karolinës së Jugut.

Të gjitha këto reagime erdhën si përfundim i deklaratës së parë të Presidentit Trump në lidhje me ngarjet në Çarlotsvillë, ndërkohë që ishte shprehur se, “Dënoj urrejtjet, fanaticizmin dhe dhunën nga të gjitha palët.”  Kjo dekalaratë u kritikua ashpër dhe u konsideruar si e pa mjaftueshme – pasi u interpretua se Presidenti barazoi të dy palët, moralisht — gjë që çoi në një deklaratë të dytë të Presidentit Trump, në lidhje me ngjarjet në Virxhinia. Kësaj radhe ai bëri një deklaratë më të fortë kundër grupeve ekstremiste duke përmendur drejt për drejt me emër, organizatat ekstremiste dhe raciste KKK, neonzistët dhe të tjerë. “Racistët”, tha Presidenti Trump nga Shtëpia e Bardhë, “si dhe ata që shkaktojnë dhunë në emër të tyre, janë kriminelë dhe vrasës, përfshirë KKK dhe neo-nazistët, e të tjera grupe urrejtëse, të cilat janë fyese ndaj të gjitha parimeve që ne amerikanët i duam dhe i ruajmë si të shënjta.”

Heret ose vonë, besoj se zhurma rreth ngarjeve në Çarletsvillë do të pushojë, ndonëse ndoshta nuk do të harrohet aq shpejt. Por, marrëdhëniet e Presidentit Trump me Kongresin amerikan, sidomos me republikanët që kanë shumicën, janë aty dhe të përditshme. Të dy palët kanë nevojë për njëra tjetrën nëqoftse duan të zbatojnë agjendën e tyre të politikës së jashtme dhe të brendshme për kombin e tyre, agjendë për të cilën janë zgjedhur nëntorin e kaluar dhe të cilën ua kanë premtuar votuesve amerikanë se do ta miratojnë, në drejtim të cilës deri tashti nuk është bërë asgjë.  Janë pikërisht senatorët republikanë ata për të cilët ka më shumë nevojë Presidenti Trump, nëqoftse shpreson që Kongresi të miratojë agjendën e tij — ose pjesë të saj kryesore — për të cilën bëri fushatë në zgjedhjet presidenciale.

Për më tepër dhe çka është më e rëndësishme, Z. Trump duhet ta mbajë mirë me udhëheqsit republikanë në Kongres, sepse është ai që do të ketë nevojën e senatorëve republikanë nëqoftse — për një aryse ose një tjetër — vjen puna tek censurimi i tij në Kongres, si përfundim i hetimeve që po zhvillon tani prokurori i posaçëm Robert Mueller, në lidhje me ndërhyrjet ose jo të Rusisë në fushatën elektorale për president të Amerikës, vitin që kaloi.  Është në interesin e tij personal, por edhe në interesin kombëtar të Shteteve të Bashkuara që Presidenti Trump t’u japë një drejtim tjetër – ndoshta një ndryshim radikal — marrëdhënieve të tij me Kongresin, nëqoftse dëshiron të mënjanojë një përkeqësim të mëtejshëm të marrëdhënieve me degën e fuqishme legjislative të vendit.

Faik Konica i klasifikonte Shqiptarët e Amerikës në dy grupe:Grupi që kishte para dhe grupin e dytë e quante”Ameri-skanët”.

Vite të shkuara kur ndodhej në Durrës për një kohë të shkurtër, e vizituan në Hotelin ku qëndronte:Peshkop Vasil Camcja, Pandeli Cecoja dhe një shqiptar i tretë që nuk i është shënuar emrin. Vizitorët I thanë njërit prej shërbëtorëve të hotelit se ishin amerikanë dhe dëshironin të shihnin z. Konica. Punëtori vrapoi dhe e gjeti zotërinë. Konica zbriti nga dhoma e tij së bashku me shërbëtorin që e gjeti, I cili e drejtoi Faikun drejt tre mysafirëve, që dëshironin ta takonin dhe po e prisnin.

Faiku I shikoi mirë e mirë dhe I thotë shërbëtorit:-“Jo, ata s’janë amerikanë!”

Punëtori inistoi:-Po, amerikanë janë!

Faiku iu afrua punëtorit më shumë, dhe I thotë me të qeshur”Këta, mor bir,janë-Ameri-skanë”…

Peshkop Camcja që e dëgjoi, I tha:”Ku e dini zoti Konica që s’kemi para?”.

Konica iu përgjegj:- Nga e di unë që s’keni para ?…Shumë lehtë:Juve Hirësi ju pëlqeu kërraba dhe rroba e zezë,kështu pra s’mund të ëbni dot para me këtë zanat. Miku t’im dhe juaji, pot ë kish para , nuk shkonte në Amerikë. Sa për Pandeli Cecon e di që mban erë barut.”

Pandeli ceco shtoi:Zoti Konica e godite peronën në kokë”… Dhe qeshën së toku…

Nga Ilir Levonja/

1) Pse dridhen shqiptarët kur u kujtohen vizat? Dhe pse për vizat e tyre debatojnë ata që nuk kanë nevojë për viza? Pse është kaq e tmerrshme për ne lëvizja e lirë? Pse duket sikur nuk na do bota? Pse u sillemi atyre kohërave që i lamë pas, me një lloj qortimi, me gishtin tregues? Kujdes? Se ua kyçim derën prapë?, etj. Janë ca pyetje që nuk i jep dot përgjigje një opinion gazete. Pasi është tepër e makthshme puna jonë me vizat dhe perëndimin. Ndërkohë që plot të tjerë, shqiptarë, as që donin t’ia dinin për to. Për të mos thënë as që nuk ia pirdhte menderja. Merrnin malet. Dhe fatkeqësia më e madhe e jona sot, qëndron tek një fakt, historia e jetëve të humbura maleve dhe metropoleve. Tek ajo heshtja klasike e shtetarëve në lidhje me qytetarët e humbur, rrahur e përdhunuar, tek qytetarët e ikur. E ku e shumta pret normalisht asimilimin në grek, italian, gjerman etj. Në fund të fundit aty jetojnë. Kushedi se sa jetë të humbura ka atyre maleve me roja e borë. Kushedi se sa jetë të humbura ka dallgëve të detit. Apo metrove ku njerëz të thjesht, shqiptarë, e vetmja gjë që kishin mësuar përmendsh. Dhe dinin të bënin. Për të pasur pak lejueshmëri civile, ishte azili politik.

Eh vizat… një makth i kohëve tona.
2) Në tetorin e vitit 2010, Europa vendos që shqiptarët të udhëtojnë në vendet e rajonit pa vizë. Koha e Tanja Fajonit, eurodeputetes sllave. Qe një votim thuajse unanim, me shumicë, për arsyen e thjeshtë se perëndimi na konsideron pjesë të vetes, gjymtyrë organike. Edhe pse paradokset shqiptare nuk kanë të mbaruar. Në kohën e mbretërisë përshembull, lëviznim pa vizë, mjaft të kishe pasaportë. Kurse në kohën e blloqeve, i ndërtuam një mur perëndimit. I bëm karshillëk me bunkerë e garën e armatimit. Me luftën e klasave dhe planet pesë vjeçare. Por gjithmonë me një vullnet të imponuar nga lart. Asnjëherë atë të shqiptarëve. Ne ishim njëfarësoj ushtarë të devotshëm të një armiku fantazmë. I cili në vetvete ndërtonte rrugë, shtëpi, ekonomi, ushtri…, shtet. Kurse ne ideollogji. Katërcipërisht të bindur se në hënë shkohej me atë dhe punën vullnetare. Kurse perëndimi po njësoj. E fundit fare, kur nuk e do ti shtëpinën tënde, si do të ta dojë ai tjetri? Deri sa një ditë shqiptarët, buzë plasur, ia bën në kokë regjimit dhe morën kush malet e kush detin.
Pra ku shqiptarët popull. Dhe ku ata që impononin vullnet.
3) Në demokraci perëndimi erdhi sërish, ofroi sa mundi. Megjithëse shqiptarët, ata që deri dje pra impononin vullnet, ua vodhën ndihmat. Kurse vizat i kthyen në biznes, që për kohën ishin një fitim kolosal. Besoj se nuk ka familje shqiptare (e kam fjalën nga ato që ikën) që nuk ka paguar për të marrë një të tillë. Nuk ka njeri që nuk e di se sa privilegj ishte marrja e një vize. Se sa pushtet i jepte kjo sekserit. Madje ky shikohej si shenjt, edhe pse vidhte e pasurohej me të drejtën civile të qytetarit të shekullit të elektronikës, për të qënë i lirë.
Një që jepte viza, vriste e priste.
Ai sigurisht punonte në shtet. Ai sigurisht punonte në një dikaster. Shtetarët shqiptarë dhe dikasteristat thonë edhe sot miku im, për iks apo ypsilon ambasador. Këtu bëjnë pjesë edhe ata që punonin në ndonjë organ shtypi. Shtypistat kishin privilegj ambasadat. Edhe këta si shtetarët miku im thonë për iks apo ypsilon ambasador. Ky koncepti i mikut ndër shtetistat shqiptarë, sidomos kur përjeton fushën e ligjit apo marrëdhënieve ndërshtetërore, vendesh etj., është sa bajat po aq dhe demode. Një mburrje nga soji i atyre që imponojnë vullnet. Nga soji nga ata rrjedhin.
Kujdo intelektuali salce nga koha e Enverit, aq i bënte se si duhej të funksiononte ligji, shteti. Aq më shumë emigrantë të kishte, aq më tepër viza. Aq më tepër fitim. Madje edhe shefave u sugjerohej lufta e ashpër.
Edhe sot janë pikërisht po këta…, që edhe pse vazhdimisht dështojnë duan të të imponohen. Ata nuk kanë nevojë për viza. Janë në rregull vet. Rrezik, për vete, kanë edhe nënshtetësi amerikane.
4) Po njerëzve u dhemb… u kujtohen kaparet, pagesat, lekët borxh, malet, gomonet, trajlet e kamionëve të mëdhenj. U kujtohen ndarjet, vetmia. Kthejnë kokën, shohin atë rrugicën, hyrjen e pallatit, apo atë stacion autobuzi kur ikin herët. Si si e lanë dike motak dhe se sot ai është bërë burrë. Se si djali i një fqinji iku, e nuk dihet më se ku është. Ndjejnë ethet e doganës, policit, vulës. Një lloj sikleti që nuk e meritojnë.
Ata vet si qytetarë i kanë të gjalla këto, ndaj dridhen. Dhe bëhen si të dytë. Por ata tashmë edhe e dinë, ironi fati është viran’ja jetë. Kanë ikur dhe do ikin. Thjesht e për një të vetme arsye se, për vizat debatojnë ata që nuk kanë nevojë për viza. Ata që dështuan. Bëhen si të dytë se e dine se prapë, sado ta quash hero një shtetar, sado vandal një tjetër, si i pari si i dyti mbajnë po të njëjtën erë. Atë të halesë.

Kur lexova poezinë e Kozetës përjetova ato çaste dëshirash plotë ëndrra fshehur ku mpiksej ndenja me realitetin , natyrën/

Nga Gezim Llojdia/

Liqeni.Liqeni është qelqor. Pasqyronin thellësinë në syprinën e ujit. Shpirti, burim i kthjellët nën dritëzën e hënës. Instrument matës i valës,që konturoi detin e pafund dhe të paanë. Dallgët e shpirtit vigane,që godisnin brigjet dëshmitare të instrumentit matës të Perëndisë. Liqeni i shpirtit është i thelluar . Liqeni është atje në perëndim. Atje ku shkojë çdo ditë në Pashaliman . Deri sa pa zënë dimri sa shkret që ngjason . Asnjë shpesë nuk duket . Gjahtarët pyesin në stacionet metrologjie për ftohjen e motit .
– Kur vijnë shpezët .Thonë .Është ende vjeshtë . Brengosjen e gjahtarëve e sheh me vështrimet e e tyre të menduara matanë qelqit të automobilave, ndanë udhës së liqenit . Një shurdhëri që vret .Liqeni nuk quhet i këtillë pa shpezët . Duhet të zërë dimër . Dimër që plaku të mos luaj nga qoshja e shtëpisë . Kur zë sterbima në xhivarin tonë , krisën qelqet, shkreptima , është një simfoni gjëmimtare “grisnin” errësirën , qentë e kopesë,tërë natën e fanitjes së madhe . Oxhakët nxinin nën rrezet e para,shkundnin ende ”leshra të hirta”, mes dy brigjeve të liqenit , shtrihej oshtima në këtë vështrim syri im rrok dimrëziun.

Poradeci.Mirëpo syri i mprehtë i Llazar Gushos është më ndryshe kur shqipton liqenin e tij , që ai dhe në të gjithë e quajmë ëmbëlsisht Poradec pa germen g te huaj . Perëndim i vagëlluar në liqen atje ky ndrit edhe zemra dhe shpirti i poetit .Unë e di se atje shndrijnë diamantet e peshqve në rrëzim të diellit . Mirëpo poeti Lasgush ka një tejqyrë të madhe , që rri tek bregu i liqerit dhe bën punën e poetit .”Observatori i tij ka regjistruar mjegullinën e hirtë , që zë cipa e natës . Poeti i thotë kësaj veshje mjegullore në gjuhën vendase shkrumb si shkrumbëzohet bardhësia e qumështit nga zjarri . Ajo nuk rrëzohet , befasisht fanitet më mirë . Bie sepse duket është e zezë pis konturohet , nga njolla e mellanit . Ardhja e saj ka një drejtim . Nga hapësira kozmike . Prandaj bënë firë . Shuhet dita .
Perëndim i vagëlluar mi Liqerin pa kufi r/ Po përhapet dal-nga-dale një pluhúrë si një hije.Nëpër Mal e nër Lëndina shkrumb’ i natës që po bije,Duke sbritur që nga qjelli përmi fshat po bëhet fir..
Padashur ti futem thellësisht Poradecit ne pjesë dua të shprehem atë që kanë thënë poetë dhe kritikë .Mos vdeksh kurrë o Lasgush ? Vërtetësish poezia e tij nuk ka vdekur . Nuk ka ndonjë shans për të mbetur në harrim . Sepse poezia është bijë hyjnore , plako !

Nuk e di, / Në më ke harruar liqeni i bukur i Tiranës
Bëjë një kapërcim shkallësh. Marr në duar dhe lexoj krijimtarinë poetes , Kozeta Zylo . Prej asaj krijimtarie të mbledhur si bleta në hoje poezish , shkëpus një ndër më të zgjedhurat . Për mua ka një titull befasues tërësisht poetik . ‘Priti mjellmat po të vijnë “ . Nëse ngjitemi ca vargje më sipër është liqeni dhe burimet që e furnizojnë atë ka shumë poetë që kanë pasur prurje poetike si ujërat në liqenin e shpirtit ,mirëpo i pangjashmi me asnjë Llazar Gusha e bëri liqenin të pazhbëshmën nga mëndja dhe shpirti ynë por liqenin dhe thellësinë e tij poetik e shqyrtova dhe te poezia e Kozetës .
Nuk e di, /Në më ke harruar liqeni i bukur i Tiranës,/Nuk e di/ Fëshfërimën e mëndafshit tim, ecur dikur,/Dhe fërshëllimën e te dashurit tim,/Nga kënaqësia e puthjes,/ Kur loznim kukamfshehtësi, / Dhe në gjethet e bardha,/Të lule deleve, kërkonim fatin,/Më do apo s’më do?/Nën ëmbëlsinë e cicërimës së zogjve,/Ne ecnim te dy të përqafuar,/Rreth trungut të pishave,/Aty ku lulet bënin pjalmimin./Unë nuk e kam harruar liqenin tim,/Prapë dua të vij pas kaq vitesh,/Edhe pse mund të jesh zemëruar,/Nga mosardhja ime aty,/Por druhem se mos pishat janë tharë,/Dhe liqenit po i humbet shtrati,/Oh, nuk dua ta besoj kurrë këtë marrëzi,/Pritmë liqeni i bukur, pritme si dikur…/Se mjellmat po të vijnë!
Nuk e di, Në më ke harruar liqeni i bukur i Tiranës, Nuk e di?Poetja zë varg me liqenin e Tiranës ,mirëpo dua të sjell në kujtesë liqenin e shpirtit tim . Atje në jug . Laguna që rrahin erërat . Definitivisht ishte me një vijë të holluar një fjord i tejdukshëm tregon murosjen në mjegull, zhdukej te mulliri ku lëvizte fleta e ngrënë. Diku nën “trapin e mushkave “ishte lëndina e pjalmit . Sa për idenë se brenda këtij territori duhej përfshirë “qimja e plakave”, lëndina me mjegullinë të hirtë dhe drurë lakuriq. Unë do ta përfshirja tek strukja e muzgjeve në këtë anë nga të gjitha,vetëm në një pyll harimi. Po ti ciflosje guaskat , që mbështjellin rodhanët e historikut gjeje mërmërima, që flisnin për kufij imagjinarë që fillonin nga dufi aty , këtu,pastaj bëhej zbaticë , gërvishteshin , ndërpriteshin dhe herë vazhdonin me kohë baticë.

Duke zhbiruar poezinë e Kozeta Zylo , që thotë :Nuk e di, Në më ke harruar liqeni i bukur i Tiranës, Nuk e di? Dua të them .Nëse në të vërtetë grumbullimi i ujërave në një cep të Tiranës mbart ende atë pasqyrim ujor të kthjelltë ende, unë kam vite që nga liqeni nuk kam shkuar dhe e ruaj në kujtesë siç ishte në kohën ëndërrore . I bukur atje nën fërfëllimën e pemëve . Nuk mund ta harrojmë kohën e ikur në dashuri .Nuk ka sens dhe ska se si . Kohët e njeriut ikin , ditët, muajt .Vitet mblidhen kruspull . Dhe çfarë mund të bëjë i ziu njeri . Ti pengojë .Sigurisht , që dot s’mundet ta bëjë . Atëherë kujton ditët e bukura në rini . Kohën e shpenguar . Minutë që se pret minutën dhe sekonda-sekondën . Përse poetja shprehet në më ke haruar , çdo të thotë mos vallë më ke fshirë nga kujtesa ? Pemët përreth kanë sy dhe ato regjistrojnë si”observatorët e yjeve”. Gdhendin në brendi të tyre . Shkruajnë historinë e kohës . Mirëpo ne nuk kemi pasur kohë ti lexojmë . Duke mos u futur kaq shumë në telashe kemi preferuar ti drejtohemi kujtimit ëndërror . Atje shtrihej liqeni .Dhe nëse çasti dashuror të mrekullon edhe ai mjedis përreth me ujëra të duket magjik . Sepse e dinim pas çdo perëndimi , dielli sigurisht në lindje do të agojë . Atje ndjen fërfëllimën e një fustani , që ka lënë në kohë të kohës ecur dikur . Mëndafshi . Dhe erë e ngrohtë femre . Ky është zëri i poetes që pret fërshëllimën e te dashurit ai është bashkëshorti i ardhshëm . Nuk ka dhimbje më të madhe se të kujtosh , kohët bukura të shkuara në rini . Kohët e asaj rinie mbeten ose në trotuare përpara “Dajtit” dhe vetmia nga liqeni . Një copë ujore .Turbull. Përreth në pranverë mbinin luledele . Përrajshëm presim . Shpezët e detit mbrijnë në lagunë në dimër ,vijnë nga viset ftohta . Aty shumohen . Në këtë lagunë ku kufiri puth detin çdo muzg , unë shohë pelikanë, bajza , rosa . Bajzat janë të zeza . Shpezët e ajrit qëndrojnë në tela . Cicërimat e tyre i ndjejë dhe në kohë-ikjen e tyre . Një fenomen gati i çuditshëm ka të bëjë me shtegtimin tyre e shpezëve të liqenit sidomos rosat dhe bajzat . Kur vijnë , pra kohën e ardhjes dhe kur mërgojnë ? Thonë se ka pasur gjuetarë , që kanë qëndruar në përgjim por kurrë nuk ka parë shtegtimin e shpezëve të lagunës . Natën ikin dhe vijnë në turma me rrugën drejt viseve të folesë së tyre neper det apo fluturojnë nuk e di .
Mirëpo zogjtë te liqeni ynë kanë një cicërim ndryshe . Atëherë kur studentet gjokse vajzash tunden , fërgëllojnë nën bluza shkruan një poete nga qyteti im. Ka një çast të bukur kujtimi . Përqafuar dy të dashuruar .Aty ku ka lulëri të bardha, vjollcë. Të rrëzuara në tokë. Është pema e shpirtit tonë. Ndriçim i zemrës . I dua dhe I lexoj me ëndje kujtime të këtilla studentore . I mbaj mend si tani me pardesynë e kohës . Mëngjeseve të së dielës dhe muzgjeve .Përsërisin një ritual që kishte mbetur i studentëve.
-Nga kështu udha plako ?

-Shihemi tek liqeni . Si mulliri i vjetër , me një rrotë të ngrënë, kish ngecur çuditërisht në kohë. Mote të lumtura zbritjes . Mote të hidhura ikjesh . Nëpër ëndrra rrokaniseshin . Kur lexova poezinë e Kozetës përjetova ato çaste dëshirash plotë ëndrra fshehur ku mpiksej ndenja me realitetin , natyrën . Pas kaq vitesh realiteti ka ndryshuar . Mirëpo në syrin e një krijuesi ai ka mbetur i paharrueshëm . I pazhbëshëm . Kalendari ka ndërruar kaq fletë . Jeta jonë ka pësuar ndryshim . Ëndrra kanë mbetur shkëmbinj të vdekur. Diamante fshehur. Stalagmite në hapësirë. Duke menduar shumëzimin në kohë. Me mugullim sythësh . Pikëllim muzgu me trishtim. Dua të kthehemi por pishat janë tharë kanë mbrirë qyteza atje dhe liqeni ka ndërruar shtratin .Nejse unë do të vijë shprehet e vendosur poetja . Si do të vijë ,si një mjellmë . Pritmë liqeni i bukur, pritme si dikur…/Se mjellmat po të vijnë . Unë i shoh përditë atje në lagunë , mjellmat i kam fiksuar edhe në celular . Edhe këtë dimër janë atje . I papërsëritshëm në muzg. Perëndimi i gjethurinave. Spektakli zbehet. Argjendi,bën firë. E dini se çfarë është kjo ? Formulë e heshtur lutjesh . Mirëpo duke folur për poezinë unë e gjejë atje dhe kështu plotësohet synimi ynë shpirtërisht jam atje tek liqeni ndërsa jetoj qindra në mos mijëra km distancë nga liqeni . Ajo që më merr dhe më shpie atje është poezia . Si rrugët shpirtërore . Të largëta, të thella , që të shpien gjithkund ndonëse jetojmë në distanca të largëta ,por kufijtë i shkurtojnë urat shpirtërore , ato pra prej diamanti , ato qelqoret të pazhbëshmet ura ,të gurtat ,atje ku nuk kalojnë njerëz , por mesazhe si lajme eteri janë mesazhe , që kanë ardhur që kur bëri ballë planeti ynë i paemër , që ende thirret toka ,janë mesazhe që i mbrijnë njeriut nga engjëjt nuk janë gënjeshtra por realitete jetësore , i thërrasin profetët, shenjtërorët e Zotit ,i zgjojnë nga gjumi i tundin , shkundin . Poezia është si ajri i mëngjesit , pikë vese përmbi varrin e askujt . Është diçka , që vjen nga shtresa të sipërme në gjumin tonë dremitës . Tregojnë se profeti kur flinte kishte një gërhitje të çuditshme . Ai zbërthente mesazhin . Vetëm shpirti i tij përthithte mesazhin që mbrinte nga hapësira .Ata që nuk i dinë rrugët shpirtërore i quajnë këto gjepura . Çuditërisht nuk janë gjepura , mirëpo si kudo misticizmi ka brenda edhe vetë shpjegimin e emrit,fshehësin dhe thellësinë . Duke folur për këtë gjë dua të them se tek rrugët e shpirti ku përfshihet edhe bektashizmi , shenjtorët e tij i ka shoqëruar nëpër kohëra poezia .Madje një shenjtore quhej Rabije ajo kur binte në ekstazë mistike shprehet mistiku Baba Rexhebi thurte poezi shumë të bukur për Zotin e saj . Kështu që nuk mund të ketë poezi frymëzimin hyjnore ose përndryshe ajo nuk është më poezi është vargëzim . Dhe ne do ti quajmë ata , që krijojnë me emrin më të përveshtëm poetë . Si të thuash diademë . Dhe nëse ata do të vargëzonin do tu thoshim vozëtar ose më ndryshe vargëtarë .U themi poetë ,sepse ata na zgjojnë na marrin dhe na shpiem atje ku dot nuk mund të vemi , përjetojmë çaste dhe momente ekstaze ,hidhërimi dhe kur mbyllim të fundit , fletë themi :“Mirë-ardhsh poetë !

“Çdo besimtar duhet të përkushtohet të bëjë pjesën e vet, si përgjithësisht ashtu dhe në shërbesë ndaj të tjerëve”…/
Nga Keze Kozeta Zylo/

Pastori amerikan Steve Galegor ky Bir i Perëndisë ka dekada që punon dhe ndihmon me vepra mjaft shqiptarë kudo ku jetojnë.  Fal shqipes së kulluar që e flet më mire se mjaft shqiptarë ku mjerisht shumë prej tyre nuk e flasin fare, harruar rrugëve të çakërdisura të mergimit, Steve është bërë një emër i njohur në komunitetin shqiptaro amerikan, por jo vetëm këtu, por edhe brenda trojeve shqiptare. 

Për pastorin Steve Galegor cilido shqiptar që e ka takuar dhe që e njeh personalisht flasin fjalë miradie, ngase ai e ka treguar atë vetëm me punë të vazhdueshme dhe kualitative.

E shtuna duhet të jetë shumë qetësuese me tha zonja Demiraj dhe kjo vazhdoi zonja Likollari kryhet më së miri kur mblidhemi së bashku si motra e vëllezër ja si dita e sotme ku protagonist kryesor është Pastori Galegor.

Mr. Galegor së bashku me bashkëshorten e tij një ëngjëllore Perëndie dhe djalin e dashur Calleb shtronin dhe përgatisnin tryezën plot shije e kulturë shqiptare.  Mishrat e pjekur në BBQ, byreqet e përgatitura nga amvisat shqiptare kundërrmonin dhe ngacmonin shqisat për t’u ulur pranë tryezës dhe për të biseduar dhe kuvenduar së bashku.

Në këto ushqime nuk mungonte dhe sallata jeshile me djathë kaçkavall shqiptar sjellë nga çifti Laçaj të cilët sapo ishin kthyer nga Mëmëdheu së bashku me aromën shqiptare.

Bakllavaja me petë të holla të përgatitura nga Arta dukej sikur tërhoqi më shumë për ta shijuar në një muzg perëndimi me pak fllad ishulli dhe një vallëzim të lehtë të gjetheve të pemëve të larta që me majat e tyre dukeshin sikur puthnin qiellin e kaltër.

Steve Galegor përshëndeti gjithë të pranishmit dhe iu uroi plot mirësi dhe dashuri mirëseardhjen e tyre.

Ai lexoi citime nga shkrimi i Shenjtë prej Apostullit Gjon një nga të dymbëdhjetët që zgjodhi Jezusi, i cili ndërmjet të tjerash solli dhe këtë citim për jetesën si:

“Çdo besimtar duhet të përkushtohet të bëjë pjesën e vet, si përgjithësisht ashtu dhe në shërbesë ndaj të tjerëve”…

Këto takime bëhen tejet te kendshme kur marrin pjesë dhe fëmijët të cilët përgatitën mjeshtërisht dhe fushën e volejbollit kur luajtën së bashku me më të rriturit.  Energjia pozitive e fëmijëve i mban dhe më të rinj prindërit dhe komunitetin ku jetojmë në se ne do të dimë t’i organizojmë dhe t’i ftojmë në të gjitha aktivitetet kulturore edukative që organizohen nga shoqata të ndryshme.

Shqiptarët në Staten Island kaluan një të shtunë të kendshme së bashku në këtë fund vere dhe që këto takime mbushen gjithmonë  me fllad dhe dashuri me aromë shqipëie organizuar nga amerikani që e ka në thelb të zemrës dashurinë e pakufishme për Shqipërinë, Kosovën, shqiptarët në Malin e Zi, Dibrën e Madhe dhe Çamërinë…

20 gusht, 2017

Staten Island, New York

Piktori durrsak Ilir Dosari, mjeshtër i teknikës pirografike/

Nga Shefqet Kërcelli/ Korespondent i Diellit ne Shqiperi/

Nga dita e shtunë, datë 19 gusht, në galerinë e arteve pamore “Nikolet Vasia” eshte celur ekspozita personale e piktorit durrsak, pirografia, {arti i punimit me zjarr}, e cila po tërheq mjaft vizitorë, qytetarë durrsakë, dashamirës të artit, turistë të huaj, shqiptarë nga diaspora, etj. Janë 28 piktura me përmasa e tematikë të ndryshme, që tërheqin cdo qytetar që kalon pranë kësaj ekspozite brilante. Me duart e tij të arta, Iliri na ka dhënë nëpërmjet teknikës së pirografisë portrete të arrira të fëmijëve, të rinjve, burrave e grave të gjithë moshave, të zanateve e profesioneve të ndryshme, të gërshetuara këto me pamje nga qyteti bregdetar i Durrësit. Iliri mbas përfundimit të liceut artistik ka kryer punë të ndryshme si, ndërtim, marangoz, peshkatar, kamarier,etj. pa u shkëputur nga pasioni dhe dëshira e tij e fëmijërisë, piktura, posacërisht zhanri i vecantë i saj, sic është teknika e pirografisë. Si qytetar dhe artist i dashuruar me Durrësin dhe detin, Iliri sjell portrete e ngjarje nga më tipiket të këtij qyteti, ku afeksioni i qytetarëve durrsakë për detin  shoqërohet dhe me ngjarje kulmore sic është esksodi viteve 1990-91-92, nëpërmjet anijes “Vlora”, në momentit para nisjes nga porti i Durrësit. Spikasin dhjetra portrete të qytetarëve, fëmijës buzë detit, peshkatarit në momentin e hedhjes së rrjetës, kuajt në startin e vrapimit, portreti i Deas, i katundarit, etj. mjaft prej të cilëve Iliri i ka njohur gjatë jetës, ka qëndruar me ta, ose zanate që i ka ushtruar vetë si burim jetese. Në një ekspozitë të thjeshtë, me pak ngjyra, Iliri na ka dhënë, shumë art e dashuri, kolor, plot nota gëzimi, paqe e shprese. Këtë e sheh në sytë e cdo personazhi të pikturave të tij. Piktori i vjetër durrsak Fatos Mati, konsulent dhe dashamirës i punimeve të Ilirit, na flet për vlerat e Ilirit si njeri e piktor. E kam ndjekur Ilirin në punën e tij që në rini, thotë mjeshtër Fatosi. Lëvrimi i teknikës së pirografisë, do pasion, durim, kujdes, imagjinatë dhe punë konkrete me drurin. Këto aftësi, rrallë i kanë piktorë në Shqipëri. Thjeshtësia dhe sinqeriteti i Ilirit shkon me nivelin dhe cilësinë e pikturave të tij, nëvizoi zoti Mati. Ndaj unë e përshëndes dhe inkurajoj punën e këti artisti që meriton vlerësim, jo vetëm nga artdashësit por dhe institucionet shtetërore. Ndërsa autori i këtyre veprave na tregon me modesti se si ka aritur deri këtu. Më është dashur shumë punë e përkushtim për të kompletuar ekspozitën, por dhe meraku si do pritet nga vizitorët dhe kolegët, shprehet Iliri. Është ekzpozita e dytë që unë hap në qytetin tim, ndërkohë bashkë me një kolegun tim kemi hapur një ekspozitë në qytetin e Beratit. Pirografia është një teknikë e vështirë që do kohë, mund e djersë. Por unë po përpiqem t’ja dal, të arrij dicka në këtë fushë pak të njohur për artdashësit tanë. Nuk na mbetet gjë tjetër vecse ti urojmë suksese të mëtejshme piktorit Ilir Dosari, për të na dhënë punime të reja në fushën e pirografisë. Kjo ekspozitë që e pasuron jetën artistike të qytetit të Durrësit në këto dite vere, do qëndrojë e hapur deri më 10 shtator 2017.

Bajram Rexhepi u zgjodh kryeministër në 4 mars 2002 pas zgjedhjeeve të para nacionale në Kosovën e lirë që u mbajtën në 17 nëntor 2001. “Gjithçka në Kosovë është me përparësi”, theksonte ai në deklaratën e parë si kryeministër.

* Pas grushteve të nokautit që morën me skenarët e organizuar, me ndarjen e Mitrovicës, ndarjen e Maqedonisë, në tentativën e grushtit të shtetit në Mal të Zi, e së fundmi skenarin e luftës civile në Shqipëri, ustallarët e vjetër kanë projektuar Strugën si gjah të radhës, ashtu siç e patën projektuar në vitin 2009, por patën dështuar me turp….

*Vota unike e shqiptarëve të Maqedonisë shërbim ndaj Kombit

Nga Azgan HAKLAJ/*

Shqiptarët kanë hyrë në Mijëvjeçarin e Tretë, si një komb, të cilit historia i ka caktuar një rol të dorës së parë, nē zhvillimet politike në rajon.Në ruajtjen e ekuilibrave politikë, etnik, e kulturorë, paqes e stabilitetit në Ballkan.Ruajtjen në këtë pjesë të trazuar të kontinentit të dy arritjeve më të qenësishme të civilizimit perëndimorë BE-së dhe NATO-s.Rikthimi i shqiptarëve si popull me një rol të dorës së parë në teatrin Ballkanik dhe Evropian të historisë nuk i befason aspak studiuesit e zellshëm të saj, diplomatët seriozë e vizionarë, aq më pak aleatët tanë të mëdhenj, SHBA e BE.Këta aleatë e shohin stabilitetin afatgjatë të Ballkanit me Integrimin e tij në NATO e BE, demokratizimin e tij të plotë, politika të fqinjësisë së mirë sëbashku.Respektimin e plotë e pa kushte të lirive dhe të drejtave të pakicave etnike i shohin si garancinë më të mirë, për sigurinë, mbrojtjen e përbashkët ndaj kërcenimit të ekspansionit politik dhe ushtarak të Perandorisë së Re Ruse dhe aleatëve të saj, të cilët kanë një peshë jo të vogël në zhvillimet e sotme ndërkombëtare.

Edhe përkundër faktit se shqipetarët janë të ndarë në pesë shtete, janë më të ndërgjegjësuar se asnjëherë më parë për identitetin autentik e të lashtë Evropian. Ata janë të vetëtijshëm se historia e tyre nuk është e ndërtuar me mite e gënjeshtra trashanike, si ajo e Greqisë dhe e Serbisë.
Historia jonë është me fakte të pakundërshtueshme, të qarta, kokëforta, aksiometrike.

Një histori e lashtë etniciteti, shtetformimi, kulture e civilizimi, nga i cili buron vetë Qytetrimi Greko-Romak. Ky binom u ba identiteti i Qytetrimit të sotëm Evropian, i demokracisë, së drejtës juridike, e më në fund i filozofisë së besimit dhe iluminizmit në Kontinentin tonë.

Sot, Shqiptarët, kudo që ndodhen në Preshevë, në Mitrovicë, Maqedoni, apo në Mal të Zi, nuk mund të vriten, të dhunohen e dëbohen si më parë me operacione të spastrimit etnik, e aq më pak të pranojnë statusin e qytetarëve të dorës së dytë.

Këto ëndrra të segmenteve të nacionalizmit shovinist, akoma prezente në politikat dhe qeveritë e Beogradit, të Maqedonisë, Malit të Zi apo Greqisë, tashmë janë shuar.

Të bindur se në fushë-betejë nuk përballen me 10 milionë shqiptarë, qarqet antishqiptare sllavo-greke, të dirigjuara nga Moska i janë rikthyer politikës së vjetër: “Përçaj e sundo”.

Pas grushteve të nokautit që morën me skenarët e organizuar, me ndarjen e Mitrovicës, ndarjen e Maqedonisë, në tentativën e grushtit të shtetit në Mal të Zi, e së fundmi skenarin e luftës civile në Shqipëri, ustallarët e vjetër kanë projektuar Strugën si gjah të radhës, ashtu siç e patën projektuar në vitin 2009, por patën dështuar me turp.
Nuk bëhet fjalë për ta sulmuar me avionë, tanke ,apo topa për të vrarë banorët e sajë.

Objektivi i atyre që i kanë bërë hesapet pa hanxhinë, siç thotë një fjalë e urtë popullore, është përçarja e partive politikë shqiptare, dhe e kandidatëve shqipëtarë në zgjedhjet lokale të 15 Tetorit. Me anë të kësaj përçarje dhe shpërndarjes së votave, mendjet diabolike ta shovinistëve maqedonë shpresojnë fitoren ëndrrimtare të tyre.

Kjo do të thotë qeverisja e Strugës shqiptare dhe e banorëve të sajë nga një kryetar sllav (guvernator), politika diskriminuese ndaj shqiptarëve, të cilët janë zotër shtëpie prej mijëra vjeçarësh.

Më në fund ndryshim i strukturës etnike, i emrit dhe i identitetit të këtij qyteti, të cilin për nga rëndësia që ka për kombin, për të sotmen dhe të ardhmen e tij, e emërtojnë “Strasburgu Shqiptar”, që do të çonte
në frenimin e projektit të bashkimit kombëtar.

Po përse eshtë kaq e rendësishme për shqiptarët dhe njëherësh kaq e lakmueshme nga shovinistët maqedonë Struga jonë.

Struga është kërthiza e trojeve etnike shqiptare.

Historia na tregon se këtu janē ndërthurur mbretëritë dhe qytetërimet tona të famshme Iliro-Epirito-Dardane, të cilat kanë shpërndarë dritën e lirisë, qytetërimit e zhvillimit ekonomok e kulturorë në të katër anēt e trojeve Pellazgo-Iliro-Arbërore.

Qytetrimi i Lynkasëve, stërgjyshërve tanë, ka populluar prej mijëra vjetësh Ohrin, Strugën dhe hapësira të gjëra të kësaj treve. Mbi themelet e këtij qytetrimi u krijua Mbretëria Ilire katër shekuj para Krishtit. Mbreti Bardhyl nē moshēn 90 vjeçare printe në ballë të kalorësisë së tij kundër falangave maqedonase .

Beteja për Strugën është aq e vjetēr sa vetë Historia.

Sruga ishte pjesë e Shtetit të Arbrit 800 vjet më parë krijuar nga Progoni me tē bijtë: Gjinin dhe Dhimitrin.

Nga Struga rrjedh Drini. Nga këtu fillon kilometri i autostradës më të gjatë, më të bukur ujore të trojeve shqipëtare, në të dy anët e të cilēs është ruajtur me fort se kudo geni shqipëtar.

Eshtē ruajtur gjuha,liria, gjurmët e qytetrimit Iliro-Arbërorë, e drejta zakonore e shqiptarëve, Eposi i Kreshnikëve, folku dhe mitologjia.
Këtë madhështi na e përshkruan bukur zëri brilant i Shkurte Fejzës:

“Rrugës time për Shqipëri

Më ka përcjellē ai Drini i Zi

E u nisa për me dalë,

Porsi vala e Drinit të Bardhë.

Xhamadani vija-vija

Eshtë Kosova, është Shqipëria.

Rreh si zemër çiftelia:

Sa e madhe është Shqipëria”.

Muaji gusht na kujton Betejën e Ohrit të 15 gushtit 1465, ku Heroi Kombëtar Gjergj Kastrioti (Skënderbeu) i shpartalloi ushtritë e bashkuara turko-maqedone.

Është gushti i Hasan Prishtinës, ideologut dhe prijësit të Kryengritjes së Pavarësisë , i cili nga Shkupi i çliruar nga luftëtarët e Tij,Bajram Currit, Isa Boletinit, nē gusht të vitit 1912 hartoj projektin e shtetit Komb: “Katër vilajetet në njē shtet, me kryeqytet Shkupin”.

Në përpjekjet për çlirim kombëtar e shpalljen e Pavarësisë së Shqipërisë, Struga dhe Ohri kanë kontribut të shquar.

Veçojmë nga Struga firmētarin e Aktit të Pavarsisë, Nuri Efendi Sejlliun.

Veprimtari i çështjes kombëtare, patrioti, atdhetari doktori i Medicinës, Ibrahim Temo, drejtues i gazetës ” Hereket” – Bruksel (viti 1896), drejtues i gazetës “Sada” (Rumani, viti 1898). Ai ngriti në këmbë Revolucionin Xhonturk për kufizimin e pushtetit absolut të Sulltanit dhe kontriboi për shpalljen e Pavarësisë. Dha kontribut të madh për hapjen e shkollave shqipe dhe mbështeti Alfabetin Latin në Kongresin e Manastirit.

Në Ohër lindi atdhetari e publicisti i Rilindjes Kombëtare, Dervish Hima. Ai është autor i manifesteve radikale për luftë mbarëkombëtare kundër Turqisë, i cili u burgosë dy herë. Kontribuoi jashtëzakonisht në njësimin e Gjuhës Shqipe në Kongresin e Manastirit. Nënshkroi Dekleratën e Pavarësisë, mori pjesë në Kuvendin e Vlorës dhe u zgjodh antar i Pleqësisë.

Rilindja Kombëtare ka luajtur një rol të jashtëzakonshëm për Çështjen Kombëtare që nga Lidhja Shqiptare e Prizrenit. Vëllezrit Frashëri janë truri i pregatitjes të Platformës, ku shqiptarët për herë të parë startuan me program të qartë politik, i cili u ba frymëzim për Etërit e Pavarsisë të Shqipërisë. Ismail Qemali, Hasan Prishtina, Isa Boletini, Bajram Curri, Dedë Gjo Luli, Mehmet Pashë Deralla, Luigj Gurakuqi, Vehbi Dibra, Dom Nikollë Kaçorri.

Kontributin e Vëllezërve Frashëri e ka gdhendur në vargje poeti jonë Koçi Petriti:

” Tre Vëllezërit Frashëri

Sa për tre Tomorë.

Në tre kontinente

Shkelin për një Vlorë.

Tomori është Mali Zot i Dodonës Pellazgjike, i Heroit të Betejës së Qerbelasë, Abaz Aliut, të cilin e vizitojnë mijëra peligrinë nga e gjithë bota më dt 20 -25 gusht të çdo viti.

Tomori është Fron i Perëndive.

Aty Zoti flet Shqip me atë gjuhë që ka folë Aleksandri i Madh, Pirroja, mbretërit Bardhyli, Genti e Teuta.

Me këtë gjuhë ka folë shpata e Skënderbeut, pena e Rilindasëve të mëdhenj, gjoksi shkëmb i Mic Sokolit, diplomacia e Ibrahim Rugovës, pushka liberatore e Adem Jasharit, Ramush Haradinajt, Ali Ahmetit.

Është Gjuha Shqipe që po bëhet gjuhē zyrtare në Maqedoni.

Koha kërkon që shqipëtarët të jenē unikë rreth Gjuhēs dhe Flamurit me devizën” “Një komb, një Atdhe, një Shtet”.

Dalja me shumë kandidatë e partive shqiptare nē Strugē dhe në tē gjitha rajonet ku ata janë, e dëmtojnë njëri-tjetrin, është e pafalshme fatale, vetēvrasje politike, dhe një tradhëti ndaj interesave kombëtare.

Unioni Artistik i Kombit Shqiptar u ban thirrje Shqiptarëve atje, partive dhe kandidatëve të tyre, të jenë të bashkuar dhe të vendosur për një kandidaturë konsensuale të provuar që meriton votëbesimin nën Emblemën e Shenjtë, Flamurin Kuqezi.

Ky betim solemn djeg skenarin maqedonas të përçarjes e ndarjes së Strugës nga Veleshta i provuar edhe në vitin 2009, por që dështoj me turp atëherë dhe do tē dështojë dhe tani.

Unioni Artistik i Kombit Shqiptar, i vetëdijshëm për rëndësinë jetike që ka Struga për historinë e sotme e të ardhme të Atdheut tonë u propozoi dhe e finalizuan Trinjakëzimin e Strugës, Sarandës dhe Tropojës.
Ky trinjakëzim është trinom Iliro-Epirito-Dardan, është Trini e Shenjtë, trekëndësh historiko-kulturorë.

Lidhjet e Strugës, të Tropojës Dardane dhe të Epirit të Pirros së Madh kanë ekzistuar nē kordinim prefekt, në bashkëveprim të sinkronizuar sa herë është venë në pikëpyetje liria dhe identiteti ynë.

Mjafton të kujtojmë Besëlidhjen e Lezhës apo vatrat më të shquara kundër Tanzimatit ishin Vilajeti i Shkupit, nën udhëheqjen e Dervish Carës, Vilajeti i Janinēs, nën udhëheqjen e Zenel Gjolekës dhe Rrapo Hekalit, Malësia e Gjakovēs, Tropoja e Dardanisë, nën udhëheqjen e Binak Alisë. Këto kryengritje kishin shpërthyer kur mbarë Evropa shkundej nga Revolucioni kapitalist i vitit 1848.

Shqipëtarët kur të votojnë me dt. 15 tetorë 2017  duhet të kujtojnë vargjet e shenjta tē Hymnit Kombëtar.

“Rreth Flamurit të përbashkuar,

Me një dëshirë e njē qëllim.

Të gjithë atje duke u betuar,

Ta lidhim besën për shpëtim.

Nga Blerta Haxhiaj/

Eksplorimi i përfaqësimit të gjinisë dhe eksperiencës fetare paraqesin një zhvillim të diskursit teologjik të emfazuar nga prespektiva e identitetit gjinor. Ndoshta gjuha e përdorur nga Foucault verbon dhe operon mbi modelet e normativave të trupit duke u referuar seksualitetit mashkullor mbi baza të modelit teologjik mashkullor. Izolimi i prespektivës mashkullore nga bazat gjinore minon subjektin universal, sidoqoftë puna e Foucault mund të lexohet në kontekstin gjinor. Subjekti universal tenton të ekspandohet në dy seksualitetet, te ai femëror dhe ai mashkullor. Të trupi jo-seksual dhe gjeneralizimi i idesë se seksualitetit shtrembëron pozicionin e ‘mashkullit’ nga specifikat e vendosura më përpara. Foucault në punën e tij specifike në temat e caktuara nuk jep një kah të determinuar mbi normat mashkullore apo nga pozicioni i prespektives kulturore mashkullore të padiferencuar. Feministet janë të interesuar për shkrimet e de Sade për të promovuar paralajmërimin e krimeve ndaj femrave ku de Sade konsiderohet shumë i vlefshëm dhe ‘lakuriq’ sepse seksualiteti tendosë rendin social. Shqetësimi që paraqitet është se shkrimet e de Sade janë të fshehura dhe të mënjanuara ndoshta edhe të devijuara në pseudo-diskurset e letersise. Rikonstruksioni i mëvonshmëm gradual i de Sades përmes diskursit psikiatrik të ‘sadizmit’ në shkrimet e Richard von Krafft-Ebing de Sade në veçanti shikohet si një viktimë dhe revolucionar humanist kundër forcave të represionit, që atëherë de Sade ‘gjymtohet’ nga pasardhësit e tij. Ndërkohë që Foucault përzemërsisht nuk i pranon interpretimet avan-garde religjoze të de Sade, këto duhet të kishin tronditur modelin e tij teologjik dhe verbërisht përforcuar prespektiven e tij gjinore. Tema e teologjise dhe e trupit në punën e de Sade-s fillimisht është zhvilluar nga Pierre Klossowski. Foucault ishte impresionuar nga puna e Klossowski-t dhe tonet teologjike ishin infiltruar në modelin e të menduarit religjoz të Foucault-së. Zhytja në botën e errësirës, krijuesi mund ta rivendosë qënien njerëzore në një vend paqësor dhe me të drejta të barabarta me Zotin. Shpirti është në pritje për madheshtinë e tij hyjnore dhe imortalitetin. Duke u dakorduar me Klossowskin veprat e de Sade kanë një prespektive teologjike të përbashkët me të sepse ateizmi libertinez nuk është mohim i Zotit por një pritshmëri zemërake që të detyrojë Zotin të manifestoje vetëveten. Më vonë Klossowski humbet tonin e tij gnostik duke i dhënë ngjyrim proçesit paradoksal të shpengimit të vazhdueshëm në idene e ‘përbindëshi integral’ e cila është e bazuar mbi integritetin e nëpërkëmbjes mashkullore kundër arsyes normative dhe Zotit. Sistemi i vlerave kthehet kokëposhtë në sytë e Klossowski-t në atë që ai e sheh si monoteizëm i invertuar. Veprat përverse shndërrohen në imperative morale kundër normalizimit autoritativ. Mendimi kyç përmes këtyre akteve të sodomise, homoseksualitetit apo heteroseksualitetit është se këto thyejnë kontrollin institucional mbi trupin e cila propagandon ruajtjen e species dhe bëhet një dëshmitar moral i vdekjes së Zotit.

Klossowki shikon perverti sadist si një sulm simultan duke u sulur mbi kontrollet që impostohen mbi trupin dhe dallohen në sajë të identitetit egoist. Trupi i trajtuar në shkrimet e Foucault shfaqet në studimet e tij mbi burgun. Ekzamini i Klossowski-t mbi de Sade vendos ndërlidhjen e gjuhës së trupit dhe ekzistencen e Zotit. Përmbledhja e tij jep referencat e trupit apo të seksualitetit duke ndërthurur mashkulloren dhe femëroren. Leximet dhe puna e Klossowski-t mbi de Sade duke thyer binarët tradicional mashkullor kundërshtarë mes trupit dhe shpirtit vaxhdohen nga Bataille ku ai manifestoi dhe ofroi influencen më të madhe ndaj leximeve të de Sade në France (periudha e pasluftës) Gallop shpjegon se një lexues i de Sade i ekspozuar ndaj atmosferes të mendimit modern frances nuk mund ti ikë ‘infeksionit’ të Georges Bataille. Ai ndërlidh eksperiencen e religjonit të krishtertë me impulset erotike përmes ankthit të vdekjes dhe diskontinuitetit. Vdekja është aspekti i vazhdueshmërisë së qenies. ‘Ne jemi’ sipas Bataille – jemi qenie diskontinuitive që zhdukemi në izolimin e një aventure të pakuptueshme por të etur për vazhdueshmërinë që e kemi humbur. Dëshira në erotizëm është që të gjendet vazhdueshmëria përballë diskontinuitetit dhe në një aktivitet erotik është një shpërbërje, një lakuriqësi ku orgazma është një vdekje e vogël. Kur Foucault sjell argumentin e Bataille-s dramatikisht rrëshqet në kontekstin e diskutimit të Bataille-s dhe prezanton idenë e vdekjes së Zotit me idenë e transgresionit dhe të limitit. Modeli teologjik i Foucault parimisht është ndërtuar mbi komentet i tij mbi punën e Bataille-s por ri-angazhimi i ideve të tij prodhon një tingull ndryshe nga ajo e fillimit. Aty mund të gjejmë një tej-tjetërsim dhe zhdukje të femrës duke tentuar të shpëtojmë trupin mashkullor në shkrimet e Foucault. Në tentative për të shpëtuar trupin shpirtëror mashkullor duke u dakorduar me konstruksione specifike Foucault angazhon de Sade ku në këtë sens operon në një paradigmë sadiste mashkullore avangarde të mirëndërtuar kulturalisht duke e ri-institucionalizuar trupin mashkullor në një diskurs teologjik. Kosntruksioni seksual mashkullor ndërtohet mbi terma negative të vdekjes, dominimit, sodomise, dhimbjes dhe zemërimit teologjik. Edhe pse modeli teologjik i Foucault shikohet si një metafizike maskiliste nuk do të thotë që duhet të refuzojmë ta lexojmë dhe ta kuptojmë modelin teologjik te Foucault brenda kontekstit mashkullor. De Sade ishte guri themelues (i dhunshëm) i sfidës avangarde ndaj religjonit dhe vlerave teologjike ku Foucault e rivendos punën e tij duke u dakorduar me intereset e tij bashkohore linguistike, tematikat  Nietzchean-e të vdekjes së Zotit/vdekja e njeriut dhe seksualiteti. Ndoshta rëndësia e seksualitetit në kulturën tonë derivon nga asgjëja deri te lidhja e saj me vdekjen e Zotit. Modeli teologjik i Foucault i bazuar mbi paradigmat mashkullore tregon mundësinë se si koordinatat e diskutimeve të tij reflektohen mbi problematikat e identiteti mashkullor. Foucault është i pavetëdijshëm për specifikën gjinore në shkrimet e tij duke reklamuar prespektiven mashkullore e cila përceptohet në diskutimet e tij mbi linguistiken, vdekjen e njeriut, vdekjen e Zotit dhe seksualitetin duke reflektuar ankthet e identitetit mashkullor. Foucault ndërton teologjinë  e tij të gjuhës për nga natyra e gjuhësisë e cila është e determinuar nga ekzistenca e Zotit dhe zhdukja e ndërgjegjes perëndimore. Te rendi i gjërave ekzaminohet idea pasuese e epistemes (lidhjet diskursive që japin forma të ndryshme të dijes gjatë historisë) dhe evolucionin e gjuhës pa e marrë në konsiderim se sa të varur janë nga koncepti i Zotit. Kudo janë shenjat  dhe simbolet e Zotit. Linguistika është shikuar si një pjesë e ngjashmërive dhe nënshkrimeve të natyrës që duhen studiuar dhe eksploruar. Foucault rikrijon një atmosfere mitike të Rilindes në vend që ta përfaqësojë atë, në rend që mbajë një portretizim të botës së përmbledhur ku fjalët (fjalët e Zotit) dhe gjërat janë e njëjta gjë, ai drejtohet në konstruksionin e tij mitik duke përdorur Babelin nga Testament i Vjetër për të treguar se si transparenca mes fjalëve dhe gjërave mund të arrijnë të një fund duke thyer korrespondencen mes Zotit dhe njerëzve të tij. Në momentin kur krijohet hapësira mes fjalëve dhe gjërave përmes proçesit të përfaqësimit qëniet njerëzore fillojnë të lexojnë dhe të interpretojnë fjalët pa Zotin. Në epokën klasike, koha kur mungesa e Zotit ndikon dhe qëniet njerezore fillojnë të emërtojnë atë, klasifikojnë dhe gjërat i vënë në rend siç e kanë vepruar Galileo, Descartes-i dhe Darwin-i. Përshkrimi tranzicionin e final mes periudhës moderne ku de Sade është një figurë prominente ekziston nga pikëpamja tranzicionale klasike te periudha modene, aty linguistika është e ekspozuar ndaj tensionit mes përfaqësimit të thjeshtë të aktit seksual dhe limiteve të përfaqësimit të asaj që portretizon dëshirën. Rrëshqitja e de Sade-s mes dy poleve të mendimit aty rendi është në mënyre të betonizuar dhe ligji qëndron pak çdo akti seksual. Pas dhunës sadiste, jeta dhe vdekja, dëshira dhe seksualiteti do të ekspandohen edhe më shumë në nivelin e përfaqësimit në diskurset tona, në liritë tona, në mendimet tona. Por mendimi është kaq i shkurtë, liria është kaq e skllavëruar, diskursi është kaq përsëritës i cili duhet të përballet me faktin se ekspanzioni është në majë të saj.  Hapësira e pasigurtë mes fjalëve në frazat e reja ku fjalët rimarrin densitetin antik enigmatik aty ku gjuha mund të ngreje për vete një siguri në aktin e shkrimit ku pasqyron asgjë tjetër veç veten. Linguistika synon të bjerë në thjeshtësinë e përfaqësimit të mendimeve dhe përgjithëson pothuajse një funksion gati religjoz duke mbajtur veten brenda misterit dhe enigmës së vet. Blanchot-i arkivon afërsinë subjektivizuese dhe historike në literature e renditjen në fushën e gjatë të meditimit dhe jetës përgjatë kufijve të filozofisë dhe religjonit. E kuptueshme për Foucault te modeli teologjik është centraliteti i zhdukjes së Zotit apo vdekjes së Zotit në pozivitetin e linguistikës dhe kurioziteti i de Sades që zë këtu. Ku gjuha humbet në referenca fetare, gjuha e dëshirave merr një force të pakufishme, të fuqishme e cila e shkeputë vetë gjuhen. Gjuha teologjike dhe seksuale e de Sades janë të shkrira më njëra tjetrën, aty ku gjuha del jashtë shtrëngesave të teologjisë e cila nuk gjen vetëm enigma por force, passion dhe dëshirë ta pakufishme.

Foucault tregon së pamjaftueshmëria e gjuhës për të mbajtur dhe shprehur dëshirën referon së është diçka e cila e tejkalon atë kur njeriu është i përballur me deshirën jashtë kategorisë së vlerave racionale. Gjuha, duke u dakorduar me teorinë avangardë të francezve është e përballur më vetëreferimin dhe kapacitetin e limituar. Tensioni i dëshirës mashkullore sadiste për sundim dhe nënshtrim sugjeron në pozicionimin radikal të trupit kur aty gjithmonë ka diçka që e tejkalon në diskursin filozofik e cila nuk gjindet në kategoritë racionale. Impotenca mendore linguistike prek fuksionet e dëshirës mashkullore për rend dhe kontroll. Unifikimi mes seksualitetit mashkullor dhe teologjise përmes ontologjisë linguistike është e zgjeruar nga Foucault në diskutimet e tij mbi vdekjen e njeriut dhe vdekjen e Zotit. Siç e vë në pah Descombes vdekja e Zotit/njeriut është e  rikonfiguruar nga Alexandre Kojeve në leksionet mbi Hegelin gjatë vitit 1930. Aty Sartre jep formë konstruksionit të humanizmit ateist ku njeriu zëvendëson Zotin në krijimin e teologjisë së invertuar. Ky teologjizim i njeriut vihet ne duart e Foucault si përgjigje ndaj vdekjes së Zotit. Vdekja e Zotit merr forma të ndryshme në literaturën anti-humaniste, sulmi ndaj Zotit ishte sulmi ndaj njeriut duke hapur një hapësirë të re të të menduarit ku vdekja e Zotit dhe njeriu i fundit janë të angazhuar ne një kompeticion më shumë së një raund. Përgjatë kësaj lufte e cila lexohet me terma gjinor në diskurset specifike vërehet se si mungesa e autoritetit mashkullor teologjik prezanton dhe shkatërron diskursin dominant mbi subjektin mashkullor dhe ankthin për identitetin mashkullor. Pas vdekjes së Zotit dhe vdekjes së njeriut trupi dhe seksualiteti marrin apriori, e cila destabilizon identitetin mashkullor. Dy dimensionet e diskutimeve të Foucault mbi vdekjen e Zotit së pari duke eksploruar lidhjen të seksualiteti me termat e de Sades dhe Bataille dhe së dyti duke përdorur temat Nietzschean-ë te rendi i gjërave që jep lidhjen mes vdekjes së Zotit/njeriut. Kombinimi i de Sades dhe Nietzsche ndikojnë në formulimin e pyetjes teologjike të Foucault, Zoti i vdekur të de Sade është bashkuar më Zotin e vdekur të Nietzsche për të krijuar një territor teologjik i konstruktuar mbi seksualitetin mashkullor. Ndërkohë që të Hegeli dhe Feuerbach arsyeja dhe koshienca e zëvendësojnë Zotin ndërsa te Nietzsche vdekja e Zotit ka kuptimin e fundit të metafizikës por kjo nuk duhej të ishte shqetësimi i njeriut që të zërë vendin e Zotit por hapja e një hapësire boshe. Kulminacioni i këtij kuptimi është së si interpretimi i Foucault të tekstet e Nietzsche-s e lidh vdekjen e Zotit me vdekjen e njeriut. Vdekja e njeriut ka hapësirën e vet dhe traditën e vet filozofike të vënë përpara teorisë strukturaliste. Te rendi i gjërave periudha moderne siç definohet nga krijimi i njeriut apo ndryshe që Foucault e quan në analitikat e tij dyshja empiriko-transcedentale. Këtu njeriu bëhet subjekt dhe objekt i dijes së tij. Përdorimi i termit ‘njeri’ duhet shikuar dhe lexuar në terma teknik për të referuar në mënyrë të qartë përmbledhjen kantiane të tërë dijes nën pyetjen ‘Çfarë është njeriu?’. Foucault ashtu si Schrift shkon drejt demonstrimit që lidh këtë të Nietzsche duke treguar se si vdekja e njeriut është vdekja e njeriut të fundit dhe që mbinjeriu është qënia e re e cila nuk është i definuar me terme antropologjikë dhe subjektiv Kantian. Te linguistika e njeriut kjo shuan çështjen gjinore dhe përqendrohet të çështjet më të vështira si përshembull: cili është identiteti i mashkullit pas vdekjes së Zotit dhe vdekjes së njeriut? Ndër-lidhja mes vdekjes së Zotit, vdekjes së njeriut dhe trupit është kulminant në modelin teologjik të Foucault. Kur Zoti është këtu atehere ka një humbje të autoritetit dhe si gjë e ngjashme  është te nocioni i njeriut kur ai kërkohet atëherë ka një humbje të stabilitetit ontologjik. Kur teologjia dhe antropologjia kanë siguruar një matriks konceptuale për ti shërbyer pushtetit dhe dominimit të njeriut, kolapsi i strukturave kërcënon tërë identitetin mashkullor dhe kthen njeriun prapa në realitetin e trupit të tij. Modeli teologjik i Foucault të vdekjes së Zotit është e çiftuar më një eksplozion dëshirash duke u dakorduar më paradigmën sadiane mashkullore, diskontinuitetin dhe izolimin. Metafizika maskiliste sjell në refleksion ankthin e identitetit mashkullor përballë fytyrës së vdekjes së Zotit dhe atë të njeriut. Si çështje fondamentale në konstruksionin social kjo vlen për vazhdueshmërinë e identitetit mashkullor, pushteti dhe zhdukja e tij. Vdekja e Zotit të Foucault sjell religjonin prapa në hapësirën e çuditshmë të trupit. Gjuha, vdekja e Zotit dhe seksualiteti jane kërcënime të vogla, gjuha nuk është vetëm një referente e Zotit, idea e Zotit dhe idea e njeriut zhduken, aty shfaqet një krizë dhe ankth mbi natyrën e ekzistencës. Idea e një teologjie të trupëzuar në kontestime të shumta Foucault e shikon transgresionin në sensin negativ por si diçka që afirmon limitet e qenies. Koncepti i ‘limitit’ është i rëndësishëm në mënyrën së si Foucault bashkon duke përdorur de Sade idenë e vdekjes së Zotit dhe seksualitetin. Ai argumenton së ekzistenca e Zotit jep një limit të natyrës së pakufishme të qenies. Kur Zoti vritet, limitet e ekzistencës janë thyer dhe individi është çliruar por individi gjithashtu është rikthyer në limitet e ekzistencës përballë asaj çka është e pamundshme. Pra autori synon të tregojë që vdekja e Zotit nuk është një qëndrim i jo-ekzistencës së Zotit por një hapësirë kosntante e eksperiences sonë ku përballemi më limitet e ekzistences sonë. Duke ndjekur idenë e Bataille ku religjoni dhe erotizmi seksual kanë të njëjten eksperiencë Foucault beson se ai limit i Zotit është siguruar dhe mund të gjindet në seksualitet. Seksualiteti posaçërisht që nga de Sade është i demarkuar nga limitet, limitet e ndërgjegjies përballë dëshirave të subkoshiencës, limiti i ligjeve të dritës të tabuve universal dhe limitet gjuhësore në vetë paaftësinë për të shprehur dëshirat e tij. Seksualiteti bëhet një akt ku abstinenca e Zotit manifestohet, gjuha e seksualitetit mashkullor del jashtë vdekjes së Zotit. “Gjuha e seksualitet na ngre neve në errësiren e natës ku Zoti mungon dhe të gjitha aktet tona jane të adresuara nga kjo mungese”. Seksualiteti dhe vdekja e Zotit në mënyrë intriguese janë të lidhura mes veti, të shtrënguara sëbashku në limitet e mendimit njerëzor. Duke u pajtuar me Foucault në seksualitetin mashkullor ne nuk ballafaqohemi vetëm më mungesen e Zotit por edhe me vdekjen tonë. Trupi jonë dhe Zoti janë të shkrira sëbashku në realizimin e madhësisë së caktuar të jetës njerëzore. Ekzistenca merret në kontekste të ndryshme ku shihet në krijimin modern të figurës se njeriut të lindur jashtë realizimit të madhësisë së caktuar të ekzistencës. Trupi, dëshira dhe gjuha janë të zbuluara në limitet e ekzistencës pra në vdekje. Ndërkohë që puna e de Sades është e tej-jashtëzakonshme dhe ekstreme, ajo nga jep një përgatitje jo shumë komforte që të kuptojmë mizoritë në mendimin dhe veprimin kundër femrave dhe meshkujve ku seksualiteti mashkullor i formuar paraqet lidhjen e tij me Zotin dhe vdekjen e Zotit. Limitet dhe përmbajtjet ekspozojnë diskursin e gjinisë mashkullore e cila nuk është e zhvilluar mirë dhe laku i shqëtësimit për femrat paraqitet në analiza të tilla, modeli teologjik i Foucault ndaj trupit ne teoritë e veprave të tij asnjëherë nuk ndjek përmes implikimeve të ideve destructive. Trupi shpirtëror qëndron si fragment i hapësirës shpirtërore. Jane Gallop në punën e saj argumenton se filozofët european (meshkuj) kanë dështuar kundrejtë disa meritave, të lejojnë trupin të jetë një vend i dijes. Ata kanë vazhduar që trupin ta përdorin si skeme racionale të rendin dhe kontrollit mashkullor. Paradigma mashkullore sadiane e Foucault sillet në teologji përmes dhomës së gjumit por është e rrethuar nga dështime që duhet eksploruar edhe ankthi i fshehur dhe pasiguritë e mashkullit në rend që të propagandohet për të. Trupi është prezantuar të F. pa asnjë rinjohje të çeshtjes themelore të identiteti gjinor e cila indikon se si shpirtërorja mund të lokalizohet në trup, se si trupat lakuriq e informojnë mendimin religjoz. Foucault paraqet hapësirën por nuk arrin të tregoje së si trupat mashkullore dhe femërorë mund të bëhen organe të besimit religjoz që vijnë me shpallje në sajë të mungesës së Zotit.

Një vështrim mbi librin më të ri të Kaltrina VB Hoti “Mos e prek”/

Shkruan Safet Hyseni/

Duke lexuar librin më të ri të shkrimtares, Kaltrina Hoti s’ke si të mos nxitohesh e të thuash, se arti dhe mendimi mund të bëhen bashkudhëtar të denjë në një ide hyjnore, siç është atdhedashuria. Në këtë libër të ri, ku avancon stilin e të shkruarit, shpirti i pastër e zemra që rreh për atdhe kanë futur në valle prozën dhe poezinë me aq mjeshtëri dhe art ku lexuesi përveç kënaqësisë, merr dhe përgjegjësinë për të hyjnizuar dashurinë ndaj atdheut. “Porta jonë sot është lehtë të ndërtohet, është aty para syve tonë, vetëm duhet t’i mbledhim  fjalët e para dhe t’i bashkojmë me dëshirën e vjetër, me duart e sotme që nuk kërkojnë shpatë as mbrojtëse”, thotë ajo në Porta Etnike.

Paraqitja e tillë, me sa duket, është edhe qëllimi i hedhjes së kësaj proze për ndërgjegjësim dhe përgjegjësi ndaj dritës dhe frymës, ndaj natyrës dhe atdheut, ndaj gjuhës dhe dashurisë… Duke lexuar prozën e autores përveç kënaqësisë që përjeton nga arti, lehtë e kupton se të  shkruash nuk është hapi i parë i një shkrimtari, as të meditosh.., por së pari duhet ta mundësh të keqen brenda vetes që të ndërgjegjësosh, kënaqësh e mrekullosh lexuesin dhe me këtë të ndihesh i dobishëm në vazhdimësi. Jo vetëm kjo, por edhe mënyra se si autorja e shkruan prozën dëshmon se; poezinë dhe prozën i ndan një qime floku kur thjeshtësia e burimit; shpirti, që me këtë rast është tejet i bardhë, zemra ajo që rreh shpejt për të ruajt rrugët e dashurisë si dhe qendra e përpunimit të idesë truri, bashkërendisin ndjenjën dhe çiltërsinë në letër të bardhë. “Sot, dua të të them, o miku im. Dashuria është fuqi më vete. Është e butë e të grith. E nxehtë, mund të digjesh!” Citat nga proza “Dashuria është fuqi me vete që mund ta marrësh edhe si poezi.

Libri i titulluar “Mos e prek” është vazhdimësia e pesë librave të tjerë në gjuhën shqipe, që autorja na i ka sjell, por që dallon për cilësinë e prozës së shkurtër, idenë e kësaj proze, veshjen me art, gjetjen e fjalës me peshë dhe metaforës popullore. Për dallim nga librat tjerë, kësaj radhe ajo na befason me cilësinë e prozës së shkurtër, shtjellimin e saj dhe ruajtjen e temës së dashurisë në 27 titujt, që japin dhe marrin nga njëra-tjetra për të na mrekulluar ideja atdhetare, kuvendi i fjalës, tryeza e fisnikërisë, dashuria si madhështi e tokës ku ka lindur, si dhe shkëlqimi i artit në brendësi. Në këto tregime të shkurtra filozofike shkrimtarja ka depërtuar në thellësi të mendimit popullor, mendim i emancipuar në shekuj, për të na bindur për vlerat e trashëguara nga lashtësia të bartura me shumë kujdes në kuvende që nga Teuta e deri në ditët e sotme. Këto vlera, ajo na i radhit me shumë kujdes e dashuri për të na bindur se janë dritë në udhën tonë, udhë e përbashkët. Me këtë rast më duhet të them se gurra e pashterur popullore ka hasur në një mendje atdhetare me një profil të veçantë krijues që na bënë ta lexojmë e rilexojmë për botëkuptimin e ri për të ardhmen që mbështetet vetëm tek dituria, kultura dhe arti. Se, Atdheu dhe dashuria për vendin, gjuhën, kulturën traditën janë edhe tek shpirti i shqiptarit të mërguar e hasim nëpër prozat e saja; “Një gjuhë flasim”, “Sa bukur tingëllon gjuha ime” nga të cilat lexuesi përmbush mungesën si pjesë e jetës në mërgim. Duke filluar më prozën “Porta etnike” që është një mendim tejet i lartësuar, ku në mënyrë simbolike autorja na fton që me dashuri, sinqeritet e shpirt të pastër, çdo ditë të vendojmë nga një gur për të ngrit atë “portë” që do jetë liri e përgjithshme e një populli të kufizuar nga të gjitha anët me vetveten.  Prozat; “Sa e njohim veten?”, “Fjala e gjallë”, “Pritja”, Heshtja”, “Miku im” por jo vetëm këto, janë që shquhen për metaforën dhe fuqinë e fjalës.

Për autoren e librit “Mos e prek” mund të thuhet shumë, por më e mira është se po të  fillosh ta lexosh ajo të nënshtron dhe të bënë ta ndjekësh në çdo fjalë e varg për të thithë më të mirën e njerëzores.  Qëllimi i saj si duket është të krijoj te çdonjëri ndjenjën e qytetërimin e të dashurisë ndaj njeriut, rrethit, natyrës, kombit. Është aftësia e saj që të bënë ta shikosh ndryshe botën, të gjesh rrugë për ta ndryshuar në të mirë të njerëzimit. Dihet se shkrimtari kur shkruan ka një shkak, ai gjithsesi me lojën e fjalëve dhe arsyetimin a vargut donë të emancipojë mendimin, shoqërinë, gjuhën, kombin.  Qëllimi i tij është që egërsia që ekziston tek çdo njëri të zbutet për një ardhmëri më të mirë, e me këtë rast, ajo thirret në tryezën e lashtë, kullën, besën, fjalën që t’i gdhendim me laps e t’iu japim ngjyrën me brushë, se kjo është mënyra më ë mirë për të zënë diturin. Një popull i ditur rrugën e bashkimit e gjen vetë, pa asnjë plumb shprehet autorja.

Poezia në këtë libër është e ndarë në tre cikle. Për dallim nga veprat tjera, ku ajo ka arrit të krijojë stilin e vetë të lirë dhe ku luan magjishëm me bukurin e fjalës dhe fuqinë e saj në këtë vepër që është një kombinim i prozës dhe poezisë dëshmon për talentin e pakufishëm në pushtimin e hapësirave të shumta. Ajo me fjalën e bukur dhe mënyrën se si e përcjellë bënë joshjen e lexuesit deri në thellësi të shpirtit, kthjellim dhe përvetësim të të mirave që ofron atdheu, për ndërtimin e identitetit dhe ushqimin që duhet të ketë në tryezën e madhe të dashurisë njerëzore. Të shkruash poezinë si Kaltrina nuk është lehtë, duhet të kesh përjetuar dashurinë, mërgimin, vuajtjen, robërinë…

Poezitë janë të ndara në tre cikle por që komunikojnë bukur dhe pandalshëm me njëra tjetrën nëpërmes dashurisë, fuqisë së fjalës, ngjyrës… ku ajo me shumë kujdes i ruan, kështu që kapërcimi nga njëri cikël në tjetrin as që hetohet. Stili i ri i lehtë, i thellë në mendim të le përshtypjen se krijohet në një univers tjetër sa joshës aq dhe i dobishëm bardhësi shpirti, dashuri zemre dhe kthjellim mendimi. Poezitë rrjedhin si një ujëvarë ku vetëm me shikim shkuma e saj të freskon edhe në largësi. E gjitha kjo valëzon nëpër tre ciklet ku sërish kemi atë lojën e fjalës me mendimin atdhe, dashuri, identitet, lojë në kërkim të lirisë së plot. Trinom që bëjnë jetë së bashku në tryezën e jetës, por që ia bëjnë më sy përjetësisë. Në këtë vepër, autorja ka avancuar mendimin rreth atdheut si shtrat i jetës, dashurisë si sublime e shpirtit dhe identitetit si domosdoshmëri për të përjetësuar e plotësuar detyrimet ndaj së parës dhe për të jetuar të dytën. E para jeta e dyta përjetësia.

Kaltrina në këtë vepër është duke përjetësuar origjinalin me mesazhin se të shkruash sot, do të thotë të lexosh nesër, origjinaliteti i saj është ruajt nga veprat e para por tani udhëton drejt një stili që unë do e quaj “kaltrinizëm”. Këtë e them në kombinimin e prozës me poezinë, mënyrën e komunikimit poet me poet, ku ajo ruan kulturën por duke u thirr në vlerat e lashta të një populli të lashtë. Në këtë komunikim ajo nuk i frikohet konkurrencës në art, arti s’ka korniza, përparësi e saj është përvetësimi i kulturave të ndryshme, brusha, ngjyrat që shumë lehtë i bart tek vargu. Mesazhi  është autokton, i marr nga tryeza e kuvendit te Arbrit, i kuptueshëm, por veçantia është se ajo në mënyrën tejet të kulturuar thotë larg, larg kopshtit të huaj kur ju keni një kopsht që edhe dy jetë me pas nuk mund t’ia vjelni të mirat, do mahnitej nga ngjyrat dhe do dehej me aromën. Është kjo simbolikë e rrallë e një mundimtareje të madhe, kur dihet se poetët janë paraprijës të asaj që do vije më vonë, apo të asaj që ne duhet ta sjellim si hyjnore. Hyjnorja e saj në këtë vepër është atdheu dhe dashuria, por siç thotë autorja; së pari kërkojnë një identitet të ndërtuar bukur.  Identitet që të respektosh e ngritësh “Portën etnike” që është në ciklin e parë të titulluar; “Nesër është sot”. Do mjaftonin vetëm pak vargje nga kjo poezi që të detyrojnë t’i rilexosh disa herë. “Neve na bashkon kënga dhe zëri i lahutës/vargu i poetit/nderi dhe lutja për Dodonën/piktura dhe loti i fëmijës”; goditje malli, dashurie për ta bërë Lirin nuse.

Ky cikël, sa abstrakt i emëruar ka një qëllim dhe një nxitim që nuk lejon e sotmja të mungoj, por e nesërmja të na detyrojë në drejtim të së ardhmes. Mes fjalës në varg ajo komunikon me bujarin, fisnikërinë, fjalën si peng, besën dhe simbolet e atdheut për të ndërtuar atë Portë e cila neve na mungon. E gjithë kjo ka një lidhshmëria në fuqinë e fjalës, besën, shpirtin e pastër dhe zemrën që rreh për dashuri në ciklin e dytë “Kur nata palohet”. Në këtë cikël autorja i jep dimensionin shpirtëror dashurisë si ne imagjinatë, ashtu dhe në përjetim. Dashuria është një emër që rrjedh nga shpirti e komunikon me zemër, ajo nuk ka mbiemër. “vjen pa pritur/troket pa tingull/të bënë frymë të lehtë/që kërkon pran melodisë së zemrës të pushon,/nuk e din kur fillon,/nuk e din a ka fund,/derdhesh nëpër valët e saj/dhe pret të bëhesh puthje e kërkuar/dashuria… /nuk ka mbiemër”, vargje të poezisë “Pa mbiemër”. Në ciklin e tretë “Mos e prek” kemi disa perla që dëshmojnë për talentin e saj dhe ajo çka është dhe do mbetet vlerë identiteti i artit dhe ai i trashëguari i një populli të lashtë siç janë shqiptarët. Mjaftojnë vetëm vargjet e pozisë “Unë jam jetë” për t’u futur në atë kopshtë që të shijosh e vjelësh gjithë frutat e jetës. Unë jam jetë! /po…/jam lodhë nga kjo hije /largohu o fjalë e kalbur /derisa bota rrotullohet /ne i shkelim leckat e fjalëve të dhunuara /nuk jam femër e mbuluar /as popull i vuajtur /nuk jam i shkelur /jam ujë /që rrjedhe nga muret e kullave/dritë/që e shndërit të pa parën /natë /që ruan legjendën e përsëritur /baltë /që krijojë skulpturën e të ardhmes /gjethe /që jep jetë /qiell/që hapet me dorën e të bukurës /lot /që sjellë shpresë/buzëqeshje /që kërkon amsh /dashuri /që flenë në retë e bardha /jam shqiptar, bëhem botë/jam shqiptare, dashuroj botën/unë jam jetë!

Poezia është art që flet me ndjenjën dhe atë që të mungon. Poezia lexohet për ta shijuar, por kur ajo të jep frymë e shkëlqim në sy, dita rrjedh me buzëqeshje.

Poezia është fjala e bukur e një ndjenje që ka humbur turpin. Ajo është metaforë e menduar në qetësinë e mendjes dhe dallgët e shpirtit. Vargu i Kaltrinës të bënë të ndihesh i lehtë dhe i lumtur.

Shkruan: Dr. Islam LAUKA*/

SOS është sinjali standard i emergjencës, sipas kodit të Morsit. Përdoret, sidomos, gjatë komunikimit për t’u ardhur në ndihmë anijeve që rrezikohen të mbyten. Për fat të keq, në një situatë të tillë emergjence, është sot edhe Kosova.
Kemi hyrë në muajin e tretë që nga zhvillimi i zgjedhjeve parlamentare të 11 qershorit dhe ajo vazhdon të jetë e gojueme në ngërç politik, pa qeveri dhe pa parlament. Klasa politike kosovare po shpërdoron në mënyrë të papërgjegjshme dhe të pafalshme besimin dhe durimin e popullit të vet, duke krijuar kosto politike, ekonomike dhe financiare për vendin dhe të ardhmen e tij euro-atlantike.

…..i përshkallëzuar në kufinjtë depresionit/Nga KOLEC TRABOINI/Qytetarët shqiptarë në përditshmëri dëgjojnë lajme që ua shkallojnë trurin. Lajme që të krijojnë sindromën e njerëzve që jetojnë jo në Evropë, por nëpër fiset e xhunglave të Afrikës ku ca janë me fatin e luanit e të tjerët të presë, të viktimës së përjetshme. Kësisoj ata që kanë arritur të zënë një vend në bazë të lidhjeve fisnore, klanore, politike, tarafit e interesave mafioze ndjehen të plotfuqishëm, ndërkohë që të tjerët në fat të zi e me shpresë të vdekur sa nuk u mbetet tjetër; o ikja nga sytë këmbët prej këtij vendi të vet mallkuar ose të bëjnë vetëvrasje si i vetmi shpëtim i sigurt prej kësaj katrahure ku kurrkush nuk e ka sigurinë e të nesërmes. Rrugë tjetër nuk ka në këtë trishtim shqiptar i përshkallëzuar në kufinjtë e depresionit.

Edhe shpresa se ndërrimi i qeverisjes do të lëvizte ujin e qelbur në pushtet e administratë, u flashk në katër vjet hallakatje, sepse sikush mendoi e punoi për të rregulluar të vetët, pra familjen, rrethin, fisin. Lexova një shkrim dhe mu nxinë sytë, të gjithë fëmijët e deputetëve të dy krahëve të politikës, pozitë e opozitë ishin punësuar e me rroga të majme, të gjithë vëllezërit e motrat e deputetëve, ministrave, funksionarëve të lartë janë të punësuar në vendet më të mira, qoshe të ngrohta e të sigurta duke përfshirë edhe Bankën e Shtetit. Ndërkohë ata që për 8 vjet i pat mbajtur qeveria e shkuar në papunësi ani pse të kualifikuar, vazhduan të jenë po ashtu të papunë, sepse edhe kur bëhet ndonjë konkurs, gjejnë një shkak a sajojnë një të tillë, që të vendoset ai që duan, ai për të cilin kanë bërë kompromis pas kuintave të dy palët. Ata kanë qenë e mbeten zotër të këtij vendi pavarësisht rotacionit të pushtetit.

Kaq shumë është konsoliduar mendimi se pushtetet ndërrohen, por ne të tarafit e miqësive jemi po këta, se armiq jemi në foltore të parlamentit por në interesa jemi aleatë, sa nuk jam çuditur aspak kur pasi e shkarkuan drejtoreshën e një Arkivi (e njohur kjo si pjesë e strukturës politike që populli me verdiktin e vet e qorrollepsi në 2013), doli në median vizive ku denoncoi me ashpërsi shkarkimin e saj e foli kundër qeverisë si abuzive dhe e korruptuar, kur kjo qeveri i kish apo jo një apo dy vjet në funksion. Dhe e dini çfarë ndodhi? Në pseudo konkursin që u zhvillua për administratën e Parlamentit, në sektorin shtypit, doli fituese pa konkurim, pra u emërua, pikërisht ish-drejtoresha e Arkivit. Pas kësaj ajo nuk u pa me në TV të kritikojë qeverinë Rama 1 e as mos prisni të kritikojë qeverisjen Rama 2, veç nëse e heqin nga puna. Atëherë po, vë ulërimat për korrupsionin qeveritar e për të shkretin popull që përdoret si mashë për të nxjerrë gështenjat e politikës nga zjarri.. Po të hoqën bëju gjëmën, kështu funksionon këtu në Shqipëri. Këtë më së shumti e aplikojnë gazetat që i hedhin vickla qeverisë vetëm kur ajo nuk jep para.

Toga e politikaneve të PD, që kanë dalë si opozitë brenda opozitës në qark të mbyllur, u bënë të gjallë vetëm kur nuk i vunë në listat elektorale të deputetëve dhe kjo i ndërseu duke u shfaqur si luftëtarë te shquar për demokraci. Hajde ç’vete. Po ku ishin më parë? A do të flisnin po të ishin në listat e deputetëve të parlamentit të ri? Ata që kishin qenë squk-squll nëpër vite mbi kolltukë, me rroga të majme, me makina të shtrenjta që nuk i motivonin dot me rrogat e veta, por mund të bënin çdo gjë sepse ishin nën sqetullën e kryetar-kryeparit të partisë që bën sikur ka ikur po aty është si hija e Zeusit. E paparë. Jemi kundër Bashës por jemi për Berishën, thonë. A thua Luli mbahet me forcat e veta e me në krye të vet në timon të partisë. Ore, sikur të mos e dojë Berisha, as pesë minuta nuk mbahet në këmbë Lulëzim Basha. Prandaj të duken të pabesueshme këto argumente kundërshtore ndaj Bashës ndërkohë që i thur lavde Berishës.

Këto qëndrime të dyanshme tregojnë mirëfilli së ky grupim është pa ideale, por i prekur interesash te ngushta e që gjithë shpresën e kanë që Berisha t’i thotë Lulit, hapi rrugën këtyre mocionistëve se janë besnikët e mi. Po nuk ka për ta thënë Berisha këtë as sot e as mot. I duhen kuaj të rinj për karron e vjetër partiake që tundet e shkundet si mos o zot. Aq më tepër që ka përpara vetingun dritherues, i cili është një mekanizëm që diçka do të hajë. Pa kurban nuk del kjo vjeshtë. Ja pra ku janë kurbanët e vjeshtës, këta pa imunitet e të braktisur. Këtë skemë të funksionimit të politikës shqiptare, që sakrifikon të tjerët për të shpëtuar veten, e dinë edhe çiliminjtë e të mos e dijë ta zëmë opozitari në katror Ridvan Bode që qendron shpatull në shpatull me Arben Imamin, dosjet e të cilëve i ka mbyllur kryeprokurori( që paguhet për ti hapur), e që tashmë nuk do të mund më të mbrojë asnjë politikan a funksionar që e ka ngjyer gishtin në mjaltin e pushtetit. Në kampin e pushtetarëve ndodhi ndryshe.

Ata që votuan për ndryshimin dhe shpresën, katër vite hëngrën veten me dhëmbë tek vazhdonin të rrinin të papunë e pa asnjë të ardhur dhe shohin, për ironi të kohës mizore ku i ka sjellë rasti të jetojnë, që të emërohen nëpër funksione e zyra po ata që deri më dje bënin ligjin e Maliqin me pushtetin tjetër. Thonë i miklon qeveria për të dobësuar gjoja kundërshtarët, po askush nuk e beson sepse plani shkon me stilin mafioz: ”Hajdutë-kundërshtarë por vëllezër”. Mishin ja hanë njeri-tjetrit por kockën ja ruajnë. Për katër vjet a më thoni se cilin prej pecogrosove të qeverisë së mëparshme e vuri qeverisja e Rilindjes në bankën e të akuzuarve. Gjeti një minoritar krapuliq, një farë Spiro Ksera e me këtë u mjaftua. Po ky Spirua në krahasim me bosat e mëdhenj të milionave ishte jo Spiro Dija por Spiro Mosdija. Se Ksero, ne greqisht i thonë të dish. Në këtë rastin e qeverisjeve tona është në kuptimin të dish të vjedhësh. Shumat e vogla për të cilat u akuzua Spiro Ksera tregojnë se ai nuk paska ditur të vjedhë. Këta që tashmë kanë shumicën në parlament mesa duket kanë menduar se më mirë t’i japin privilegj e t’i mbyllin gojën ndonjë mercenari sesa ta lëmë të flasë e të prish punë në Media në mënyrë të përnatshme. Mbase me kësisoj zgjidhjesh e kanë mirë për veten e tyre politikanët në pushtet që duan të jenë larg sherrit, por për ata që me votën e vet i sollën në pushtet kurrsesi nuk kanë menduar e nuk mendojnë gjatë. Ka një të vërtetë publike tashmë, kudo ka nisur të shfaqet zhgënjimi.

Janë 400 mijë vetë të ikur nga Shqipëria në vitet 2013-2017. Ja çfarë thotë për këtë kardinali i Këlnit, Gjermani, Rainer Maria Woelki që vizitoi Shkodrën: “E shikoj si problem të Shqipërisë pasi në 2013-n kanë qenë 3.2 milion banorë dhe ndërkohë janë 2.8 milionë tani. E shoh të rëndësishme për të qëndruar këtu dhe për ta zhvilluar vendin. Dhe mendoj se Shqipëria e ka fuqinë për të ecur përpara. Vetëm strukturat sociale duhet të jenë ato të duhurat, që nuk bën të mundur vetëm mirëqenien e një grupi por të të gjithëve”.

E megjithatë, populli në këto zgjedhje të qershorit që shkoi u kap pas mendimit se kjo qeverisje që kemi vërtetë na takson, na le pa punë, na vjedh, na ropat, na ka vënë në ikje nga sytë këmbët, por le ta zgjedhim edhe një herë se mbase është ngopur e na vjedh më pak. Por nuk ka asnjë garanci që kjo masë njerëzish që përbëjnë qindra e mijëra të jenë edhe më tej besnikë të verbër të shpresës së thyer. Këtë e vërteton ulja e madhe e elektoratit të PD. Nga disfata në disfatë deri në shthurje. Partitë nuk duhet të mendojnë se njerëzit janë budallenj dhe se votojnë për sytë e bukur të ndonjë politikani a ndonjë deputeti, që mjerisht vazhdojnë të zgjidhen me listë si në kohën e diktaturës. Asnjë ndryshim nuk ka. Jetojmë në një demokraci të dhunuar e shthurur që ta kufizon lirinë e zgjedhjes.

Mjerisht qeverisjet ndërrohen e gjërat mbetën po aty ku ishin. Hyjmë e dalim nëpër zyra e shohim të njëjtët fytyra. Me pak makiazh pink a blu sigurisht. Dhe po ato janë. Po ai mall i skaduar. Po ato lëvere të vjetra, ato pisanjozë xhepshpuar që me të hipur në kolltuk si deputet a nëpunës shteti u bënë milionerë. Lajmet thonë: Zbulohet një deputet me 56 shtëpi, 18 i ka blerë brenda vitit,

Nga Zeqir Lushaj/*

-Cikli me poezi “Dashuria… nuk ka mbiemër”, që vijon më poshtë është nxjerr nga libri më i ri i autores shqiptare-amerikane zonjës Kaltrina Hoti, me titull “MOS E PREK” që do të publikohet seshpejti, brenda kesaj vere dhe në serinë e botimeve të saja do të jetë i 7-ti liber, nderkohe që ka në perfundim e siper edhe një roman. Ishte dëshira e saj që ta prezantonte sëpari ardhjen e re të fjales së saj poetike  nepermes revistes ZemraShqiptare. Pra mbas një Cikli komentesh me teme atdhetare, nen okelion: ”Mirëmengjes Bashkimi Kombetar”, Cikel i mirepritur nga lexuesit tanë dhe që do vazhdojë akoma, Çika e Hotit don të dalë para tyre edhe në zhanrin e saj shumë të preferaur e të levruar ka kohë, me të dashuren e saj të kahmotshme poezi.

…!

Në fund të këtij Cikli që do ndiqni, me poshtë, në vijim të tij, mund të mesoni edhe diçka (pak) më shumë per zonjen Hoti, poeten e piktoren e suksesshme, bashkpunetoren tonë të mirëpritur,  të ciles edhe në emer të redaksisë së revistes ZSh, të lexuesve e simaptizanteve i urojmë arritje të reja…, dhe i themi sinqerisht:

-Mirë se vjen moj  Çika e HOTIT!-

***

Dashuria… Nuk Ka Mbiemer

Nesër është sot

sot

në mes të rrezeve të diellit

u zgjova

e shkriva zjarrin e ngrirë

nga buza

ngjyrën e kuqe e rrjedha

u mundova ta robëroj

vetëm një rreze

nga lëkura ime

papritmas Hëna trokiti

u mbështet në gjirin tim

zjarri i diellit më takon mua

i mbylla sytë

ëndrrën e mbrëmjes Hënës ia dhurova

————–

Unaza e Nuses

O tokë e kuqe

sa e bardhë je

sa shumë eshtra mban në gji

edhe qielli shpesh mrrolet

derdhet i tëri mbi ty

me lot i lan

për pak freski 

më thirre sot

të ulem pran ahut të moshuar

më the

pushoje  kokën në baltën time

merre nga unë jehonën e fundit

nuk mundem veten ta peshoj

një unazë të nuses nuk mund ta mbuloj

po

E dëgjova zërin e saj të shtrydhur

shpëtim

shpëtim o Perëndi

dhe pastaj më mbylli në qetësin e saj

po

E dëgjova

vdekja si i pëshpërit

mbylli sytë bijë e malit

para se ta marrin shpirtin

dua zemrën me ta puth

të mos ndjesh dhimbje

rininë e pa jetuar do ta strehoj

në vreshtat e rrushit

puthjen e ëndërruar era do ta marrë

kur të lodhet trimi i dheut

aroma e zemrës tënde do ta ngushëlloj

mbylli sytë

të shndërroj në Zanë të Malit

E dëgjova jehonën e fundit

fjala më mbeti në fyt

o tokë e kuqe bëhu shtrat

mbuloja fytyrën

ajo e zbrazi zemrën.

————-

Është rreze e ditës

mëngjesi nuk i takon ditës

është pëshpëritja e natës së kaluar

mundohet

të na zgjon nga vetvetja

errësira nuk i takon natës

është rreze e ditës

mundohet

ta puthë shpirtin e pa prekur

kur frikohemi ta thërrasim

jehonën e emrit të emëruar

nga drita e jetës

———

Pa mbiemër

vjen pa pritur

troket pa tingull

të bënë frymë të lehtë

që kërkon pran melodisë të zemrës

të pushon

nuk e din kur fillon

nuk e din a ka fund

derdhesh nëpër valët e saj

dhe pret të bëhesh puthje e kërkuar

dashuria…  nuk ka mbiemër

———- 

Pa titull 

të dua

fjala më e gjatë në hijen e jetës.

—————-

Mos e prek

mali është nga gurët e bekuar

unë jam mal

që duket si gur

por nëse më prek jam akull

nuk të ftohi

shpërthejë zjarr

nuk të djegi

por të ngri

shpirti i thatë shndërrohet

në skulpturë nga shiu

kur e prek shkrihet

dhe njeriu u zhduk pa gjurmë.

—————-

Mësoni (pak) më shumë per Kaltrina VB Hotin

-…Dy poezi të botuara në një Antologji të poezisë botërore “Serenity” të publikuara nga Eber & Wein Publishing (ku janë poezitë e poetëve më me famë botërore duke filluar nga Edgar Allan Poe), prezantojnë edhe poeten shqiptare Kaltrina VB Hoti. Me shumë sukses në gjuhën angleze mban çertifikatën “Çertifikata e World poetry movement “.-

E lindur më  26 qershor 1967 në Hot – Plavë.   Shkollën fillore e kreu në Prishtinë “Hasan Prishtina”   dhe shkollën e mesme të mjekësisë në “Xhevdet Doda”. Në vitin parë të fakultetit të mjekësisë e lenë folenë me të gjitha ëndrrat dhe merr rrugën e kurbetit. Në 1997 në New York mbaroi International Correspondence School-Diploma  Interior Decorating.  2009-2011 Kaltrina e kishte radio programin e saj  “Taking to Nancy and Chuck”.  Në 2011 vendos të marr një hap në krijimtarinë e artit të pikturës. Për dy vite ajo studion te piktori i njohur  Chuck DeHaan.

Kaltrina deri më tani në gjuhën angleze ka botuar: “Voices”, poezi 2011, “Touch of Italian attitude in your kitchen “, Monografi e artit të kuzhinës 2014,  “Come dance with me through words of thoughts”, poezi 2013, “Dancing on the rain”, poezi 2016. Kaltrina është anëtare në Akademinë e piktorëve “FineArtAmerica”. Dy poezi të botuara në një Antologji të poezisë botërore “Serenity” të publikuara nga Eber & Wein Publishing ( ku janë poezitë e poetëve më me famë botërore duke filluar nga Edgar Allan Poe) prezantojnë edhe poeten shqiptare Kaltrina VB Hoti. Me shumë sukses në gjuhën angleze mban certifikatën “Certifikata e World poetry movement “.

Kaltrina VB Hoti bashkë me mësuesin e saj të pikturës Chuck DeHaan kanë botuar librin shkollor me piktura “Western coloring book “ 2009. Ndërsa në gjuhën shqipe; “Ta mora vargun”, poezi, 2016 Tetovë,  “Preke ëndrrën”, poezi, 2016 Tetovë. “Puthja sekret” është libri i tretë poetik.

Kaltrina jeton në New York  ku vazhdon me laps dhe brushë të shënoj kohën  e kaluar dhe të përcjell eksperiencën e saj të kurbetit  edhe nëpërmes të vargjeve dhe abstraktit në pikturë.

—————————-

• Redaksia e Diellit falenderon z. Zeqir Lushaj qe e ndau shkrimin me lexuesit e Diellit

Fjala e plotë e Presidentit Trump mbi Strategjinë e SHBA në Afganistan dhe Azinë Jugore/
Fort Myer-Arlington, Virginia-21 gusht 2017,  9:02 P.M. EDT/

Përktheu Shefqet&Herion Kërcelli/

Faleminderit shumë. Faleminderit!

Zëvendëspresidenti Pence,Sekretari i Shtetit Tillerson, anëtarët e Kabinetit, Gjeneral Dunford, Zëvendës Sekretari Shanahan dhe Kolonel Duggan. Një falenderim të veçantë burrave dhe grave të Fort Myer dhe çdo pjesëtari të Ushtrisë së Shteteve të Bashkuara brenda dhe jashtë vendit.

Mendimet dhe lutjet tona shkojnë për familjet e marinarëve tanë të guximshëm, të cilët u plagosën dhe humbën jetën pas një përplasje tragjike në det, si dhe atyre që kryen operacionin e kërkimit dhe shpëtimit.

Jam sonte këtu për të parashtruar rrugën tonë në Afganistan dhe Azinë Jugore. Por, para se të jap detajet e strategjisë sonë të re, unë dua të them disa fjalë për shërbëtorët e kombit tonë, që janë këtu sonte me ne, për ata që shikojnë nga vendbazimet e tyre dhe për të gjithë amerikanët që na dëgjojnë në shtëpi.

Që nga themelimi i Republikës sonë, vendi ynë ka krijuar një shtresë të vecantë të heronjve e dëshmorëve; guximi, vetëmohimi dhe sakrifica e të cilëve është e pakrahasueshme në historinë njerëzore.Patriotët amerikanë të çdo gjenerate, kanë dhënë frymën e fundit në fushën e betejës për kombin dhe lirinë tonë. Përmes jetës së tyre, edhe pse tëshkurtër, me veprat e tyre ata arritën pavdekësinë e plotë.Duke ndjekur shembullin heroik të atyre që luftuan për të ruajtur republikën tonë, ne sot gjejmë frymëzimin e duhur që vendi ynë të qëndrojë i bashkuar, i shëndetshëm dhe të mbetet një komb nën Perëndinë. Burrat dhe gratë e ushtrisë sonë veprojnë si një ekip, me një mision dhe ndjenjë të përbashkët për arritjen e qëllimit të tyre.Ata kalojnë çdo pengesë të racës, etnisë, besimit dhe ngjyrës, për të shërbyer së bashku dhe sakrifikojnë së bashku me një kohezion absolutisht të përsosur. Kjo për shkak se, të gjithë këta shërbëtorë të atdheut, janë vëllezër dhe motra. Të gjithë janë pjesë e së njëjtës familje që quhet familja amerikane. Ata marrin të njëjtin betim, luftojnë për të njëjtin flamur dhe jetojnë sipas të njëjtit ligj. Ata janë të lidhur së bashku me qëllimin e përbashkët, besimin e ndërsjelltë dhe përkushtimin vetëmohues ndaj kombit dhe njëri-tjetrit.Ushtarët e kuptojnë atë që ne, si komb shpesh e harrojmë se, një plagë e shkaktuar ndaj një anëtari të vetëm të komunitetit tonë, është një plagë që na është shkaktuar të gjithëve. Kur lëndohet një pjesë e Amerikës, lëndohemi të gjithë ne. Dhe kur një qytetar vuan një padrejtësi, e vuajmë të gjithë së bashku.Besnikëria ndaj kombit tonë kërkon besnikëri ndaj njëri-tjetrit. Dashuria për Amerikën kërkon dashuri për të gjithë njerëzit e saj. Kur i hapim zemrat tona për patriotizëm, nuk ka vend për paragjykime, nuk ka vend për fanatizëm dhe nuk ka tolerancë për urrejtje.Të rinjtë dhe gratë që dërgojmë për të luftuar jashtë vendit, meritojnë të kthehen në një vend që nuk është në luftë me njëri-tjetrin. Ne nuk mund të mbetemi një forcë për paqen në botë, nëse nuk jemi në paqe me njëri-tjetrin.Ndërsa mendojmë se si të mposhtim  armiqtë tanë jashtë shtetit, – dhe ne gjithmonë do të fitojmë, – le të gjejmë kurajën për të shëruar ndarjet brenda nesh. Le të bëjmë një premtim të thjeshtë për burrat dhe gratë që kërkojmë për të luftuar në emrin tonë, që kur të kthehen në shtëpi nga beteja, atado të gjejnë një vend që ka ripërtërirë lidhjet e shenjta të dashurisë dhe besnikërisë që na bashkojnë në një.Falë vigjilencës dhe aftësisë së ushtrisë amerikane dhe aleatëve tanë të shumtë në mbarë botën, tmerret e përmasave të11 shtatorit, nuk janë përsëritur më  në brigjet tona. Askush nuk mund ta harrojë kurrë këtë ngjarje.  Por, gjithashtu duhet të pranojmë realitetin e ri, për të cilin do flas sonte këtu. Gati 16 vjet pas sulmeve të 11 shtatorit, pas sakrificës së jashtëzakonshme të gjakut dhe thesarit, populli amerikan është i lodhur nga lufta pa fitore. Askund nuk është më evidente se sa me luftën në Afganistan, lufta më e gjatë në historinë amerikane, plot 17 vjet.Unë ndaj frustrimin me popullit amerikan.  Gjithashtu ndaj zhgënjimin e tyre ndaj një politike të jashtme që ka shpenzuar shumë kohë, energji, para dhe më së shumti,- jetë, duke u përpjekur për ti rindërtuar këto vende me imazhin tonë, në vend që të ndjekim interesat tona të sigurisë mbi të gjitha konsideratat e tjera.Kjo është arsyeja pse, menjëherë pas inaugurimit tim, unë ju drejtova Sekretarit të Mbrojtjes Mattis dhe ekipin tim të Sigurisë Kombëtare, për të ndërmarrë një rishikim gjithëpërfshirës të të gjitha opsioneve strategjike në Afganistan dhe Azinë Jugore.Instinkti im i parë ishte të tërhiqesha – dhe, historikisht, më pëlqen ndjekja e instinkteve të mia. Por gjatë gjithë jetës time, kam dëgjuar se, vendimet janë shumë të ndryshme kur ulesh prapa tavolinës në Zyrën Ovale. Me fjalë të tjera, kur je President i Shteteve të Bashkuara dhe Komandant i Përgjithshëm i Ushtrisë. Kështu që unë studjova me hollësi e nga cdo këndvështrim situatën në Afganistan.  Pas shumë takimesh disa mujore me kabinetin tim dhe gjeneralët, të premten e kaluar mbajtëm në Kampin David mbledhjen tonë përfundimtare, për të përfunduar strategjinë tonë. Kam arritur në tri përfundime themelore, rreth interesave thelbësore të Amerikës në Afganistan.Së pari, kombi ynë duhet të kërkojë një rezultat të ndershëm e të qëndrueshëm, të denjë për sakrificat e mëdha që janë bërë, veçanërisht ato jetësore. Burrat dhe gratë që i shërbejnë kombit tonë në luftë, meritojnë një plan final për fitoren. Ata meritojnë mjetet që u nevojiten, dhe besimin që kanë për të luftuar dhe për të fituar.Së dyti, pasojat e një dalje të shpejtë nga Afganistani janë të parashikueshme dhe të papranueshme. 11 shtatori, sulmi më i keq terrorist në historinë tonë, ishte planifikuar dhe drejtuar nga Afganistani, sepse ai vend qeverisej nga një qeveri që i krijoi kushte dhe strehim terroristëve. Një tërheqje e nxituar do të krijonte një boshllëk të tillë, që terroristët, duke përfshirë ISIS dhe al Qaeda, do ta mbushnin menjëherë, ashtu siç ndodhi para 11 shtatorit.Siç e dimë, në vitin 2011, Amerika me ngut dhe gabim u tërhoq nga Iraku. Si rezultat, zonat e cliruara, të fituara me vështirësi, ranë përsëri në duart e armiqve terroristë. Ushtarët tanë panë se si qytetet për të cilat kishin luftuar u pushtuan nga grupi terrorist i quajtur ISIS , dhe gjaku i derdhur për lirinë e popullit irakien u shpërdorua. Boshllëku që krijuam, duke i lënë shumë shpejt zonat e lira u bë strehë e sigurt për ISIS-in, që ky të përhapet, të rritet, të rekrutojë ekstremistë dhe të nisë sulme. Ne nuk mund të përsërisim në Afganistan, gabimin që liderët tanë bënë në Irak.Së treti dhe më në fund, unë arrita në përfundimin se kërcënimet e sigurisë, me të cilat përballemi në Afganistan dhe në rajonin e gjerë janë të pafundme. Sot, 20 organizata të huaja terroriste të rregjistruar në SHBA janë aktive në Afganistan dhe Pakistan, – përqëndrimi më i lartë se në çdo rajon tjetër të botës.Nga ana e tij, Pakistani shpesh i jep strehë të sigurt agjentëve të kaosit, dhunës dhe terrorit. Kërcënimi është më i rrezikshëm, sepse Pakistani dhe India janë dy shtete të armatosura bërthamore, marrëdhëniet e tensionuara të të cilëve kërcënojnë të spiralizohen në konflikt. Dhe kjo mund të ndodhë.Askush nuk e mohon se ne kemi trashëguar një situatë sfiduese dhe shqetësuese në Afganistan dhe Azinë Jugore, por nuk kemi luksin e kthimit në kohë dhe marrjen e vendimeve të ndryshme më të mira. Kur u bëra President, mu dha në dorë një situatë e keqe dhe shumë komplekse, por e dija plotësisht se çfarë do bëja para këtyre problemeve të mëdha dhe të ndërlikuara. Në një mënyrë ose në tjetrën, këto probleme do të zgjidhen, sepse unë jam një zgjidhës i problemit dhe në fund, ne do të fitojmë.Ne duhet të shohim realitetin e botës, ashtu siç ekziston tani, me kërcënimet me të cilat ndeshemi si dhe përballimin e të gjitha problemeve të sotme, bashkë me pasojat jashtëzakonisht të parashikueshme të një tërheqjeje të nxituar.Ne duhet të shohim përtej sulmit të egër javës së kaluar në Barcelonë, për të kuptuar se grupet terroriste nuk do të ndalen në asgjë për të kryer vrasjen masive të burrave, grave dhe fëmijëve të pafajshëm. E patë atë si për veten tuaj. E tmerrshme!Siç theksova në fjalimin tim në Arabinë Saudite tre muaj më parë, Amerika dhe partnerët tanë janë të angazhuar për zhdukjen e terroristëve në territorin e tyre, duke shkurtuar financimet dhe duke demaskuar joshjen e rreme të ideologjisë së tyre të keqe.Terroristët që vrasin njerëz të pafajshëm nuk do të gjejnë paqe në këtë jetë apo në tjetrën. Ata nuk janë asgjë, përveç bandave, kriminelëve dhe grabitësve, kjo është e drejtë, ata janë të humbur.  Duke punuar së bashku me aleatët tanë, ne do të thyejmë vullnetin e tyre, do të thyejmë rekrutimin e tyre, do t’i mbajmë ata larg kufijve tanë. Po, do t’i mposhtim ata dhe do t’i kemi në dorë.Në Afganistan dhe Pakistan, interesat e Amerikës janë të qarta: Ne duhet të ndalojmë rilindjen e strehave të sigurta që u mundësojnë terroristëve të kërcënojnë Amerikën. Ne duhet të parandalojmë që armët bërthamore dhe materialet eksplozive të bien në duart e terroristëve dhe të përdoren kundër nesh ose kudo në botë për akte të tilla.Por, për të ndjekur këtë luftë, ne duhet të mësojmë nga historia. Si rezultat i rishikimit tonë gjithëpërfshirës, strategjia amerikane në Afganistan dhe Azinë Jugore do të ndryshojë në mënyrë dramatike në këto mënyra:Një shtyllë kryesore e strategjisë sonë të re është vlerësimi i faktorit kohë dhe kushteve të krijuara aktualisht. E kam thënë shumë herë se, sa joefektive është që Shtetet e Bashkuara, të njoftojnë paraprakisht datat që planëzojnë për të filluar ose përfunduar operacionet ushtarake. Ne nuk do të flasim për numrin e trupave apo planet tona për aktivitetet e mëtejshme ushtarake. Kushtet në terren, jo oraret arbitrare, do të udhëheqin strategjinë tonë nga tani e në vazhdim. Armiqtë e Amerikës, nuk duhet t’i dinë kurrë planet tona që ata të mund të na presin. Unë nuk do të them kur do të sulmojmë, por ne do të sulmojmë. Një shtyllë tjetër themelore e strategjisë sonë të re është integrimi i të gjitha instrumenteve të fuqisë amerikane, diplomatike, ekonomike dhe ushtarake, drejt një rezultati të suksesshëm. Një ditë, pas një përpjekjeje efektive ushtarake, ndoshta do të jetë e mundur që të ketë një zgjidhje politike që përfshin elementë të talebanëve në Afganistan, por askush nuk e di, nëse apo kur do të ndodhë kjo. Amerika do të vazhdojë mbështetjen e saj për qeverinë afgane dhe ushtrinë afgane, teksa përballen me talebanët në këtë fushë. Në fund të fundit, është mirë për banorët e Afganistanit që të marrin në dorë të ardhmen e tyre, për të qeverisur shoqërinë e tyre dhe për të arritur një paqe të përjetshme. Ne jemi një partner dhe një mik, por nuk do t’i diktojmë banorëve afganë se si të jetojnë, ose se si të qeverisin shoqërinë e tyre komplekse. Ne nuk jemi për ndërtimin e kombit të tyre. Ne po vrasim terroristët. Shtylla tjetër e strategjisë sonë të re është të ndryshojmë qasjen dhe mënyrën se si të merremi me Pakistanin. Nuk mund të heshtim më shumë për strehat e sigurta të Pakistanit për organizatat terroriste, talebanët dhe grupet e tjera që paraqesin kërcënim për rajonin dhe më gjerë. Pakistani ka shumë për të fituar nga partneriteti me përpjekjet tona në Afganistan. Por, ai do humbasë shumë duke vazhduar të strehojë kriminelët dhe terroristët.Në të kaluarën, Pakistani ka qenë një partner i vlefshëm. Ushtarakët tanë kanë punuar së bashku kundër armiqve të përbashkët. Populli pakistanez ka vuajtur shumë nga terrorizmi dhe ekstremizmi. Ne i njohim ato kontribute dhe ato sakrifica.Por, Pakistani ka strehuar gjithashtu të njëjtat organizata që përpiqen çdo ditë për të vrarë popullin tonë. Ne kemi paguar miliarda e miliarda dollarë, në të njëjtën kohë ata strehojnë terroristët që po luftojmë ne. Kjo situatë duhet të ndryshojë, dhe kjo do të ndryshojë menjëherë. Asnjë partneritet nuk mund të mbijetojë me një vend që strehon  militantët dhe terroristët që sulmojnë ushtarakët dhe zyrtarët e Uashingtonit. Është koha që Pakistani të demonstrojë përkushtimin e tij ndaj civilizimit, rendit dhe paqes.Një tjetër pjesë kritike e strategjisë së Amerikës për Azinë Jugore është zhvillimi i partneritetit  strategjik me Indinë, një nga  demokracitë më të mëdha në botë, një partner kyç dhe partner ekonomik i Shteteve të Bashkuara. Ne vlerësojmë kontributin e rëndësishëm të Indisë për stabilitetin në Afganistan, por India fiton miliarda dollarë nga tregtia me Shtetet e Bashkuara, dhe ne duam që ata të na ndihmojnë më shumë me Afganistanin, veçanërisht me ndihma ekonomike dhe projekte zhvillimore. Ne jemi të përkushtuar për të ndjekur objektivat tona të përbashkëta për paqen dhe sigurinë në Azinë Jugore dhe rajonin më të gjerë Indo-Paqësor.Së fundmi, administrata ime do të sigurojë që ju, mbrojtësit e guximshëm të popullit amerikan, të keni mjetet dhe rregullat e angazhimit për ta bërë këtë strategji efektive dhe të shpejtë në misionin dhe detyrat tuaja. Unë i kam hequr tashmë kufizimet e administratës së mëparshme, që pengonin Sekretarin e Mbrojtjes, komandantët dhe luftëtarët tanë në terren, që të luftonin me shpejtësi kundër armikut. Menaxhimi i vogël nga Uashingtoni, D.C. nuk i fiton betejat. Betejat fitohen në terren, duke u bazuar në gjykimin dhe ekspertizën e komandantëve të luftës dhe ushtarëve të vijës së parë, që veprojnë në kohë reale, me autoritet të vërtetë dhe me një mision të qartë për të mposhtur armikun.Kjo është arsyeja pse ne po zgjerojmë autoritetin e Forcave të Armatosura Amerikane për të luftuar rrjetet terroriste dhe kriminale që mbjellin dhunën dhe kaosin në të gjithë Afganistanin. Këta vrasës duhet të dinë se nuk kanë ku të fshihen; Se asnjë vend nuk është përtej mundësive të fuqisë dhe armëve amerikane. Ndëshkimi do të jetë i shpejtë dhe i fuqishëm.Ndërsa heqim kufizimet dhe zgjerojmë autoritetet në këtë fushë, tashmë po shohim rezultate dramatike të fushatës për të mposhtur ISIS-in, duke përfshirë çlirimin e Mosulit në Irak.Që nga përurimi im, ne kemi arritur suksese rekord në këtë drejtim. Ne gjithashtu do të maksimizojmë sanksionet, veprimet e tjera financiare dhe ligjzbatuese kundër këtyre rrjeteve për të eliminuar aftësinë e tyre në eksportimin e terrorit. Kur Amerika angazhon luftëtarët e saj për të luftuar, ne duhet të sigurohemi që ata kanë çdo armë për të vepruar me forcë të shpejtë, vendimtare dhe dërrmuese.Trupat tanë do të luftojnë për të fituar. Ne do të luftojmë për të fituar. Nga tani e tutje, fitorja do të ketë një përkufizim të qartë: duke sulmuar armiqtë tanë, duke zhdukur ISIS-in, duke shtypur al Kaedën, duke parandaluar talebanët nga marrja e Afganistanit dhe ndalimi i sulmeve terroriste kundër Amerikës që në fillim.Ne do tu kërkojmë aleatëve tanë të NATO-s dhe partnerëve globalë që të mbështesin strategjinë tonë të re me shtim të trupave dhe financimeve në përputhje me këtë. Ne jemi të sigurt se ata do ta mbështesin. Që nga marrja e detyrës, kam bërë të qartë se, aleatët dhe partnerët tanë duhet të kontribuojnë me më shumë para për mbrojtjen tonë kolektive dhe ata e kanë bërë këtë.Në këtë luftë, barra më e rëndë do të vazhdojë të përballohet nga banorët e mirë të Afganistanit dhe forcat e tyre të guximshme të armatosura. Siç premtoi kryeministri i Afganistanit, ne do të marrim pjesë në zhvillimin ekonomik ,për të ndihmuar në mbulimin e kostos së kësaj lufte për ne.Afganistani po lufton për të mbrojtur dhe siguruar vendin e tij kundër armiqve të njëjtë që na kërcënojnë. Sa më i fortë të bëhet forca afgane e sigurisë, aq më pak do të duhet të bëjmë ne. Afganët do të sigurojnë dhe ndërtojnë kombin e tyre. Ata vetë do të përcaktojnë të ardhmen e tyre. Ne duam që ata të kenë sukses.Por ne, nuk do të përdorim më fuqinë ushtarake amerikane për të ndërtuar demokraci në vendet e largëta, ose të përpiqemi të rindërtojmë vendet e tjera sipas imazhit tonë. Ato ditë kanë mbaruar. Në vend të kësaj, ne do të punojmë me aleatët dhe partnerët për të mbrojtur interesat tona të përbashkëta. Ne nuk u kërkojmë të tjerëve të ndryshojnë mënyrën e tyre të jetesës, por të ndjekin qëllimet e përbashkëta, që u lejojnë fëmijëve tanë të jetojnë jetë më të mira dhe më të sigurta. Ky vështrim realist do të udhëheqë vendimet tona duke ecur përpara. Vetëm fuqia ushtarake nuk do të sjellë paqe në Afganistan, ose të ndalojë kërcënimin terrorist që buron në atë vend. Forca e zbatuar strategjikisht synon të krijojë kushtet për një proces politik që siguron paqe të qëndrueshme. Amerika do të punojë me qeverinë afgane për aq kohë sa ne shohim vendosmërinë dhe përparimin. Megjithatë, angazhimi ynë nuk është i pakufizuar, dhe mbështetja jonë nuk është thjsht një kontroll bosh. Qeveria e Afganistanit duhet të mbajë pjesën e saj të peshës ushtarake, politike dhe ekonomike. Qytetarët amerikanë presin të shohin reforma reale, përparim të vërtetë dhe rezultate konkrete. Durimi ynë nuk është i pakufizuar. Do t’i mbajmë sytë hapur. Duke iu bindur betimit që mora më 20 janar, unë do të mbetem i patundur në mbrojtjen e jetës amerikane dhe interesave amerikane. Në këtë përpjekje, ne do të bëjmë aleat të përbashkët çdo komb që zgjedh të qëndrojë dhe të luftojë së bashku me ne kundër këtij kërcënimi global. Terroristët ta marrin vesh: Amerika nuk do të lëshojë kurrë, derisa ju të pësoni një humbje të përhershme.Nën administrimin tim, po shpenzohen miliarda dollarë më shumë për ushtrinë tonë. Kjo përfshin shuma të mëdha që shpenzohen për arsenalin tonë bërthamor dhe mbrojtjen raketore.Në çdo brez, ne jemi përballur me të keqen dhe gjithmonë kemi mbizotëruar. Ne mbizotërojmë, sepse e dimë se kush jemi dhe për çfarë po luftojmë.Jo shumë larg nga vendi ku jemi mbledhur sonte, qindra mijëra patriotë më të mëdhenj të Amerikës, prehen me pushim të përjetshëm në Varrezat Kombëtare të Arlingtonit. Ka më shumë guxim, sakrificë dhe dashuri në ato vende të shenjtëruara sesa në ndonjë vend tjetër të rruzullit Tokësor.Shumica e atyre që kanë luftuar dhe kanë vdekur në Afganistan u shpallën heronj pas 11 shtatorit 2001. Ata dolën vullnetarë për një arsye të thjeshtë: Ata e donin Amerikën dhe ishin të vendosur ta mbronin.Tani ne duhet ta sigurojmë çështjen për të cilën ata kanë dhënë jetën. Ne duhet të bashkohen për të mbrojtur Amerikën nga armiqtë e saj jashtë vendit. Ne duhet të rivendosim lidhjet e besnikërisë mes qytetarëve tanë në shtëpi dhe të arrijmë një rezultat të ndershëm e të qëndrueshëm për çmimin të madh që kanë paguar dëshmorët tanë.Dhe në muajt që vijojnë, me veprimet tona, të gjithë do nderojmë sakrificën e çdo heroi të rënë, çdo familjeje që humbi një të dashur dhe çdo luftëtari të plagosur që derdhi gjakun e tij në mbrojtje të kombit tonë të madh. Me vendosmërinë tonë, ne do të sigurojmë që sakrifica juaj dhe i familjeve tuaja do sjellin humbjen e armiqve tanë dhe ardhjen e paqes.Ne do tju shtyjmë përpara për fitore, me forcën e zemrave tona, me guximin e shpirtrave tanë dhe krenarinë e përjetshme të secilit prej jush.Faleminderit. Perëndia e bekoftë ushtrinë tonë. Perëndia i bekoftë Shtetet e Bashkuara të Amerikës. Faleminderit shumë. Faleminderit!

SI DUHEN TRAJTUAR ‘ HERONJT E IDEOLOGJISË SË DIKTATURËS KOMUNISTE’ SOT NË DEMOKRACI ?/

NGA FILIP GURAZIU/

Demokracia e brishtëshqiptare, fatkeqësisht me kalimin e kohës vazhdon të bëhet edhe më e brishtë, kjo përshumë arësye, por njëra nga kryesoret që më rezulton sot pas  25 viteve të vetëshëmbjes së  komunizmit, është‘ mosndërgjegjësimi dhe mosvëmendja serioze  e klasës politike ndaj edukimit të brezit të ri’ . Informacioni që merr brezi i ri sot është kontradiktordhe kaotik, çka nuk është konstruktiv, shëmbujt janë të shumtë; qëndrimi ndaj simboleve kombëtare (  Skenderbeu, Nanë Tereza ); qëndrimi ndaj pushtimit turk,  qëndrimi ndaj gegnishtës;  qëndrimi ndaj luftës civile  në vitet e luftës së dytë botërore, qëndrimi ndaj dënimit të krimeve të komunizmit,…  etj.  Pra, platforma e institucioneve shtetërore, deri sot,  nuk ka arritur të ndertojë një strategji edukuese të miratuar kolegjialisht, konstruktive dhe bashkëkohore për brezin e ri. Në gamën e gjërë opinioniste të mesiperme dëshiroj të veçoj qëndrimin që duhet mbajtur sot në demokraci ndaj  “ heronjve të ideologjisë së diktaturës komuniste shqiptare“.

Është fakt i njohur, se së paku“ zyrtarisht ”, të gjitha partitë politike parlamentare shqiptare kanë mbajtur qëndrim kritik ndaj diktaturës komuniste,  gjë fare normale dhe në përputhje me qëndrimin politik ndaj diktaturave ( të majta dhe të djathta) në të gjithë vendet  e Europës dhe më gjërë.

Shumë   persona që kanë qenë në formacionet partizane të drejtuara nga komunistët , dhe që kanë vdekur  ne luftë civile kundër formacioneve shqiptare nacionaliste janë shpallur ‘dëshmor ose heronj të atdheut ’, gjë në përputhje me  parimet komuniste dhe me periudhën në të cilën ideologia e diktaturës ishte parësore, edhe mbi atë kombëtare ! (internacionalizmi proletar).Rastet sa më siper janë të shumta, duke filluar që nga “Heronjt e Vigut”, rezistenca antikomuniste e Muharrem Bajraktarit, ajo e kelmendësve e kryesuar nga Preke Cali, levizja e Llesh Marashit në Koplik, kryengritja e Postribës, përpjekjet me grupet anticomuniste të derguar në Shqipëri nga vëndet “armike”, SH.B.Adhe Europa përendimore etj.Por a duhet të vlerësohen ato tituj sot në demokraci ?, mendoj që jo!, pasi ato të vrare nuk e patën dhenë jetën në luftë kundër pushtuesve të huaj për lirinë e atdheut, por për fitoren e idealit komunist në luftë me vëllezërit e tyre shqiptar,ideal qe me shëmbjen e komunizmit dhe fitoren e demokracisë u shperbë, u denua dhe vazhdon të denohet si imoral dhe kriminal , pra sot në demokraci është  e pa kuptim,  krejtësisht e padrejtë dhe deri absurde që  ti ruajnë përseri ato tituj.

Kaq i rëndësishem ishte vlerësimi ideologjik partiak ndaj rasteve të mesipërme sa që ne veri të Shqiperisë  “heronjve të ideologjisë” ju perkushtua nga diktatura një monument madhështor në qendër të Shkodrës, kurse ‘ Tre heronjt ‘ e Shkodrës që vdiqën në përpjekje kundër pushtuesve fashistë, pra për idealin kombëtar u lanë fare në harresë…!

Eshtë koha që të kuptojmë njëherë e mirë se demokracia shqiptare dhe e ardhmja e Shqipërisë drejtë B.E. nuk mund të realizohet duke i thurur lavdi ideologjisë komuniste.  E dini perse? Shume e thjeshtë, pasi dënimi i krimeve të komunizmit është një ndër kushtet kryesore që duhet të plotësojë Shqipëria për të qenë pjesë e B.E.   Në vëndet europiane as që bëhet fjalë që të dekorohet  ose të nderohet publikisht ndonjë hero i diktaturave, fashiste  ose  naziste,  përkundrazi praktikat janë të tilla  sa që edhe tentativa për sa mësiper dënohet në bazë të ligjit. Një i tillë egziston edhe në vëndet ish komuniste të europës lindore; në Poloni, Ceki, Lituani dhe Hungari qe shprehet: ‘ Refuzimi publik, vënia nëdyshim ose degradimi e faktit të genocidit dhe krimeve të tjera kundër njerëzimit të kryera nga regjimet socialiste dhe komuniste kombëtare përben vepër penale ‘

Del detyrë imediate që legislativi dhe strukturat e pavarura që funksionojnë sipas udhëzimeve të B.E. të trajtojnë problemin e mesiperm për ta futur në rrugën ligjore. Vetëm ligji duhet të sundojë në demokraci, ligji duhet të jetë mbi nostalgjitë romantike të një periudhe tashmë të dënuar nga të gjithë aktorët politikë. Sa mësiper nuk është hakmarrje, por drejtësi shoqërore që na e mundëson sistemi demokratik. E ardhmja e Shqipërisë dhe e brezit të ri është shumë herë më e rëndësishme se sa një titull, dekoratë ose nderimi i ndonjë monumenti me karakter ideologjik,  ideali i të cilit është shkelmuar sot nga populli shqiptar.

Shqiptarë të ardhmen e keni në dorën tuaj, veproni.