Share

Në kuadrin e 70 vjetorit/

 *Këto nuk duhen harruar: ish vrasësit tanë, ata që urdhëronin kryerjen e masakrave nga më të tmerrshmet apo pinjollët e tyre të jenë në krye të politikës dhe shtetit shqiptar. Ata kanë zaptuar  kreun e disa institucioneve gjoja të pavarura, si Këshillin e Lartë të Drejtësisë, Gjykatën Kushtetuese, Gjykatën e Lartë, Prokurorinë e Përgjithëshme dhe gjithë rrjetin e drejtësisë në vend. /

Nga Reshat  Kripa/*Jemi mbledhur sot në këtë tubim, për të nderuar emrat e pavdekshëm të martirëve të lirisë dhe demokracisë, ekzekutuar nga klika diktatoriale komuniste më 22 nëntor 1946.      Jemi mbledhur për të përkujtuar emrat e tyre, por  njëkohësisht edhe për të mos harruar. Me keqardhje konstatojmë se ende në Shqipëri, ish vrasësit tanë, ata që urdhëronin kryerjen e masakrave nga më të tmerrshmet apo pinjollët e tyre të jenë në krye të politikës dhe shtetit shqiptar. Ata kanë zaptuar  kreun e disa institucioneve gjoja të pavarura, si Këshillin e Lartë të Drejtësisë, Gjykatën Kushtetuese, Gjykatën e Lartë, Prokurorinë e Përgjithëshme dhe gjithë rrjetin e drejtësisë në vend.  Ata i gjen pothuajse në çdo qelizë të shoqërisë shqiptare, në parlament, në administratën shtetërore,  madje edhe në disa shoqata që veprojnë në vendin tonë.      Ne nuk jemi për hakmarrje personale ndaj kriminelëve që na vranë dhe burgosën, nuk duam më gjak se boll është gjaku që kemi derdhur ne gjatë kaq viteve,  por kërkojmë që drejtësia të thotë fjalën e saj dhe të mos heshtë sikurse ka bërë gjatë këtyre njëzetetegjashtë viteve. Le të hapen pa hezitim dosjet e ish sigurimit të shtetit, por më parë krahas tyre duhet të hapen edhe ato të punonjësve të diktaturës komuniste, të drejtuesve të komitetetve të partisë komuniste, të shefave të kuadrit nëpër ndërmarrje dhe kooperativa bujqësore, të këshillave popullore të lagjeve dhe fshatrave si dhe gjithë institucioneve të tjerë të dhunës  politike. Hapja e tyre do të pastrojë politikën shqiptare nga llumi ku e kanë futur këta bastardë të sistemit të përmbysur.                              Ne duam të harrojmë të kaluarën e errët të vendit, për të parë drejt së ardhmes botërore të planetit tonë, që retë e zeza të së kaluarës na e pengojnë. Një gjë të tillë na e kërkojnë të rënët tanë midis të cilëve janë edhe këta martirë për të cilët jemi mbledhur sot, eshtrat e të cilëve akoma nuk dihet se ku ndodhen. Ata kërkojnë një varr dinjitoz, ku të afërmit e tyre të derdhin dy pika lot, apo të vendosin një tufë me lule. Një gjë të tillë na e kërkojnë edhe fëmijët tanë, që nëpër shkolla vazhdojnë të mësojnë ato që serviri propaganda komuniste për gati pesëdhjetë vjet.           Kjo është Shqipëria jonë sot.  Një vend ku nuk merret vesh se kush ishte paditësi dhe kush i padituri, kush ishte krimineli dhe kush viktima. Pothuajse të gjithë hiqen “të paditur” dhe “viktima”. E pra, janë pikërisht lakejtë e komunizmit ata që sjellin këtë kaos ku ndodhet vendi.

Ishte 8 nëntor 1946, ora 9:30, ditë e premte. Në sallën e kinemasë “17 Nëntori”    ( ish-“Nacionali”) ndodheshin shumë të pranishëm “të zgjedhur” në sallë. Fillon gjykimi kundër gjashtëmbëdhjetë anëtarëve të “grupit sabotator për tharjen e Kënetës së Maliqit”. Ishte “ditë e madhe, feste të madhe”. Ishte pesëvjetori i themelimit të një partie “të madhe”, që kërkonte kurban të madh. Mjerisht, ishte edhe fillimi i një tragjedie të dhimbshme e të përgjakshme, që do të vazhdonte gjatë… Altoparlantët përcillnin me gjithë fuqitë e tyre atë që ndodhte brenda. Flitej për një “krim të madh”, që do të merrte një ndëshkim gjithashtu edhe më të madh. Procesi zgjati dhjetë ditë. Sipas medies e shtypit, u ndoq në të gjithë Shqipërinë, madje dhe nga popujt fqinjë (ishim të rrethuar me Jugosllavinë socialiste motër) Trupi gjykues, argumenton akuzën e ngritur nga prokurori Nevzat Haznedari dhe jep vendimin: Dy me varje në litar, pesë me vdekje me pushkatim, disa të tjerë me burgim të përjetshëm e më poshtë. Natyrisht, ishte vetëm grupi i parë, se më pas do të vazhdonin pafundësisht arrestimet, vdekjet në tortura, pushkatimet e raprezaljet e familjeve të të gjithë atyre që kishin kryer shkollën amerikane të Fulcit dhe që sipas drejtësisë mjerane të diktaturës ishin prekur nga virusi i spiunazhit anglo-amerikan, ishin bërë agjentë të tyre. Po si qëndronte e vërteta?                                                                                                    Ja si është paraqitur ajo sipas vete Harri Fulcit dhënë në kujtimet e veta  përmes  së  bijës, Xhoanës.

“Gjykimi për gjoja tharjen e kënetës së Maliqit filloi pesë ditë para largimit të misionit amerikan nga Shqipëria. Dy nga të ekzekutuarit ishin ish-studentë të Shkollës Teknike, që u arrestuan për këto arsye:  Vinin nga familje patriotike të Vlorës, prandaj duheshin trajtuar si armiq të klasës. Të dy kishin vëllezër që kishin  shpëtuar  duke  ikur  ne  Itali  (Ymer  Sharra,  vëlla  i  Abdylit,  ishte gjithashtu ish-profesor i vjetër i shkollës teknike që në themelimin e saj). Duhej gjetur një kokë turku për të justifikuar dështimin e tharjes së kënetës, që me mburrje ishte premtuar se do të bëhej brenda tetë muajve. Gjyqi duhej të shërbente për diskreditimin e Fulcit dhe për të shmangur ndikimin e prestigjit amerikan e të Shkollës Teknike në pragun e kthesës që do të bëhej në të ardhmen.

 Kush martirizohej?…

Kujtim Beqiri, 30 vjeç nga Velça e Vlorës, bir i një familjeje patriotike (i ati pjesëmarrës aktiv në ngritjen e flamurit më 1912 dhe në luftën e Vlorës më 1920). Në vitin 1932 kryen Shkollën Teknike (dega elektrike). Në vitin 1940 përfundon me medalje të artë inxhinierinë civile, rruga-ura në Universitetin e Vjenës. Në korrik 1946 dërgohet në punimet e Maliqit. Pa kaluar as 3 muaj, fillojnë arrestimet, që nisin më parë me teknikët (Hans Vala, Mirush Përmeti, Pandeli Zografi, Eugjenio Skaturio, Mario Guernieri). Vijojnë me dorën e dytë: Mihal Stratobërdhen, Jani Vasili, mjeku italian Anastasio Riçio, për të përfunduar me inxhinierët Vasil Mano me të shoqen Zyrakën, Abdyl Sharrën e Kujtim Beqirin.

Si mund t’i shpëtonte Kujtim Beqiri skenarit, edhe pse nuk kishte as tre muaj në detyrë? Kishte qenë student i shkëlqyer në Vjenë dhe kishin kërkuar ta emëronin si pedagog atje. Për të vetë drejtori i Shkollës Teknike, Harri Fulc, duke shprehur simpatinë e madhe, i thoshte se “ti do të bëhesh si Benjamin Franklini”. Ishte ai që në vitin 1976 do të ishte i 22-ti “Yll i Universitetit të Vjenës” (në çdo 50 vjet zgjidhej një nga studentët e shkëlqyer), por mjerisht kishte 30 vjet që ai ishte varur nga bashkatdhetarët e tij këtu në Shqipëri. I vëllai, Skjarrim Beqiri, kujton:

 “Në atë kohë i them Kujtimit se «po arrestojnë shumë njerëz këtu dhe mund të të kapin edhe ty… Ka rrezik të të vrasin për të justifikuar mostharjen e kënetës në afatin e kërkuar». Ai m’u përgjigj: «Unë punoj 18 orë në ditë dhe s’kam pse të kem frikë. U ktheva në Shqipëri. Për sa i takon sabotimit që ti thua, mbaje mend mirë se asnjë teknik kurrë nuk e saboton veprën e tij, se në të ai ka nderin, dinjitetin, aftësinë e vet.”.

Pas dhënies së dënimit me varje në litar, më 19 nëntor, dëshmitarët tregojnë: “Pas dënimit me varje i shkon në birucë djali i xhaxhait, Saliko Sulua, dhe e pyet: «Si veprove kështu?» Kujtimi i përgjigjet: «Nuk kam bërë asnjë faj, por e dija se kam për të vdekur dhe desha të vdes si njeri e jo si qen». Po fjala e tij e fundit para varjes? “Fajin tonë do ta tregoj historia. Të rrojë Shqipëria! Të rrojë flamuri!” Thonë se e shtyu vetë karrigen dhe litari u zgjat deri në tokë, por prokuror Haznedari shpejtoi dhe, në kundërshtim me ligjet ndërkombëtare,   e vari për së dyti.

Abdyl Sharra, 35 vjeç, nga Vlora. Kryen shkollën teknike të “Robert Kolegjit” në Stamboll dhe Fakultetin e Inxhinierisë së Ndërtimit në Romë me medalje ari. Emërohet kryeinxhinier në ndërmarrjen për tharjen e kënetës së Maliqit dhe pas tre muajsh arrestohet si “armik i popullit, si iniciatori kryesor i sabotimeve në stil të gjerë për ndërmarrjet e mëdha që bënte pushteti popullor”. Sipas akuzës mjerane, kryeinxhinieri udhëzimet i merrte nga Fulci dhe raportimet i bënte përmes Zyraka Manos… Po vetë Zyraka Mano? “Ngrini sytë nga qielli të na shikojë Zoti, se Ai dhe ne e dimë që jemi të pafajshëm”, – do t’i thoshte ajo të shoqit, Vasil Manos dhe Eugjenio Skaturos ndërsa shkonin drejt vendit të pushkatimit. Mos harroni1 Në atë kohë Zyraka ishte shtatzanë. Mjerisht, nuk mund të ndalemi më gjatë në kuadrin e një kumtese, por nuk mund të mos përmendim shkrimet e mashtrimet letrare të realizmit socialist që vijuan më pas. “Armiqtë” do ta titullonte romanin e tij Fadil Paçrami, i dënuar më pas edhe vetë si armik. “Këneta” do të titullohej romani i Fatmir Gjatës, që do të studiohej me dhjetëra vjet  ndër shkollat shqiptare. Vijonin në masë edhe arrestimet, torturat, dënimet e pushkatimet e të tjerëve nën akuzën tashmë standarde të sabotimit të kësaj kënete famëkeqe të Maliqit.

Po Mirush Përmeti, 34 vjeçari nga Manastiri, biri i doktorit Bedri Përmeti, që në moshën 70-vjeçare do të lutej:“Djali im e ka thënë që është i pafajshëm. Të gjithë shpresën e kam varur te ky djalë i vetëm që kam. Kam besim të madh se ky apel nuk do mbetet pa u dëgjuar.” Mjerisht, besimi ishte i humbur, sepse i arrestuar më 29 nëntor 1946, më 3 dhjetor do të dilte vendimi i Gjykatës së Lartë, i miratuar nga vetë komandanti suprem gjeneralkolonel Enver Hoxha për vdekje pushkatim edhe për Mirushin, djalin e doktorit, i cili në pritje të pushkatimit gjente mundësinë të nxirrte nga burgu shkrimin për të shoqen, ku e porosiste:“Kujdes gjithmonë ti do të kesh të dy fëmijtë. Pas dore kurrë të mos i lësh. T’i rrisësh për Shqipëri sido që të jetë fati ynë. Ndër mend të kesh gjithnji se i pafajshëm isha gjithmonë. Punova për Shqipëri.           

Ky ishte mesazhi fisnik i Mirushit, që përcolli në emër të të gjithë martirëve që përkujtojmë. Mesazhi fisnik i të gjithë atyre që dhanë gjithçka për Shqipërinë, por vetë Shqipëria i vrau. Ishin pikërisht projektet e këtyre inxhinierëve të shquar që bënë të munduar tharrjen e kënetës së Maliqit dhe kënetave të tjera më vonë. Por për fatin e keq të kombit autorët e tyre nuk ishin më gjallë. Diktatura komuniste i kishte ekzekutuar. Sigurisht, ishte koha e një diktature që sapo niste një rrugë të gjatë mjerane, por fatkeqe e të përgjakshme për vete Shqipërinë e shqiptarët. Ishte mesi i një shekulli që, mjerisht, do ta sillte ndryshimin vetëm në fundin e tij. Deri atëherë numri i martirëve do të ishte i shumtë, lista e gjatë, e pafund, por pa dyshim vendin e tyre në piedestalin e demokracisë shqiptare do ta zinin përjetësisht edhe martirët e kënetës famëkeqe të Maliqit, ata që nga katakombet e hekatombet përkujtohen edhe sot mbas shtatëdhjetë vjetësh.

Le të hapen pra dosjet! Le të hapen dhe të publikohen të gjitha dosjet e sistemit totalitar. Është e drejta e qytetarëve të mësojnë mbi gjithçka që ka lidhje me to. Le të hapen dosjet për të mos lejuar që vendet në parlamentin shqiptar, qeverinë, sistemin e drejtësisë dhe administratën shtetërore dhe vendore të zihen nga të korruptuarit e sistemit të përmbysur. Kështu do të kemi një parlament të pastër, një qeveri të pastër, një drejtësi të pastër, një administratë të pastër, një shtet të pastër. Në rast se sot flitet për një shtet të korruptuar, kjo vjen edhe si rezultat se në të bëjnë pjesë edhe të korruptuarit me dosje që sjellin frymën korruptive të sistemit që i degradoi deri në atë gjendje.                                                                                                                                   Le të hapen dosjet që të mos kemi më në krye  njerëz që ruajnë në ndërgjegje gjynahet e kohës së përmbysur.

Le të hapen dosjet që të mos kemi më gazetarë, analistë, komentatorë e të tjerë që me artikujt, analizat dhe komentet e tyre shtrembërojnë në mënyrë flagrante të vërtetat e këtij kombi.

Le të hapen dosjet që të mos kemi më mësues e këshilltarë gjynahqarë që helmojnë ndërgjegjen e fëmijve tanë apo të mbarë popullit.

Le të hapen dosjet të gjitha dhe të përlyerit të hiqen nga detyrat shtetërore që mbajnë. Këtu nuk bëhet më fjalë për ndëshkim, pasi tani është shumë vonë për këtë. Një gjë e tillë duhej të ishte bërë shumë vite më parë, kur ishin gjallë një pjesë e mirë e fajtorëve të katastrofës së kaluar. Vetëm atëherë do të kemi një Shqipëri të pastër, një Shqipëri dinjitoze. Vetëm atëherë do ta meritojmë të jemi vend anëtar i Bashkimit Europian, të jemi të barabartë me kombet e tjerë.

Së fundi le të hapen dosjet edhe për të ashtuquajturit “të përndjekur politik” që u dënuan për vjedhje apo përdhunime të familjarëve të tyre dhe shteti komunist u shtoi edhe nenet tentativë arratisje apo agjitacion e propagandë për t’i dënuar më tepër dhe që që natë e ditë i dëgjojmë të dërdëllisin për heroizmat e tyre. Këtu dua të shtoj se, për fat të keq, kemi midis nesh disa ish të përndjekur politike që kanë haruar rrugën nga e cila kanë ardhur dhe prejardhjen e tyre familjare dhe janë bërë palë me ata që na vranë, që na burgosën, që na internuan, duke arritur poste të larta në hierarkinë e sundimtarëve të sotëm.

Jemi i vetmi vend i Europës Lindore që nuk i kemi hapur dosjet. Jemi me shumë vonesë, por një fjalë e urtë thotë: “Më mirë vonë, se kurrë!” Mos u mundoni të kopjoni modelin gjerman. çek apo të ndonjë vendi tjetër pasi asnjë prej atyre vendeve nuk mund te krahasohet me krimet e kryera ne Shqipëri. Shqipëria ka një specifikë të veçantë në lidhje me vendet e tjera të lindjes. Ajo ishte vendi që pësoi genocidin më të egër në krahasim me vendet e tjera.

Por a do të happen me të vërtetë dosjet? Personalisht mendoj se kjo është një lodër politike e sundimtarëve të sotëm të shtetit shqiptar.

Ndaj nuk duhet të harrojmë. Nuk duhet të harrojmë të rënët tanë por nuk duhet të harrojmë edhe ata që i vranë. Nuk duhet të harrojmë të burgosurit tanë por nuk duhet të harrojmë edhe ata që i burgosën. Nuk duhet të harrojmë të internuarit tanë por nuk duhet të harrojmë edhe ata që i internuan.

Këto nuk duhen harruar!

*Kumtesë mbajtur në konferencën përkujtimore me rastin e 70 vjetorit të pushkatimit të martirëve  të të ashtuauajturit “Grupi sabotator i kënetës së Maliqit”

Share

Share

 Nga Frank Shkreli/

Nuk dua të komentoj mbi suksesin ose dështimin e pjesëshëm ose të tërë të “samitit” që u cilësua si i pari i diasporës që u mbajtë javën e kaluar në Tiranë, pasi nuk isha i pranishëm dhe nuk dua të bëjë gjykime ose vlerësime nga kjo anë e oqeanit, megjithse në median shqiptare janë shfaqur vlersime në favor dhe kundër.  Vetë Kryeministri Rama kërkoi falje për mungesat që mund të kenë ndodhur në organizimin e samitit.  Por, pa marrë parasyshë përfundimet në të cilat kanë ardhur organizuesit a po edhe kritikët mbi suksesin ose jo të “samitit” të diasporës në Tiranë, unë siç e kam theksuar edhe më heret, besoj gjithnjë se organizimi i një takimi të tillë ishte më se i nevojshëm, ndonëse i vonuar, për derisa takimi   – për nga qëllimi dhe përmbajtja – do të ishte mbarë kombëtar dhe gjithpërfshirës, pa dallime, sidomos pa dallime politike midis diasporës së vjetër dhe asaj të 25-viteve të fundit.

“Samiti” i ashtuquajtur i parë, nuk është një ide e re dhe as i pari.  Pa dashur të tregohem kritik ndaj këtij takimi në kryeqytetin e shqiptarëve, deshta të  ve në dukje një fakt historik dhe të shënoj se “samiti” i Tiranës, në të vërtetë, nuk është takimi i parë i diasporës, ashtu siç u cilësua nga organizuesit dhe nga disa prej folësve në tubimin e Tiranës.  Në një dokumentar që u shfaq në fillim të punimeve të “samitit” në Tiranë, u pohua në një referencë në kalim dhe shkurt, se “Krerët e diasporës shqiptare u takuan në audiencë solemne me Papa Palin e VI, me rastin e 500-vjetorit të vdekjes së Gjergj Kastriotit Skënderbeut”, prillin e vitit 1968.   Por nuk u tha se kush ishin këta krerë, ose kush ishte organizatori i kësaj nisme, megjithse dokumentarit nuk i mungonin emëra të njohur dhe të panjohur, të rëndësishëm dhe jo aq të rëndësishëm të diasporës së vjetër dhe të re dhe nuk u tha se kush në fakt e organizoi atë takim të parë nga mbarë mërgata e atëhershme, përfshirë Arbëreshët e Italisë, e që u mbajt 48-vjetë më parë në kryeqytetin italian.  Duket se ishte tepër e pa pranueshme që nismëtarët e “samitit” të diasporës në Tiranë të përmendnin në dokumentarin e tyre për mërgatën, emërin e Profesor Ernest Koliqit, nismëtarit dhe organizatorit të takimit të përfaqsuesve të mërgatës në Romë.

Fatkeqsisht, duket gjithashtu se hendeku i thellë ideologjik është vështirë të ngushtohet, lere më të zhduket në Shqipërinë tonë të sotëme, bile edhe 70-vjetë pas mbarimit të Luftës së Dytë Botërore, influencoi edhe organizimin e “samitit” të fundit në Tiranë.   Sa për dijeni të lexuesit, krye-organizatori i kësaj nisme, në të vërtetë të takimit të parë të mërgatës”, ishte Profesor Ernest Koliqi, por të cilit nuk iu përmend emëri në dokumentarin e shfaqur në “samitin e diasporës” në Tiranë, si nismëtari i takimit të parë të mërgatës shqiptare.  Ernest Koliqi,  ishte ai i cili me punë të rëndë dhe me mbështetjen e Vatikanit dhe të një grusht shokësh të tij të ngushtë bëri të mundur grumbullimin e parë të mërgimtarëve të atëherëshëm në Romë, me rastin e 500-vjetorit të vdekjes së Gjergj Kastriotit Skenderbe.   Jo vetëm që ai takim u organizua shumë mirë, por nga të gjitha vlerësimet e pjesëmarrësve, bazuar në rrethanat dhe mundësitë e kohës, mërgata e vjetër shqiptare, ndonëse “pa plang e pa shtëpi, pa dallim partie a krahine” — siç do t’i përshkruante Karl Gurakuqi pjesëmarrsit në atë tubim të parë të mërgatës – me atë tubim i tregoi botës me dinjitet se kush në të vërtetë ishin shqiptarët dhe kush ishte Heroi i tyre Kombëtar.  Ernest Koliqi me bashkpuntorët e tij,  organizuan takimin e parë të diasporës në Romë në prill të vitit 1968, në frymëm dhe në kujtimin e të, “Gjithëmonshmit të fisit tuaj, (Gjergj K astriotit Skënderbe) i cili gjithëherë, mbi çdo interes ka venë vlerat  e trashëguara të besës, të nderit e të burrënisë”, siç është shprehur në tubimin e parë të mërgimtarëve shqiptarë nga bota e lirë, Papa Pali i VI, në pritjen që u pat bërë  mërgimtarëve shqiptarë në Vatikan.  

Do të ishte mirë që faktet historike të mos nepërkëmbën dhe të mos injorohen, vetëm e vetëm, se disave për arsye ideologjike dhe politike nuk u pëlqejnë  protagonistët e këtyre fakteve.  Organizimi i takimeve si ai i “Diasporës Shqiptare” që u mbajt në Tiranë duhet të ishin larg ndikimeve dhe prapaskenave politike.   Vet i ndjeri Profesor Koliqi do të thonte në lidhje me këtë, ndoshta edhe me pak cinizëm, se gjithçka në botë lëvizë e ndryshon, veç në Shqipni mjerimi mbetet i njëjtë, madje edhe kur ai ndryshon ngjyrën.  Me këtë nuk besoj se Koliqi kishte në mend mjerimin ekonomik!  Nuk është për tu habitur se Shqipëria komuniste kishte refuzuar të dërgonte ndonjë përfaqsues të saj në kremtimet e 500-vjetorit të vdekjes së Fatosit të Shqiptarëve, Gjergj Kastriotit Skëndërbeut në Romë, por sot 25 vjetë post-komunizëm në Shqipëri nuk duhet të ketë dallime dhe paragjykime të tilla.

Në të vërtetë, në mbledhjen e parë të mërgatës në vitin 1968 në Romë, takimi me Papa Palin e VI në Vatikan ishte vetëm një pjesë e ceremonive me rastin e këtij përvjetori të madh për shqiptarët dhe ishte rasti i parë që Arbëreshët e Italisë dhe pjesëtarë të mërgatës shqiptare nga e mbarë bota e lirë, kryesisht të pas Luftës së dytë Botërore — nga Amerika e deri në Australi – ishin mbledhur në Romë për të përkujtuar heroin e madh të shqiptarëve.  Takimi me Papa Palin e VI dhe fjalimi i tij drejtuar shqiptarëve me atë rast, ishin kulmi i festimeve kastriotjane prej katër ditësh të diasporës shqiptare, por nuk munguan as ceremonitë, ligjëratat akademike dhe shfaqjet kulturore që u mbajtën me këtë rast, anë e mbanë Romës.   

Duhet të theksohet se ndonëse edhe mërgata e asaj kohe ishte e ndarë në disa parti dhe organizata politike të ndryshme, takimi i parë i saj në Romë të Italisë, në kujtim të 500-vjetorit të Gjergj Kastriotit Skënderbe, nuk përbënte ndonjë  pengesë politike që ndër pjesëmarrësit në atë takim historik të përfshiheshin përfaqsuesit më të dalluar, të djathtë e të majtë të politikës së diasporës së atëhershme shqiptare.  Në një shkrim të Karl Gurakuqit mbi pjesëmarrjen në takimin e parë të mërgimtarëve shqiptarë në Romë më 1968, botuar në revistën  “Shëjzat” e Ernest Koliqit, shënohet se në kryeqytetin italian kishte shkuar ajka e mërgatës shqiptare të pas luftës.  Merrte pjesë Dhimitër Berati, njëri prej nënshkruesve të Pavarësisë së Shqipërisë, publicisti dhe politikani i njohur shqiptar i fillim shekullit të kaluar.  Nga Amerika, përfaqsues të Federatës Pan Shqiptare Vatra, Anthony Athanas, Christo Thanas, Peter Chikos, Prof Nelo Drizari, Dr. Hamdi Oruçi, e të tjerë.   Komiteti Shqipëria e Lirë përfaqsohej ndër të tjerë, nga Dr. Nexhat Peshkopia.  Aty ishin gjithashtu përfaqsuesit e Ballit Kombëtar, profesorët Abaz Ermeni e Vasil Andoni, Zef Pali e Sulejman Meço.   Natyrisht, organizatori i tubimit të parë të diasporës, Prof. Ernest Koliqi, Kapidan Ndue Gjomarkaj, Profesor Martin Camaj, dr. Ismail Verlaci, dr. Vehbi Frasheri, dr. Ragip Frasheri, piktorët Ibrahim Kodra e Lin Delija dhe Tahir Zajmi, ish-sekretar i Bajram Currit, e shumë e shumë të tjerë.  Burra të tillë të kombit ishin me dyzina nga radhët e intelektualëve të mërgatës politike shqiptare të pas luftës që morën pjesë në takimin e parë të diasporës shqiptare, të gjithë së bashku në ceremoninë fetare në Kishën e Madhe të Shën Pjetrit për të nderuar Heroin Kombëtar Gjergj Kastriotin, megjithse dihesh se mosmarrveshjet politike midis tyre ishin të dukshme dhe shpesh tepër të theksuara.  Por të përbashkët kishin jo vetëm Gjergj Kastriotin Skënderbe dhe vlerat e tija kombëtare, por edhe vuajtjet nepër të cilat përshkohej Shqipëria komuniste e atyre viteve dhe familjet e tyre atje.  Karl Gurakuqi shkruante se gjatë takimit të parë të mërgatës shqiptare në Romë, në vitin 1968, “Mendja e jonë fluturonte atje larg në Shqipni. Na u përfytyrojshin kishat e rrenueme e të djeguna, shërbëtorët e Perendisë të përndjekun, të vramë, të pushkatuem, të kalbun nepër burgje, të tallun e të nepërkambun…na dilshin përpara vuejtjet e të pafajshëmve, lotët e nanave të mbetuna pa djelm.  Shifshim Atdheun në futa të zeza.”

Fatbardhësisht,  me shëmbjen e Murit të Berlinit, shumë gjëra kanë ndryshuar për më mirë ç’prej takimit të parë të  mërgatës shqiptare në Romë.   Diaspora shqiptare sot anë e mbanë botës, është shumë më e madhe dhe më e përhapur dhe në shumë aspekte edhe më e zhvilluar se kurrë më parë.  Shkon e vjen lirisht në Atdhe dhe kryesisht e ndjenë veten si një degë e pandarë e trungut të kombit shqiptar.  Si të tillë besoj se shumica e jonë dërmuese ia duam të mirën Shqipërisë, Kosovës dhe shqiptarëve në përgjithsi, pa marrë parasyshë se kush udhëheqë atje.  Besoj se flasë për shumë pjesëtarë të diasporës shqiptare, të vjetër e të re, kur them se mbi të gjitha duam ta shohim Shqipërinë, Kosovën dhe të gjithë shqiptarët në trojet e veta, të nderuar dhe të respektuar në botë, por edhe të përparuar shoqërisht, politikisht dhe ekonomikisht në trojet e veta, ashtu që ata të jetojnë sa më të lumtur në tokën e vet në Ballkan.  Ne nuk duam që të na shtohen radhët në mërgim se jemi mjaft në diasporë dhe nuk duam të boshatisen trojet shqiptare.  Bota e re shqiptare e shekullit 21 — Shqipëria, Kosova dhe Diaspora — në nismat e tyre duhet të jenë të pandashme dhe gjithpërfshirse, pa marrë parsyshë dallimet midis tyre, madje edhe mosmarrveshjet politike   midis brezave të ndryshëm.  Nuk duhet patur frikë nga njëri tjetri, sepse as Shqipëria, as Kosova dhe as Diaspora, si njësi të vetme nuk do të mund të krijojnë botën e re shqiptare të shekullit 21.  Bota e re shqiptare nevojitë  një kulturë të re politike, nevojitë bashkpunim dhe tolerancë ndaj njëri tjetrit në trojet shqiptare dhe në diasporë.  Nevojitet një bashkjetesë vëllazërore midis shqiptarëve, pa marrë parsyshë ku jetojnë ata dhe cilat janë pikpamjet e tyre politike, në përputhje kjo me frymën e kohës moderne të fillim shekullit 21.   Nëqoftse në këtë botë të re, objektivi është ringjallja e kombit shqiptar, atëherë, nevojitet bashkpunimi me forcat më të shëndosha të tija, kudo qofshin ato dhe çfardo pikpamjesh te kenë.  Prandaj, “samiti” që sapo u mbajt në Tiranë dhe “samitet” e diasporës shqiptare që mund të mbahen në të ardhmen, do të konsiderohen të suksesshme — jo për nga investimet që mund të bëjë diaspora në trojet shqiptare, ndonëse edhe ato janë të nevojshme dhe të rëndësishme — por për nga aftësia e organizatorëve, që me respekt  dhe tolerancë për mendimet e njëri tjetrit dhe të tjerëve, të bëjnë të mundur harmonizimin e pikpamjeve të rrymave të ndryshme politike të pjesëmarrësve në ato takime, për të mirën e përbashkët të kombit.  Me qëllimin për të pasuruar dhe për të lartësuar emërin e shqiptarëve në botë, ashtu siç bëri takimi i parë i diasporës shqiptare me rastin e 500-vjetorit të vdekjes së Gjergj Kastriotit Skënderbeut në prill të vitit 1968 në Romë.  “Kjo dëshirë, me e pa vendin tonë mirë të mbarshtruem e të maturuem politikisht mbi baza drejtësie shoqënore, do të mbette ndiesi e thatë, po nuk u shëndrrue në shkas përpjekjeje e vrull veprimtarie që shëndërron dëshirën në realitet”, ka thënë organizatori i takimit të parë të diasporës shqiptare, Profesor Ernest Koliqi.  Shpresojmë që “samitet” e ardhëshëm të bëjnë realitet faktin se mërgata shqiptare, pa dallime dhe paragjykime politike, do të bëhet pjesë e pa ndarë e botës së re shqiptare të shekullit 21.  Kjo është në dorë të Tiranës dhe të Prishtinës zyrtare.  Ka ardhur koha pra që, sidomos në Shqipëri, të zhduken paragjykimet enveriste mbi “mërgatën e qyqeve” të Nasho Jorgaqit.  Pa marrë parasyshë se ç’mendojnë jorgaqët e kësaj bote, atëherë dhe sot, Diaspora Shqiptare ishte dhe është pjesë e pa ndarë e trungut të kombit shqiptar. Si gjithmonë gjatë historisë, Shqipëria dhe Kosova kanë nevojë për të.  Ato kanë nevojë për mbarë diasporën shqiptare në përgjithësi dhe jo për individë ose grupe të caktuara që nuk përbëjnë as nuk përfaqësojnë pjesën dërmuese të mërgatës si një njësi të vetme.

Share

Share

*TE DIELEN, ME 27 NËNTOR-VATRA DO TA KREMTOJË FESTËN E FLAMURIT NE EASTWOOD MANOR

VATRA FESTEN E FLAMURIT DO TA KREMTOJE ME FREDERIK NDOCIN DHE ARTISTË TË FTUAR NGA VENDLINDJA/

FEDERATA PANSHQIPTARE E AMERIKES”VATRA” PREJ 104 VITESH E FESTON ME DINJITET FESTEN E FLAMURIT. BASHKOJUNI ME NE QE TE RUAJME TRADITEN.HISTORIA NUK FILLON SOT. KUJTESA MBANE GJALLE HISTORINE TONE KOMBETARE. VATRA, E KRIJUAR 7 MUAJ PARA PAVARESISE, I PRIU PAVARESISE…ME NE JANE BASHKUAR : BASHKESITE FETARE, RRENJET SHQIPTARE, LEGALITETI, CAMERIA, RUGOVA, ALBANIAN AMERICAN OPEN HAND ETJ….GRUPI MUZIKOR I TE TALENTUARIT FREDERIK NDOCI DO T’JU ARGETOJE ME MUZIKE NGA TE GJITHA TROJET KOMBETARE.

Share

Share

*KUPA  E  ARTË  PËR “KATOLIÇESKAJA  BANDA”/

*25 NANDOR 1946 – 2016… 70 VJETORI I PUSHKATIMIT !/

Nga Fritz RADOVANI/

• Ata janë gurtë e thëmelit të Atdheut që nuk vdiqën por u gurosën e, prap sot, na mësojnë si Atë ditë kur lane me Gjakun e Tyne të Shenjtë Tokën Shqiptare!
• Dardania Heroike Shqiptare asnjëherë nuk u pajtue me robninë sllavokomuniste, po luftoi e derdhi Gjak per Liri. Emnat e shumë Atdhetarëve mbetën të pashlyeshëm nga: Prof. Ymer Berisha, Ndue Përlleshi, Mehmet Gradica, Met Dini, Adem Shala, Gjok Dom Gjoni, Pjetër Toma, Shaban Polluzha, Bajraktari i Llaushës,…. deri tek Adem Jashari me far’e fis i ditëve tona. Historia e Tyne asht një libër mija faqesh i shkruem me Gjak!
• Urdhni i Titos duhej zbatue! Partia Komuniste Jugosllave kontrollonte edhe Shqipninë e robnueme prej tyne. Enver Hoxha, Fadil Hoxha, Omer Nishani, Mehmet Shehu, etj., zbatonin urdhnat e Dushan Mugoshës, që vazhdonte me vra barbarisht Shqiptarë…
• Në dhjetorin e vitit 1945, u krijue Komiteti Nacional Demokratik Shqiptar, pra NDSH për Kosovën me kryetar Prof. Hajdar Pllaneja, profesor i Gjimnazit Prizrenit, mik i Mit-hat Frashërit, Kol Parubit, Gjergj Martinit, Muhamet Vokshit dhe mbasardhës i denjë i prof. Ymer Berishës. Marsel Vuçaj vepronte në Pejë ku ishte famullitar At Bernardin Llupi. Humbjet në njerëz nuk llogaritën. Ndonse, Maria Shllaku, luftare e zjarrtë nga Shkodra, ishte arrestue që në shtator të 1945, OZN-a e formoi grupin e “armiqve të popullit”, tue i akuzue ashtu si të gjitha “demokracitë popullore” njerëzit që donte me zhdukë, me faj e pafaj tue i veshë me nenët 3 pika 3 pika 1, neni 3 pika 7 e 12, neni …“ i tradhtisë ndaj Atdheut dhe e bashkpunimit në grup për rrëzimin e pushtetit popullor me dhunë, agjenta e spijunë të …etj. etj.”, akuza fallse si gjithmonë në sistemet komuniste totalitare. Një pjesë Shqiptarësh i nisën per Tivar, me Ramiz Alinë e i zhdukën…
• Në grupin e Prizrenit përfshihën: Maria Shllaku, At Bernardin Llupi OFM, Kol Parubi, Gjergj Martini, Marsel Vuçaj, Isa Cavolli, Masar Begolli, Hamza Begolli, Jusuf Haxhiymeri, Mehmet Vokshi, Viktor Gashi, Frano Civlaku, Jak Krasniqi, Osman Basha, Skender Rizaj, Engjëll Berisha, Shefqet Kelmendi, Ramiz Kelmendi, Kamber Pajaziti, Sebë Mateja, Jak Shahini, Gita Mjeda, Luçije Leka, Sebë Kola, Miftar Bala, Binak Dema dhe Gjergj Deda. Dosja asht e cungueme e jo e saktë. Megjithate, pjesa që na intereson për ketë shkrim del edhe nga kujtimet e bashkvuejtësve të shumtë të asaj ngjarje. Kryesisht jam ndihmue per këte material nga bashkvuejtësi Sheuqet Kelmendi (1995).
• Gjyqi i montuem sllavotitist vendosi: Maria Shllaku 24 vjeç, At Bernardin Llupi 60 vjeç, Kol Parubi 40 vjeç dhe Gjergj Martini 29 vjeç, u dënuen me vdekje me pushkatim. Vendimi u zbatue me datën 25 Nandor 1946, në të dalun të dritës në Prizren…
• Sa u hap dera nga rojet jugosllave, At Llupi pa ju trembë syni, tha: “Gjergj e Kolë, ejani të shkojmë krenarë, lé ta shohin këta se nuk ia kemi frikën plumbit! Duhet të jemi të lumtun se po vdesim për idealet e Kombit!”.

“VDEKJA SI  KJO, VDEKJA PËR SHQIPTARIZËM,

ASHT KUPË E ARTË!.. RRNOFTË SHQIPNIA!”

• Këto ishin fjalët e Fratit At Bernardin Llupi para plutonit pushkatimit!

E, mbas të shtimëve të automatikut, At Llupi kishte mbetë në kambë edhe pse zhguni i panjollë ishte la me gjakun e Atij Martiri… Ai thirri edhe njëherë: “Rrnoftë Shqipnia!” …Xhullinjtë Ju afruen dhe vazhduen me shti mbi Té, derisa Frati Shkodranë u shtri mbi Tokën Nanë Shqiptare…të Prizrenit robnuem!

• Vazhdoi Mësuesi Gjergj Martini: “Lamtumirë vëllazën! Tregoni Botës mbarë se Kosova e Shqipnia ka trima, që japin jetën për vatan dhe, nuk ka asnjë armik që na tremb!

Shqiptari nuk përkulët kurrë!”.

• Prof. Kol Parubi me një za të lehtë siç fliste Ai, u tha: “Lamtumirë vëllazën, Amanet vajzën. Rrnoftë Kombi ynë Shqiptar, rrnoftë Shqipnia!”.
• U ndigjue zani i Maria Shllakut, Ajo nuk doli nga qelia pa i dhanë fund kangës së trimit maleve Ymer Berisha…At Llupi i tha: “Të lumtë, o bylbyli i shqiptarizmës! Lé ta marrin vesh Bota si shkon me vdekë femna Shqiptare…me kangë në gojë!”…
• Maria u përgjegjë: “Rrnoftë Shqipnia e Madhe! Rrnoftë bashkimi i Shqiptarëve!”.

***

• Në këte 70 vjetor të pushkatimit të Këtyne Atdhetarëve Trima, pa asnjë hezitim duhet ruejt naltë figura e simbolit Lirisë së Dardanisë Ibrahim Rrugovës dhe, e të gjithë Atyne Martirve që punuen e vdiqën si me lé për Atdhé e përparim!
• Amaneti i tyne duhet të bahet udhërrëfyesi i gjithë Rinisë Shqiptare!

            Melbourne, 24 Nandor 2016.

Share

Share

FASLLI HALITI NE SOFREN E DIELLIT/

 NE FOTO: FASLLI  H. : VIZ: HELIDON H./

REBELIMI/

 Në vitet ’50, bujqit u rebeluan kundër dorëzimit të  planit të rëndë  të    Shtetit që përveç planit të drithrave, kërkohej edhe  plan për leshin,vezë…        Kush nuk paguante planin e Shteti, burgosej…/

  Kështu vendosën  fshatarët të thoshin /

Dhe kështu thanë:/

 Shoku Shtet,/

Shoqja /

Qeveri,/

Ju na kërkoni

Të lajmë plan drithi,

Plan gruri, misri

Plan bulmeti

Plan

Fasulesh, 

Plan thekre,

Plan tërshëre,

Plan vezësh, leshi

Plan mishi,

Drithi 

Sepse

Do të hajë:

Ushtria, shkollat,

Çerdhet, kopshtet,

Udhëheqja, byroja politike…

Lëmi i parë i misrit, grurit,

Lëmi i parë i vezëve të rosës, pulës,

Lëmin e parë  të qethjes

Së  bagëtive

Therjes së parë

Të qengjingjave

Të deleve

Të kecave

Të dhive

Do t’ia dorëzoni Qeverisë

Do t’i dorëzoni Shtetit  Socialist !

***

Dakord !

Shoqja qeveri,

Shoku shtet

Veç,

Na jepni

Farën e vezëve,

Farën e mishit,

Farën e leshi të bardhë,

Farën e leshit të zi,

Leshit Rud, 

Deve.

Shikoni

Po s’harboi

Leshi i bardhë

Leshi i zi, rud, i butë

Shikoni po s’çelën vezët

Zogj të bardhë, larosh,

Zogj të kuq të zesë, të artë

Shikoni po s’harboi mishi i arave mbarë,

Po nuk vërshoi vaji, gjalpi, arave tona,

Shihni po s’u mbytën tokat në mjaltë

Shihni po s’u mbytën në qumësht

Kulloshtër, në gjizë, në djathë.

***

Arat tona u betuan

Para nesh,

Si ne 

Para jush

Shoku Shtet,

Shoqja Qeveri.

Dijeni, mirë pra,

Po na dhatë farën që na duhet

Në arat tona, ju do të merrni

Ar

Flori 

Që në lëmin e parë.

***

 Po shteti socialist

Ishte syçelë,

Brisk   

***

 Prita gjithë natën babanë

As babai, as  shokët

Rebelues të tij

S’u kthyen atë natë

Pas gjashtë muajsh plot

Do të ktheheshin ata në shtëpi…

***

Prita

Ditën e parë

Natën eparë

Javën, muajin e parë,

Muajin e dytë të tretë të katër

Muajin e pestë, të gjashtin, me radhë.

Vetë i lërova arat me plug dhe me parmendë

Vetë gjeta farën e leshit, mishit, vezëve;

Farën e qumshtit, gjalpit, mjaltit,

Farën e djathit.

Vetë mbolla,

Vetë korra

Vetë shiva,

Vetë blova…

Harboi arave

Leshi i zi i bardhë

Leshi rud i butë e gri

Harbuan vezët nëpër ara

Vezët çelën boçe të bardha

Në vend të zogjve të kuq, të zinj, të bardhë.

Qumshti djathi, gjalpi, përmbytën

Tokat tona mbarë.

Pagova  planin e misrit, pambukut, grurit, fasuleve

Duke punua gjashtë muaj ditë e natë me radhë…

 Që babai të kthehej në shtëpi me plan të shlyer, të larë

 Nëntor, 2016

Share

Share

-Ministri Hoxhaj takon përfaqësuesit e mbi 20 vendeve mosnjohëse në Madagaskar: Lajme pozitive së shpejti/

Antananarivo, 24 nëntor 2016 –Gazeta DIELLI/ Ministri i Punëve të Jashtme i Republikës së Kosovës, Enver Hoxhaj ka vazhduar me agjendën intensive të lobimit gjatë Samitit të Frankofonisë, duke takuar përfaqësuesit e mbi 20 vendeve që nuk e kanë njohur Kosovën.

Në takimet me ministrat e jashtëm dhe udhëheqësit e delegacioneve të Kamerunit, Lejeune Mbella, të Laos, Sangsomsak Bounkeut, të Vanuatus,  Jean Pierre Nirua, ministrin e jashtëm armen, Eduard Nalbandian, Hoxhaj ka ngritur nevojën e njohjes së Kosovës.Ai ka thënë se njohja ndërkombëtare e Kosovës është e vështirë por pret lajme pozitive në javët në vazhdim.“Gjatë këtyre dy ditëve të Samitit të Frankofonisë kam takuar rreth 20 vende jo njohëse dhe nga ministrat e tyre kam marrë zotim se këto shtete do ta njohin pavarësinë e Kosovës. Natyrisht që njohja ndërkombëtare është një proces i vështirë, i cili kalon në faza të ndryshme, dhe që ka ngritjet dhe rëniet e veta. Por jam shumë i sigurt që gjatë javëve të ardhshme do të ketë lajme pozitive për Republikën e Kosovës. Qëllimi jonë është që jo në pafundësi të kemi një betejë ndërkombëtare për njohjen e Kosovës por të arrijmë që 2/3 e shteteve anëtare të OKB-së ta njohin Kosovën në mënyrë që kur Kosova të aplikojë për anëtarësim në ndonjë organizatë ndërkombëtare të ketë numër të mjaftueshëm të votave” ka thënë Hoxhaj.

Kryediplomati Hoxhaj po ashtu ka takuar edhe ministrat e Jashtëm të Luksemburgut, Jean Asselborn, atë të Togos, Robert Dussey dhe përfaqësuesin e delegacionit të Emirateve, Zaki Nusseibeh.

Gjatë pjesëmarrjes në Samitin e Frankofonisë, ku Kosova është shtet anëtar vëzhgues që nga viti 2014, Hoxhaj ka takuar edhe Sekretaren e Përgjithshme të kësaj organizate, dhe shumë ministra të Jashtëm dhe udhëheqës të delegacioneve që e kanë njohur Kosovën dhe ato mosnjohëse./b.j/

Share

Share

*Këshilla e Komisionit të Sigurisë së Konsumatorit në Ditën e Falenderimeve/

*Me këtë rast, redaksia e gazetës “Dielli”, falenderon gjithë bashkëpunëtorët, lexuesit, miqtë dhe dashamirësit e gazetës./

 Përmes një videoje ilustruese, Komisioni i Sigurisë së Konsumatorit në Shtetet e Bashkuara i paralajmëron qytetarët amerikanë, që të mos e fusin gjelin e ngrirë të detit në fritezën me vaj të përvëluar. Gjeli i detit është ushqimi tradicional i darkës së falenderimeve në këtë vend. Por ekspertët paralajmërojnë se veprimi i mësipërm do të rezultonte në një shpërthim të vajit dhe në flakë. Regjistrohen rreth 1.400 zjarre nga gatimi në Ditën e Falenderimeve,{Thanksgiving Day}, shpjegon komisioni në deklaratën shoqëruese të videos dhe kjo shifër është tre herë më e lartë se numri i zjarreve të tilla përgjatë pjesës tjetër të vitit. Që prej 2004-s, ka pasur 107 incidente që përfshijnë pikërisht gjelin e detit. Ato kanë shkaktuar 47 lëndime dhe plot 5.2 milionë dollarë dëme. Në Ditën e Falenderimeve, një festë që kremtohet në cdo familje, amerikanët konsumojnë gati 46 milionë gjela deti, ndërkohë  22 milionë përdoren gjatë festave të fundvitit. Gjithashtu astronauti Shane Kimbrough, ndau nga hapësira detaje sesi do ta kalojë festën aq të dashur për amerikanët, ekipi i stacionit hapësinor ndërkombëtar 322 km mbi tokë.

“Po përpiqemi ta bëjmë të duket sa më shumë si “në shtëpi’”, tha ai në mesazhin video ku shihet duke mbajtur në duar paketa ushqimore, të cilat i përshkruan si “paksa ndryshe” nga ushqimi i zakonshëm. Ato përmbajnë mish gjeldeti të tharë, bishtaja, pure patatesh, patate të ëmbla të skuqura në gjalpë e sheqer bojëkaf, dhe ëmbëlsirë me vishnje e boronicë. Për Kimbrough, kjo është hera e gjashtë që e feston “Thanksgiving” në hapësirë. Theksojmë se këtë festë tradicionale amerikane e festojnë jo vetëm shqiptaro-amerikanët, por ajo gradualisht po hyn dhe në familjet shqiptare që kanë të afërmit e miqtë në SHBA.

Po sot, Presidenti në detyrë, Zoti Barak Obama, falenderoi qytetarët e SHBA për ndihmën dhe mbështetjen që i kanë dhënë ata gjatë këtyre 8 viteve, në përmbushjen e detyrës si President i SHBA-ve.

Me këtë rast, redaksia e gazetës “Dielli”, falenderon gjithë bashkëpunëtorët, lexuesit, miqtë dhe dashamirësit e gazetës.

Share

Share

Nga Prof. dr.Halim  PURELLKU/Revolucioni xhonturk dhe rivënia e kushtetutës osmane (23 korrik 1908) fillimisht krijuan kushte pak sa më të favorshme për zhvillimin e lëvizjes kulturore-kombëtare shqiptare.  Por, xhonturqit pas forcimit në pushtet hoqën dorë nga premtimet që ua kishin bërë popujve të shtypur të Perandorisë. Tani në vend të premtimeve autonomiste për popujt jo turq, ata  zbatuan opsionin e “osmanizmit”  me të cilin formalisht të gjithë shtetasit e perandorisë shpalleshin për “osmanlinj” me “barazi të plotë para ligjit”. Mirëpo, Kushtetuta përcaktonte se gjuhë zyrtare e detyrueshme mësimi në shkolla ishte turqishtja, me këtë ju mohohej në thelb shqiptarëve e drejta për të u arsimuar  në gjuhën amtare. Do të thotë se me opsionin e “Osmanizmit” turqit, nga pozitat e nacional shovinizmit turk i mbështetur dhe nga institucioni fetar mysliman i Shehulilamit, jo vetëm që luftonin emancipimin kulturor por dhe mohonin dhe luftonin identitetin kombëtar të popullit shqiptar. Prandaj dhe shpejt pas revolucionit Xhonturk shpërthyen kundërthëniet midis pushtetit osmanist të xhonturqve, i përkrahur dhe nga segmente të caktuara të shoqërisë shqiptare për interesat e tyre personale e klanore, dhe Lëvizjes Kombëtare Shqiptare.

Në prag të kongresit të Manastirit, në trojet shqiptare funksiononin vetëm 15 shkolla.  Do theksuar se shkollat shqipe të asokohe shquheshin edhe për karakterin e tyre kombëtarë shqiptar dhe laik, që do të thotë se toleranca tradicionale ndër fetare tek shqiptarët  mbretëronte edhe aso kohe në shkollat shqipe, ku ishin  përfshirë  nxënës të të gjitha besimeve fetare. Për  Lëvizjen kombëtare Shqiptare mbetej dhe më tej objektivi kryesor përhapja e shkollave shqipe dhe futja e gjuhës shqipe si lëndë mësimore në shkollat shtetërore, si dhe zhvillimi i gjuhës kombëtare në përgjithësi, ndaj dhe si imperativ u shtrua nevoja e caktimit të një alfabeti të vetëm të gjuhës shqipe. Përgatitjet për caktimin e një alfabeti të vetëm zgjatën gjatë gjithë epokës së Rilindjes kombëtare, për të u kurorëzuar në fazën e fundit të saj (Rilindjes). Kjo u arrit fal veprimtarisë krijuese në lëmin e gjuhësisë dhe të letërsisë të brezave të tërë të rilindësve shqiptar; gjuhëtarë, shkrimtarë, poetë, publicist etj. Një ndihmesë të madhe dhanë dhe organet e shtypit të fundshekullit XIX dhe fillimi i shek. XX.

Iniciativën për organizimin e një kongresi kombëtar për të arritur në një përfundim të unifikuar të çështjes së alfabetit e mori klubi “Bashkimi” i Manastirit, në mbledhjen e 23 gushtit të vitit 1908. Pas përgatitjeve gjatë muajve gusht-shtator 1908, klubi “Bashkimi” në Manastir, thirri Kongresin e Parë të Përgjithshëm për diskutimin e një alfabeti të njësuar. Një alfabet i njësuar do të ishte fillimi i letërsisë mbarë shqiptare. U ftuan (Ftesa-”Zëdhënia”) për të marrë pjesë në kongres, klubet dhe shoqëritë patriotike brenda e jashtë vendit,  të cilat  dhe  u zotuan se do të dërgonin përfaqësuesit e tyre në kongres.

Kongresi i zhvilloi punimet nga 14 e deri më 22 nëntor 1908, në hotelin “Liria” të Themistokli Gërmenjit, në Manastir. Në Kongres morën pjesë gjithsej 50 delegatë nga të gjitha anët e Shqipërisë, nga të cilët 32 delegatë me të drejtë vote, që përfaqësonin 26 qytete e shoqëri të ndryshme dhe 18 delegatë të tjerë si pjesëmarrës pa të drejtë vote. Nga delegatët pjesëmarrës ishin dhe Salaheddin beu, Gjergj Qiriazi, për Manastirit, Hafis Ibrahim efendiu, Emin beu, Haxhi Jashar efendiu dhe Rrok Berisha për Shkupin, Malik Elmazi për Nakoleter (mbase Nakolec, të Prespës) Xhemal beu dhe Beqir Dalipi për Ohrin, Ramiz beu për Dibrën, Sadik efendiu për Kërçovën, Haxhi Vildan efendi Dibra për Stambollin etj..

Delegatët zgjodhën për Kryetar të Kongresit, Mid’hat bej Frashrin, nënkryetar Gjergj Qiriazin dhe Luigj Gurakiqin, kurse sekretar Hil Mosin, Toma Avramin dhe Nushet bej Vrionin. Të gjithë Delegatët votuan propozimin që Gjergj Qiriazi të udhëhiqte seancën e ditës së parë të punimeve të Kongresit, deri sa të arrinte Mit’hat Frashëri, i cili për shkaqe objektive arriti me vonesë nga fundi i punimeve të ditës së parë. Dy ditët e të para të kongresit; të shtunën e të dielën (14-15 nëntor), ishin të hapura për gjithë publikun dhe ishin prezent rreth 400 veta. Në ditën e tretë të punimeve kongresi zgjodhi një komision prej 11 vetash, në krye me Gjergj Fishtën, anëtarë i komisionit ishte dhe Gjergj Qiriazi.

Detyra kryesore e Komisioni, sipas Gjergj Qiriazit, ishte: “Alfabeti duhet ta bashkoj kombin dhe i vetmi instrument me të cilin ai do të përparojë”. Në këtë kuadër, Komisionit iu njoh e drejta e pakufishme për sjelljen e vendimit rreth çështjes së alfabetit që do të obligonte të gjithë. Ndërkaq, në ditën e tretë, të katërt dhe të pestë të mbledhjeve, Komisioni diskutoi, veç të tjerëve, për themelimin e Alfabetit. Pas diskutimeve të shumta, me datë 20 nëntor 1908 komisioni miratoi rezolutën e hartuar në gjuhën shqipe, e cila qe  miratuar me nënshkrim nga të gjithë delegatët e pranishëm në kongres. Në kongres u krijua një alfabeti i ri mbi bazën e atij latin, i cili u rekomandua që bashkë me alfabetin e Stambollit detyrimisht të përdoren në shkolla. Por, Alfabeti thjesht latin për shkak se ishte më praktik u përhap gjithnjë e më shumë dhe nga fundi i Luftës së Parë Botërore u bë tashmë alfabeti i përbashkët e i vetëm për gjithë shqiptarët alfabeti i sotëm i gjuhës shqipe.

Kurse në ditën e fundit të punimeve të Kongresit, ku ishin të pranishëm vetëm delegatët, u aprovuan dy rezoluta:

1. Klubet në Shqipëri do t’i dërgonin raport një herë në muaj Klubit të Manastirit, ndërsa ky do t’u dërgonte atyre, si dhe shoqërive raportin e përgjithshëm.
2. Pas dy viteve do të mbahej Kongresi në Janinë,në të cilin do të trajtohej çështja e gjuhës dhe e literaturës.

U vendos që klubi qendror, me të cilin do të mbanin lidhje të gjithë klubet tjera, të ishte Klubi “Bashkimi” i Manastirit, e jo Klubi i Stambollit për të cilin insistonin të moderuarit dhe turkoshakët, kjo dëshmon për dominimin e krahut kombëtar në Kongres. Njëkohësisht, me këtë vendim Klubi i Manastirit u ngritë në qendër kryesore të vendosjes për bashkërendimin e veprimtarisë organizative e politike-kulturore në luftën për të drejtat kombëtare.

Ndonëse zgjidhja e çështjes së një alfabeti të njësuar dhe të vetëm të shqipes, ishte çështja themelore në kongres, ai ka rëndësi të madhe jo vetëm në rrafshin linguisti por dhe në atë politik. Sepse krahas mbledhjeve plenare që i zhvillonte kongresi, u mbajtën edhe gjashtë (6) mbledhje të fshehta në shtëpinë e Gjergj Qiriazit, për të cilat nuk ishte njoftuar kongresi në mbledhjet plenare.

Në ato mbledhje merrnin pjesë atdhetarë më të vendosur e më të përgatitur në mendime, që e ndjenin si detyrim përpunimin e një platforme politike dhe hartimin e një programi të përbashkët kombëtar. Mbi bazë të vendimeve që u morën në këto mbledhje u hartua një program kombëtar prej 18 pikash, i cili është një nga dokumentet më të rëndësishme të Kongresit të Manastirit. Në këtë dokument nga kërkesat kryesore politike ishin:

• Autonomi territoriale-administrative për Shqipërinë;
• Njohja zyrtare e kombësisë shqiptare dhe të gjuhës shqipe;
• Ngritja e arsimit të pavarur shqiptar duke i kthyer të gjitha shkollat e ulta e të mesme shtetërore turke në Shqipëri në shkolla kombëtare shqiptare, në të cilat gjuhë e mësimit do të jetë gjuha shqipe, kurse turqishtja do të mësohej si lëndë e veçantë nga viti i katërt i shkollës fillore;
• Marrëdhëniet e shoqërive, të klubeve e të komiteteve shqiptare me organizatën e (xhonturqve) “Bashkim e Përparim” etj.

Rëndësia e veçantë e këtij Programi politik qëndron në atë se përmbysi pretendimet e turqve të rijë dhe turkoshakëve  shqiptar  për ta kufizuar Kongresin vetëm me çështje të alfabetit, por dhe për atë se dëshmonte që edhe pas shpalljes së kushtetutës objektivi themelor i Lëvizjes Kombëtare  Shqiptare ishte realizimi i autonomisë së Shqipërisë. Më pas ky Programi prej 18 pikash, duhet të paraqitej  nga deputetët shqiptar si kërkesa shqiptare në parlamentin turk,

Kështu, pas nëntë ditësh pune, më 22 nëntor 1908, Kongresi i Manastirit i përfundoi punimet me sukses dhe hyri në historinë e kulturës shqiptare si Kongresi që vendosi për njësimin e alfabetit të gjuhës shqipe.

Çështja e alfabetit nga pushteti turk nuk shihej si çështje kulturore, por u fry si çështje religjioze dhe politike. Ndonëse pushteti zyrtar turk formalisht bënte sikur mban qëndrim neutral, ai e nxiste dhe e mbështeste luftën kundër alfabetit shqip latin. Menjëherë pas Kongresit të Manastirit një nga mjetet kryesore që përdorte pushteti turk ishte propaganda që gjuha shqipe të shkruhet me alfabet arab. Ndërkaq, që në fund të vitit 1908 Ministria e Arsimit e Turqisë mori masa administrative dhe urdhëroi që në shkollat e vilajetit të Kosovës shqipja të mësohej me shkronjat arabe. Një urdhër i tillë iu dha në shkurt të vitit 1909 edhe prefekturës së Elbasanit.

Do theksuar se përkrah reaksionit turk u vu edhe kupola më e lartë e fesë myslimane; Shejhylislami, i cili i kërkoi Ministrisë së Arsimit ndalimin e përdorimit  të alfabetit lanin për gjuhën shqipe dhe, më 5 prill 1910 me anë të një qarkoreje  të njëjtën ua kërkoi edhe të gjithë myftinjve të Shqipërisë. Shumica e myftinjve u rreshtuan në zbatimin e kësaj politike, nga të cilët u shquan  myftiu i Manastirit, Rexhep Nuredini (Voka), por dhe myftinjtë e Prishtinës, Dibrës etj. Sa që, po në prill të vitit 1910, Shehylislami bashkë me shehlerët e hoxhallarët fanatikë e turkoman  mallkuan shkronjat shqipe dhe ua ndaluan myslimanëve përdorimin e tyre.

Ndërkohë, pas shtypjes së kundërrevolucionit në prill të vitit 1909 dhe pasi i forcuan pozitat në Stamboll, xhonturqit ndërmorën masa shtypëse ndaj lëvizjes kulturore shqiptare. Në  Shkup dhe në Manastir zhvillohej agjitacion i rreptë kundër zbatimit të alfabetit latin, ashtu që në Manastir qe ashpërsuar lufta midis atdhetarëve shqiptar dhe xhonturqve rreth alfabetit shqip.  Për rrjedhojë, në vitin 1909 qe ndaluar nga pushteti alfabeti latin, në shkollat ku mësohej në gjuhën shqipe. Kjo luftë vazhdoi dhe në vitin 1910.  Pas hartimit të alfabet të ti ri turko-arab “me katër germa të reja”, pushteti turk me anë të qarkores së datës 6 .o2.1910 e ndaloi kudo në Shqipëri alfabetin latin, dhe urdhëroi që gjuha shqipe në të gjitha shkollat myslimane private dhe shtetërore të mësohet me alfabetin arab, kurse urdhëroheshin autoritetet e pushtetit të i mbyllin të gjitha shkollat ku mësohej gjuha shqipe me shkronja latine, si që ishte rasti në Shkup ku u ndërpre kursi i gjuhës shqipe me shkronja latine pranë shkollës idadije të këtij qyteti.

Njëkohësisht, Qeveria turke urdhëroi dhe ndalimin e botimit dhe shpërndarjes së librave, gazetave, revistave me alfabetin shqip.

Krahas shpërndarjes së abetareve me alfabetin arab, që në janar 1909, Qeveria osmane organizonte dhe financonte mitingje kundër alfabetit shqip me shkronja latine si në Shkup, Manastir, Ohër, Tetovë, Dibër, Përlepe, Follorinë etj. Këto mitingje organizoheshin pran xhamive e objekteve tjera fetare dhe drejtoheshin nga hoxhallarët. Një miting i tillë qe organizuar  në xhamin e sulltan Muratit në Shkup, nën organizimin e Said Hoxhës deputet i Shkupit. Mitingjet organizoheshin nën parullën: se përdorimi i shkronjave jo arabe paraqit rrezik për fenë myslimane.

Pushteti ndërmori masa represive ndaj të gjithë mbështetësve të alfabetit shqip; qofshin ato nëpunës, veprimtarë, intelektual, nxënës etj. Masat ishin të natyrave të ndryshme si arrestim, përjashtim nga puna, transferim në ndonjë vend tjetër të perandorisë, si p.sh. nën akuza të këtilla  nga fundi i majit të vitit 1909 vetëm në Ohër, në Pogradec e në Strugë u arrestuan 17 veta, midis të arrestuarve ishin edhe Hamdi Ohri, Xhemaledin Beu, kryetar i klubit të Ohrit dhe Mehmet Beu, sekretar i klubit, si dhe u përjashtuan një numër i nxënësve nga shkollat, si në Shkup, në Manastirit, në Korçë etj.

Megjithatë, përkundër  gjithë këtyre masave të ashpra nuk pushoi puna e klubeve për hapjen e shkollave private dhe botimin e librave shqip me alfabetin latin të ndaluar,. Me veprimtarinë e tyre kombëtare klubet dhe gazetat e kohës që botoheshin brenda e jashtë vendit ndihmuan që për një kohë të shkurtër të bëhet një ndarje e plotë shpirtërore midis shqiptarëve e turqve, vlerësonte konsulli serb në Manastir, Luba M. Mihajlloviq.

Këtë fjalë rasti do ta përmbyll me një  vlerësim të prof dr. Petro Janurës në veprën e tij me titull: Nga historia e alfabetit të gjuhës shqipe, Shkup, 1969, i cili thotë: “Alfabetin e sotëm që e përgatitën shekujt  me anën e njerëzve dashamirë të shkrimit e të kulturës shqipe, zyrtarisht e stilizoi në formë definitive  dhe e vuri në zbatim data 1908, që u ratifikua prej datës 1912 edhe pse në këto data nuk u dha asnjë urdhër, por etika e ndërgjegjes së ndershme kombëtare, që i pruri këto data, u bë urdhër për tu pranuar përgjithnjë ky alfabet.”

Tetovë, 21.11.2016

Share

Share

Në foto: Xhemajl Mustafa (në mes) derisa korrespondenti i tashëm i Gazetës DIELLI Behlul Jashari zhvillonte intervistë ekskluzive për ATSH me Presidentin historik të Kosovës Dr. Ibrahim Rugova në 22 shtator 1994/

-Kryeministri i Kosovws,  Isa Mustafa përkujton veprimtarin e shquar, Xhemajl Mustafa/

Prishtinë, 23 nëntor 2016/

Kryeministri i Republikës së Kosovës, Isa Mustafa, ka përkujtuar veprimtarin e shquar të Kosovës, Xhemajl Mustafa, në 16 vjetorin  e vrasjes:

Të nderuar qytetarë të Kosovës,

U mbushën 16 vjet nga vrasja tinëzare e Xhemajl Mustafës, intelektualit të jashtëzakonshëm dhe veprimtarit të shquar të lirisë dhe pavarësisë së Kosovës, një prej emblemave të lëvizjes për liri, pavarësi dhe demokraci të prirë nga Presidenti Historik, Ibrahim Rugova.Xhemajl Mustafa, gjatë veprimtarisë kolosale në shërbim të atdheut, dha kontribut të madh për realizimin e aspiratave të popullit të Kosovës, me theks të veçantë në fushën e informimit dhe të sensibilizimit të opinionit vendor e ndërkombëtar, për Kosovën dhe kauzën e saj.Mbi të gjitha, Xhemajl Mustafa ishte një njeri i jashtëzakonshëm, optimist, me vullnet të pathyeshëm dhe me qetësi të admirueshme shpirtërore, i cili në çdo kontakt rrezatonte pozitivitet, besim dhe virtytet më të larta njerëzore.Me këtë rast, ripërsërisim kërkesën tonë konsistente për zbardhjen sa më të shpejt të vrasjes së Xhemajl Mustafës dhe dhjetëra personaliteteve politike të shquara të Kosovës, të vrarë në atë periudhë.

Isa Mustafa,

Kryeministër i Republikës së Kosovës

Share

Share

Nga Ilir Levonja/Florida/

Shqiptarët nuk kanë të sosur me paradokset e tyre. Pas Sarandës kohë më parë. Kur shpalli Hillari Klinton-in qytetare nderi ,rendi i erdhi Kamzës. Qytezës së krijuar nga migrimet. Pra lëvizjet e popullatës brenda vendit. Një lloj i sojit të emigrimit. Kështu edhe Kamza. Qyteti i minierave dhe instituteve bujqësore të planeve pesë vjeçare në Shqipërinë socialiste. Atë demokratike etj. Do mblidhte në gjirin e saj popullatë heterogjene mes malsisë së Martaneshit, pra Burrelit. Dhe asaj rreth Korabit e Tomorit. Duke e bërë sot një qytet të madh. Aty në brinjë të kryeqytetit të shqiptarëve. Shkurt e saktë, është një qytet migrantësh. Të cilët sot janë ashti i saj. Mirëpo, ashtu si përciptas që jemi. Ashtu fluturaksa. I detyrohemi një medalje kallpe të porsazgjedhurit presdient i shteteve të bashkuara, Donald Trump. Megjithëse në politikat e fushatës së tij elektorale. Ai doli dhe deklaroi se gardhin prej hekuri midis Amerikës dhe Meksikës, do ta bënte mur të lart betoni. Si e si të ndali ardhjet e meksikanëve në tokën e premtuar. Sot ky është një mur ekzistent, i papërfunduar. Që presidencë pas presidencë shton miljet. Ose kilometrat…, Nga Kalifornia drejt lindjes nga gjiri i Meksikës. Madje ai përdori një shprehje vulgare të tillë si, do jenë pikërisht vetë meksikanët ata që do mbulojnë shpenzimet e betonit.
Kjo deklaratë është një nga hitet e botes së internetit edhe sot e kësaj dite. Shumë meksikanë gazmorë nga ana tjetër e kangjellave prej hekuri. Qeshin nën hijet sombrerove dhe thonë se do hapin më shumë pika shitje ambulantësh. Do shtojnë shkallët dhe padyshim që fitimi nga dhënia me qera e tyre, do jetë më i madh. Pra pa iu futur më thellë historikut të shëmtuar të murit. Të mureve në përgjithësi. Apo të gjerdheve me tela ku Europa është kampione e dasimeve. Që nga koha e blloqeve dhe e Gjermanive, deri sot tek rrjetat e Hungarisë, Bullgarisë etj…, me emigrantët sirianë. Pa përmendur shifrat e të vdekurve. Të atyre martirëve kacavirur kangjellave. Terur hekurave për të qënë të lirë. Dhe ku Shqipëria e ka më zi akoma këtë plagë njerëzore. Ne shkojmë e dekorojmë, bash aty në vendin e migrantëve. Atë më anti emigrantin. Kjo për të plasur syrin e keq. Të absurdeve me ok, tonat. Si një ironi e hidhur e vetvetes. Edhe pse kemi me dhjetra heronjë të heshtur. Njerëz nga e përditshmja jonë, që do zbukuronin më fort ashtin e sojit tonë. Prapë ne shkojmë përtej. Përciptas. Të bindur se po bëjmë më të mirën për vendin tonë. Kjo është një marrëzi që vetëm sojit shqiptar i përket. Dheut ku heronjtë e së përditshmes shesin sallatë jeshile. Mbijetojnë… në provincat si ato të El Dorados. Nën hijet e statujave në ajër. Gjoja të lavdishme për bindjet politike. Pikërisht pse janë kundër ekzistencës së tyre. Asaj së sotshmes. Mbledhur, gëzuar, dashuruar e trashëguar me njëri-tjetrin. Bërë fqinjë. Nga malësitë e Martaneshit, Korabit e Gramshit.
U qofshin ditët e marrëzive sa më të shkurtra bashkiakë provincash.
Ndryshe nuk ka se si i shpëton vithisjes ai dhe’ i bekuar.

Share

Share

Nga Ilir Levonja/

Sot është 25 nëntor. Datëlindja e Petro Markos. Këtij brigadisti shqiptar që luftoi në Spanjë. Aty ku idetë fashiste dhe ato të proletarëve nga e gjithë bota. E bënë Spanjën një vend të luftës civile. Këtij komunisti idealist që provoi mbi kurrizin e vet, të gruas, djalit…, familjes së tij. Mënxyrat më çnjerëzore të asaj platforme politike së cilës ai i kushtoi jetën. Këtij humanisti që fati i mbrapsht i yni na e flijoi për së gjalli. Për të kuptuar idetë kristiane përmes kalvarit, martirizmit, persekutimin. Po ne ishim në gjumë. Kishim rënë në gjumë prej kohësh. Dhe më magjikja … pamja e jetës ssë tij, si një univers detar. Për të kuptuar devijimin e bashit të anijes nga pika e horizontit të një perëndimi dielli. Për ku u nis ajo anije, ku ai, ia krruajti ashtin, ia mbushi vatrën,i shërbeu si një marinar shembullor. Dhe ku u ankorua! Në një bllok vilash me histori shekspiriane. Që një komb i tërë i mbuloi. Herë duke manifestuar mes lulëkuqeve të majit. Herë në nëntorët e traditës jugosllave.

Sot po sjell një pasazh nga vet Petroja. Me shpresë që të shohim se sa hendek i madh është devijimi.

****
Shqiptarët komunistë dhe jugosllavët.
Nako më kishte thënë që ta bënim ”Bashkimin” si ”Borbën” e Beogradit. Unë e kisha kundërshtuar me po ato fjalë që i thashë edhe N H në mbledhje, se dhe ai nxorri nga xhepi një ”Borba” dhe tha se edhe ne duhej ta bënim ”Bashkimin” si ”Borbën” . Unë shkova në dhomën tjetër, mora koleksionin e ”Bashkimit” të vjetër dhe thashë se ”Bashkimi” sot ndjek gjurmët e ”Bashkimit” të vjetër.
Ne kemi shtypin tonë siç ka çdo shtet shtypin e vet. Çdo shtet ka traditën e shtypit të tij. Ne me ”Borbën” , -thashë, – ndryshojmë nga forma, por kemi atë përmbajtje ashtu si në Itali ”Unita”, si në Francë ”Humanite”, si në Greqi ”Rizospastis” e të tjera. Pse të mos bëhet ”Borba” si ne, që është më e re se ”Bashkimi”?.
Pas disa diskutimesh qetësuese nga Omer Nishani, thanë ta mbyllnin mbledhjen.
Pas disa ditësh Jugosllavia kishte një festë dhe ne të kulturës (të Radios, të Agjensisë Telegrafike dhe shtypit) ishim ftuar në ambasadë. Dhe shkuam në ambasadën Jugosllave për të uruar. Unë kisha marrë me vete edhe shoqen time Safon. Josip Gjergja, ambasadori më mori pranë dhe folëm shqip. Ngritëm gotat. Kur ceku gotën me timen, më tha: – E në mos u bëftë ”Bashkimi” si ”Borba”, le të bëhet ”Borba” si ”Bashkimi”.
Gotën as nuk e vura fare në buzë, por e lashë mbi tryezë. Ai buzëqeshi me ironi dhe më tha:
-Pse?
I thashë:
-Ju nuk i njihni mirë zakonet tona. Ne themi ”hallet e shtëpisë” nuk nxirren në pazar.
Edhe ai e uli gotën dhe e la mbi tryezë. Më pa me ironi dhe më tha me zë autoritar:
-Unë nuk jam pazar!
Atëhere unë iu përgjigja:
Në këtë rast për mua, po.

_________
Shkëputur nga Retë dhe gurët, e autorit Petro Marko, Tiranë 2000.

*****
Eshtë nga qindra pasazhet që i shkon vështrimit eseistik, thjesht për të konstatuar. Eshtë koha kur shqiptarët komunistë, fitimtarët, përpiqen me një kinezeri kolektive t’i ngjajnë, të imitojnë komunistët jugosllavë. Madje u hapin hambarët e depove të ushtrive të huaja, mbetur aty…, si kavalerizëm qeveritar përballë nomeklaturës jugosllave. Ndërkohë që vendi vunate nga skamja dhe malarja.
Kinezëria arrin deri aty sa, edhe abetaret në klasat fillore dalin me emrin e Enverit dhe të Titos. Madje vazhdojnë deri sot me këtë datën e çlirimit të vendit. Me preteksin e ushtarit të fundit gjerman. Duke mbuluar me inat ambasadorësh faktin që data 29 përkon me themelimin e federatës tashmë të shpërbërë, asaj jugosllave.
Petro Markon e arrestojnë që të nesërmen. Ishte pranvera e vitit 1947. Këtu fillon kalvarin i ri. Ai i vuajtje për pasojë e luftës brenda sojit. Për pasojë të devijimit të anijes. Që padiskutim nuk i përkiste racës së sojit Petro Marko. Por atij soji që na e shpjegon vetë Petroja përmes një dialogu midis atyre që ishin aty në qeli.
Flet Petroja:
-Aty në birucën e katit të poshtëm gjeta tre veta: Asim Abdurrahmanin që e njihja se ishte dhëndrri i Bedri Pejanit; gjysh Dedën, një shkodran; Asllan Ypin. Sapo më panë u habitën. Edhe ti këtu?! Aty dëgjova Asllan Ypin të na tregonte për jetën e tij dhe të Enverit në Francë. Pastaj tregonte edhe për në Tiranë.
-Një ditë kalova andej dhe e pashë që pozonte në derën e dyqanit ”Flora”, ku njoha disa komunistë. I thashë në frëngjisht: ”Po ti Enver, ç’kërkon këtu me të kuqtë?”
Dhe ai po frëngjisht: ”Jam këtu me qëllim që tua q… nënat gjithë komunistëve. Asnjë nuk do të lë në këmbë”…
_________
Shkëputur nga Retë dhe gurët, e autorit Petro marko, Tiranë 2000.

*****
Gëzuar datëlindjen maestro. Të qoftë era e bregut melhem për plagët tona.
25 nëntor 2016

.

Share

Share

-Qeveria e Republikës së Kosovës ka paraqitur sot pranë Bashkimit Evropian raportin periodik mbi gjendjen në zbatimin e marrëveshjeve të arritura në dialogun e Brukselit mes Prishtinws e Beogradit: Qeveria e Kosovës ka qenë dhe mbetet një palë konstruktive dhe serioze në dialog. Ne kemi bërë çdo përpjekje të mundshme në arritjen e marrëveshjeve dhe qëndrimin konsistent duke realizuar ato për çka jemi pajtuar. Parimi kryesor që na udhëheq është bindja se dialogu mund të ndihmoj për të transformuar marrëdhëniet armiqësore në marrëdhënie paqësore fqinjësore, për të cilën faktor qenësor është njohja e ndërsjellë mes dyja shteteve, Kosovës dhe Serbisë/

Prishtinë, 25 nëntor 2016-Gazeta DIELLI-B.Jashari/

Qeveria e Republikës së Kosovës ka paraqitur sot pranë Bashkimit Evropian raportin periodik mbi gjendjen në zbatimin e marrëveshjeve të arritura në dialogun e Brukselit, i cili përfshinë periudhën nga 16 qershori deri më 25 nëntor të vitit 2016. Ky raport paraqet vlerësimin zyrtar të Qeverisë së Republikës së Kosovës mbi progresin dhe sfidat në procesin e zbatimit të marrëveshjeve të arritura në Dialogun e Brukselit. Raporti është i nënshkruar nga ministrja për Dialog, Edita Tahiri, njëherësh Kryenegociatore në Dialogun e Brukselit.
Në përmbledhjen ekzekutive të këtij raporti ndër të tjerash thuhet:Qeveria e Republikës së Kosovës ka paraqitur rregullisht raportet e vlerësimit mbi zbatimin e marrëveshjeve të arritura në dialogun e lehtësuar nga BE-ja ndërmjet Kosovës dhe Serbisë, që nga viti 2011 kur ka filluar ky dialog. Ky është raport i dytë me radhë për këtë vit kalendarik. Qëllimi ynë është që të ofrojmë pikëpamjet dhe rekomandimet tona se si të bëhet ky dialog më i suksesshëm. Ne gjithmonë besojmë se ‘fjalët duhet të përcillen me veprime’. Për këtë arsye ne konsiderojmë se zbatimi konsekuent dhe efektiv i marrëveshjeve nga të gjitha palët është me rëndësi për të pasur sukses.Qeveria e Republikës së Kosovës i jep rëndësi të madhe dialogut të lehtësuar nga BE, sepse kjo kontribuon në normalizimin e marrëdhënieve fqinjësore ndërmjet Kosovës dhe Serbisë, paqes dhe stabilitetit në rajon dhe në rrugën e Kosovës drejt integrimit evropian. Po ashtu, me rëndësi të njëjtë është edhe ndihma që po i ofrohet ri-integrimit të komunitetit serb në sistemin e Kosovës, duke i dhënë fund strukturave paralele të Serbisë në pjesën veriore të Kosovës.

Performanca konstruktive e Kosovës në Dialogun e Brukselit ka kontribuar në integrimin e Kosovës në Bashkimin Evropian. Në tetor të vitit 2015, është nënshkruar Marrëveshja e Stabilizim-Asociimit me BE-në e cila ka hyrë në fuqi në muajin prill, dhe Kosova filloi zyrtarisht rrugëtimin e saj drejt integrimit në BE. Kjo është një arritje e madhe e cila konfirmon suksesin e Kosovës në përmbushjen e standardeve të kërkuara evropiane përderisa pranojmë më shumë përgjegjësi dhe motiv më të lartë për të shtyrë përpara reformat evropiane në vendin tonë.Qeveria e Kosovës konsideron se dialogu ka sjell arritje të konsiderueshme duke pasur parasysh se janë arritur dhe zbatuar shumë marrëveshje nga të dyja palët që nga viti 2011 kur filloi ky dialog. Pa dyshim, faktor kyç për të ndihmuar këtë sukses është përfshirja dhe lehtësimi i Bashkimit Evropian/Shërbimi Evropian për Veprim të Jashtëm si dhe mbështetja e vazhdueshme nga Shtetet e Bashkuara të Amerikës, Gjermania dhe vende tjera të BE-së.Qeveria e Kosovës ka qenë dhe mbetet një palë konstruktive dhe serioze në dialog. Ne kemi bërë çdo përpjekje të mundshme në arritjen e marrëveshjeve dhe qëndrimin konsistent duke realizuar ato për çka jemi pajtuar. Parimi kryesor që na udhëheq është bindja se dialogu mund të ndihmoj për të transformuar marrëdhëniet armiqësore në marrëdhënie paqësore fqinjësore, për të cilën faktor qenësor është njohja e ndërsjellë mes dyja shteteve, Kosovës dhe Serbisë.Megjithatë, procesi i zbatimit të marrëveshjeve të arritura është përballur me vonesa, evazione apo shkelje nga ana e Serbisë. Fenomeni më shqetësues është dualizmi i Serbisë në zbatim që do të thotë se në njërën anë ajo zbaton marrëveshjet dhe në anën tjetër vazhdon të mbështesë strukturat e saj paralele në Kosovë.Kohëve të fundit, pas një viti të bllokadës nga ana e Serbisë, gjendja aktuale sa i përket zbatimit të marrëveshjeve të Brukselit është më tepër inkurajuese në këtë periudhë, në krahasim me periudhën e kaluar, e cila tingëllon pesimiste për shkak të ndalimit të zbatimit të marrëveshjeve të rëndësishme që rrjedhin nga pakoja e marrëveshjeve e datës 25 gusht 2015.Pakoja e marrëveshjeve e 25 gushtit 2015 trajtoi katër çështje: telekomin/kodin shtetëror të Kosovës, energjinë/funksionimin e pavarur të KOSTT-it, heqjen e barrikadës nga Ura e Mitrovicës dhe Asociacionin e komunave me shumicë serbe në Kosovë.Pas më shumë se një viti, përfundimisht më 14 gusht të vitit 2016 filloi zbatimi me largimin e barrikadës nga ura përderisa rivitalizimi i saj është në progres e sipër dhe pritet të finalizohet më 20 janar 2017. Kjo urë ka qenë një urë e ndarjes që nga përfundimi i luftës në Kosovë në vitin 1999 dhe tani më do të jetë si çdo urë tjetër në botë duke shërbyer në lidhjen e njerëzve dhe sigurimin e lëvizjes së plotë të lirë për njerëzit dhe automjetet.Një tjetër marrëveshje që është në proces të zbatimit është marrëveshja për kodin shtetëror të Kosovës. Bazuar në marrëveshjet e rëndësishme, konkluzionet e pajtuara më 13 nëntor 2016 dhe 18 nëntor 2016, Kosovës do t’i ndahet kodi telefonik nga ITU-ja më 15 dhjetor 2016. Kjo gjithashtu do të thotë se Kosova në të njëjtën kohë do të sigurojë një licencë për operim të përkohshëm dhe të kufizuar për telefoninë mobile dhe licencë të plotë për telefoninë fikse për një kompani të re të regjistruar në Kosovë, në pajtim me ligjin e Kosovës. Në përputhje me marrëveshjen e vitit 2013 mbi telekomin dhe me planin e veprimit të vitit 2015, më 3 dhjetor 2016, Serbia do të dërgojë letër tek ITU duke u dakorduar për kodin e thirrjes për Kosovën. Bazuar në këtë marrëveshje, Austria ka aplikuar në ITU për të kërkuar ndarjen e kodit për Kosovën, në janar të këtij viti. Vlen të theksohet se negociatat mbi marrëveshjen e telekomit/kodit shtetëror të Kosovës kanë zgjatur rreth gjashtë vite me shpresë që 15 dhjetori i vitit 2016 do t’i sjellë Kosovës kodin e vet ndërkombëtar të thirrjes.

Nga ana tjetër, Marrëveshja për energjinë e vitit 2013 dhe Plani i Veprimit i vitit 2014, i cili parasheh që sistemi i transmisionit të energjisë së Kosovës (KOSTT) të operojë në mënyrë të pavarur në përputhje me ENTSO-E, mbetet i bllokuar nga Serbia. Marrëveshja e rëndësishme për këtë çështje, si pjesë e pakos së marrëveshjeve të datës 25 gusht 2015, ka bërë të qartë edhe një herë se KOSTT do të veprojë në mënyrë të pavarur. Marrëveshja në mes të KOSTT dhe ENTSO-E (Rrjeti Evropian i Operatorëve të Sistemit të Transmisionit) është arritur më 1 tetor 2015, por zbatimi nuk ka mundur të filloj për shkak të bllokadës nga ana e Serbisë. Ne shpresojmë se progresi i mirë në dy marrëveshjet e përmendura më lartë sinjalizon gatishmërinë e mundshme të palës serbe për zbatimin e kësaj marrëveshje, e cila do t’i japë fund negociatave gjashtë vjeçare për këtë çështje.Qeveria e Kosovës mbetet e përkushtuar për zbatimin e marrëveshjes mbi Asociacionin, siç kemi treguar në të gjitha marrëveshjet tjera. Procesi i hartimit të statutit do të filloj në Prishtinë menjëherë pasi që Kosova të fitojë kodin e saj telefonik nga ITU, më 15 dhjetor 2016. Ky proces do shkojë paralelisht me heqjen e strukturave të mbetura paralele të Serbisë në Kosovë, për të cilat në Bruksel do të filloj punën grupi trepalësh.Marrëveshja për Asociacionin e arritur më 25 gusht 2015 është në përputhje me Ligjin dhe Kushtetutën e Kosovës ,prandaj Asociacioni nuk do të ketë ndonjë kompetencë ekzekutive dhe nuk do të jetë një shtresë e tretë e qeverisjes në Kosovë. Siç parashihet në pikën 2 të kësaj Marrëveshjeje, kjo marrëveshje është shqyrtuar nga Gjykata Kushtetuese e Kosovës, kështu që statuti i Asociacionit do të jetë në përputhje të plotë me vendimin e Gjykatës Kushtetuese të datës 26 dhjetor 2016.  Në mënyrë që të shfaq seriozitetin për zbatimin e Asociacionit, në qershor të këtij viti, Kosova ka bërë një hap përpara duke ndryshuar përbërjen e Ekipit Menaxhues të themeluar në vitin 2013, me emërimin e dy anëtarëve të rinj, meqë ish anëtarët kanë kaluar në detyra tjera.Më 14 shtator 2016, u arrit një marrëveshje e rëndësishme për reciprocitetin në targa mes Kosovës dhe Serbisë, duke i dhënë fund targave “të përkohshme – prova” që pala serbe ka aplikuar në mënyrë të njëanshme për targat RKS të Kosovës që nga viti 2011. Kjo marrëveshje e njohur si “Marrëveshjet për kompletimin e zbatimit të Marrëveshjes për Lëvizjen e Lirë të vitit 2011” ka vendosur reciprocitet në targa mes dy shteteve, duke filluar më 15 nëntor 2016 parasheh përfundimin e targave ilegale në 12 muaj, duke filluar nga 17 janari i vitit 2017 dhe zgjat periudhën e targave KS për 5 vjet. Afati i zbatimit është shtyrë për shkak të vonesave të natyrës administrative nga ana e Kosovës.

Në ndërkohë, Kosova ka bërë përparim të dukshëm në zbatimin e marrëveshjeve tjera në fushat e mëposhtme:Në fushën e drejtësisë, Kosova është duke përmbyllur procesin e zbatimit të marrëveshjes së Brukselit për drejtësi. Në pajtim me ligjin e Kosovës, ne po themelojmë një gjykatë themelore dhe një zyrë prokuroriale në rajonin e Mitrovicës, që mbulon shtatë komunat. Ne kemi përfunduar integrimin/rekrutimin e stafit serb gjyqësor, 44 gjyqtarë, 34 prokurorë dhe 148 persona në stafin administrativ. Ka përfunduar provimi i jurisprudencës për 6 kandidatët. Nënshkrimi i deklaratave dhe betimi para Presidentit të Republikës së Kosovë nga ana e stafit të integruar gjyqësor do të realizohet së shpejti. Ndërkohë, pala serbe duhet të ndërpresë mandatin dhe pagat për këta persona si dhe të shfuqizojë strukturat paralele të drejtësisë, duke ndryshuar ligjet e saj përkatëse.

Lidhur me Marrëveshjen për shuarjen e të ashtuquajturës mbrojtje civile (MC), zbatimi është pothuajse i përfunduar. Tashmë është shuar “Mbrojtja Civile”,  ndërsa ish pjesëtarët e sajë (483 persona) janë integruar/punësuar në institucionet qendrore të Kosovës (22 institucione dhe agjenci). Aktualisht jemi duke bërë përgatitjet e fundit teknike të zyrave për këto institucione në katër komunat veriore të Kosovës, që do të përfundojnë gjatë këtij dhjetori. Serbia ka ndërprerë pagat për këta persona, ndërsa dorëzimi i hapësirave të MC-së në institucionet e Kosovës po vonon.Kosova ka shënuar progres në krijimin e zyrave të Agjencisë Kosovare të Regjistrimit Civil (ARCK) dhe Gjendjes Civile në katër komunat veriore. Këto zyra do të fillojnë funksionimin në së shpejti për dhënien e dokumenteve të shtetësisë dhe të gjendjes civile për qytetarët në veri, për të cilat kërkesat janë në rritje. Ish stafi administrativ i policisë është duke u integruar/rekrutuar në këto zyra. Trajnimi i stafit të integruar është kryer nga ARCK, ndërsa trajnimi i stafit për zyrat e gjendjes civile do të realizohet. Kosova do të zgjidh çështjen e vlefshmërisë së dokumenteve të vjetra, që do t’i mundësonin qytetarëve të marrin dokumentet e shtetit të Kosovës. Të dyja palët rikonfirmuan zotimet për zbatimin e marrëveshjeve për përfundimin e zbatimit të Marrëveshjes për Lëvizjen e Lirë të vitit 2011, të arritur në Bruksel, më 14 shtator 2016.
Sa i takon Marrëveshjes së IBM (MIK), përkatësisht për ndërtimin e objekteve të përhershme të MIK , Kosova ka bërë përparim të dukshëm në përfundimin  e dizajnit final të projekteve në bashkëpunim me BE-në dhe UNOPS-in si partner implementues. Më 14 shtator të vitit 2016, Qeveria e Kosovës aprovoi dizajnët finale të projekteve për vendkalimet kufitare në Merdarë, Bërnjak dhe Mutivodë, për të cilat shteti ynë është pala mikpritëse. Afati i pajtuar për fillimin e punëve ndërtimore në të tri vendkalimet kufitare është paraparë për janar 2017. Ministria për dialog së bashku me institucionet përkatëse qeveritare, zyrën e PSBE-së në Kosovë dhe UNOPS-in janë duke punuar intensivisht në këto projekte, të cilat janë të financuara nga BE-ja.Konstatojmë me shqetësim, se ekzistojnë dy marrëveshje të vitit 2011 të cilat ende janë në pritje të zbatimit. Marrëveshja për njohjen reciproke të diplomave e cila ka ngecur nga Serbia deri në janar të vitit 2016, kur u arrit një marrëveshje me një fushëveprim më të gjerë duke përfshirë diplomat e të gjitha niveleve arsimore, dhe përgatitjet për zbatimin e saj janë në proces e sipër. Marrëveshja për kthimin e dokumenteve kadastrale nga Serbia në Kosovë, ka ngecur nga ana e Kosovës për shkak të vonesave në miratimin e Ligjit për agjencinë teknike për krahasimin dhe verifikimin e dokumenteve kadastrale të kthyera nga Serbia. Kosova ka miratuar Ligjin në prill të këtij viti dhe Gjykata Kushtetuese e Kosovës  ka konfirmuar kushtetutshmërinë e saj. Procesi i zbatimit do të filloj së shpejti.

Qeveria e Kosovës vlerëson zhvillimet inkurajuese në procesin e zbatimit gjatë kësaj periudhe, ndërsa bën thirrje për më shumë përparim në të ardhmen. Dëshirojmë të theksojmë se për procesin e zbatimit efektiv, BE-ja mbetet një faktor qenësor për të ndihmuar përshpejtimin dhe sigurimin e një konsistence në zbatimin e marrëveshjeve të Brukselit.

Raporti është publikuar në faqen e internetit të Qeverisë së Kosovës në këtë link: http://www.kryeministri-ks.net/repository/docs/Kosovo_Report_on_State_of_Play_in_implementation_of_the_Brussels_Agreements__25_November_2016.pdf

 Me respekt,

Edita Tahiri

Ministre për dialog

Kryenegociatore në dialogun e Brukselit

Share

Share

-Takimi i parë i Këshillit për Stabilizim Asociim në mes të BE-së dhe Kosovës/

-1^st meeting of the Stabilisation and Association Council between the European Union and Kosovo/

 PRISHTINË, 25 Nëntor 2016-Gazeta DIELLI-B.Jashari/ Këshilli për Stabilizim Asociim në mes të Bashkimit Evropian dhe Kosovës mbajti takimin e tij të parë më 25 nëntor 2016. “Ky takim inaugurues shënon një fazë të rë të rëndësishme të marrëdhënieve BE-Kosovë”, thekson komunikata nga Brukseli, dërguar nga Zyra e Bashkimit Evropian në Prishtinë.Bëhet e ditur se, Këshilli për Stabilizim Asociim mirëpriti hyrjen në fuqi të Marrëveshjes për Stabilizim Asociim (MSA) më 1 prill 2016. Bashkimi Evropian bëri me dije se MSA-ja është në thelbin e marrëdhënieve mes BE-së dhe Kosovës. Ajo ofron kornizën kontraktuale në kuadër të së cilës BE-ja dhe Kosova do të intensifikojnë bashkëpunimin dhe do të kontrollojnë zhvillimet e marrëdhënieve të tyre.“Të dyja palët mirëpritën përzemërsisht nënshkrimin e sotëm të marrëveshjes për pjesëmarrjen e Kosovës në programet e Bashkimit, e cila do të ofrojë mundësi të reja për popullsinë e Kosovës, duke filluar nga hulumtimi deri te shkëmbimi i studentëve”, thekson komunikata nga BE.Gjatë takimit, pati diskutime mbi zhvillimet e fundit kryesore në lidhje me përmbushjen e kritereve politike, si dhe gjendjen aktuale të kritereve ekonomike, bashkëpunimit financiar dhe zbatimit të Marrëveshjes për Stabilizim Asociim.Këshilli për Stabilizim Asociim mirëpriti lançimin e Axhendës për Reforma Evropiane në 11 nëntor, e cila do të luaj një rol të rëndësishëm në udhëheqjen e përpjekjeve të Kosovës për reforma, në fushat siç është qeverisja e mirë dhe sundimi i ligjit, konkurrenca dhe klima e investimeve, si dhe punësimi dhe edukimi. “Kjo do t’a ndihmojë Kosovën në zbatimin e obligimeve në kuadër të Marrëveshjes për Stabilizim Asociim”, vlerësohet në komunikatë.Gjatë takimit u diskutuan prioritetet e reformave në fusha të ndryshme duke përfshirë sundimin e ligjit dhe reformat ligjore, respektimin e të drejtave themelore, reformën e administratës publike dhe reformat ekonomike.“Këshilli për Stabilizim Asociim mirëpriti progresin e dukshëm të Kosovës të arritur në përmbushjen e kritereve të udhërrëfyesit për liberalizimin e vizave. BE-ja nxit Kosovën për intensifikimin e punës në ratifikimin e marrëveshjes së kufirit më Malin e Zi dhe të vazhdojë të forcojë të dhënat mbi luftën kundër krimit të organizuar dhe korrupsionit”, thekson komunikata.Gjatë takimit u theksua rëndësia e progresit në dialogun në mes të Prishtinës dhe Beogradit të lehtësuar nga BE-ja dhe të zbatimit të të gjitha marrëveshjeve tanimë të arritura pa vonesë.Takimi u kryesua nga Përfaqësuesja e Lartë për Punë të Jashtme dhe Politika të Sigurisë, Federica Mogherini, në emër të Bashkimit Evropian. Komisioneri Johannes Hahn përfaqësoi Komisionin Evropian. Delegacioni i Kosovës është udhëhequr nga kryeministri Isa Mustafa, përfundon komunikata.

KRYEMINISTRI MUSTAFA: KOSOVA E PËRKUSHTUAR NË RRUGËN INTEGRUESE EVROPIANE/

Bruksel, 25 nëntor 2016/ Kryeministri i Republikës së Kosovës, Isa Mustafa, mori pjesë në takimin e parë të Këshillit të Stabilizim Asociimit BE-Kosovë. Kryeministri Mustafa, në  fjalën e tij hyrëse tha se ky takim ka rëndësi të madhe në rrugën e Kosovës në rrugën evropiane të Kosovës.Kryeministri Mustafa foli edhe për rëndësinë e MSA-së, duke shprehur përkushtimin e Kosovës për implementimin edhe ndërmarrjen e reformave si dhe për intensifikimin e dialogut politik dhe bashkëpunimit me BE-në.“Kosova nuk ka kërkuar dhe nuk kërkon rrugë të shkurtër drejt BE-së por kërkon mundësinë e barabartë si të gjitha shtetet e Ballkanit Perëndimor, për të realizuar vizionin për një të ardhme në Bashkimin Evropian”, tha kryeministri Mustafa, duke theksuar edhe rëndësinë e liberalizimit të vizave për qytetarët e Kosovës.Më tej, gjatë takimit janë trajtuar  çështjet që lidhen me implementimin e deritashëm të Marrëveshjes së Stabilizim Asociimit si dhe për proceset dhe zhvillimet tjera të rëndësishme në Kosovë dhe në raport me integrimet evropiane. Delegacioni i Kosovës i udhëhequr nga kryeministri Mustafa, përbëhet nga ministrat Enver Hoxhaj, Abdullah Hoti, Skender Hyseni, Hykmete Bajrami dhe zëvendësministrja Anila Statovci.Takimi u kryesua nga përfaqësuesja e lartë e BE-së për Punë të Jashtme dhe Politika të Sigurisë, Federica Mogherini, ndërkaq pjesë e delegacionit të BE-së është edhe komisioneri për Politika të Fqinjësisë dhe Negociata të Zgjerimit, Johannes Hahn dhe përfaqësues të tjerë të lartë të institucioneve të Bashkimit Evropian. Po ashtu, më herët është nënshkruar Marrëveshja ndërmjet Kosovës dhe BE-së për pjesëmarrjen e Kosovës në programet e BE-së, nga ministri Enver Hoxhaj dhe përfaqësuesja e lartë, Federica Mogherini.Me këtë rast, përfaqësuesja e lartë Mogherini dhe ministri Hoxhaj kanë vlerësuar rëndësinë e madhe që ka për Kosovën kjo marrëveshje, e cila i hap Kosovës mundësi të mëdha për pjesëmarrje në programet e BE-së.

PRESS RELEASE/

 1^st meeting of the Stabilisation and Association Council between the European Union and Kosovo/

Brussels, 25 November 2016/

The Stabilisation and Association Council between the European Union and Kosovo held its first meeting on 25 November 2016. This inaugural meeting marks a new important stage in EU-Kosovo relations.The Stabilisation and Association Council welcomed the entry into force of the Stabilisation and Association Agreement (SAA) on 1 April 2016. The European Union noted that the SAA is at the core of the relationship between the EU and Kosovo. It provides the contractual framework within which the EU and Kosovo will intensify their co-operation and take stock of developments in their relationship. [Both sides also warmly welcome today’s signature of the framework agreement on Kosovo’s participation in Union programmes, which will open up new opportunities for the population of Kosovo, from research to student exchanges.]During the meeting, discussion took place on recent key developments relating to the fulfilment of the political criteria, as well as the state of play concerning the economic criteria, financial cooperation and the implementation of the Stabilisation and Association Agreement.

The Stabilisation and Association Council welcomed the launch on 11 November of a European Reform Agenda which will play an important role in guiding Kosovo’s reform efforts, in areas such as good governance and rule of law, competitiveness and the investment climate, as well as employment and education. This will aid Kosovo in its implementation of the obligations under the Stabilisation and Association Agreement.The meeting discussed reform priorities in areas including rule of law and judicial reforms, respect for fundamental rights, public administration reform, and economic reforms. The Stabilisation and Association Council welcomed Kosovo’s significant progress in fulfilling the requirements of the visa liberalisation roadmap. The EU encourages Kosovo to intensify work on the ratification of the border/boundary agreement with Montenegro and to continue to strengthen the track record in the fight against organised crime and corruption.The meeting underlined the importance of progress in the EU-facilitated dialogue between Pristina and Belgrade and of the implementation of all agreements already reached without delay.The meeting was chaired by High Representative for Foreign Affairs and Security Policy Federica Mogherini, on behalf of the European Union. Commissioner Johannes Hahn represented the European Commission. The delegation of Kosovo was led by Prime Minister Isa Mustafa.

Share

Share

NGA LULZIM MULLIQI/ARIZONA- SHBA/

Ne vijim te tradites disa vjecare,komuniteti shqiptar i Arizones,kremtoi ne menyre dinjitoze 104 vjetorin e shpalljes se Pavaresise se Shqiperise.Ketij manifestimi madheshtor i parapriu Pikniku i pervitshem tradicional i Pavaresise,ne te cilin moren pjese shume bashkeatdhetare,nga Kosova,Shqiperia, dhe vise te tjera shqiptare me banim ne SHBA.Me pas ne vendtakimin e shqiptareve te Arizones,ne Cactus Park ne qytetin e Feniksit u organizuan edhe disa aktivitete sportive sic ishte Turniri i futbollit te vogel  dhe lojrat e shahut.Me pas u organizuan edhe dy koncerte te ndara ne nderim te kesaj feste te rendesishme kombetare per te gjithe shqiptaret.Njeri koncert ishte organizuar nga Shoqata kulturore shqiptaro-amerikane ” Shqipe e Arizones” dhe koncerti tjeter nen organizimin e Albo Party’s Arizona dhe  instrumentistit te mirenjohur te Komunitetit shqiptaro- amerikan,Murat Rama.Keshtu koncerti i organizuar nga Albo Party’s Arizona u mbajt ne Qendren e njohur kulturore ne “American Royal Palace” ne 19 ave Thunderberd ku kishte nje interesim te theksuar te bashkeatdhetareve tane,jo vetem nga shteti i Arizones por kishin ardhur  shqiptare edhe nga shteti i Kalifornise,Kolorados dhe Nevades.Ky manifestim filloi
me intonimin e hymnit kombetare,te Shqiperise dhe SHBA-ve.
Me pas me nje minute heshtje i’u dha nje nderim te gjithe te reneve dhe atyre qe kontribuan per Pavaresine e shtetit shqiptar. Se pari te pranishmeve i’u drejtua moderatori dhe gazetari i kesaj mbremje festive,mr.Lulzim Mulliqi,i cili pasi uroi organizatoret e ketij manifestimi,ai prezantoi edhe personalitet e nderit te mbremjes festive.Me pas Lulzim Mulliqi,moderator dhe gazetar foli per rendesine
e kesaj feste kombetare ne mesin e shqiptareve te Amerikes dhe vendin qe ka zene kjo date historike ne historine e popullit shqiptar.Ai ne vijim theksoi” Shpallja e Pavaresise se Shqiperise perben nje nga ngjarjet me te rendesishme ne historine e popullit tone.Ajo ishte fryt i perpjekjeve dhe i lufterave shekullore kunder zgjedhes se huaj,per te mbrojtur teresine tokesore dhe territoriale te atdheut dhe per te formuar shtetin e pavarur shqiptar.Me vendimin e ideologeve te Pavaresise sic ishte: Ismail Qemali,Luigj Gurakuqi,Isa Boletini,etj dhe Kuvendit te Vlores heroike,kombi shqiptar fitoi te drejten e tij te pamohueshme per te qene i lire,sovran dhe i pavarur,krahas kombeve e popujve te tjere te Ballkanit dhe te Evropes.Me pas me nje fjale pershendetese te pranishmeve i’u drejtua edhe prof.dr. Shahin Berisha,i cili i pergezoi te gjithe shqiptaret e mergates shqiptare te Amerikes me rastin e 28 nentorit-dites se Pavaresise se Shqiperise.Ne vijim Ai i beri nje informacion te shkurter rreth regjistrimeve te atyre qe Jane te interesuar te ndjekin kursin veror te gjuhes shqipe ne Universitetin Shteteror te Arizones(ASU).
Poashtu Ai u beri thirrje gjeneratave te reja te Komunitetit shqiptar te Arizones,qe te ndjekin kursin veror te gjuhes shqipe,qe funksionon ne kuader te Institutit per gjuhet kritike te Evropes Lindore ne Universitetin Shteteror te Arizones.
Ne vazhdim moderatori i mbremjes,Lulzim Mulliqi fitoi ne skene kengetarin e mirenjohur te skenes muzikore dhe legjenden e muzikes popullore shqiptare,Sabri Fejzullahun.Ne fillim ai i pershendeti te gjithe bashkeatdhetaret tane ne SHBA,duke i’u  uruar atyre diten e Flamurit dhe te Pavaresise se Shqiperise.Me pas ai pershendeti edhe organizatorin e Albo Party’s Arizona,Safet Pasjaqa dhe instrumentistin e mirenjohur,Murat Rama per organizimin e bukur dhe mjaft mbreselenes te kesaj mbremje festive.Ne vijim kengetari,Sabri Fejzullahu filloi me interpretimin e kengeve atdhetare sic ishin: kenget kushtuar Pavaresise se Shqiperise,ceshtjes kombetare,Kosovës etj.Performanca e tij e shkelqyer ne skene dhe zeri i embel,melodik dhe karakteristik i tij u shoqeruan me duartrokitje dhe ovacione te shumta nga publiku muzikdashes ne salle.Me pas gazetari,Lulzim Mulliqi ftoi ne skene edhe kengetaren e mirenjohur nga Shqiperia,Amarda Arkaxhiu,e cila me repertor te bukur te kengeve popullore me motive nga Shqiperia e jugut,pastaj Kosova dhe te trevave te tjera etnike shqiptare e mbajti te ndezur gjate gjithe kohes atmosferen festive ne salle.Ne vijim koncerti festiv kushtuar Dites se Flamurit,vazhdoi me muzike dhe kenge te tradites sone qe ruhen me nostalgji nga mergimtaret tane.Me pas pjesemarresit jane argetuar deri vone,pas mesnates  me muziken e melosit tone popullor te interpretuar nga kengetari i komunitetit,Amir Morina dhe shoqeruar me mjaft mjeshteri artistike nga instrumentisti i mirenjohur,Valbon Ebibi,i cili kishte ardhur enkas nga komuniteti shqiptar i Nju- Jorkut,per kete koncert te bukur festiv.

Share

Share

Federata Panshqiptare e Amerikës”VATRA”, në mbyllje të veprimtarive për Vitin e Konicës, do të organizojë këtë të Shtunë, me 26 Nëntor 2016, duke filluar nga Ora
10 AM, në Selinë e saj në Adresen: 2437 Southern BLVD, Bronx, NY 10458, Simpoziumin kushtuar personalitetit të Faik Konicës, vizitën e ekspozitës kushtuar Konicës, promovimin e dy romaneve të Konicës-sjellë nga Frëngjishtja në shqip nga studiuesi Fotaq Andrea dhe shpalljen e fituesëve të Konkursit shpallë nga Vatra dhe Gazeta Dielli për krijimet më të mira kushtuar jetës dhe veprës së Faik Konicës.

Komisioni i përbërë nga : Asllan Bushati, Mithat Gashi, Idriz Lamaj dhe Dalip Greca, duke ftuar në këtë veprimtari studiues të Konicës, kanë bërë përpjekje që kjo veprimtari të hedh dritë mbi kolosin e shqiptarizmës, intelektualin, publicistin, diplomatin, bashkëthemeluesin e VATRËS, ustain e Gjuhës shqipe, Faik Bej Konica.

Në Simpozium do të referojnë studiues të Konicës: ILir Ikonomi(Zeri i Amerikës), Fotaq Andrea (Francë), dr. Gjon Buçaj, Idriz Lamaj, Anton Çefa, Arjeta Ferlushkaj (Biblioteka e Universitetit të Shkodrës), Neka Doko(Drejtoresh e Bibliotekës Fan S. Noli” pranë Kryekishës Orthodokse”Shën Gjergji” në Boston), studiuesi Thanas Gjika dhe Editori i Diellit, Dalip Greca. Simpoziumi moderohet nga Profesor Mithat Gashi.

Më pas do të promovohet libri me dy romanet e Faik Konicës” Martesa e Lejlës” pasuar nga”Sotiri dhe Mitka” përgatitur për botim nga studiuesi Fotaq Andrea dhe të sponsorizuar nga Vatra.

Në fund të veprimtarisë do të shpallen fituesit e Konkursit kushtuar “2016-Viti i Faik Konicës” shpallë nga VATRA.

Ndërkohë pjesmarrësit do të kenë mundësi të vizitojnë edhe Ekspozitën me 60 fotografi, përgatitur nga Fotaq Andrea.

Në fund në mjediset e Bibliotekës së Vatrës do të ketë edhe një koteil.

PROGRAMI

10:00 -12:00 — KUMTESAT

1. GJON BUÇAJ: FJALA E HAPJES

ILIR IKONOMI: FAIK KONICA SI DIPLOMAT

NEKA DOKO: FAIK KONICA NË HARVARD

FOTAQ ANDREA: Roli i “Vatrës” në trajtimin shkencor dhe evidentimin e vlerave të veprës koniciane.

ARJETA FERLUSHKAJ: ALBANIA E FAIK KONICËS

ANTON ÇEFA: FAIK KONICA: “PËR SHPIRITËN E VATRËS JAM RESPONSIBLE UNË”

IDRIZ LAMAJ: MERITA E FAIK KONICËS NË PËRCAKTIMIN E ALFABETIT TË PËRBASHKËT SHQIPTAR.

THANAS GJIKA: DOKTOR GJIPERA –ROMANI I PARE REALIST I LETËRSISË SHQIPE.

DALIP GRECA: FAIK KONICA DHE GAZETA DIELLI

12:00-12:30 – PROMOVIMI I LIBRIT TE Z. FOTAQ ANDREA ME DY ROMANET E FAIK KONICES.

12:30 -12:45 — NDARJA E ÇMIMEVE “FAIK KONICA”

PS: Kumtesat do te percillen ne variant te permbledhur nga autoret-10 minuta.

Share

Share

At Gjergj Fishta: “Mblidhnu tok si kokrrat n’sheg”/

104-vjetori i Pavaresise se Shqiperise, Dita e Flamurit, u kremtua ne menyre madheshtore ne Lynnwood Convention Center, ne qytetin me te njejtin emer ne Washington State, te dielen, me 20 Nentor 2016 nga 5-11:45 te mbremjes.

Gezuar Diten e Flamurit!

Falenderim e mirenjohje te thelle VATRES e baballareve te Kombit, qe punuan me dashuri e perkushtim, qe flijuan gjithshka per nderin dhe lirine e Shqiperise Etnike, per vlerat dhe idealet qe e rilinden dhe lartesuan identitetin shqiptar!

Po ju dergoj fjalimin e rastit

Me nderime,

Ferhat Ymeraga

Kent, Washington State

***

DITA E FLAMURIT

Nga Ferhat Ymeraga/*

“Mblidhnu tok si kokrrat n’sheg”/

At Gjergj Fishta/

Njëqind e katër  vjet më parë, më 28 Nëntor 1912, baballarët e kombit në krye me Ismail Qemalin, shpallën Pavarësinë e Shqipërisë.  Kështu, përfundoi nata e gjatë e pushtimit otoman dhe Shqipëria doli në dritë. U rilind! U rilind bashkë më flamurin e Gjergj Kastriotit Skenderbeut.

Pavarësia e Shqipërisë u arrit falë gjakut të derdhur të bijve e bijave më të mirë të Shqipërisë Etnike: të dëshmorëve e martirëve të shumë brezave, po dhe gjakut të njerëzve të rëndomtë: të femijëve, grave e pleqve, të të rinjëve e të rejave, që u kapluan në stuhinë e betejave të përgjakshme, duke përfshirë dhe Luftën e fundit  në Kosovë.Me gjakun e tyre të pafajshëm, ata e vaditën tokën arbnore, duke e shenjtëruar atë. Duke e bërë Atdheun tokë të shenjtë të lirisë!

Jemi mbledhur sonte këtu që të kujtojmë e nderojmë bijat e bijtë më të shtrenjtë të Atdheut, që dhanë jetën e tyre që Shqipëria të jetojë! Ata dhe ato ranë fli në altarin e lirisë, më besimin dhe vizionin se:

Nga Tivari në Manastir, nga Presheva ne Prevezë,

Nga Shkodra ne Janinë, nga Kosova ne Çamëri

Është Shqipëri. Është Atdhe. Është Arbëri!

Sot, vërtet, kemi dy shtete shqiptare, po vetëm një Atdhe!

Flamuri Kombëtar është Formula e Pagëzimit e idealeve të lirisë e bashkimit. Le ta pagzojmë të gjithë së bashku këtë Ditë të Shenjtë të rilindjes së Shqipërisë,të lirisë e te flamurit shqiptar, që Atdheu të jetojë i bashkuar, i lumtur dhe i përparuar brez pas brezave.

Zoti ju bekoftë juve dhe Shqipërinë!

Zoti i bekoftë Shtetet e Bashkuara t’Amerikës dhe botë!

E diel, me 20 Nentor 2016

Lynnwood, Washington

***

ALBANIA’S FLAG DAY

By Ferhat Ymeraga

One hundred and four years ago, on November 28, 1912, our nation’s fathers, headed by Ismail Qemali, declared the Independence of Albania. Thus ended the long night of Ottoman rule and Albania was delivered to light. It was reborn! It was reborn together with the flag of Gjergj Kastrioti Scanderbeg.

Albania’s independence was achieved thanks to the blood shed by the best sons and daughters of Ethnic Albania: by the martyrs of many generations, but also the blood shed by ordinary people: children, women, elderly and youth who were caught in the whirlwind of the bloody battles, including the last war in Kosova.

With their innocent blood they nurtured the Albanian land—sanctifying it and transforming the homeland into the holy land of freedom!

We are gathered here tonight to remember and honor these dearest daughters and sons of our homeland that gave their lives that Albania might live. They fell on the altar of freedom, with faith and vision that:

From Tivar to Manastir, from Presheva to Preveza,

From Shkodra to Ioannina, from Kosova to Cameria

It’s Albania. It’s one homeland. It’s Arberia!

Today, it’s true, we have two Albanian states, but only one homeland!

Our national flag is a blessing of the ideals of freedom and unity. Let us bless all together this Holy Day of the rebirth of Albania, freedom, and the flag, so that our homeland may live united, in happiness and prosperity, generation after generation.

May God bless you and Albania!

May God bless the United States of America and the world!

November 20^th, 2016

Lynnwood, Washington

*Fjalim i mbajtur me rastin e kremtimit të 104-vjetorit të shpalljës së Pavarësisë së Shqipërisë.

Në Lynnwood, Washington, ditën e diel, më 20 Nëntor 2016. (nga Ferhat Ymeraga). A speech delivered on the occasion of the 104^th anniversary of the Declaration of Albania’s

Independence. Lynnwood, Washington State

Sunday, November 20^th, 2016 (read in English by Sava Simbe, board member of the association)

Share

Share

28 Nentor 1913/

Gjergj Fishta/

Oj Zan!/

T’këndojm!/

Oh…, të vajtojm deshta me thanun./

Se sot dit’ kanget s’asht për mu’ e për ty,/

E ç’gzim kjo dit’ ne mundet me na dhanun,/

Kur qe pas kaq vitesh që ju pëlqye Evropës/

Shqiptarin zot, n’shi t’vet me e lanun,/

E kujt pos Hyut n’kët jet mos me i shërby,/

Shqiptari prap i ndam me vetvedi gjindet,

E ça asht ma zi, prej vedit edhe s’bindet

E ku kjo pun kish nodh pos e n’Shqipni,

Qi i’j popull s’pari dalun prej robnimit

Për kaq vjet t’rri aj n’anarki

E të bahet prralla e gazi i rruzullimit

Që i zoti s’asht me u vu n’hulli

E me i than anmiqve t’tan njerëzimit;

Ktu sundoj unë!

N’kët shkam mu m’vuni Zoti

E knej nuk luj pa u shumun stina e moti.

Ëhhh, t’mjerët na t’mjerët,

E sot me i’flamun t’kuq e me i orrl

Dum që shqiptaria e mjera t’dal vedit n’drit

Si vedit shin burbuq

Nji drandafile e njom kah kthen pranvera.

Ahhh, jo shqiptar!

Po ban’je flamurin duqe

zhytnje n’Dri t’mos ta zhvilloj kurr’ era.

Flamuri shqiptar nuk ka ç’ka ban ndër ne

Po kje se dashni s’kem për Atdhe.

E dru dashni për Atdhe, s’ka shqiptari

Me gjasë s’çan kryt shqiptari për komb t’vet

As për njat gjuh t’ambël qi i la i pari

As pse Shqipnia n’vedi u ba sot shtet.

Se e shoh se veç atje ku xhixhllon ari

Pa frym e tuj dihatun vrap ai nget.

Dru Atdheu ndër ne po shitet për i’zallot.

A thu mos fola keq?

Po lypi t’falun pse ktu me fy nuk du’ kërkendin

E pse asht mirë fjalën n’zemër t’fyt me dal

Po njai qi t’liru me e pas don vendin

A prej se s’mundet vet n’shkamb t’nalt me dalun

A prej se tjerve s’don me ua lshu’ rendin

A thua ai s’asht Judë?

Po. Ka me kris kariota

E pra, ksi nipash ka edhe shumë Kastriota.

Ohhh vaj, O kob,

O marr’ e turp për ne

Sot sheklli mar prin synin prej shqiptarve

Me pa si përkujdesmi për Atdhe

E si u dëshmojm’ me pun na kundërshtarve

Se jemi të zot me u lidh me bes’ e fe

Edhe vet me sundu ven’ e t’parëve.

E na harru,

e si peshq deti veç hapim syt’ me shky naj sen’ për vedi.

Shqiptar!

Ndigjoni pashi Zotin!

Pa ju kurr s’munet n’drit me dal Shqipnia,

A thu pra n’terr po e lini me shku motin

Tash qi ju dërgoi t’bardh fatin Perendia?

Flamur me ngrehun n’vede

E Gjergj Kastriotin e t’parët

A kështu do ti koris nipnia?

Qi shoq me shoq ene s’kena ra na n’fije

E vejm fitimin para çdo Shqipnie?

Ktu shqiptar, oh ktu shqiptar

Ktu e n’vorr t’Kastriotit

Përreth flamurit ton, t’gjith t’bana i vlla

E t’napim sho’ shojt besn e Zotit

Se për Atdhe na kem me u orvat pa da

Tuj shkri për te t’gjitha dit’t e motit

Se për at t’gjith n’vorr na kem mu kja

Se lam Shqipnin me e shkel prap themra huj

Pos Zotit n’qiell s’do ti shërbejm’ ma kuj.

Share

Share

Nga: Jeni MYFTARI-Londer*/

Copa e kuqe që mbante nëna në dorë i tërhoqi vëmendjen Arbërit teksa po fuste librat në çantë dhe bëhej gati të shkonte në shkollë.

– Nënë, ç’është ajo që ke në dorë-pyeti ai nënën, që tashmë ishte afruar pranë dollapit të rrobave dhe po mundohej ta fshihte diku në fund të tij?

– Është Flamuri bir -u përgjigj nëna.

– Po pse po e fut aq thellë në dollap nënë? -pyeti Arbëri me kureshtje. A nuk duhet ta vemë të valojë në dritare? Nesër është Dita e Flamurit.

– Duhet ta fshehim bir, DUHET -tha nëna. Po na e gjeti shkau, na djeg shtëpinë e na vret të tanëve, po ti shko në shkollë tani se u vonove.

Arbëri e puthi nënën dhe doli nga shtëpia, fluturim si zog. Rrugës ndaloi tek porta e Ilirit dhe i thirri edhe atij që të shkonin së bashku. Të përqafuar, dy shokët u futën në klasë.

Mësimi donte dhe dy minuta të fillonte, por klasa ishte pothuajse bosh sepse nxënësit e fshatit fqinjë, nuk kishin ardhur akoma. Të shqetësuar, të gjithë filluan të pyesnin njëri-tjetrin, por askush nuk e dinte arsyen e kësaj mungese.

Kur ja, në klasë hyri mësuesja e cila ndryshe nga zakonisht, nuk mbante regjistër në dorë. Ajo nuk shkoi tek tavolina ku ulej gjithmonë për të bërë apelin, por u afrua tek nxënësit dhe i vështroi thellësisht. Heshtja pushtoi klasën. Sytë e mësueses ishin të mbushur me lot. Duket se kishte ndodhur diçka e rëndë. Të gjithë mbajtën frymën me ankth, me vështrimin të ngulur tek mësuesja e tyre.

– Milicët serbë kanë sulmuar fshatin fqinjë, sot ndaj të gdhirë, -tha mësuesja me zërin që i dridhej. Kanë masakruar gratë e fëmijët dhe i kanë vënë zjarrin shtëpive -vazhdoi ajo me lotët që tashmë i rridhnin poshtë faqeve.

Nxënësit ulën kokat dhe dhimbja pushtoi gjokset e tyre të njoma. Minutat që pasuan ishin tepër të rënda. Asnjë nuk fliste. Lotët në sytë e fëmijëve, tregonin dhimbjen e shpirtit të tyre për shokët që nuk ishin më.

Po ç’është kështu? Ç’janë këto piskama? Ç’është kjo zhurmë? Nga vijnë këto flakë?

Nxënësit dhe mësuesja akoma nuk po kuptonin se ç’po ndodhte jashtë kur dera e klasës u hap furishëm dhe një djalë tha se milicia serbe kishte rrethuar fshatin e tyre, po masakronte banorët dhe po digjte shtëpitë. Klasën e pushtoi paniku.

Arbërit i erdhi në mendje nëna e tij që ishte vetëm dhe u nis me vrap në shtëpi. Ai nuk e dëgjonte zërin e mësueses që i thërriste të kthehej.

Kur arriti në shtëpi nuk e gjeti nënën aty. Thirri ngado por nuk mori përgjigje. Vetëtimthi iu kujtua flamuri që nëna kishte fshehur në dollap. Shkoi, e mori dhe e futi në gji. Nuk arriti të dilte nga dhoma kur në derë ia behën milicët. Njëri prej tyre tërhiqte zvarrë nga flokët nënën dhe duke e qëlluar me shkelma në fytyrë e në trup e pyeste se ku e kishte burrin dhe djalin e madh. Të tjerët u shpërndanë për të kontrolluar nëpër shtëpi duke thyer e shkatërruar çdo gjë. Papritur Arbëri ndjeu një dhimbje në krah dhe pa kuptuar akoma ç’po ndodhte e gjeti veten të flakur në një cep të dhomës. Një prej milicëve e kishte përplasur në dysheme.

– Arbër, zemra e nënës!-thirri nëna e shqetësuar për të.

– Nënë, o nëna ime!-thirri Arbëri nga cepi ku e kishte hedhur milici.

Por zëri iu këput nga një goditje e fortë që ndjeu pas kokës. Vështrimi iu turbullua dhe ashtu si nëpër mjergull pa nënën që u përpoq të shkëputej nga duart e milicëve për t’i ardhur në ndihmë të birit. Megjithë përpjekjet e saj, nuk arriti të bënte asnjë hap. Bajoneta e pushkës që mbante në dorë milici që e tërhiqte për flokësh, përshkoi tej për tej trupin e nënës. Ajo u fik pak nga pak dhe trupi filloi të lëshohej përtokë. Të qeshurat e milicëve pushtuan dhomën, ndërkohë që Arbëri u zvarrit drejt trupit tashmë pa jetë të nënës. Nuk arriti dot as të kapte dorën e saj drejtuar drejt të birit, pasi në trup ndjeu ftohtësinë e metalit të bajonetës që përshkoi zemrën e tij të njomë.

Në momentin e fundit të jetës, atëherë kur sytë e bukur po mbylleshin ngadalë, Arbëri çoi dorën e tij të vogël në gjoks dhe shtrëngoi diçka. Gjithçka përrreth u shua dhe trupat e pajetë të nënës e birit, të shtrirë në drejtim të njëri tjetrit, dergjeshin të masakruar në mes të dhomës.

Kështu i gjeti Iliri dhe motra e tij, pas pesë ditësh, kur më në fund, pasi u larguan trupat e milicisë serbe, u kthyen në fshatin që tashmë ishte shndërruar në gërmadhë. I përkulur mbi trupin e përgjakur të shokut, Iliri vuri re se Arbëri kishte futur dorën në gji dhe akoma mbante të shtrënguar diçka.

Me shumë kujdes, si të kishte frikë se e lëndonte shokun e tij të ngushtë, Iliri futi dorën në gjirin e Arbërit dhe nxorri prej aty flamurin.

Ai e afroi flamurin e përgjakur tek buzët, e puthi fort dhe u betua se nuk do të ndahej kurrë prej tij. E motra u afrua, e kapi për dore dhe të dy bashkë u larguan drejt qendrës së fshatit, ku tashmë ishin mbledhur ato banorë të pakët, që kishin mbetur gjallë.

*Jeni Myftari

Academic Adviser

Embassy of the SO-London

Cultural Attache

Share

Share

FEDERATA VATRA MBYLLI  VEPRIMTARITË E VITIT TË KONICËS NË MËNYRË DINJITOZE/

Për një vit, nga Dhjetori i Vitit 2015 e deri në 26 Nëntor 2016, Federata Vatra, organizoi veprimtari kushtuar Faik Konicës. Finalja ishte të Shtunën me 26 Nëntor 2016 me tre veprimtari të përbashkëta: Simpozium kushtuar Veprës dhe Jetës së Konicës, Promovimi i romaneve të Faik Konicës “Martesa e Lejlës” e “Sotiri dhe Mitka”, si dhe Ekspozita për Faik Konicën.Pjesmarrësit ishin të shumtë dhe disa prej tyre e ndoqën në këmbë në fund të sallës, madje dhe në korridor. Kishin ardhë edhe nga Florida, Michigani, Bostoni, Nju Xhersi, dhe Kënektikat.

Simpoziumin e ka hapë kryetari i Vatrës, dr. Gjon Bucaj, i cili u uroi mirëseardhjen pjesmarrësve dhe prezantoi moderatorin e veprimtarisë Profesorin Mithat Gashi, i cili ftoi  Pastor Fr. Nathan Preston – nga Kisha Ortodokse Shqiptare e Shën Kollit, për të përcjellë Lutjen Fetare. Ishin te pranishëm edhe Imam Elez Osmani si dhe dom Fran Kola.

Simpoziumi kushtuar Faik Konicës solli kumtesa me nivel shkencor falë punës serioze të studiuesve: Ilir Ikonomi-gazetar në Zërin e Amerikës, autor i librave “Faik Konica- jeta në Washngton”, “Pavarësia-Udhëtimi i Paharruar i Ismail Qemalit” dhe libri i sapobotuar “Esat Pashë Toptani-Njeriu, Lufta, Pushteti”… Z. Ilir Ikonomi solli një kumtesë interesante për Faik Konicën- Diplomat(sa keq që nuk patën rast ta dëgjonin diplomatët tanë në Nju Jork a Washington!), Neka Doko,drejtoreshë e Bibliotekës Fan S Noli pranë Kryekishës së Shëngjergjit në Boston,  studiuese e “shkollës franceze”,-solli Kumtesën për Faikun në Harvard; studiuesi Fotaq Andrea,ardhur nga Franca, që solli në këtë vit të Konicës edhe dy librat e tij” Faik Konica-Përlindësi Modern”, një libër i ndërtuar me fletore Koniciane me 450 faqe, si dhe librin me dy romanet e panjohura të Faik Konicës, alias Gjoni i Krujës”Martesa e Lejlës” dhe “Sotiri dhe Milka”, sponsorizuar nga VATRA(fitues i cmimit “Konica”),u paraqit me kumtesën” Roli i “Vatrës” në trajtimin shkencor dhe evidentimin e vlerave të veprës koniciane “.

– Anton Cefa, ish Editor i Diellit, studiues, kritik letrar, poet e publicist, autor  i librit fitues të cmimit Konica” Faik Konica:”Për shpiritën e Vatrës jam responsible unë”, dhe shumë librave të tjerë,solli një kumtesë interesante, duke depërtuar në shpirtin konician, studiusja e bibliotekës”Luigj Gurakuqi” në Shkodër, doktorante,kritike letrare, autore librash Arjeta Ferlushkaj,-solli një kumtesë interesante për Albaninë e Faik Konicës, Studiuesit Idriz Lamaj, ish gazetar i Zëri të Amerikës, dhe autor i shumë librave me studime historike,solli kumtesën”MERITA E FAIK KONICËS PËR PËRCAKTIMIN E ALFABETIT TË PËRBASHKËT SHQIPTAR”, studiuesi Agron Alibali, autor i librit fitues të Konkursit të Vatrës” Faik Konica-Dritëhijet e një diplomati” solli kumtesën ” BIBLIOTEKA E FAIK KONICËS, që u lexua nga Asllan Bushati), studiuesi Thanas Gjika,autor librash e një mori studimesh, pjesmarrës në konkursin e Vatrës me librin”“Mosdënimi i krimit është krim i ri”, – solli kumtesën “DOKTOR GJIPERA –ROMANI I PARE REALIST I LETËRSISË SHQIPE.” e lexuar nga Fotaq Andrea) dhe Editori i Diellit, Dalip Greca solli Kumtesën”Faik Konica dhe Gazeta Dielli”. Studiesit sollën këndvështrime dhe interpretime të reja, fakte, dokumente, letërkëmbime, argumente dhe zbulime të reja rreth veprës dhe jetës së Faik Konicës.

Në seancën e dytë u bë promovimi i romaneve të Faik Konicës. Autori-përkthyes që i solli romanet nga frëngjishtja në shqip, Fotaq Andrea, tregoi me detaje se si ra në gjurmë të romave, këshillimet dhe bashkëbisedimet e gjata me ekspetrtë të historisë dhe të Letërsisë, dhe më pas përkthikmi dhe botimi i romaneve. Ekspertja Neka Doko, në fjalën e saj evidentoi vlerat e romaneve.

Vatrani nga Bostoni, Sotir Pani, i biri i ish kryetarit të Vatrës Vasil Pani, dhe i nipi i Josif Panit, nga pionierët e organizimit të Lëvizjes Kombëtare në SHBA, prezantoi librin”At e bir për mëmëdhenë”, libër që i kushtohet babait dhe gjyshit të tij, me botues Kolec Traboini. Edhe ky libër ishte paraqitë në konkursin për Faik Konicën.

***

Në emër të Jurisë të Konkursit për Librat, essenë, studimin më të mirë për Konicën(Vetëm për vitin 2016), Editori i Diellit prezantoi fituesit. Ai falenderoi vatranin biznesmen Zef Balaj,për sponsorizimin e këtij konkursi. Po ashtu iu ndanë “Mirënjohje” studiuesve kontribuesë për Jetën dhe veprën e Konicës.

***

1. Kolec Ndoja, Kryetar i degës së Vatrës në South Florida, pasi përshëndeti organizatorët, ligjërusit, vlerësoi figurën e Faik Konicës. Ai u zotua se do të merrte përsipër që me shpenzimet e veta do të vendosë një Bust të Faik Konicës në Shkodër, pranë Kolegjit, ku mësoi Faiku. Inisiativa e tij mori duartrokitjet e të pranishmëve.

Z.Ndoja u zotua se së shpejti do të jepte lajmin e blerjes së shtëpisë të Fan S. Nolit dhe kthimin e saj në shtëpi muze.

Ilir Ikonomi, i dhuroi Kryetarit të Vatrës me dedikim librin e tij më të fundit”Esat Pashë Toptani-Njeriu, Lufta, Pushteti”. Z. Ikonomi tërhoqi vëmendjen për shtëpinë e Faik Konicës në Konicë, të cilën ai e kishte vizituar dhe fotografuar në vitin 2010. Ikonomi kërkoi që Vatra të bëjë përpjeke, duke i kërkuar shtetit shqiptar, që kjo shtëpi në Konicë, së paku të ketë një pllakë ku të shkruhet se aty ka lindë Faik Konica. Autoritetet greke e ruajnë atë shtëpi thjesht si një ndërtesë muslimane për të tërheqë turistët, por nuk japin identitetin e saj.

Pas simpoziumit u shtrua një kokteijl në Bibliotekn e Vatrës.

Në fund të veprimtarisë u vizitua Ekspoziat për Konicën.

Share

Share

…. DHE NDEROI ME MIRENJOHJE STUDIUESIT E KONICES/

Në emër të Jurisë(Adnan Mehmeti, Idriz Lamaj, Dalip Greca) të Konkursit për Librat, essenë, studimin më të mirë për Konicën(Vetëm për vitin 2016), Editori i Diellit prezantoi fituesit. Ai falenderoi vatranin biznesmen Zef Balaj,për sponsorizimin e këtij konkursi, duke i shoqëruar çmimet shpërblime.

1. Balaj i dorëzoi studiuesit Anton Çefa, Çmimin-Për librin “Faik Konica: Për shpiritën e Vatrës jam responsible unë”, botim i vitit 2016 me vështrime të reja, analiza, esse, që fokusohen në vlerat shpirtërore, kombëtare, vatrane të Faik Konicës.

Çmimi Konica iu dha z. Fotaq Andrea për librin me Esse”Faik Konica-Përlindësi modern” dhe sjelljen në gjuhën shqipe të romaneve”Martesa e Lejlës” dhe “Sotiri e Milka”, botime të vitit 2016.

Çmimi Konica  iu dha Z. Agron Alibali për librin “Faik Konica- Dritëhijet e një diplomati”, botim i vitit 2016 qe sjell fakte të reja, analiza dhe interpretime që hedhin më shumë dritë rreth diplomatit, bashkëthemeluesit të Vatrës, Faik Konica.

Ndersa çmimi për studimin më të mirë i shkoi studiueses Dr. Yllka Filipi- Për studimin “Faik Konica: Katër Përralla nga Zullullandi”, që sjell analiza, vështrime të realiteteve historike shqiptare të veprës së Konicës dhe vlerave të satirës dhe humorit Konician.

Po ashtu u ndanë “Mirënjohje” studiuesve kontribuesë për Jetën dhe veprën e Konicës.

Federata”VATRA” nderoi me  MIRËNJOHJE Studiuesin Ilir Ikonomi:Për kontributin e veçantë dhe standartatet e reja të vendosura prej tij me librin” Faik Konica -Jeta në Washington”, botim i Onufrit 2011.

Federata”VATRA” nderoi me  MIRËNJOHJE  studiusen Neka Doko:Për kontributin e veçantë dhënë në studimin e figurës së Faik Konicës dhe evidentimin e trashëgimisë”Konica” në Bibliotekën Fan S. Noli pranë Katedrales së Shën Gjergjit në Boston.

Federata”VATRA” nderoi me  MIRËNJOHJE  studiusen Arjeta Ferlushkaj:Për Kontributin e veçantë që ka dhënë në studimin e vlerave Koniciane të revistës Rilindase të Faik Konicës “Albania”.

Federata”VATRA” nderoi me  MIRËNJOHJE studiuesin Bejtullah Destani: Për studimin dhe evidentimin e vlerave të Faik Konicës përmes korrespondencës së zgjedhur për vitet 1896-1942.

Federata”VATRA” nderoi me  MIRËNJOHJE studiuesin Thanas L. Gjika: Për ndihmesën e dhënë në fushën e studimeve dhe sjelljen e vlerave të veprave të Faik Konicës, veçanërisht të romanit “Doktor Gjilpëra”

Share