DEKLARATE/
ZOTËRINJ TË TRUPIT GJYKUES/
Nga Flamur Harri/
… Jam këtu përpara jush, unë shtetasi Flamur Sulejman Harri, i datëlindjes 24 nëntor 1945, lindur dhe banues në Elbasan, për të mbrojtur denoncimin tim në drejtim te gjyqtarit Zihni Shahu, në lidhje me gjykimin e tij për njohjen e pronës së familjes Harri.
Ju bëj me dije se prona e luajtshme dhe e paluajtshme e “armikut të popullit” Sule Harri, plus dënimit me burgim të përjetshëm, u pasua dhe me konfiskimin e pasurisë së luajtshme e të paluajtshme nga Gjykata Ushtarake më 29 dhjetor 1947.
Sot, Sulë Harri është dekretuar “Mësues i Popullit” që nga viti 1993. Në Elbasan është ndërtuar një shkollë e re që mban emrin e Sulë Harrit.
Rehabilitimi moral e politik është bërë. Problem, kemi dëmshpërblimin për 10 vjet burg Burreli, dëmshpërblim për pronën e luajtshme dhe ajo më e rëndësishmja kthimin fizik të pronës së paluajtshme .
Pushtetarët dashakeqë e të korruptuar i kishin të gjitha mundësitë juridike e materiale për t`a zgjidhur problemin që në vitin 1993 e jo të na fusni në një kalvarë vuajtjesh shpirtërore e material 22 vjecare.
Në zbatim të direktivave të Katovicës na kanë hedhur sa në një komision në tjetrin, deri sa A.K.K.K.P.P Tiranë e në vitin 2008 e dërgoi cështjen për gjykim në Elbasan, ku gjykata të shprehej në se është apo jo prona e pretenduar e familjes Harri. Shorti i ra, apo ia dhanë gjyqtarit Zihni Shahu, kunati I të cilit Riza Duli është kushuri me gruan time.
Meqënëse Zihniu kishte luajtur një rol negative në ndarjen e pronës së gruas time me motrën e vet takoj kunatin e Zihniut e i them:
“Shiko, shorti për të vërtetuar se prona e konfiskuar e familjes Harri është e jona apo jo i ka rënë Zihniut. Ai ka bërë shumë zullume, po të them ty si kushuri i Bardhës (gruas time) që të mos bëjë ndonjë pisllëk.”
Rizai m`u përgjigj: -“Flamur, ai e di se kush je ti » .
Zihniu kishte « harruar » se c`bëri me dy motrat dhe mua më konsideronte si « armik », e të pa zot, bëhet fjalë për kohën para viteve 1990, bëri atë që ka bërë.
Fillon gjyqin në fillim të 2009 dhe e mbaron më 12.02.2010. Për mendimin tim gjyqi duhej të përfundonte për 3,4 seanca. Çuditërisht ky njëri e tirte dhe tirte duke bërë seanca në zyrën e tij 3-5 min dhe më datë 12.02.2010 i jep fund gjyqit, pa lexuar vendim, por duke pyetur juristin e A.K.K.P.P Elbasan Z.Eduart Jani : -« Ju keni gjë për të thënë ? – « Jo » – i përgjigjet ai.
Vlen të theksoj këtu se gjatë gjithë seancave ky gjyqtar nuk më pyeste asnjëherë mua, unë cuditesha dhe i thoja :
-« Ore, po mua pse s`më pyet, përse jam unë këtu ? »
- « Rri ti rri, se i di unë ato punë ».
Seancën e fundit, ky nuk lexoi vendim, pas insistimit tim të fuqishëm më thotë: “Ik ore ik, se në favorin tënd është”
E po mendova se duke parë ndryshimin politik demokratik, e familja jonë nuk trajtohej si armike, por filloi të respektohej e të nderohej, “mëkatari kishte ndryshuar”.
Por isha gabuar. Ujku qimen e ndërron, por zakonin kurrë. Kështu na ndodhi neve me Zihni Shahun.
Për proçesin gjyqësor u angazhuan tre ekspertë topografë:
1.Nazmi Muça: U tërhoq që në fillim me arsye të konfliktit të interesit (kishte qenë ekspert në A.K.K.P.P Elbasan dhe në trajtimin e dosjes Harri, ai kishte deklaruar:
“Ju mund të thoni çdo gjë, por të thonë se kjo nuk është pronë e familjes Harri këtë nuk jua pranoj.”
Si pasojë e këtij qëndrimi, Nazmiun e larguan nga ajo punë.
2.Ibrahim Dulja “eksperti sekser” me gjyqtarin Zihni. Në një seancë në Korrik 2009 kur dolëm së bashku nga gjykata, Ibrahimi meqë ne kishim një farë njohje më hodhi dorën në supe e më tha :
-« Flamur, do t`a marrësh pronën ?
-“Çfarë flet” -i thash
-“Epo ti duhet të paguash fondin e garancisë.
-“E ç`është ky fondi i garancisë ? – e pyeta unë.
-“Ja –tha. Sa lek bën prona jote”?
-“300 milionë”- ja futa unë pa bërë llogari.
-“Atëherë ti duhet të paguash 30 milionë.
E mora vesh ku e kishte “hallin” dhe iu përgjigja:
“Dëgjo këtu ti Hale: Unë të bëj ……….ty dhe atij plehrës që është lart, atë që s`ta bën Perëndia”.
Të nesërmen “sekseri topograf” i dorëzon Zihniut kërkesën me shkrim për dorëheqje se për arsye shëndetsore do të largohet jashtë atdheut.
3.Hysni Bahiti, e çmoj për profesionalizmin e tij. Ai dashje pa dashje ka vërtetuar e fiksuar në hartat veprat penale të Mentor Tolës.
Me vendimin që ka marrë gjyqtari Zihniu e vetë penalizon veten, Atë vendim ai duhej t`ja përcillte institucionit që e çoi çështjen në gjykim , konkretisht A.K.K.K.P.P. Tiranë e jo me nxitim në Z.V.R.P.P. Elbasan.
Duke marrë kompetencat e një institucioni tjetër Zihniu i vinte në ndihmë grupit tjetër kriminal që vepronte në atë zyrë në drejtimin e regjizorit Zihni Shahu.
Dokumentet shkresore dhe hartat e vërtetojnë plotësisht krimin. Dhe Zihniu për mendimin tim nuk ka një vepër penale, atë të mos leximit të vendimit, por dhe veprimet e mëtejshme të tij.
Me vendimin e qëllimshëm Zihniu arrin në përfundimin se prona në fjalë është e familjes Harri dhe unë Zihniu “Kryetar” i A.K.K.K.P Tiranë i kthej familjes Harri 960m2 dhe 1350m2 , të kompensohet nga shteti.
Ky farë gjyqtari e futi veten dy herë në mëkat: 1 herë me ne dhe një herë me shtetin.
Meditoja dhe psherëtija: “Pse e bëri kete veprim Zihniu? Mos ka marrë urdhër politik që duke mos e lexuar vendimin të na hiqte mundësinë e ankimit në nivelet më të larta të gjyqsorit e deri në Strasburg? Jo! Ai e ka marrë atë vendim në detyrim të bashkëpunimit me zyrtarët e korruptuar të Z.V.R.P.P Elbasan, për të përfituar nga elementët e inkriminuar që kanë përfituar pronësime e trualli tonë.
Kohë më parë “Teveqeli Klevis”, në bisedë me disa të rinj elbasanas, i ndodhur ngushtë nga pyetja “More qysh e bëre ti këtë punë, i hoqe pronësinë e truallit Flamurit e ja dhe atyre të ardhur nga fshati”.
-“Ja bëra unë atyre se dhe ata ma kanë bërë mua, dhe unë nuk kam frikë se më mbron motra atje lart”. Para dy vjetësh një miku im më tregonte: “Ka dhjetëra denoncime për Klevisin në Drejtorinë e Policisë së Qarkut Elbasan, por se pse s`veprojnë, unë nuk e di.
Vlen të theksohet se Zihniu dhe Klevisi kanë lidhje të afërta familjare.
Unë jam në një tjetër proces gjyqsor në Gjykatën e Lartë, ate te rivendosjes ne afat . A nuk përbën vepër penale ndërhyrja e Klevisit dhe e Zihniut? Nuk mund të ndryshosh titujt e pronësisë pa një vendim të institucioneve kompetente.
I bëj një pyetje zyrtarëve të Z.V.R.P.P Elbasan: “Ku është regjistri themeltar i pronës së vitit 1974 Nr. 276 datë 16.04.1974 që flet për pronën time”?
I bëj pyetje Zihniut: “Pse më kërkove mua çertifikatë pronësie (pronën e kisha të bllokuar) nga kredia që kisha marrë në fondacionin “Besa”, për disa vjet me rradhë”?
“Pse nuk kërkove vërtetim pronësie nga të tjerët në pronën tonë? – Se ato nuk kishin.”
Klevisi në mënyrë djallëzore, i mësuar patjetër nga ti, më dha një vërtetim pronësie të ndryshuar nga 6/33 truall 376m2 nga kjo 100 m2 ndërtesë me vërtetim pronësie 6/213 pronarë ndërtese e jo trualli. Nxitimit tënd për të dërguar vendimin, ia nxjerr bojën harta përfundimtare në dosje. Ke rënë brenda ti me gjithë grupin kriminal në Z.V.R.P.P. Elbasan që shpejt e shpejt kanë pajisur me vërtetimet e reja banditët në truallin tonë.
Veprimin e gjyqtar Zihniut unë e kallëzova në prokurorinë e Elbasanit, e cila për arsye të konfliktit të interesit ja delegoi prokurorisë së Kavajës, ku drejtonte Durim Bedini, shoku dhe miku familjarisht i Zihni Shahut. Durimi po e zvarriste çështjen, e takoj në zyrë dhe i them : – Pse po vonohet? Ai thirri prokurorin Bujar Memia që kishte çështjen në shqyrtim dhe e nxiti. Bujari më mori në zyrën e tij dhe më tha: “Po, t`i ke të drejtë”.
Mbas 2-3 ditësh njoftohem zyrtarisht se denoncimi im nuk kishte element për vazhdim hetimesh. Një mik i imi në Tiranë më këshilloi: “Hidhi në gjyq në Kavajë”, dhe ashtu bëra. Mbas një jave takoj Bujar Memine e i them: – “Po ti ç`pate?”Pse nderrove mendim?
“Urdhësi i shefit” (Durimi), të tjerat në vazhdim. Më çuditi qëndrimi i Gjyqtar Valbon Cekrezit (me gjysh te pushkatuar).
Në vitin 2002 ka dhënë vendim te drejte ne drejtim të pronës tonë dhe 10 vjet më vonë më 2012 mban qëndrim të kundërt për të njëjtën cështje, si duket nuk i ka shpëtuar virusit korruptiv në sistem.
Ish kryetari i Gjykatës së Lartë Avni Shehu, i blerë nga F.G rrëzoi në Rekurs 2004 Vendimin e Apelit Durrës te vitit 2002.
Më vonë do t`i shprehej një miku tonë të përbashkët: -“Nuk e dija se kush ishte familja Harri. Ato kanë plotësisht të drejtë.”
Po e mbyll këtë deklaratë me thirrjet e vazhdueshme të SH.B.te Amerikës dhe Bashkimit Europian :
“Pronësoni të shpronësuarit nga Komunizmi, Zotërinj gjyqtarë, vendosni drejtësi qe të hyni në histori për mire, se ka dhe gjyqtarë si Zihniu që duhet të goditet pa mëshirë për bëmat e gjëmat që ka bërë.

Triptik- PJELLORIA MAHNITËSE/
(Një lehtësi lapidare sundimi)/
Nga Rexhep KASUMAJ/Berlin-Prishtinë/
1. Analogjia trishtuese
Teksa një ditë zbrisja shkallët e banesës sime në Prishtinë (Kodra e diellit), do t’më binte në sy një lajmërim a ofertë e shkruar si parullë në xhamin e korridorit që, fillimisht, mu duk se thoshte: “Bëjmë dezinfektimin e udbashëve”!
Për një çast ndala hapin i habitur dhe, njëkohësisht, i mrekulluar. O Zot, thashë me vete, kur qenkësh gjetur një bar i tillë?Ja zbulimi që do ta njerëzojë njeriun, sidomos njeriun e popujve të shtypur apo të posadalë nga nata e gjate e robërisë!
Ndërkaq, me tu afruar, do të vëreja i zhgënjyer se ajo nuk paskësh qenë veçse ftesë për “dezinfektimin e bubashvabave”. Por zhvendosja e gërmave nga avujt, rënja e ngjyrës dhe irnosja, e kishin deformuar atë në pamjen e arritjes madhore që do të emërtonte epokën tonë.
Megjithëse ngjan ende a, mbase, përjetë e pamundshme shpikja gjeniale, nuk do më shqitej një kohë përshtypja e një analogjie spontane mes insektëve të neveritshëm dhe spiunëve të pabotë. Dhe, natyrisht, në përballjen e ashpër të tyre për fronin e së keqes, do të fitonin këta të fundmit, urrejtësit e gëzuar të krijesës së vet!

2. Rrethi imbyllur
“Kur humbet kuptimi i jetës, aherë humbet dhe e drejta për jetën”, shkruante rebelshëm Niçe, ky shpirt i shkumëzuar i Europës.
Dhe tani, qindravjet më pas, e gjejmë të konformohet, ndoshta, mendimi i tij i pamëshirë në miljeun politik shqiptar: ndër dy Shqipëritë e jashtme përplot heronjë – të Ohrit që nëpërkëmbet dhe të Rambujesë që vetëpërtallet!..
Vërtetë, ç’kuptim ka jeta dhe e drejta për të, nën hekurat e pushtimit që shtrëngojnë me formulën klasike apo nën darët e dinastëve të mafiokracisë nacionale që, thuase, i kanë ndërruar të keqes veç petkun etnik?!
Imperialiteti nuk ngrihet gjithmonë mbi kontrollin fizik të një territori të huaj, por, shpesh, është i mjaftë kontrolli virtual i resurseve të tij.Këtë përskajim, në fakt, do ta bëj H. Münkler në „Logjikën e sundimit të botës”, tek jep mjeshtërisht panoramën dhe filozofinë e perandorizmit ç’prej Romës e këndej.
Ndaj, rrjedhimisht, vetë jetesa sovrane do të cilësohet e përmbaruar kur Instanca shtetërore të ushtrojë të dy kontrollet bashkë: edhe mbi tokën edhe mbi të mirat e saj. Natyrisht, duke presupozuar legjitimitetin demokratik të elitës dhe barazinë e të gjithëve në shansin për fat e lumni.
Ndërkaq, a bëjmë ne tutje?Përgjigja ngjan, ndonjëherë, deshpëruese, sepse, me gjasë, gjendemi ende brenda definicionit të sipërthënë. Në shpalesën e tij negative, mjerisht!

3. Lehtësia e padurueshme e sundimit

“ Papa Xhulio i dytë ishte aq i rrëmbyer dhe koha kur jetonte kje aq e përshtatshme për këtë sjellje, saqë ai realizonte gjithmonë qëllimet e veta”, shkruan Nikolo Makiaveli, një borgjez laik, diplomat e ushtarak fiorentinas në “Princin” e famshëm (1513), këtë libër të librave mbi moralin e politikën.
Që në hyrje, tek i drejtohet prijësit Lorenco de Mediçi, të cilit i kushtonte veprën e tij, thotë përvujtërisht se s’mund ti ofronte madhërisë princërore diç më tëmirë, se sa mundësinë për të përfituar në pakditë atë që ky kishte mësuar tërë jetën.
Pastaj, në hullinë e mendimit të sipërdhënë, nënvizonte më poshtë se është i suksessshëm, prandaj, vetëm ai Princ që i shkon për mbarë fryma e kohës.Rrjedhimisht, po të rronte dhe ca Papa i hallakatur e, njëherësh, koha të ndërronte trillet papritur, do të ndëshkohej rëndë prej saj…
Këto janë ligjet e historisë.Të kryehershme dhe eterne.Por a nuk njohin dhe atovetë të drejtën e përjashtimit? Natyrisht! Kosova është prova e shquar e këtij urdhëri, këtij mallkimi të përjetshëm të dialektikës.Sepse, ndryshe, nuk shpjegohet dot përse koha e saj ka një pjellorimahnitëse për të ngjizur e fryrë kurorën e së Keqes!
Behnin këndej rend tufanesh të përgjakura Vali e Zhupan, Hazjajin e Komitetar, Vozhd e Mëkëmbës dhe, të gjithë e përherë, gjenin në motet e saj atë frymën ideale të Nikolos, përprishur e shprishur çdo gjë: me doktrinë e mort, plaçkitje e dëbim biblik. Ata vinin e shkonin dhe kohët dukej se lëviznin shenjën, ornamentin a ideologjinë, por, sërish, secilit që fronsohej i dhuronin lehtësinë e padurueshme të sundimit që fatkeqësonte jetën e brezave të flijuar.
A nuk është kështu dhe sot? Republika e mosvarme vijon me një kurajo e bujari të askund parë përshtatshmërinë e përsosur: që frymën e fatittë vet ta bëj të shtruar e truar për guvernantët fillhumbur, tashmë, të stolisur me petkun joshës të mashtrimit kombëtar!
Makiaveli pohonte se kohët, duke ndryshuar, ndëshkojnë princat që vuajnë mungesën e intuitës dhe marrëzinë e ndërkryer. Mirëpo, mjerisht, kohët e Kosovës shqiptare, megjithëse ndryshojnë shpesh, ruajnë me besë esencën, tharmin konstant ndër shekuj: pllenimin frytbartës përdemonët politikë që, dhe në cikël perëndimesh të tyre, alternohen paprerë në role e misione të zinj, si vetë nata e saj!

Te nderuar anetare te Keshillit te VATRES, Ju njoftoj se: Mbledhja e ardhshme e Keshillit te VATRES asht caktue
ditën e shtune me 8 nandor 2014, në orën 11 para dreke tek VATRA.
Sikurse e dini dhe shumica e keni pa, z. Rrustem Gecaj ka realizue rinovimin zyreve e tash na duhet t’a pajisim me mobiljet e nevojshme dhe em sistemue arkivin dhe biblioteken. Prandej pika dominuese e mbledhjes së ardhshme do të jetë fushata për mbledhjen e tëhollavet për këtë qellim.
Ju njoftoj se ashtu sic ka shkrue Gazeta Dielli, Z. Bedri Lita, që banon dhe ka business-in në New Jarsey, ka dërgue shumën prej 3,000 (trimijë) dollarësh.
Disa kanë premtue shuma të ndryshme, seicili kontribuon sipas mundesise, dhe çdo shume asht e mirëseardhun, por ka randësi që të jemi të gjithë pjesëmarrës. Prandej jeni të lutun të mos mungoni ne kete takim te rendesishem.
Ata që nuk do të munden me qenë prezent, mund të dhurojnë me anë të donje anetari që do të marri pjesë në mbledhje. Sidoqe te jetë do të përpiqemi që të gjithë të kontaktohen dhe të kenë mundësinë me qenë pjestarë të fushatës. Kjo nuk asht e kufizueme vetëm për anetarët e Këshillit Drejtues, por vlen për të gjithë anetarët e Vatrës dhe për dashamirët përkrahës të saj.
Kryetarët e dgëvet duhet të njoftojnë të gjithë antarët për ketë nisme dhe shumat e mbledhuna mund t’i dërgojnë së bashku me gjithë listën e donatorëvet ne qender.
Për shuma 500 dollarë e ma nalt do të dërgohen diftesat nga “Vatra Foundation, Inc.” për t’i zbritë prej taksavet.
Ju dëshiroj shëndet dhe mirë u pafshim ne diten e fushates!
Kryetari
Gjon Buçaj.

The Library of Congress-The European Division and the Albanian Language Table present-
Father Gjergj Meta-
On the Eagle’s Wings:
Triptych of an Apostolic Journey:
Martyrdom, Cohabitation, and Hope in Albania European Division Conference Room,
Jefferson Building, Room LJ-250
Friday, November 14, 2014
12:00 noon – 1:00pm
For the recent Apostolic Journey of Pope Francis to Albania, Father Gjergj Meta served as Media Relations Director. His talk will provide insight into the Pope’s historic Journey to Albania, as well as into persecution under Communism, religious dialogue, and the future of Albania.
Father Meta, born in Durrës, studied Canon law at the Gregorian University in Rome, and serves as a Catholic priest in the Archdiocese of Tirana-Durrës.

Contact Erika Spencer espencer@loc.gov 202-707-4371
Request ASL and ADA accommodation five days in advance at
202-707-6362 or at ada@loc.gov

Nga Aleko LIKAJ/
Gazetari dhe reporteri televiziv Vasil Qesari, është prezantuar sërish me një ekspozitë të re në artin e fotografisë për publikun francez në Bordo të Francës. “SOY CUBA”, titullohet ekspozita e tij e fundit që u hap këto ditë në galerinë “Quais des livres” në qendër të qytetit, në Avenue Victor Hugo. Janë foto të marra para disa muajsh në fillim të këtij viti nga një udhëtim i autorit në ishullin e madh të Karaibeve, atë të Kubës, të cilat pasqyrojnë një botë krejt tjetër, të trishtë, të izoluar e të mungeses se lirisë. Për ngjarjen artistike e cila është pasqyruar edhe në dy televizione lokale, si dhe në shtypin peridik “Metro”, “Bordeaux 7″, ka shkruar edhe gazeta më e madhe “Sud Ouest”, në fillim të kësaj jave duke e shoqëruar materialin edhe me dy foto. Nën okielon “Midis dy diktaturave”. artikulli ka bërë paralele për sistemet totalitare staliniste, në Shqipërinë e dikurshme ku ka lindur dhe ka jetuar autori, dhe Kubës që ky i fundit e ka fiksuar në aparatin e tij.
Sipas gazetës, ekspozita që ka qëndruar për disa ditë e hapur është pritur mjaft mirë nga vizitorët e shumtë, intelektualë, artistë, shkrimtarë e gazetarë të regjionit të Aquitaine-s duke e konsideruar atë si një risi dhe mjaft shprehse për autorin e saj Qesari. Në rreth 40 fotografi janë sjellë me shumë realizëm portrete e copëza jete nga një botë ku mbizotërojnë sloganet në kontrast të thellë me mjerimin dhe zhvillimin aty. Ajo pëmend edhe faktin se ky autor në harkun e pesë viteve të fundit ka prezantuar ekspozitat e tij në gjininë e fotografisë edhe në Shtetet e Bashkuara, Tunizi, Portugali, Shqipëri e në Francë. Në këtë të fundit ka qenë i pranishëm në kater evenimente të tilla. Ndërsa në një prej kronikave televizive që u transmetua për aktivitetin, kolegë, artistë, fotografë e miq të autorit nuk kanë munguar të veçojnë pasionin e përkushtimin e Vasil Qesarit për tema ku në qendër të tyre është vetë njeriu me dramën e tij, kryesisht në “foto te rruges”. Ata gjithashtu e kanë konsideruar ekspozitën si një sukses tê autorit dhe kanë vlerësuar gjuhën shprehëse dhe gjetjet artistike të fotografive për të dhënë me realizëm një botë me një sfond krejt ndryshe.
Aleko LIKAJ

O me Perëndimin o me Lindjen!/
Nga Fahri XHARRA/
Historikisht jemi në ballafaqim shumë serioz me Lindjen . Nuk është e rastit që rilindasi Naim Frashëri në kohën e tij kishte thënë që për ne shqiptarët Dielli lindë në Perëndim .
Sllavizmi dhe turqizmi në mënyrat e tyre janë , ashtu edhe si ishin në këto 500 vitet e fundit, shumë të interesuar që të na turbullojnë ujin tonë të pastër që mos të rriteshin troftat tona të cilat do ta ndërronin emrin e habitatit dhe në atë ujë të pastër të gjithë do ta shihni valën e së vërtetës.
Kishte shumë mënyra;përdornin dhe po i përdorin të njejtat metoda si dikur ashtu eshe sot . Qielli vazhdimisht shpohej e ne bënim sehir. Dikur nuk dinim se po na e zënë Diellin , se pa na shponin Qiellin dhe na ikte ozoni. Serra e prapambeturisë ishte shumë e madhe; efekti negativ i saj ishte shumë i madh. Donin të na zhveshëshin vetëtimën,
që të humbim rrugën.Donin të na shurdhonin bumbullimën, që zëri mos të na degjohej
Donin që të na shkulin yllin,e të mos dinim se ku jemi . Dhe prapë vazhdohet , por tani me vetdijën tonë .
Një fakt i gjallë nga një dëshmitar i gjallë ( Hasan Elshani nfa Sllovenia)më shkruan :
” Po ,po shumë e vërtetë për ate që thua ( flitnim për ndikimin sllav në rritjen e etjes sonë për Turqinë) … unë në një vizitë në Moskë , ishte viti 1973 , e takova një burrë të shtyer në moshë ( 74 vjeqar , por i mbajtur mirë) i cili kishte sherbyer si imam në Mitrovicë në xhaminë e ashtuquajtur Xhamia e buzë Ibrit. Ai quhej Efendi Ksamijev ,pra me origjinë ruse dhe ishte shkolluar në Stamboll . Vitet që kishte sherbye në Mitrovicë ishin 1921- 1925. E kishte për krenari atë kohë , rusi i ardhur me porosi në anët tona “

Ju merr mendja ,pse nga Rusia në Turqi e në Kosovë ? sepse , donin të na nxinin hënën,
që të mos shofim të kaluarën.Donin të na merrnin diellin,që të ngrijmë në token tonë
Donin të na shtrydhin shpirtin, që mos ti ngjajmë askujt Donin të na ndërrojnë emrin,
që të na humbin në rrymat e pafundme. .
Turqia e vazhdon planin e saj afatgjatë për riislamizimin e tokave shqiptare ,të investon në “Arnautlluk” me xhamitë e veta,këto “fabrika për prodhimin e turqëve”,sië thoshte në një vështrim mbi pasojat e islamizimit,dramaturgu i madh,tashmë i ndjeri Teki Dervishi…

“Kishat financohen nga Athina, nderkohë qe xhamia e Tiranës do te financohet nga Stambolli. Sa perdellohen për ne “miqtë” tanë!!! Po mundohen me të gjitha mënyrat që të na bejnë “shqiptarë të denjë “. Se ku fle lepuri i Athines dihet, po se ku fle lepuri i Stambollit shumë syresh s’e dinë akoma. Jo per gjë, pasi turqit i kemi “vellezër”!!! E ka thënë ditën per diell ministri turk, Ahmet Davutoglu, që synimi i Stambollit është ringjallja e Perandorise Osmane. Me kot kanë vershuar telenovelat turke ekraneve tona? Tani do te na bejnë dhuratë dhe një Kalë te bukur Troje qe t’i bashkangjitet atij tjetrit, maje te cilit rri i krekosur Janullatosi (I.Sh )..
Sa te mjere që jemi , derisa ne ndertojmë xhamia e kisha… te tjerët krenohen me historinë tonë si të tyren, e ne me historinë e huaj si të tanen !
“Janë edhe turkofilët që e kërkojnë, politika e aprovon me nga një ashtë në pjatë dhe kështu “zgjerohet” feja më e mirë që të “krijon dashuri” pë vajzën e axhës, hallës e pse jo edhe më të afërm por edhe dashuri që në botën njerzore dignostifikohet :rrezik gjenetik. Kjo politikë pa cak po i kushton edhe Kosovës dhe të gjitha trojeve shqiptare. Bota e civilizuar zbulon galaktika, bota ime shqiptare kërkon “inteligjencen” primitive orientale të fillimit të humanoidëve të një race tjetër kurse nëpër sofrat e njerzimit shtiret e “kulturuar” Ashtu siç jemi dhe trajtohemi! Të këqijat që i bëjmë vetit nuk i shohim kurse akuzojm tjerët që janë të detyruar të kushtëzojn me standarde që të nga largojnë nga epoka e humanoidëve primitiv dhe sjelljen në botën reale!( autori i pa njohur)”
Shqiponjat fluturojne larte, por kthehen ne folene e tyre.
Ne jemi nje komb i vjeter, me histori martiresh qe kemi vuajtur ne shekuj.
Ne jemi nje vend europian,qe punojme për popullin dhe atdheun tone !
Mire bre ? pse ne te jemi viktime e propagandave fetare?
Kur do te vetdijesohemi qe me ndergjegje te paster ta pranojme se cka jemi?
Përkundër të gjitha kërkesave ;treni i historisë e vazhdon rrugëtimin e tij; dhe e jona është te ruhemi që të mos na gjuajnë jashtë nga ai vagoni i fundit në të cilin kemi ngelur.
O me lindjen o me perëndimin ! Xhamia e Tiranes do te financohet nga Turqia!!!

Fahri Xharra
28.10.14 , Gjakovë

By Karen White, New York/
Rising star Alban Merdani is making his national TV debut on the NBC hit show “The Blacklist” (side by side Megan Boone), as the new, hot stuff, smooth talking, international weapons dealer in episode 7. The Blacklist is directed by the very talented Karen Gaviola and it will air on Monday, November 3, 2014 (10:00-11pm ET), on NBC.
“The Blacklist” is a production of Sony Pictures Television and Davis Entertainment. Jon Bokenkamp (“The Call,” “Taking Lives”), John Eisendrath (“Alias”), John Davis (“Predator,” “I, Robot,” “Chronicle”), John Fox and Michael Watkins (“The X-Files”) serve as executive producers.
“Being on the set of The Blacklist and part of its wonderful cast of actors was an experience I will never forget. I have wanted to be part of the show from the beginning, since the inception of the show and its introduction to the public. Dreams do come true. It all comes down to Persistence. As President Calvin Coolidge once said ‘persistence and determination alone are omnipotent,’” stated actor Alban Merdani.
The Blacklist show tells the story of an ex-government agent Raymond “Red” Reddington (James Spader, “The Office,” “Boston Legal”), who has been one of the FBI’s most wanted fugitives. Brokering shadowy deals for criminals across the globe, Red was known by many as “The Concierge of Crime.” Last season, he mysteriously surrendered to the FBI, but now the FBI works for him as he identifies a “blacklist” of politicians, mobsters, spies and international terrorists. He will help catch them all – with the caveat that Elizabeth “Liz” Keen (Megan Boone, “Law & Order: Los Angeles”) continues to work as his partner. Red will teach Liz to think like a criminal and see the bigger picture, whether she wants to or not. Also starring are Diego Klattenhoff (“Homeland”), Harry Lennix (“Man of Steel”), Amir Arison (“Girls”) and Mozhan Marno (“House of Cards”) and Alban Merdani.
In Episode 7 of Season 2 “a devious hit man targets an important American scientist in the wake of an Iranian nuclear scientist’s assassination. Meanwhile, Keen tries to collect intelligence on Berlin, and Red connects with a food-truck worker.” Alban Merdani effortlessly conforms to the villain often found in Hollywood’s police-detective movies, and flawlessly creates a thrilling character.
During his successful career, Alban Merdani has established himself as an amazing actor, a lovable villain and a good director. Born and raised in Albania until the age of 15, Alban was destined for greater things. In the early 1990′s his family moved to America, and he has called this place home ever since. Birthed during the reign of the communist regime, any opportunities to explore and develop artistic talents were nonexistent and always denied.
After moving to America it was during his late teenage years when Alban started to become fascinated and fall in love with the form of all storytelling, be it in film, TV, or stage. He earned his Bachelor degree in Dramatic Arts at CUNY and continued his professional training as an actor under the tutelage of Terry Knickerbocker at the William Esper Studio where he completed a two year intense Meisner program. He has also trained with Maggie Flanigan, as well as with Shane Ann Younts in her Voive, Speech and Shakespeare program. Having lived his life between two very different countries and cultures Alban has gathered many experiences and traits that have enriched his character.
Alban Merdani has enjoyed success on the stage and in film. He is an incredibly versatile and gifted actor with impressive skills. Some of his notable credits include stage: A Doll’s House (American Theatre of Actors), The Boxer’s Son (Theatre for the New City), Marat Sade (Shetler Studios Theatre 54), The Lark, Rabbit Hole (William Esper Studio); TV/film: “The Blacklist” NBC, “The Lonely Boys”, “The White Russian”, “Collateral Package’, “Celebrity Ghost Stories”, etc.
In addition to acting, Alban Merdani is also interested in directing films. He served as first assistant director in the 2014 short film, “A Certain Kind of Love”. (www.albanmerdani.com)
“I have an interest in directing as well because I am intrigued by the actors’ process. As part of my artistic vision I am always seeking ways to understand and communicate with actors in more sufficient, different and artistic ways,” added the talented actor and aspiring director Alban Merdani.

Prendush Gjon Gega (Tetor 1916 – Tetor 2014), një mik dhe humanist i dashur i komunitetit shqiptaro-amerikanë/
Me datën 24 tetor 2014, pushoj së rrahuri në vendlindje, zemra e njeriut shumë të dashur të komunitetit shqiptaro-amerikanë Prendush Gjon Gega në moshën 98-vjeçare. Lajmi i vdekjes së tij, lëndoj shumë zemrat e bashkatdhetarëve të vet, që i deshti dhe e deshtën shumë njeriun e mirë për të gjithë. Ai mbylli sytë i rrethuar nga familja dhe farefisi i tij, me shumë nipa e mbësa, në krahët e djalit të tij Nikës në Dajç të Lezhës… Kujtojmë me nostalgji, se ai u rikthye në Atdheun e tij të dashur, i shoqëruar nga unë, mbas përmbysjes së komunizmit në Shqipëri, pas 50 vjetve në emigracion: si në Kosovë, Belgjikë, Itali dhe SHBA.
Shkruan: Tomë Mrijaj/
Miqësia e hershme dhe e ngushtë, midis pukjanit të mirënjohur Prendush Gjon Gegës dhe shkodranit të famshëm, shkrimtarit Ernest Koliqi, zë fill qysh në Itali.
Ish Ministri i Arsimit të Shqipërisë, profesori i shquar dhe prozatori brilant Ernest Koliqi (1903-1975), në revistën “Shejzat”, tribunë e mendimit pluralist të intelektualëve shqiptarë në emigracion, përmend si shembull model, në një artikull vlerësues, Prendush Gjon Gegën, këtë burr fisnik, me zemër të bardhë dhe shumë humanist, me të gjithë emigrantët politikë shqiptarë, pa dallim feje dhe krahine, të cilët, ishin vendosur në Itali, nën përkujdesin e Qeverisë Italiane dhe organizatave bamirëse ndërkombëtare, në mbrojtje të popujve të robëruar nga rregjimet diktatoriale komuniste…
Kushdo, që e ka njohur nga afër dhe i ka kërkuar ndihmë, gjatë periudhës së vështirë të arratisjes dhe vendosjes së emigraconit politik shqiptarë në ish Jugosllavi dhe më pas në Belgjikë, Itali etj., dhe deri në SHBA, ka ndjerë bujarinë dhe kontributin e madh të njeriut të palodhur shpirtmirë Prendush Gjon Gegës.
Plot një shekull jetë dhe nga këto 50 vjet Prendushi do t’i kaloj në emigracion dhe pjesën më të madhe në ShBA. Të gjithë e thërrisnin në shenjë respekti si baci ose Prendush Gjon Gega i Pukës, në Kosovë, Itali dhe New York.
Ai gjithnjë kishte mall për vendlindjen dhe familjen e tij, që e la në Shqipëri. Pukjani Gega, ishte i ri në moshë, kur u arratis bashkë me pjesëtarë të tjerë të familjes dhe katundit të tij, si pasojë e përndjekjeve të sistemit antishqiptar komunist, që instalohet dhunshëm në vendin e shqiponjave.
Ai la emër të mirë kudo që shkoj, takoj njerëz në nevoj, duke mos kërkuar asnjëherë shpërblim nga askush, por Zoti, të cilin e besonte me shpirt, ia shpërblej njeriut të mirë, duke i falë atij jetëgjatësi deri në 100 vjeç… dhe sot e ka në krahët e Tij në jetën e amshuar…

Kalvari i arratisjes nga regjimi i hienave komuniste

98 vite më parë në Bugjon të Pukës çiftin e ri Gjonin dhe Dilen, i gëzoj Zoti me një djalë të bukur, të cilin e pagëzuan me emrin Prendush. Ai u rrit i lumtur, me një dashuri të madhe dhe përkujdesje të veçantë nga prindërit. Kjo familje do të zgjerohet më vonë edhe me katër djem të tjetër njeri mbas tjetrit: Gjinin, Smajlin, Nduen dhe Pjetrin.
Sikurse shumë miq, bashkëvendas dhe antikomunistë të tjerë asokohe, që luftonin dhe kundërshtonin hapur rregjimin barbar komunist, Prendush Gjon Gega, me dy vëllezërit e tij Gjinin dhe Nduen, lanë me lot dhe dhimbje në shpirt vendlindjen e të parëve të tyre, familjen, fëmijët e vegjël, drejt një rruge plot shpresë, në drejtim të botës Perëndimore. Por jo gjithçka do të shkojë, sipas mendimit dhe ëndrrave të tyre.
Ata për shumë muaj enden nëpër malet e thepisura të malësive të Veriut të Shqipërisë, në ditët me borë dhe ngrica, duke mos pasur me vete as ushqime dhe veshmbathje të mjaftueshme.
Nga ana e tjetër, komunistët (Forcat Speciale të Ndjekjes së Sigurimit, shënimi im T.M.), mendonin se ata kishin kaluar kufirin, por në fakt, sikurse më ka treguar shumë herë Prendushi dhe miqtë e tij, ata gjendeshin në malet e Shqipërisë…
Forcat e Ndjekjes të Tiranës së kuqe zyrtare, asokohe kishin lëshuar urdhër arrestimi dhe ofruar shperblime me të holla, për çdo përson që jepte informacione, se ku ndodheshin njerëzit e arratisur nga Puka.
Menjëherë hafijet e ndjekjes, sapo ishin njoftuar nga spiunët trathtarë, se vëllezërit Gega kishin dalur në male, për të luftuar komunizmin, rregjimi në shenjë hakmarrje kishte arrestuar familjet e tyre, të cilët, i dërgojnë me makine pa rroba dhe mjete të tjera të nevoshme për jetesë, në burgjet dhe kampet e përqendrimit, ku, kaluan vuajtje plot kalvare të mundimshme, që zgjatën deri me rrëzimin e komunizmit, në vitin 1990…
Kështu, sapo Prendushi me vëllezër dhe të afërm të tjerë nga Bugjoni i Pukës mbërrijnë në ish Jugosllavi, UDB-ja jugosllave, për një kohë të gjatë, i marrin në pyetje nga frika se ata mund të sjellin trazira nacionaliste në Kosovë e gjetkë.
Prendushi, një ditë largohet nga Kosova dhe me familjen e të vëllait vendoset në Belgjikë dhe mbas disa vitëve kalon në kampet e refugjatëve ndërkombëtare në Itali.
Këtu, ai falë ndershmërisë dhe sinçeritetit, vlerësohet shumë nga eprorët, që merreshin me çështje të emigracionit, të cilët, i besojnë detyrën e ndihmësit, për ndihmën e pare, që ai duhet t’u jepte emigrantëve shqiptarë, që vinin çdo ditë në këto kampe. Ai, pa asnjë interes dhe me ndërshmeri të lartë kryente detyrën e besuar, duke ndihmuar me mijëra emigrantë bashkëvendas, pa dallim feje dhe krahine.
Në disa kampe të refugjatëve politikë, ku, bënin pjesë edhe shqiptarët në Itali, Prendushi iu gjend pranë njerëzve në nevoj, familjeve dhe individëve, që kishin marrë udhën e vështirë të emigracionit, për një jetë më të mirë dhe larg dhunës dhe shfarosjeve politike komunisto-ateiste në Shqipëri dhe Kosovë.
Sëbashku me klerikun e nderuar Dom Prek Ndrevashaj, famullitar, i komunitetit shqiptar në Itali dhe sëfundi deri sa kaloi në jetën e amshuar, ishte si famullitar i Kishës Katolike Shqiptare “Zoja Pajtore” në Detroit, Michigan, Prendushi ndihmoj me dhjetra emigrantë bashkëatdhetarë, për të plotësuar dokumentet, për të ardhur në Tokën e Bekuar të SHBA-së.

Njohja me njeriun e mirë Prendush Gjon Gega

“Burra të ndershëm si Prendush Gjon Gega i Pukës, janë krenari për ne. Ai nuk mungon asnji të diele të vij në Kishë, që të marrë pjesë me plot zemër në meshën e shenjt dhe ndihmon me shumë bujari nga zemra të gjithë pa dallim feje e krahine. Prendushi, respekton shumë traditën e familjes dhe zonës nga ka ardh në New York, sëbashku me të afërmit e tij… Me bujari, ka ndihmue financiarisht edhe revistat kulturore fetare e sidomos revisten “Drita” në Ferizaj të Kosovës…”

Dr. Mons Zef Oroshi (1912-1989)
“Jeta Katholike Shqiptare” (1966), New York

Aktivistin e palodhur të komunitetit tonë këtu në New York Prendush Gjon Gegën e njoha 30 vjet më parë, ku, nga ajo ditë mbetëm miq të pandarë..
Për mua, ka qenë i paharruar takimi i parë, ku, zhvilluam një bisede tepër të ngrohtë dhe shumë miqsore, me këtë njeri të ndershëm dhe shumë të veçantë, me një botë shpirtërore të madhe atdhedashurie dhe përkushtim fetarë, si model dhe shembull, për të gjithë komunitetin shqiptaro-amerikanë.
Mbaj mend, nga kujtimet e kumbarës së fëmijëve të mi Mons Oroshit, se Prendushi, ishte i pari që në fillim të çdo viti (më 1 janar), paguante hakun në Kishën Katolike “Zoja e Shkodrës” e i kushtonte sëpakut një ditë punë falas, për kujdesin e kopshtit të luleve në oborrin e Kishës sonë.
Gjatë netëve të gjatë të dimërit, në shtëpinë e tij, qëndronte me orë të tëra, duke bashkëbiseduar me miqtë e shumtë, midis të cilëve, ishin: juristi Kapidani i Mirditës Ndue Gjomarku, të cilin e kishte njohur qysh në Itali, kur ishte emigrant; mikun e tij të dashur Dr. Mons Zef Oroshi (1912-1989), aktivistin e shquar dhe personalitetin e madh të çështjes shqiptare Dom Anton Kçirën, dhe shumë miq të tjerë nga Mirdita, Puka, Shkodra dhe trojet etnike shqiptare, sidomos gjatë përkujtimit të festës fetare të Shën Sebastjanit (Sh’Masjanit), të cilin e lute sipas traditës në vendlindje çdo vit më datën 19 janar…
Ai ishte shumë i gëzuar, që shtëpia e tij ishte e mbushur plot me miq, njësoj sikur të ishte në Bugjon të Pukës. Atë natë të madhe dhe shenjte, Prendushi, qëndronte deri në orët e vona të natës, duke u shërbyer dhe biseduar ngrohtësisht me miqtë e tij. Aty trajtoheshin tema të ndryshme të së kaluarës në vendlindje dhe familjet e tyre, në burgjet e tmerrshme të vdekjes dhe kujtimet në kampet e përqendrimit, ku, endeshin pjesëtarët e shumtë të familjeve të tyre, një plagë e hapur, që rridhte gjak e dhimbje, për çdo emigrant shqiptarë…
Shumë herë, kur meshtarët e huaj dhe shqiptarë, që gjendeshin në emigracon, vizitonin Kishën Shqiptare në New York dhe meshtarin e përkushtuar, shkrimtarin dhe përkthyesin Dr. Mons. Zef Oroshin, pukjani Gega, gjithashtu bisedonte me orë të tëra me italianin e shqiptarizuar tërësisht, meshtarin enciklopedist At Giacomo Gardini S.J., (që në Shkodër njihej me emërin Jak, të cilin rregjimi komunist i diktatorit Enver Hoxha e futi në burg për dhjetë vjet 1945-1955, shënimi im T.M.). Ai e kishte njohur At Jakun qysh në kampet e refugjatëve në Itali, kur meshtarët italinë dhe shqiptarë përkujtonin persekutimin komunist të Klerit Katolik në Shqipëri…
Gjithashtu Prendushi, ishte mik me studiuesin e shquar të figurës poliedrike të At Gjergj Fishtës O.F.M., kapelanin apo klerikun e komunitetit shqiptar në Itali At Danjel Gjeçaj O.F.M., Dom Prek Ndrevashaj, dhe miqtë e tjerë të tij, si: Kapidanin e Mirditës Gjonin e Markagjonit, ish Ministrin e Punëve të Brendshme të Shqipërisë Kolë Bibë Mirakajn, Prof. Kal Gurakuqin, Prof. Martin Camaj, Prof. Rexhep Krasniqin, Prof. Zef Nekën, Kryetarin e Lidhjes së Prizrenit Ing. Xhafer Devën, Abaz Kupin, Kolë Bajraktarin, Gjelosh Balajn me vëllezër, Fran Sokolin, vëllezërit Gjon dhe Zef Çupin, Llesh Markadodën, Dodë Gegën, Mark Zogun, parashutistin antikomunist Kolë Çunin, Kolonel Xhemal Laçin, Met Bajraktarin, Imam Isa Hoxhën, Musli Mulosmanin, Fran Kolën, Ndue Ademin me vëllezër, Dedë Ndrecën, Pjetër Tushën, vëllezërit Lazër e Gjokë Berishën, Engjell Zagredën, Ndoc Popajn (babain e meshtarit të nderuar Dom Pjetër Popaj), Shtjefen Gazivodën, Gjeto Curanajn e shumë e shumë të tjerë.
Prendushi, ishte vetë historia e krahinës nga ai vinte. Fliste me shumë respekt, për histori të mbushur me ngjarje, personazhe të moçme, të cilët, i kishte dëgjuar dhe mësuar nga gjyshi dhe babai i tij Gjoni. Ishte fëmija i parë dhe babai Gjon e mbante afër dhe e trajtonte si shok dhe vëlla, mbasi kishte parë tek ai njeriun e zgjuar, gjakftohtë, fjalëmbël, bujar dhe fisnik në shpirt etj. Këto cilësi pozitive, ai i trashëgoi nga prindërit e tij, që ishin të nderuar dhe respektuar në të gjithë krahinën e Pukës.
Portreti i tij fizik dhe shpirtëror, ishte i veçantë, në të gjithë shqiptarët e emigracionit në New York asokohe. Ai ishte i pashëm, me një shikim të butë, ku, në sytë e tij lexohej butësia dhe vuajtjet e popullit të tij.
Ishte i gjatë si lisat e bjeshkëve të Pukës nga ku ai lindi e u rrit, krenar për historinë e familjes së tij. Kurdo, që njerëzit shkonin për të biseduar me te, ai kishte një mirësjellje të veçantë, i qetë për nga natyra, shumë i matur për nga dituria, i sprovuar burrërisht nga dallgët e jetës plot halle dhe mbijetesë, në oqeanin e pafund të emigracionit, i vendosur në karakterin e fortë të tij, zemërgjerë për nga shpirti, fisnik dhe bujar me të gjithë në çdo kohë dhe rrethanë.
Prendushi, ishte një atdhetar dhe fetar i përkushtuar.

Kosova vendlindja e dytë e tij

Kosova, ishte bërë vendlindja e dytë e tij. Aty kaloi një pjesë të mirë të kohës i rrethuar me dashuri dhe respekt nga të gjithë vendasit në Dumnicë të Llapit (Komuna e Podujevës). Gjithnjë sillte kujtime dhe mbresa nga ato treva, që ende jetonin nën shtypjen dhe shfrytëzimin e kolonizatorëve shumë shekullorë serb.
Një natë dimëri, gjatë përkujtimit të përvitshëm të festës së Sh’Masjanit, këtu në New York, Prendushit, i drejtoheshin pyetje nga miqtë e shumtë, në sofrën e madhe në shtëpinë e tij.
Një nga miqtë i bri një pyetje interesante, duke e ditur se Prendushi, do të përshkruante ngjarjen me një humor të hollë, karakteristikë e sitlit të tij, gjatë rrëfimeve reale historike.
“I dashtun Prendush, na trego të lutem, çfarë të ndodhi kur kalove nepër aren e serbit në stinën e dimërit me dëborë!?”
Ai, me një humor të spikatur, nisi të tregoj ngjarjen, që i kishte ndodhur asokohe. “Ishte një dimër i ashpër me dëborë e ngrica dhe bënte shumë ftohtë. Unë, mendova të gjej një rrugë më të shkurtër, për të dalë në rrugën krysore, që të qonte drejt qytetit. Një kojshi, duke qeshur më tha: O lum miku, mos kalo në atë anë se asht ara e shkaut…”
Prendushi, sërisht duke buzëqeshur i përgjigjet menjëherë: “Jo! Kjo asht toka e jonë!”
Shkau, duke e ditur shumë mirë gjuhën shqipe, ka shkuar menjëherë të raportojë në Policinë e vendit.
Mbas disa ditëve, në shtëpi të Prendushit vjen një letër, ku, thuhej se ai duhet të paraqitej urgjentisht në Gjykatën e Qarkut. Ai në ditën e caktuar paraqitet në gjykatë, në orën 9:00 të mëngjesit. Tërë ditën kishte pritur në koridor dhe nga ora 3:00 pasdite, Shefi i UDB-së Nazmi Kursani e kishte marrë në pyetje. Ai me nervozizem i është drejtuar Prendushit, duke i thënë: “A ke ardh këtu për ta shpëtue kokën a për të nda kufijtë!? Kësaj radhe po të lë të lirë të shkosh në shtëpi. Nëse ban nji gabim edhe ma të vogël do të kthejmë tek ai gjelati i juaj (është fjala për diktatorin Enver Hoxha, shenimi T.M.) ose do të lësh kockat në burgjet tona…”
Të tillë episode historike ka pasur shumë gjatë jetës së tij Prendush Gjon Gega, ku, mund të shkruhen libra të tërë me kujtime… Shumë miq të tij këto ngjarje reale i kanë marrë si humor, në netët e gjatë të dimrit…
I paharruari Prendush Gjon Gega, me nderime dhe respekt të madh u përcoll me dhimbje, këto ditë për në banesën e fundit, i rrethuar nga qindar miq, shokë dhe dashamirë të shumtë nga vendlindja, Shkodra, Lezha dhe ShBA.

Nga ELIDA BUÇPAPAJ/
Në Shqipëri ka nisur aksioni kundër vjedhjes së energjisë elektrike. Çdo vit vjedhja arrin në 150 milionë Euro. Dhjetë vjet bëjnë 1.5 miliardë Euro. Shqipëria edhe sot e kësaj dite e ka problem furnizimin me energji elektrike, ujë të pijshëm, por problemin më të madh e ka me informalitetin. Vjedhjen që i bëhet shtetit. Sipas statistikave informaliteti në Shqipëri e kalon shifrën 50 % dhe dihet risku që krijon ekonomia informale, gri apo e zezë, e cila gëlon kur nuk ekziston kultura e ndëshkimit. Atëherë ekonomia e vendit kthehet në ekonomi mafioze. Në këtë prag gjendet Shqipëria. Shumë ekspertë të fushës thonë se Shqipëria është shtet kuazi mafioz. Pra aksioni për të çuar në burg vjedhësin është i mirëpritur. Sepse vetëm kështu do të fillojë të funksionojë shteti i së drejtës, sepse deri tani drejtësia në Shqipëri është fantazëm, inekzistente. Kemi parë ne që një peshkaqen nga ata që vjedhin dhe abuzojnë me pushtetin të shkojë në burg? Asnjë. Prandaj aksioni kundër vjedhjes së energjisë na duket iluzion. Nëse Edi Rama e realizon, bën gjënë e duhur.
Për të krijuar një vizion të qartë, që qytetari të mos ndihet se shteti po vepron si diktaturë, duke futur në burg vjedhësin, po marr si paralel krahasues Zvicrën. Konfederata Helvetike është një shtet që nuk është pjesë e BE, por, megjithatë, nga thelbi simbolizon Perëndimin, sepse i garanton të gjitha liritë e individit dhe krijon kushte optimale për liri tregu dhe një jetë të denjë, gjithmonë duke respektuar ligjin, ku qytetari edhe gëzon të drejta, por edhe detyrime.
Kush vjen në Zvicër për herë të parë dhe kërkon këshilla, një mik i mirë do tî thotë, “kujdes me taksat dhe faturat”. Që do të thotë asnjë taksë dhe asnjë faturë të mos mbetet pa paguar. Kur je në kërkim të një vendi pune, qofsh zviceran apo me leje qendrimi, përveç kompetencave, aftësive, CV dhe edukimit, punëmarrësi të kërkon që të jesh patjetër me “Leumund”- reputacion të pastër. Për këtë duhet të paraqitësh nga Departamenti Federal i Drejtësisë në Bernë një dokument – Excerpt from the swiss criminal record – Auszug der Strafregisterauszug – ku vërtetohet se je njeri i pastër, pa precedentë penalë. Që përkthehet, veç të tjerave, që t’i kesh kryer të gjitha detyrimet ndaj shtetit. Nëse kërkon banesë, qiradhënësi, veç të dhënave të të ardhurave, të kërkon po ashtu një dokument, lëshuar jo më larg se tre muaj, nga Betreibungsregisterauszug – the Debt Enforcement Office – Zyra e Përmbarimit ku vërtetohet se nuk ke borxhe ndaj shtetit apo enteve private.
Në Zvicër çdo qytetar është shumë i kujdesshëm të respektojë ligjin. Respektimi i ligjit është kulturë, është instikt i edukuar, është pjesë e personalitetit. Që fillon tek klaksonët. Në Zvicër nuk dëgjon klaksonë veturash. Në apartamente nuk dëgjon ahengje, muzikë me volum të lartë, sepse shqetëson fqinjët. Kush ka jetuar në Shqipëri, e di se aty është kulturë që plehrat të hidhen nga dritaret. Nëse dikush e bën këtë shkelje në Zvicër paguan gjobë, por nëse nuk paguan taksat, ke kryer krim për të cilin dënohesh sipas shkallës. Edhe nëse nuk paguan faturat, ke kryer krim dhe problemet janë të pafundme. Pra në Zvicër nuk ka qytetarë apo biznese që nuk paguajnë energjinë. Kush nuk paguan penalizohet menjëherë. Sipas ligjeve të Zvicrës, faturat duhet të likuidohen përgjithësisht brenda afatit mujor. Nëse nuk paguhen, të vijnë tre Mahnung-e – kujtesa, e para pa gjobë plus, e dyta dhe e treta me gjoba në rritje dhe nëse nuk i likuidon edhe pas këtyre tre paralajmërimeve, atëherë të çojnë direkt në Betreibungsamt, autoriteti kantonal i zbatimit të ligjit për ndjekjen penale të borxhliut. Për borxhliun atëherë nisin hallet. Nëse je në kërkim të shtetësisë dhe ke borxhe të palikuiduara, harroje atë punë, nuk e merr shtetësinë, sepse nuk je qytetar i denjë.
Siç e thashë që në krye, shteti ligjor të kërkon respektimin e ligjeve, por, së pari, ia garanton qytetarit liritë dhe kushtet për të jetuar. Në këtë kontekst, Zvicra është një nga vendet model për t’u marrë si shembull, ku shteti i së drejtës funksionon si sahati Omega, ku ka liri tregu, shtyp të lirë, ku korrupsioni është një fenomen që luftohet dhe, sipas Transparency International (TI), Zvicra për vitin 2013 zinte vendin e 7 pas Danimarkës, Zelandës së Re, Finlandës, Suedisë, Norvegjisë dhe Singapurit, pra hynte në top vendet me më pak korrupsion, ndërsa Shqipëria e Kosova ndajnë vendet 116 dhe 111.
Në këtë periudhë krizash për Europën dhe botën, papunësia në Zvicër nuk i kalon 3% dhe shteti është në kërkim të mënyrave për ta ulur edhe më tepër këtë nivel, duke hapur tregje pune, duke krijuar siguri për investime dhe mundësi kualifikimi sidomos për rininë. Në Zvicër biznesit i krijohen kushte optimale për të investuar, por ndërkohë shteti, përmes ligjit, i shpall luftë informalitetit.
Në Zvicër po ashtu funksionon shteti social, për të papunët dhe sidomos për shtresat vulnerabile. Zvicra nuk ka varfëri apo drama sociale si ato të Shqipërisë, ku mjerimi bashkë me mungesën e shtetit ligjor mbetet diktatura më e egër e shoqërisë. Pra shteti i krijon të gjitha mundësitë që qytetari të mos bëhet shkelës ligji, por kush e shkel ligjin, ndëshkohet pa dallim.
Andaj e vetmja mënyrë për të shpëtuar vendin dhe qytetarin është zbatimi i ligjit dhe dënimi i shkelësave të ligjit deri sa edhe në Shqipëri të krijohet shteti i së drejtës me respektivisht qytetarin e tij të përgjegjshëm.
Në fund po ju sjell një sentence të Graham Green-it që ka jetuar dhe prehet këtu në Zvicër. Sepse mund të mësojmë prej saj nëse duam. E kam përdorur edhe në një intervistën time, por ia vlen të përsëritet. Green thotë se . “Zviceranët kanë dashuri vëllazërore me njëri-tjetrin, ata kanë 500 vite demokraci dhe paqe, dhe e dini se çfarë prodhojnë? Orën me ku-ku”. Humor tipik anglez. Sepse ajo që kanë krijuar zviceranët është 500 vite demokraci dhe paqe. Le ta perifrazojmë këtë deduksion të Green-it në raport me veten tonë, le të fillojmë duke thënë se ne shqiptarët kemi dashuri vëllazërore për njëri-tjetrin….Humor tipik anglez edhe ky!

Nga Klotilda Saracini/
U nda nga jeta në 31 Tetor 1991-/
Tirane, 30 Tetor/ATSH-Flora Nikolla/- Eshtë një këngë, të cilën jetëgjatësia e pakundërshtueshme artistike e ka shpallur pa zyrtarizma burokratike Himn të muzikës lirike shqiptare.
Është kënga “Lule bore”…(!)
Po të pyesësh njerëz, se cili është kompozitori i saj, shumë syresh, tkurrin supet për të thënë : “se dimë, por ajo është e të gjithëve”, të tjerë të thonë se “është një këngë e popullit…”.
Në morinë e përgjigjeve për autorësinë e kësaj kënge, qëndron pikërisht fshehtësia e magjisë dhe e notës së paaritshme që ajo ka të ngjeshur brenda saj dhe që lidhet vetëm me një emër; kompozitorin dhe dirigjentin e mirënjohur Simon Gjoni.
Pavarësisht se ka 60 vjet që është kompozuar, “Lule bore”, këndohet si në ditët e para që filloi të transmetohet në Radio-Shkodra, si atëherë kur artisti harmonizoi notat për t’ia dorëzuar një mori këngëtarësh, e për të qënë paskësaj e pranishme, së bashku me gëzimin e shqiptarëve, në të gjitha pikat e globit.
I lindur ne qytetin e Shkodrës, talenti i Simon Gjonit, spikati që kur ishte i ri dhe kur kontribuoi si drejtues i shumë formacioneve te ndryshme orkestrale dhe vokale te qytetit te tij. Me nje sensibilitet dhe origjinalitet të dukshëm në kompozicion ai krijoi në vitet 1946-1947 një seri këngësh të paharruara, që shquhen sa për ndjeshmërinë e tyre sa poetike aq edhe të sinqerta, të figurshme dhe fisnike si ,” Lule bore”, “Sy larushes”, “Syte e tu si drita”, “Fyelli i çobanit”, “Nëna dhe çika” etj. Ishin pikërisht këto këngë, të cilat e çuan më tej traditën qytetare të lirikës shkodrane ndërsa u përhapën me shpejtesinë e dritës në Shqipëri.
Sa më lart vetiu, të vjen në mendje se vlera e muzikës dhe e këngës nuk qëndron tek juritë, por vetem tek çmimi që populli e dekoron me jetëgjatësinë e saj. Në Moskë, në vitin 1956 trio Mula, Athanas,Tukiçi, korri sukses të jashtëzakonshëm me këngën Lule bore, në Vjenë në vitin 1961 festivali i rinisë u çel me introduksionin e Lule Bore . E sot, ajo këndohet së bashku me publikun dhe në Nju Jork, ku koncertet përfundojnë me hymnin e kënges shqiptare Lule-bore.
Në ish- Bashkimin Sovjetik, Lule borë, ishte kaq e përhapur sa që shqiptarëve iu drejtoheshin : “a…, ju jeni nga vendi i Lule borë”, kujton këngëtari Avni Mula, një nga interpretuesit më pikantë të kësaj kënge në atë kohë, por që nuk e ka harruar pa një interpretim lirik të mirëfilltë në disa koncerte edhe vajza e tij, sopranoja Inva Mula.
I mirënjohuri Çesk Zadeja e konsideronte “një model të papërsëritshëm në lirikën shqiptare”. Sipas familjarëve të tij, trashëgimtarë të veprës, Simon Gjoni ka dhe mbi 50 këngë të të njëjtit stil si Lule bore, botuar së fundmi nën kujdesin e bashkëshortes së tij, Hermira Gjoni në një album të veçantë.
Pak vite më parë, në një Festival këngë në Radio-Televizion , kur dueti i arrirë artistikisht, Vikena Kamenica dhe Kastriot Tusha, interpretoi këngën “Vajzë e vogël”, e interpretuar vetëm një herë nga Llukë Kaçaj, u duk se publiku e harroi konkurrimin e këngëve-shkak i organizimit të festivalit të fund-vitit.
Salla ishte ngritur e gjitha në këmbë në duartrokitje… Në fakt çmimi i ishte dhënë këngës përshëndetëse, sepse kënga që është këngë, ja që di t’i rezistojë kohës, sistemeve, doktrinave, mentaliteteve, snobizmit…!
Është pikërisht kjo këngë që aktualisht është një këngë hit në Kosovë dhe në diasporën shqiptare.
-Simon Gjoni, legjenda e heshtur e muzikes simfonike
Studimet e larta Simon Gjoni i kreu në Akademinë e Lartë muzikore të Pragës, në klasën e dirizhimit simfonik me profesorët V. Smetacek, R. Brook, A. Klima. Në vitin 1954, ai ishte pjesëmarrës si kompozitor në Festivalin Ndërkombëtar të Muzikës, së bashku me kolosët botërore si Shoporin, Janson, Rihter, Fisher, Fournet, etj. Në vitin 1956 në sallën “Mestska Knihovna” dirigjon Shubert “Rosamunda” dhe Grieg “Perr Gynt”. Po në këtë kohë dirigjon veprën “Pygmalion” të kompozitorit Jiri Benda. Në vitin 1957, në sallen “Dum Umelco”, ai drejtoi “Simfoninë orkestrale për violinë e kontrabas” të K. Dittersdorf. Suksesi i këtij koncerti pasohet nga ai i pjesës simfonike të Franc Listzi-it “Les Preludes”.
Simon Gjoni, është një ndër dirigjentët e parë të orkestrave tona simfonike të Teatrit të Operas dhe Baletit dhe të Radio-Televizionit. Ne vitin 1958, kur u emërua dirigjent në TOB, shumë vepra të shquara e gjetën interpretimin e “parë” tek dirigjenti i ri, i cili i interpretoi ato duke zbuluar ngarkesën emocionale të tyre me një ndjeshmëri të lartë.
Përmendet baleti “Lola”, “Laurencia”, operat “Don Paskuale”, “Berberi i Seviljes”, “Paliacot”, “Franceska da Rimini”, “Pranvera”, etj. Për herë të parë, nën kujdesin e tij, incizoi krijimtarinë e deriatëhershme të kompozitorëve shqiptarë Zadeja, Gaci, Nova, Grimci, operetën “Lejlaja” të T.Daija në operetën “Agimi” të Kristo Konos, Koncertin nr.1 për violinë të Zoraqit, Rapsodinë për piano dhe orkester të T.Harapit, gjithashtu edhe muzikën e disa filmave shqiptare.
Nga autorët botërorë ekzekutoi për herë të parë në Shqipëri Beethoven “Simfoni nr.8″, Mendelson “Uverture”, Beethoven “Eleonora”, Uverture K.M. Veber “Gjuetari Magjik”,Liszt “Prelude”, Dvorzhak “Valle simfonike”.
Krijmtaria e tij ka kaluar thuajse të gjitha gjinitë ; nga kënga, romanca, kantata, suita, poemat, veprat instrumentale e deri tek veprat e mëdha orkestrale si 11 valle simfonike, vepra këto ku ndihet atmosfera e kohës , besimi i kompozitorit ndaj popullit të tij, prezenca e të cilit është e pashmangshme me të gjitha dukuritë në këto vepra.
Në maj te vitit 1960 kompozoi odën lirike “Pranvera jone”, me tekst të Ismail Kadare dhe një suite simfonike me katër kohe. Një vit më pas kompozoi “Poema e rapsodit” për bas-celo-piano. Balada “Lufton shqipja” u këndua menjëherë nga basi i papërsëritshëm Llukë Kacaj. Në 1962 ai kompozoi vallen e parë simfonike shqiptare, e pasuar më pas me 10 valle simfonike të tjera që paraqesin një gërshetim të mrekullueshëm të muzikës së kultivuar me muzikën popullore. Secila nga vallet është një vepër me vete, krejt e veçantë dhe e ndryshme nga të tjerat .
Si pedagog, Simon Gjoni dha nje kontribut të çmuar deri në çastet e fundit të jetës, kur përgatiti me dhjetra studentë. Ai ishte një ndër pedagogët e parë në themelimin e Konservatorit Shtetëror të Tiranës së bashku me Çesk Zadenë, T.Guraziun, Y.Skenderin. Shumë muzikantë e cilësojnë Simon Gjonin si një shëmbull të rrallë ku gjeneratat mund të mësojnë për kërkesat sistematike, këmbënguljen dhe disiplinën e lartë artistike.
U nda nga jeta në 31 Tetor 1991.
Emri i Simon Gjonit, siç e ka cilësuar Zadeja i madh ,”do të mbetet i skalitur në pentagramin e muzikës shqiptare, së cilës i shërbeu me dashuri dhe respekt”.

Tiranë/30/Tetor/2014 Kryeministri Edi Rama ka zhvilluar pasditen e sotme një takim me Presidentin e Republikës, Bujar Nishani.
Takimi në zyrën e kreut të shtetit zgjati rreth një orë, Pavarësisht se nuk ka ende asgjë zyrtare lidhur me takimin e tyre, mendohet se në fokus të kenë qenë çështjet më të rëndësishme për momentin, siç është Guvernatori i ri i Bankës së Shqipërisë dhe plotësimi i vendeve vakante në Këshillin Mbikqyrës. Lidhur me këtë të fundit, pas mbylljes së aplikimeve online të kandidatëve, Kuvendi në seancën e sotme, votoi mënyrën e përzgjedhjes së kandidatëve për në Bordin drejtues të Bankës së Shqipërisë.
Gjithashtu pjesë tjetër e diskutimeve mendohet të kenë qenë dhe dhënia fund e ngërçit sa i përket anëtarëve të Gjykatës së Lartë, ku sërish Kuvendi rrëzoi emrat e propozuar nga Presidenti Nishani.
Për këtë çështje edhe kryeparlamentari Ilir Meta ditën e djeshme, u kërkoi palëve të bashkëpunojnë me njëri-tjetrin si dhe kërkoi nga ata vendosjen e kritereve shtesë për përzgjedhjen e anëtarëve.
Edhe më herët krerët e shtetit kanë zhvilluar takime mes tyre lidhur me çështjet më të rëndësishme, mes të cilave edhe guvernatori i ri i BSH, që siç kanë theksuar të dyja palët, do të zgjidhet në konsensus mes tyre.

Shqiptarët me banim në Zvicër kanë paralajmëruar një protestë tjetër më 2 nëntor para selisë së UEFA-s, për të kundërshtuar vendimin e Komisionit të Disiplinës që i dha fitoren në tavolinë Serbisë për ndeshjen e 14 tetorit në Beograd.
Siç njofton agjencia “Presheva Jonë”, organizatorët e kësaj proteste kanë deklaruar se presin një pjesëmarrje të madhe që ata e llogarisin deri në 10 mijë vetë, ku theksojnë se “duam t’i tregojmë botës se e drejta dhe fitorja është në anën tonë”.
Organizatorët e kësaj proteste, theksojnë në njoftimin e shpërndarë se “Ne si ”Tifozat Kuq e Zi” kemi marr një iniciativë që të protestojmë për drejtat tona, duke protestuar në mënyre paqësore për të dëshmuar para botës se e drejta është në anën tonë”.
Artim Elmazi, perfaqësues nga ‘Tifozat Kuq e Zi” i ka thënë “Presheva Jonë” se protesta e së dielës së ardhshme para selisë së UEFA-s synon të legjitimojë drejtesinë tonë nga mijëra tifoze dhe mërgimtarë që do të vijnë në protestën gjithpopullorë në Nyon. “Ne presim qytetarë jo vetëm nga Zvicra por edhe nga Franca, Gjermania e Italia”, thekson Elmazi.

Nga Fritz RADOVANI/*
Nëse dishroni me pa një popull pa t’ ardhme, “shkatrroni shkollat”(F.R.)/
●Prof. Namik Ressuli, nga Berati, shkruen në librin “Shkrimtarët Shqiptarë” volumi I, viti 1941, tek Kaptina II, me titull “Shkrimtarë të vjetër të Veriut”, këto fjalë: “Prodhimin letrar shqiptar, që nga shekulli XV e gjer në ditët t’ona, për lehtësi studimi e veçanërisht për arësye historike, e kemi ndarë në dy grumbuj të mëdhenjë: a) Prodhim letrar shqiptar përpara Lidhjes së Prizrenit dhe b) Prodhim …pas Lidhjes së Prizrenit…
Pa dyshim ky prodhim Verior është më i rëndësishmi i prodhimit të pjesës së parë të letratyrës shqipe, si nga pikëpamja e sasisë dhe gjërësisë si dhe nga pikëpamja e lëndës dhe mbrëndisë. Këta shkrimtarë të vjetër të Veriut nuk janë vetëm të parët që filluan një farë lëvizje kulturore në vëndin t’onë, nuk janë vetëm të parët që i dhanë shqipës një alfabet – alfabetin latin – po janë edhe të parët që mendojnë e punojnë për Atdhenë e gjuhën e tyre, për Shqipen e Shqipërinë. Madje nga kjo pikëpamje kombtare ky prodhim munt të lidhej drejtë për drejtë me atë që erdhi pas Lidhjes së Prizrenit, po t’ishte ma e madhe vlera estetike e qellimi i përbashkësisë shqipëtare. (fq. 10, 12.)
…Po shkrimtarët e vjetër të Jugut në veprat shqipe që na kanë lënë nuk dëftëjnë as doktrinën, as vlerën dhe as ato pakë ndjenja atdhetare që dallojnë vëllezërit e tyre gegë. Ata janë vërtetë, të parët toskë që shkruajnë gjuhën t’onë, po nuk e përdorin këtë si qëllim në vetvete, po si mjet, me anë të së cilës donin të përhapnin njohunit e fes orthodokse.” (fq. 70.)
●Mustafa Kruja: “Gjuha letrare nuk trajtohet me ligjë e me dekret, por me nji punim racjonal, të vazhdueshëm, të bashkrenduem e të harmonizuem të njerëzvet kompetenta. …Se gegnishtja asht e folun prej dy të tretash dhe tosknishtja vetëm prej nji të trete të popullit shqiptar. Thom të popullit shqiptar e jo të Shqipnis.” (1942)
●Hafiz Ibrahim Balliu në vitin 1946, afër të 80-tave, dënohët mbasi deklaron në hetuesinë e Tiranës: “… Kam dëgjuar ndër stacionet e Amerikës dhe të Londrës lajmet anglisht, mbasi dëshroja që ata të zbarkonin në Shqipëri … Né nuk kemi asnjë lidhje me Lindjën as të afërme dhe as të largët. Nga turqit né kemi marrë vetëm besimin. Për tjera nuk ka çka na duhët Anadolli… Shqipëria është shtet që i përket vetëm Europës. Me Europën na lidhë pozita gjeografike, mardhenjet shtetrore, ato kulturore e të gjitha tjerat që vijnë pas, për një jetë më të mirë dhe të begatëshme të popullit tonë …” (Dosja I. Balliu)
●Prof. Idriz Ajeti shkruen: “Shqiptarët mund të krenohën që ndër popujt e Ballkanit ishin ata që të parët përqafuan fenë e krishterë.”

●Dr. Avokat Muzafer Pipa…Kur po e torturonin kriminelët Zoi Themeli e Vaskë Koleci e pyetën: Pse e more për ta mbrojtur priftin reaksionar At Gjon Shllaku…?
– Avokati i Nderuem Muzafer Pipa u përgjegjë: “E kam pasë Profesor dhe e dijshe mirë se asht i pafajshem, prandej e mora!”… Me hekur të skuqun e mbytën Avokatin Hero!..
●Drita Sokoli, studente në gjimnazin e shtetit në Shkoder, në vitin 1946 kur po zhvillohej gjyqi i grupit “Bashkimi Shqiptar”, dhe disa agjentë sigurimi dilnin e pështynin klerikët e lidhun me pranga tek Kafja e Madhe, Drita ua përplasë përballë Çiril Pistolit me shokë:
“Turp për ju, se as në mesjetë nuk janë pështy të burgosunit rrugëve si tashti…”
● Prof. Arshi Pipa ka thanë kur At Mëshkalla asht ridënue në 1967: “Po, 25 vjet burg në burgjet staliniste peshojnë ndoshta ma randë në kandarin e martirizimit se pushkatimi”.
●Një i burgosun në qeli e pyet Hafiz Dërgutin, se cila, asht arësyeja që e torturonin aq shumë, Ai u përgjegjë: “Më kërkojnë dëshmi për priftën, kërkojnë me na përça e nesër me thanë, se u pushkatuen priftnit me dëshmitë e rrême të hoxhallarëve. I kam thanë, bani shka të dueni se këtë punë nuk e baj kurrë pasha Allahun!”(1947)
●E nderuemja zj. Drita Kosturi më tregonte, si e kishin lidhë në një shtyllë druni At Frano Kirin në oborrin e Burgut të Fretënve në 1947, e kishin nxjerrë në pishën e diellit në piskun e vapës në verë dhe të veshun trashë. Kur i kërkonte ujë ose me krye nevojat përsonale, e lironin shtyllën e mbajtun me litar dhe i shkreti At Frano, përplasej me fëtyrë përtokë, gjakosej, shpesh humbiste ndjenjat, e lagnin me ujë dhe e ngjitnin prap shtyllën nalt… Disa ditë e kishte pa Ajo vetë me sytë e saj derisa ishte ba që nuk njihëj ma cili ishte…Një tmerr të vertetë tregonte për At Palë Dodaj, kur e sillnin pa ndjenja.
●Prof. Adem Bazhdari, tregonte: “Nuk e harroj kurrë Imzot Gjinin të varun në një pemë, po e torturonin. Erdhi Zoi Thëmeli dhe Pjerin Kçira, monsinjori u lypi pak ujë. Pjerini mori një tas dhe ia mbushi me urinën e vet aty mbas një peme dhe ia dha t’a pijë Monsinjorit, që kishte mashumë se dy ditë pa pi ujë. E zgjidhën, Ai ra për tokë, nuk ecte, e sollën me dy policë në dhomë dhe mbas pak minutash erdhën e na morën të dyve, sa mërrijtëm në krye të shkallës së gurit ndër fretën, Pjerini holli poshtë At Matinë… mendueme se e mbytën por jo, ishte gjallë i gjakosun fëtyrët, – E shihni? -Na pyeti Zoi, – kështu do ta pësoni dhe juve, mos flisni po deshët!.. Krahët, kambët dhe shpinën i kishte me plagë të qelbëzueme Monsinjori, ia mjekonin vetëm me krypë e ja lynin me pezhgëve të nxehtë, stjetullat i kishte gjithmonë të hapuna tue kullue qelb nga vezët e zieme dhe të ngrohta që i vinin gjithnjë derisa, e pushkatuen mbas një viti vuejtje në hetuesi”…(1947)
●Ingjenjer Fahri Rusi ishte 28 vjeç djalë kur e çojnë me e pushkatue në Zallin e Kirit. Kur hypin mbi dheun e gropës ku do ti vrisnin, At Mati Prennushi i thotë Fahriut: “Fahri, je më i riu, qëndro si burrat dhe mos i turpëro të Parët e familjës sate!” – Fahriu i përgjigjet: “Nuk besoj se kush nga fisi im ka pasë këtë fat, me dhenë jetën mjedis dy shejtënve, për çfarë me u tremb?” (Dëshmi e Dr. Papavramit, mjek ligjor. 11 Mars 1948)

●Dr. Farmacist Elez Troshani thonte: “Lum ata që kanë qenë në një dhomë me Monsinjor Gjinin dhe At Mati Prennushin ndër ata dy muej para se me u ekzekutue se, asnjeni, nuk e kuptonte ku po i çojnë, a po i çonin në piknik, apo me u pushkatue. Biseda dhe humori i tyne të largonte frikën e vdekjes…mënyra sesi shpjegonin vdekjen Ata, e bante të riun dhe plakun mos me u tutë nga plumbi.” (1948).
●Një ndër të nderuemit e familjes Meta, Ragip Meta më tregonte, sesi një ditë Shyqyri Qoku dhe Alush Bakalli, zagar të rijë aso kohe, kishin hypë mbi dy klerikë në oborrin e burgut. Në dorë kishin nga një kamxhik dhe u binin dy priftënve, tue vrritë: “Kush mërrinë i pari tek muri sot nuk rrahët, hajt, ecë, kush po del i pari?” Asnjeni nga priftnit nuk ecte, asnjeni nuk donte me lanë mbrapa shokun me u rrah. Asnjeni pothuej nuk njihej në fëtyrë. Priftënt ishin ba me mjekrra deri në bel, ndërsa hoxhallarëve ua kishin pré mjekrrat. Asnjena palë nuk dëshmonte për palën tjetër, një mirëkuptim i veçantë!
●“Dhimbje”, një liber me vuejtje e dhimbje nga zj. Fatbardha Saraçi…Bij e Mulletëve të Tiranës, po koha e solli me provue Dhimbjet e zemrës së Shkodrës së masakrueme… Shkodranët e njohin me emnin Bardha… Se vertetë, ashtu ka zemren e vet… Në librin e Saj do të gjeni gjyshat e stërgjyshat tanë, plakat e kalbuna ndër kampe interrnimi, bijtë e bijat e groposuna nder këneta, Nanën, motrën, vllaun e pse jo, klerikun dhe hoxhën e nderuem, që n’ errësinën komuniste kryente shërbimet fetare… Kjo më shtyni me veçue në liber një frazë: “Kombi ynë, kombi Shqiptar, është një popull me vlera të mëdha shpirtërore derisa nga toka e Tij, lindi një Bijë e madhe, Shenjtorja e njerëzimit…”
●Prof. Sadedin Hoti… Asht kenë një Mësues me pikëpamje europiane, i kulturuem dhe shumë modern në Shpirtë, ashtu si kishte paraqitjën e jashtme të Tij. Jemi transfërue me 9 gusht 1962, e tue zbritë së bashkut nga shkallët e Komitetit më tha: “Kujtojnë se tue na trasferue na demoralizojnë, po këta kanë harrue se unë jam ba mësues se nuk më kanë dhanë punë tjetër e jo, se kam pasë dëshirë me edukue fëmijët me frymën e tyne. Sot kjo punë asht vetëm për shegërtat e pazarit dhe jo për né. Ata që vodhën xhepat e tregëtarëve deri dje… per me “ndihmue” partizanët injorantë, sot janë drejtorët tanë. Nuk asht aspak çudi që këta drejtorë, ndonjë ditë,… me ardhë në shkollë me nalla!”
●Hafiz Ali Tari: “Një amanet po Ju la ju djelmëve të mij: Edhe mbas vdekjes s’eme, me ndihmen e të Madhit Zot, Pader Mëshkallës, përsa të vazhdojnë me kenë i burgosun, keni me i çue prap nga 1000 lekë(të vjetra) në muej, me njeriun që ia kam dergue vetë…”
●Më tregonte z. Xhemal Alimehmeti, bashkvuejtës i At Pjetër Mëshkallës në Burrel: “Drejtori i burgut të Burrelit, njëfarë krimineli i regjun Njazi Tunxhi, po u fliste të burgosunve për disa rregulla në lidhje me rininë… P. Mëshkalla nga rreshti i kërkon me hapë shkolla në burg për të rijtë, por drejtori e ndërpret: -Të qanë zemra ty për rininë, ké për ta parë sonte shkollën atje poshtë në birucë! P. Mëshkalla qeshet. Ai nervozohët dhe i thotë: – Ç’e ké atë buzëqeshje, or jezuit i poshtër?….P. Mëshkalla i thotë: – Unë po qeshi me ty! Endè nuk e keni kuptue, se unë do të ishe i lumtun me vdekë i kryqëzuem si Zoti em, Jezu Krishti! Endè nuk e keni kuptue? E çka ké me më ba ti ma shumë se aqsa i kanë ba shokët tuej Krishtit?… Kështu qëndronte P. Mëshkalla para bishave të tërbueme me dhambët e tyne shkyes e të gjakosun të Sigurimit komunist!” (Dëshmi 1995)

●Prof. Sami Repishti shkruen: ”Shqiptarët katolikë janë përpjekë për shekuj me radhë të sjellin në Shqipni frymën civilizuese të Evropës, mendjet e ndrituna të kontinentit, arritjet e pakrahasueshme në fushën e mendimit njerëzor, të krijimtarisë letrare artistike, të shkencës dhe të teknologjisë dhe të organizimit politik të shtetit modern, që siguron zhvillimin e përparimin e njeriut të lirë.” (Përshëndetje në përurimin e Kishës Shqiptare në Harstdale, New York, më 25 prill 1999).
●Historiani Agim Musta, bashkvuejtës i Padër Mëshkallës, shkruen: “Padër Mëshkalla ishte kthyer në një mësues shpirtëror i të gjithë bashvuajtësve të çdo Feje. Atë e respektonin të rinjtë, pleqtë dhe e adhuronin të gjithë për forcën e Tij shpirtërore”.
●Edhe bashkvuejtësi z. Leka Toto, shkruen: “Ai të tëra gjërat që kishte, i ndante me të burgosurit e varfër, pa bërë asnjë dallim. Ai i ndante ato, siç do t’i ndante vetë Jezusi!”
●Nga z. Riza Kuçi, kujtojmë: “Në vitin 1972 ra një epidemi e rëndë gripi në kampin e Ballshit. Në një moment, tek shtrati ku lëngoja unë, u afrua P. Mëshkalla dhe më dha një gotë çajë të ngrohtë, të përgatitur nga Ai vetë. Mund të merret me mend se çfarë emocionesh shkaktoi në përsonin tim vëprimi njerëzor i Padër Mëshkallës…”.
●Kur At Mëshkalla po jepte Shpirtë në 1998 dhe nuk ngrihej nga shtrati, ishte pikrisht bashkvuejtësi i Tij Xhevat Meta, që i shërbente gjithë natën për të gjitha nevojët e Tij…
●Prof. Sami Rrepishti përcakton: “Krimet komuniste në Shqipëri, pasojat e të cilëve i vuejmë akoma sot, janë njohë nderkombëtarisht si “krime kundër njerëzimit.” Vetë Papa Gjon Pali II, gjatë vizitës së tij në vitin 1993, deklaroi se ajo që ka ngja në Shqipëri nuk ka ngja në asnji vend të Europës, dhe Europa duhët ta dij këte. Me çfarosjen fizike të klerit katolik shqiptar, krimi komunist ka ba edhe nji hap tjetër në zbritjen poshtë drejt ferrit: Gjenocidin! Teorikisht, ky Gjenocid asht planifikimi dhe ekzekutimi qellimisht në zhdukjen fizike të nji pakice të caktueme (këtu Kleri Katolik Shqiptar) vetem sepse kanë qenë kundërshtarë të vendosun të sistemit, jo thjeshtësisht si indidividë, por si nji grup shoqnor në vete, që kishte pranue vullnetarisht misionin e përhapjes dhe ruejtjes së fesë katolike në Shqipëri. Pak peshë çonte fakti që ky grup ka përba kolonën vërtebrore të organizimit të nji shoqnie të mobilizueme për qendresë në kryengritjen e Skenderbeut, krenaria e Historisë sonë kombëtare. Pak peshë çonte fakti se ka qenë pikërisht ky grup i veçantë që ka mbajtë të gjallë shqiptarizmin për mashumëse pesë shekuj robni otomane.
●Myfit Q. Bushati, 17 vjeç në 1946, u arrestue me Organizaten “Bashkimi Shqiptar”…
Ishte nxanës tek Jezuitët. Pyet: “Po cili ishte ky profesor? – Ky qé At Daniel Dajani, që ma vonë do të lagte tokën Arbënore me gjakun e Tij, për t’u ba flij për Atdheun… kishte kalue sa kohë, më njohu menjëherë dhe m’u drejtue me dashamirësi: “Myfit, a ké qenë nxanësi im?” E unë iu përgjegja: “Po, At, ashtu asht, por fati i zi na solli në duert e këtyne bishave.” – “Mos u merzit, djalë i dashtun, ti vërtetë jé shumë i rij, por duhet të kesh kurajo, se për një qellim të mirë jé këtu e Zoti i madh do të dijë si t’ ju shpërblejë të gjithëve për rininë që po sakrifikoni!”…At Gjon Shllaku holli poshtë akuzat pa bazë se ishte bashkëpuntor me At Dajanin e At Faustin, tue u shpreh tekstualisht: “Këto akuza nuk i pershtatën së vërtetës…por nga ana tjetër, pranoj me burrni se grupi i Tij nuk ka kenë nji grup që do të ngjallte dasina fetare, por përkundrazi, bashkimin e tyne në luftën kundër komunizmit, gja që e verteton se në këte grup bante pjesë edhe një antar i besimit musliman”. (E Ky ishte i nderuemi Myfit Q. Bushati, i cili mohoi kenjen në këte Organizatë të klerikëve që akuzoheshin në drejtim e që u pushkatuen pafaj. F.R.)
●Këte kujtesë për Këta Atdhetarë, do ta mbylli me veprën e paharrueshme të burgosunit politik nga Malësia e Reçit Caf Jonuzi, i cili ishte një nxanës i Don Luigj Picit, prift në Reç në vitin 1946, kur agjentët e sigurimit komunist Asllan Lici e Pal Mëlyshi, e vrane tradhëtisht… Cafi dinte vendin ku e varrosën Mësuesin e Tij Don Luigjin. Kur ishte tue vuejtë dënimin i çoi fjalë At Konrrad Gjolaj për vendin ku ndodhet trupi i Don Luigjit… Cafi bani 23 vjetë burg… Ishte bash Ai Burrë, Ky Caf Jonuzi, që mbas vitit 1991 jo vetem, tregoi vendin ku ndodhet trupi i Don Luigj Picit, po edhe organizoi ceremoninë mortore të Rivarrosjes së Tij ndër varrezat e Rrëmajit, ku mbajti edhe fjalën e rastit para arkës me Eshtnat e Mësuesit të vet të mbulueme me Flamurin e Shqipnisë!..
●Ndryshimi i rrugës së gabueme për edukimin Atdhetar e kulturor të Rinisë sonë asht urgjent dhe i domosdoshëm. Ky ndryshim duhet fillue nga programet dhe tekstet që janë në përdorim, ku vendin kryesor duhet ta zanë e Verteta Historike shkencore Kombtare.
Sigurisht këta ndryshime rrajsore duhet të përfshijnë edhe diasporën, që vazhdon me mësue edhe sot me programe të gjymtueme dhe të përgatituna me kahun krahinor.
Vetëm atëherë, Shqipnia do të sigurojë një Unitet Kombtar, bazë e një Pajtimi Kombtar, per një t’ ardhme të shëndoshtë të Rinisë sonë ma të Përparueme dhe Europjane!
(Ne Foto: Historiani i së vërtetës z. Agim MUSTA..)
Melbourne, Tetor 2014.( Eshte Pjesa IV ne vijim te ciklit te shkrimeve te autorit: Në 70 vjetorin e permbytjes së Shqipnisë…

Rrëfenja nga Përparim Hysi/
Rrahmëni qe bashkëfshatari im. Qe jo vetëm familjar i mirë, por dhe punëtor që nuk kishte shok. Veç këtyre tipareve qe dhe gojëëmbël dhe kurrë nuk u grind me njeri. Kudo që punonte, dallohej se bënte punë me cilësi. Jetonte, kur thonë, me djersën e tij. Po, kur thonë turqit, nuk ka iksan pa noksan që, më shqip fare: çdo njeri ka të mira, por dhe ndonjë huq që nuk e kanë të tjerët. I tillë qe dhe Rrahmëni. Në çdo bllok ku punonte apo kudo ku i shkelte këmba, kurrë nuk kthehej në shtëpi pa një krah me dru. Të ishin dhe shkarpa, ai do t’i çonte në shtëpi. Thoshte: e para është buka; mandej ujë dhe e treta druja. Duhet, or tunjatjeta, si në dimër, po dhe në behar. Në dimër, s’ka njeri që nuk e do drunë se do zjarr të ngrohet. Se kush nuk e di atë këngën nga qëmoti: xhan o burrë, xhan o zjarr/. Po dhe në behar se do ndezësh zjarr për rrobat, po për banjë e ku mbarohen hallet e robit.
Kur shkoje në shtëpinë e tij, jo vetëm të priste me krahët-hapur, por nuk të linte pa vizituar ” muzeun” e tij të druve. Aty prapa shtëpisë (oborri qe i pastër se të tillë e mbante dhe vetë, dhe e shoqja aq e mirë), të ftonte për një “vizitë” pak extra. Ja, shiko,- të thoshte,- këtë kapicën këtu e kam nga bloku 8, këtë tjetrën e kam që nga “Guri i gomares” kur qemë për zbor. Kapica këtu është marrë në Seman. Dhe vazhdonte e vazhdonte. Çdo vizitor (unë kam qenë një i tillë, se Rrahmëni e ka ngjitur shtëpinë me shkollën) nuk rri dot pa vënë buzën në gaz me këtë “muzeum” drush e shkurresh të ngritur aty pas shtëpisë së RRahmënit. Mbi çdo kapicë ka ndonjë etiketë. Emërtoje si të duash: daç muzeum drush me disa pavijone. daç dhe “farmaci” me disa “sirtarë” në miniaturë. Kurrë “muzeumi” nukmbetë bosh. Mbarohet njëri “pavijon” dhe Rrahmnëni e zëvendëson me tjetër. Aty shënohet një etiketë e re. Kur e pyet për këtë “huq” ( pa dyshim, një huq i mirë), të thotë:- Aha, vetëm ujku ha qesim. Ropi ndaj i ka mendtë. Duhet të ecë me llogari. Se të vijë si të dojë dimri, Rrahmëni ia ke gjetur “ilaçin”: me ca dru lisi prerë tek pylli i Vajkanit dhe dimri më bëhet kurban. Shkarpat për behar. Druri është si zahreja: teste-teste! Si do zot, trahanaja. Lezettin e ka në dimër, se nuk hahet në gusht, de! Rrahmëni… sa njeri punëtor! Një ditë vjeshte me vetëtima e gjëmima, tek shkonte në punë, këptutet një degë e trashë plepi dhe i bie mbi trup. I dëmtoi shtyllën kurrizore dhe u kthye në invalid. Katandisi mbi ato karrocat e invalidit. Nuk ka më “muzeum” drush në shtpinë e tij dhe pleqtë e plakat që merren me nomatisje e “tertipe” të moçme, tek i qajnë hallin për fatkeqësinë që e gjeti, shtojnë: tek drutë e kishte shtirë Zoti dhe nga druri e gjeti. I shkreti! RRahmëni tani nuk e ka “muzeumin”, por ajo karroca e invalidit shkëlqen tek e sheh që del, qoftë dhe rrallë nga shtëpia. I hanë duartë për punë dhe laj-thaj e pastron atë karrocën që dhe rrotat i mban dritë.

* * *
Një plak hollak, i gjatë si hosten çapitet rrugës. Dëgjohet një uturimë makine dhe, nga karroceria, pasagjerët: kooperativistë që po shkojnë në qytet, i bërtasin plakut:
-Hajde, xha Ristan, se do shkojmë në qytet!
- Ju paça, çuna,- përgjigjet plaku hokatar,- po nuk më pret puna. E kam me ngut!!!
“Çunat” brohorasin nga të qeshurit. Ia dinë huqin. Xha Ristani nuk hipën kurrë mbi makinë. Ka hipur njëherë në jetë të tij dhe u përcoll së gjalli: – Më zuri “xhindi”!.- tregonte. Më nuk vë këmbë. Dhe nuk vuri tërë jetës së tij. Sado që qytetin e kish larg, por në këmbë e niste dhe e bitiste. As mos ma merrni me rezerva: dhe në Tiranë e soste në këmbë. Bukën me vetez,- tregonte,- dhe han më han, për tri ditë e soste. Qe njeri që kishe qejf ta dëgjoje kur merrte fjalën. Gënjeshtër nuk njihte. – Më gavnjeve njëherë, me mua nuk i ndreq më urat. Nuk është se të vura “tomatikun” tek koka dhe më gavnjeve. Po ashtu badjava hesapi, pepja nuk e ha më atë “pshesh”. Në do nder dhe erz, mos gavnje. Pa të më kesh shkuarje dhe me botën (shoqërinë),se në këtë jallane ropi duhet ta ketë mirë dhe me qerrexhinë, po dhe me arixhinë. E thoshte këtë me “arixhinë” se një lagje në fshat qe me arixhinj. Xha Ristani shquhej për miqësi me arixhinjtë. -Janë bujarë,- thoshte,- dhe, në i bëre miq, nuk të lënë në baltë kurrë. Ja t’u tregoj pepja se sa më të mirë nga ne që nuk i sajdisim, janë.
- Më erdhi Elmazi, që thoni, dhe më tha:- Xha Ristan më duhen nja 500 lekë hua,se iu dogj shtëpia Dalanit. Ia dhashë. Por nuk m’u ndënj pa i thënë:- Ore Elmaz, por ti më duket sikur nuk i ke mirë “urat” me atë, Dalanin? Aha,- ma priti,- në fatkeqësi ne,arixhinjtë, nuk e lëmë në baltë njëri-tjetrin. U skuqa, or çuna, nga llafi tij. Ma kish llafin me bereqet. Kështu që t’i vëmë kokë muhabetit: ta kesh mirë si me qerrexhinë(është fjala për njeriun ethjeshtë), ashtu dhe me arixhinë (nënkupto:fukaranë). Dhe, pa pritur, një ditë prej ditësh, xha Ristani pësoi ifrakt. U palos diku buzë rrugës. Aty, pa frymë,e gjeti një bashkëfshatar që qe arixhi. Ou,- bëri arixhiu,- xha Ristani i mirë. E mori në krah, e hodhi mbi qerre dhe e çoi në shtëpi.
Tek e përcillnin në banesën e fundit, thoshin:- Paske qenë “ilaç”, o xha Ristan! Siç thoshe dhe të ndodhi.

* * *
Pas dyzet vjetësh punë si marangoz, Alushi, doli në pesnion. E kishte filuar punën që i ri. U nda me kolektivin dhe, kur mori pensionin e parë, ndodhi dhe çudia. Tërhoqi paratë si gjithë të tjerët, po para se t’i fuste në protofol, zuri po u merrte erë?! Ore,- i tha dikusn nga bashkëshokët,- pse u merr erë parave? Aha,- shpjegoi Alushi,- u marrë erë , se dua të provoj se çfarë “ere” kanë?
- Hë,- i thanë,- e gjete se çfarë “ere” kanë?
-E gjeta. Kanë erë dheu. Na bëjnë thirrje për andej ” për matan”,se ndryshe qe ajo “paraja” më parë: qe era djersë. Djersë pune. Dëgjuesit për rreth nuk kishin si mos çuditeshin me këtë “erën” që ndjente Alushi, ai marangozi i vjetër që, porsa doli në pension. Pakëz për të qeshur qe. Me domosdo. Çudia qe, që marangozi Alush nuk erdhi më për pension. Era e”dheut” kish fryrë dhe e mori me vete. Ç’përkime të çuditëshme! Ndodhin, pa i tregojmë.

„Është rrezik që fëmijët me prindër me arsimim të ulët të humbin kontaktin me gjuhën amtare letrare dhe me gjithë kulturën e shkruar duke rrezikuar të mbesin analfabet të gjuhës së tyre të cilën e flasin vetëm në trajtën dialektore“, tha Schader.
Gjuhëtari dhe albanologu i njohur Basil Schader, profesor në Shkollën e Lartë Pedagogjike të Cyrihut është shprehur mjaft kritik në një tryezë me studentët shqiptarë të titulluar „Dini ende shqip?“ kur është pyetur se sa komuniteti shqiptar në Zvicër zotëron gjuhën amtare në krahasim me komunitet tjera.
Albanologu zviceran tha para studentëve se vetëm përafërsisht 10 për qind të fëmijëve të komunitetit shqiptar vijojnë mësimin në gjuhën shqipe, që është shumë më pak në krahasim me komunitetet tjera në Zvicër „Është rrezik i madh që fëmijët me prindër me arsimim të ulët të humbin kontaktin me gjuhën amtare letrare dhe me të gjithë kulturën e shkruar dhe gjuhën e standardizuar shqipe duke rrezikuar të mbesin analfabet të gjuhës së tyre të cilën e flasin vetëm në trajtën dialektore“, tha Schader.
Megjithatë për gjuhëtarin zviceran gjuha shqipe në diasporë nuk do të humbet në 15 -20 vjetët e ardhshëm.
Këtë pyetje atij ia parashtruan studentët në tryezën e organizuar nga shoqata „Studenti“ “Për disa arsye gjuha shqipe do të mbijetojë, si për shkak të kontakteve me vendet e prejardhjes, vitalitetit të folësve etj. Por, ka shumë rrezik që në brezin e dytë dhe të tretë të ketë shumë analfabetë të cilët e zotërojnë gjuhën shqipe në një trajtë të kufizuar dialektore por nuk do të jenë në gjendje ta përdorin për kërkime më të thella ngase këtu gjatë gjithë kohës në shkollë mësohet vetëm gjuha gjermane ndërsa gjuha amtare nuk mësohet nëse nuk vijohet mësimi plotësues në gjuhën shqipe“, thotë Schader.
„Nëse në Zvicër ka 5 herë më shumë shqiptarë se retoromanë, atëherë nuk e di se pse nuk e zyrtarizohet si gjuhë e pestë në vend. Mendoj që disa nga dokumentet duhet të përkthehen edhe në gjuhën shqipe. Një numër i tyre, nga fusha e arsimit, shëndetësisë etj., tashmë janë përkthyer“, përgjigjet në një pyetje tjetër të studentët Schader për përparësitë e angazhimit të shqiptarëve në administratë.
Për profesorin e Shkollës së Lartë Pedagogjike të Cyrihut shqipja ka disa veçori që janë të vështira për të huajt. Po, ashtu sipas tij shqipja ka një fjalor më të pasur se gjermanishtja.
Në Zvicrën gjermane ai thotë se dialekti ka një status të veçantë dhe prestigj të lartë ndërsa në vendet tjera si Gjermania e Franca, po edhe në Kosovë dialekti vlerësohet si më i ulët. Shqiptarët duhet të zotërojnë gjuhen letrare që të mos e humbin kulturën e te shkruarit”, ka thënë Schader.
“Gjuha, më tepër se vetem mjet komunikimi”
Gjuhëtari dhe pedagogu shqiptar, Naxhi Selimi nga Tetova, i cili për 26 vite jeton në Cyrih të Zvicrës është pajtuar me kolegun zviceran se me gjithë begatinë që ka gjuha shqipe në aspektin semantik por edhe të frazeologjisë, familjet shqiptare vetëm në mënyrë të kufizuar shfrytëzojnë begatinë për gjuhën që e kanë sjellë nga vendi i origjinës.
“Gjuha është pjesë e identitetit. Gjuha është më tepër se mjet komunikimi dhe edukata ndikon në zhvillimin e gjuhës amtare, pastaj ndikojnë kushtet dhe rrethanat kur rriten fëmijët”, thotë docent i didaktikës së gjuhës gjermane në Shkollën e Lartë Pedagogjike në Schwyz, Naxhi Selimi.
Më tutje, tetovari i cili për 10 vite punoi në drejtorinë e arsimit të kantonin e Cyrihut tha se komunikimi, interaksioni në jetën e perditshme ndërmjet prindërve dhe fëmijëve ndikon në ruajtjen e shqipes te brezi i dytë
Ai ka folur për raste të fëmijëve me prindër që nuk i kushtojnë rëndësi të folurit në shqip. “Nëse një gjuhë mësohet më pak se tjetra, gjuha dominante e shtyp zhvillimin e gjuhës që është mësuar më dobët”, thotë profesori.
Këta fëmijë nuk janë kompetent sa duhet as në gjuhën shqipe e as gjermane „Nëse unë si prind jam i vetëdijshëm në aspektin gjuhësor dhe i mbështes fëmijët të mësojnë gjuhën amtare atëherë pritjet janë për një bazë të fortë dhe shëndoshë që do të ndikojë pozitivisht në të mësuarit e gjuhës gjermane por edhe vazhdimin dhe ruajtjen e mësuarit të shqipes“, thekson në këtë komunikim profesori me origjinë nga Tetova.
Shpresa Jashari është doktorante dhe bashkëpunëtore profesionale në Universitetin e Neuchatelit ku është angazhuar me projektin “Martesa transnacionale në Zvicër”. Ajo është po ashtu edhe publiciste dhe ka një përvojë me mësimin e gjuhës shqipe për zviceranët dhe shqiptarët e brezit të dytë.
Duhet stimuluar të folurit e shqipes, qoftë në dialekt apo në gjuhën standarde
“Në shtëpi kemi folur në dialektin nga vendi prej nga kemi migruar në këtë rast nga Kërçova”, ka thënë Shpresa Jashari, duke e thyer për disa çaste rregullin e të folurit në gjuhë standarde, respektivisht duke folur sa për kuriozitet, në të folmen e Kërçovës.
Ajo ka vënë theksin në rëndësinë dhe pasurinë e gjuhës së folur, në këtë rast të dialektit. Pasi që gjuha është mjet për t`u marrë vesh, atëherë duhet stimuluar të folurit, në cilindo variant qoftë, standard apo dialektor, mendon Sh. Jashari. Ajo po ashtu është shprehur se mësimi i gjuhës në shumë raste ka qenë edhe luks për shkak të angazhimeve të mëdha që kanë pasur prindërit tanë në punë.
Ajo ka tërhequr vërejtjen që të mos kihet kompleks nga të folurit në dialekt, kur kjo është forma që e zotërojmë më ë miri dhe në të mund të shprehemi më lirshëm.
Më tutje, studiuesja me rrënjë nga Kërçova ka treguar për kontaktet e saj të para me Shqipërinë dhe Kosovën, që i kishte bërë pasi kishte mbaruar studimet. Atje kishte shkuar për të mësuar më shumë për kulturën dhe gjuhën.
Shukrije Ramadani nga Qendra Kulturore e Kosovës në Cyrih tha pyetja e tryezës “ A dini ende shqip?” duhet t’i parashtrohet studentëve që pak po i kushtojnë rëndësi të mësuarit të shqipes e jo panelistëve.
“Nëse ka të shkosh flitet gjermanisht kuptohet që të tërheq gjermanishtja se të vjen më lehtë me komuniku në gjermanisht por meqë unë 6 vite kam jetuar në Kosovë atëherë ka ndryshuar gjithçka. Mua tash më shumë më tërheq të flas shqip se gjermanisht. Tash shumë më lehtë flas në shqip se gjermanisht, thotë studentja Lorena Ramadani, e cila pasi është lindur dhe rritur në Zvicër, para gjashtë viteve ka shkuar të jetojë në Kosovë.
“Së paku një herë në javë flasim mes studentëve vetëm shqip”
Atdhe Gashi, Qëndrim Shtufi dhe Zef Duhanaj janë disa nga shumë studentë që i takuam në këtë tryezë. Ata studiojnë në drejtime të ndryshme por i bashkon interesimi për të mbajtur kontakte me gjuhën me të cilën janë rritur, prandaj kanë ardhur këtu për të mësuar diçka më shumë në këtë drejtim.
“Me thënë të drejtën, pothuaj të gjitha që u folën këtu unë i kam të njohura, por megjithatë ia ka vlejtur të vinim”, thotë Qëndrimi, student i ekonomisë në Universitetin e Cyrihut. Kjo për faktin se është edhe një rast më shumë për të kultivuar shqipen në takim me kolegë-e dhe me ligjëruesit e pranishëm.
I pyetur nëse edhe me kolegët flet shqip, ai, në një shqipe pa të meta thotë se jo gjithmonë por megjithatë mjaft shpesh. “Së paku një herë në javë në takimet që i kemi me shoqatën, ia japim vetes për detyrë të flasim vetem shqip”, thotë Qëndrimi, të cilin e pohojnë edhe Atdheu, student në ETH dhe Zefi, në ekonomi.albinfo.ch

Në serinë e ekspozitave që po organizohen tash sa muaj në qytete të ndryshme zvicerane me temën “Besa…”, më 17 nëntor bëhet hapja e ekspozitës së radhës në Cyrih/
Besa, një kodeks moral”, është titulli i ekspozitës shëtitëse me fotografi që dëshmojnë shpëtimin që shqiptarët u bënë hebrenjve gjatë Luftes së Dyë Botërore, të rrezikuar nga holokausti.
Duhet theksuar se, pas ekspozitës së parë, hyrëse, që është mbajtur në muajin maj në Basel, komiteti organizativ ka bërë një punë shumë intensive dhe të denjë për respekt. Në muajin shtator është mbajtur ekspozita e njëjtë në qytetin Biel/Bienne, e shoqëruar me shfaqje filmi dhe me punëtori e debate mbi shembullin unik të Besës shqiptare në shërbim të tolerancës në mes të grupeve etnike dhe religjioze.
Javën e kaluar ekspozita u hap në Solothurn ku po ashtu u shoqërua edhe me aktivitete tjera, ndërsa mbrëmë, më 27 tetor ekspozita me të njëjtin titull është hapur në Aarau. Aty do të qëndrojë e hapur deri më 3 nëntor, kur hapet ekspozita e radhës, në Windisch të kantonit Aargau.
Nga Windischi ekspozita bartet në Cyrih, metropolin më të madh të Zvicrës ku pritet të ketë edhe jehonën më të madhe. Ndërsa në dhjetor, “Besa” dhe aktivitetet e saj përcjellëse do të jetë e pranishme në Bernë, me çka përmbyllet një aktivitet i gjerë dhe intensiv për këtë vit. Ekspozita “Besa” do a vazhdojë rrugën e vet edhe në vitin e ardhshëm, 2015, kur do të jetë mysafire në qytete të pjesës frankofone të Zvicrës.
Personalitete të ndryshme dhe të shumta nga politika, kultura e sporti kanë qenë dhe pritet të jenë pjesë e këtij aktiviteti unik dhe me domethënie të madhe veçanërisht për komunitetin shqiptar të Zvicrës dhe për imazhin e tij.
albinfo.ch është partner dhe sponsor medial i aktiviteteve të ekspozitës “Besa”
Hapja e ekspozitës në Cyrih do të hërben njëherësh si hyrje për një sërë aktivitetesh që komiteti organizativ ka paraparë në këtë kuadër. Ekspozita hapet në ambientet e Shkollës së Lartë Pedagogjike të Cyrihut (Pädagogische Hochschule, Zürich) dhe qëndron e hapur deri më 5 dhjetor.
Hapja solemne (vernisazhi) bëhet më 18 nëntor, e martë, duke filluar nga ora 19.00 në Aulën e SHLP të Cyrihut (Aula der Pädagogischen Hochschule Zürich, Lagerstrasse 2, 8090 Zürich, LAA – G001).
Fjalë përshëndetjeje me këtë rast do të mbahen nga Prof.Dr, Walter Bircher, rektor i Shkollës së Lartë Pedagogjike të Cyrihut, Shella Kertesz, bashkëkryetare e bashkësisë hebrenje të Cyrihut (Cultusgemeinde Zürich), Orhan Spahiu, në emrin e Kuvendit të Shqiptarëve të Zvicrës. Ndërsa me një fjalim do të paraqitet Dr. Beate Kosmala, bashkëpunëtore shkencore në qendrën memoriale të Rezistencës Gjermane. Më tutje do të zhvillohet një bisedë me maturanten shqiptare Adea Barileva, e cila do të flasë lidhur me punimin e saj të maturës që bën fjalë për Besën.
Krahas ekspozitës do të zhvillohet edhe numër i madh aktivitetesh që do të përplotësojnë atë. Kështu më 24 nëntor (e hënë) nga ora 18:15 do të mbahet një punëtori (workshop) takimi shqiptaro-hebreiko-msliman me temën Besa si urë në mes nesh. RESPECT- Të mundim së bashku urrejtjen ndaj myslimanëve dhe hebrenjve. Workshopi mbahet në PHZH, LAC-E012. Paraqitja: respekt@ncbi.ch
Të martën më 25 nëntor, Prof.Dr, Wolfgang Benz, drejtues i Qendrës për Studime të Antisemitizmit në Universitetin Teknik të Berlinit do të mbajë ligjëratën me titullin “Hebrenjtë, myslimanët, romët… Mostra e distancimit në krahasim”.
Më 30 nëntor nga ora 11.30 jepet shfaqja matine e filmit “Besa:The Promise” në kinemanë Riffraff. Pas shfaqjes do të ketë edhe bashkëbisedim të udhëhequr nga Dr. Brigitta Rotach.
Më 4 dhjetor (e enjte) Në Theater Neumarkt Zürich jepet koncerti i muzikës xhaz me Elina DUnin, Scascha Schönhaus dhe Colin Vallon.
Prezantimi i ekspozitës “Besa” për studiuesit, mësimdhënësit dhe docentët (gjermanisht) do të bëhet nga Shpresa Jashari (Instituti për Studime Transnacionale në Universitetin Neuchatel.) nga ora 13 deri në orën 14.00
Ndërsa në kuadrin e prezantimeve të ekspozitës për grupet e organizuara po ashtu më 21 tetor do të ketë edhe një prezantim në gjuhën shqipe. Atë do ta bëjë po ashtu etnologia Shpresa Jashari. Udhëheqja nëpër ekspozitë në gjuhën shqipe do të bëhet nga ora 19.30 deri në orën 20.30. Vendtakimi: Pädagogische Hochschule Zürich, Lagerstrasse 2, 8090 Zürich, LAC – Eingang/Kulturräume.
Po ashtu janë paraparë edhe vizita që nxënësit e shkollave t¨Cyrihut me rrethinë do t`i bëjnë ekspozitës.

Krijuesja zvicerane, Elisabeth Kaestli ka sjellë në Prishtinë romanin me tematikë shqiptare, “Shtatë vëllezër dhe shtatë motra, një familje kosovare nëpër botë”/
Shkrimtarja zvicerane, Elisabeth Kaestli është rikthyer sërish në Kosovë për të promovuar tashmë në gjuhen shqipe, romanin e saj që ka tematikë kosovare: “Shtatë vëllezër dhe shtatë motra, një familje kosovare nëpër botë”. Ky roman i publikuar me 16 dhjetor në Graçanicë në gjuhen gjermane, rikthehet fuqishëm në Kosovë si rrëfim rrëqethës.
Tematika e kësaj kryevepre të autores Kaestli, ka në bosht 14 fëmijët e familjes Reka nga Kaçaniku i Kosovës, të cilët jetojnë bashkë në mënyrë të harmonizuar dhe janë shumë solidarë. E veçanta e kësaj familje është se ata emigrojë në vendet evropiane dhe atje bëjnë jetën e tyre të gërshetuar.
Sipas strukturës së librit, 14 fëmijët e familjes Reka, të shtyrë nga kushtet sociale e politike u detyruan të emigrojnë jashtë vendit dhe ata “sikurse zogjtë shtegtarë” u zhvendosën në Zvicër, Gjermani, Belgjikë e Kanada.
Sot, siç thuhet në rrëfim, ata takohen në çdo verë në Kaçanik, në qytezën ku familja Reka jeton që nga viti 1979 e ku tani jetojnë dy vëllezër Reka. Është vendi i ëndrrave i atyre që emigruan, zemra e familjes së shpërndarë nëpër botë.
Shkrimtarja Kaesteli, fillimisht kishte njohur dy nga familjarët Reka, të cilët pastaj e kanë ftuar në fshatin e tyre të lindjes, ku ajo është njoftuar me gjithë familjen. Siç e ka potencuar edhe në promovimin në gjuhen gjermane, ajo është frymëzuar nga solidariteti i familjes dhe vështirësitë me të cilat ajo është përballur.
Vetë autorja zvicerane tregon se si ka arritur ideja, që të bëhet ky libër, i cili ka ngërthen një realitet por që për dikë, mund të jetë një histori.
“Unë para se ta shkruaj këtë libër, kam qenë në Kosovë si gazetare gjatë kohës së luftës, dhe kam raportuar për shumë ngjarje në gazeta zvicerane. Por, kur kam rastisur të bashkëbisedoj me njërin nga vëllezërit Reka, e kam parë që këtu mund të ketë një tregim i cili do të zgjasë, dhe do të jetë real dhe jo një imagjinatë”, tha ajo.
Ajo ua rikujtoi lexuesve se libri nuk është histori, edhe pse në lexim të parë ashtu mund të duket. “Mund ta shohin si histori, por te disa lexues do të jetë një ringjallje shpirtërore, sepse shumica e tregimeve prekin shumë familje kosovare që kanë kaluar në këto rrugë ”, tha Kaestli.
Në librin “Shtatë vëllezër dhe shtatë motra, një familje kosovare nëpër botë”, shkrimtarja zvicerane Kaestli, një pjesë të romanit ia kushton edhe babait të kësaj familje, i cili ka qenë autodidakt, por se fëmijët, vajzat dhe djemtë i ka motivuar që të shkollohen.
Në këtë libër autorja falënderon të gjithë anëtarët e Familjes Reka, “të cilët më kushtuan aq shumë kohë, më dhanë informata me një zemërgjerësi të pakursyer, më dhuruan aq shumë mikpritje dhe më ndihmuan me fotografi nga albumet e tyre për ta pasuruar këtë libër”.
Njëri prej vëllezërve Reka, Selimi ndjehet i lumtur që familja e tij ka qenë boshti i një romani nga një autore e huaj.
“Është një ndjenjë e veçantë kur familja jote përfshihet në një libër, e aq më shumë të shkruhet historia e vërtet se në çfarë kemi kaluar. Unë këtë veprim të kësaj autore e çmoj shumë, duke u nisur nga fakti që jo gjithkush mund ta dijë se çfarë tmerre kanë kaluar gjatë luftës. Ne kemi fol, më gjerësisht për çdo ngjarje dhe asgjë nuk është e trilluar ”, ka thënë ai.
Redaktori i librit, Adem Gashi tha se ky libër ka disa elemente interesante, lidhur me tematikën të cilën e mbizotëron.
“Është libër që e arrin sagën e romanit. E bukura e kësaj veprës dhe hidhura që shkojnë të dyja bashkë është që, asgjë nuk është imagjinare, është diçka që me të vërtet shumë familje kosovare e kanë përjetuar, dhe ende janë të mbyllur në vete nga ndodhitë e moçme”, tha Gashi.
Elisabeth Kaestli (1945) u rrit në Biel/Bienne të Zvicrës. Studimet për përkthimin i ka mbaruar në Gjenevë dhe Trieste. Që nga vitit 1973 punoi si gazetare për Agjencinë e Lajmeve Zvicerane, për “Tages-Anzeiger”, për radio DRS (sot SRF) si dhe për medie të tjera. Nga viti 2000 punoi si gazetare e lirë dhe e pavarur.
Për herë të parë këtë vepër, Elisabeth Kaestli e promovoi më 16 dhjetor 2013 në hotel “Graçanica” në Graçanicë afër Prishtinës, në një hotel po ashtu që menaxhohet nga një zviceran. Romani është botuar në shqip nga shtëpia Botuese “Buzuku”.
Përkthyesja e librit Ajtene Asllani-Xhemajli, e cila tha se e ka bërë me dëshirën më të madhe përkthimin e kësaj vepre. Ndërsa Safete Rugova lexoi disa fragmente nga tregimet e familjarëve Reka. Disa prej tyre duke dëgjuar historinë e tyre, nuk u përmbajtën nga lotët.

Sot në SHBA, po festohet Halloween e cila dhe renditet si festa e dytë pas Krishtlindjes/
Nga BEQIR SINA, New York City/
Sot është Halloween, dita e rikthimit të shpirtrave të vdekur, shtrigave me fshesë, maceve të zeza, errësirës dhe çdo gjëje të frikshme. Kunguj të mëdhenj të ndriçuar nga brenda, skeletë, figura hije, kostume të shumëllojta të çuditshme. Halloween 15 vjetët e fundit, ka nisur e po festohet edhe Shqipëri, ndërsa në Amerikë kjo festë gëzon kryesishtë fëmijët për kostumin më të bukur. Halloween u përhap në Shqipëri – natyrisht mbas rënjes së regjimit komunist pas viteve ’95, duke ardhur e u bërë më shumë konkrete, kryesisht e festuar nga të rinjtë. Në Amerikë, tradicionalisht Presidenti sot i hapë dyert e Shtëpisë së Bardhë, për fëmijët e ushtarëve amerikanë për të festuar së bashku Halloween.
Halloween është një industri prej 7 miliardë dollarësh në SHBA dhe renditet si festa e dytë pas Krishtlindjes.
Halloween 2014 në SHBA festohet në shumë mënyra – ndonjëherë në mesin e familjes, miqtë dhe, nganjëherë, bashkë me komunitetet dhe kompanitë ku punojnë, shoqatat e organizatat. Megjithatë, në disa zona të Amerikës, ato janë ngjarjet masive të komunitetit. Mbrëmje, të ndryshme të Halloween 2014 është planifikuar sot më 31 tetor por disa kan festuar edhe brenda kësaj mesjave para kësaj date. Të rriturit për të festuar dhe respektuar Halloween 2014 – shifen në rrugët e lokalet e SHBA- me veshje të filmave horror, të cilat janë më të mirat kostum për Halloween 2014 ose për të bërë shtëpitë si vend varrezash.
Fëmijët janë e shumta – që sot më shumë se kush i gëzojnë kësaj feste në Shtetet e Bashkuara. Ata nën shoqërinë e prindërve të tyre, me veshje ekstravagante – do të mbushin rrugët, duke trokitur në derë të çdo dyqani – shtëpi më shtëpi dhe zyra të ndryshme në këto zonë. Në çdo një shtëpi, ata kërkojnë desserts, snacks, kandy, ose një bekim të vogël. Në rast se ata nuk e marrin këtë, ata me inat “mallkojnë” nëpër dhëmbë, të gjithë banorët e shtëpisë, se janë shumë kopracë.
Një arsye se lidhjet me Halloween është dhurata e mbledhjes së fondve për Fondin e OKB-së Fondein Ndërkombëtare të Fëmijëve Emergjencave (UNICEF). Shumë diplomat njerëz të OKB-së e festojnë sot – ditën Hallowe’en, në forma të ndryshme ato do t’a përcjellën këtë në një kuti kartoni në hollet e Pallatiti të Qelqtë me imazhin UNICEF-it për të mbledhë monedha për të inkurajuar adoleshentët brengosur rreth botës.
Ç’është Halloween?
Halloween (hellëuin) e ka prejardhjen në kremtimin e ndërrimit të viteve të kalendarit të keltëve, natën midis 31 tetorit dhe 1 nëntorit. Që para 600 vjetësh Njerëzit mblidheshin në kodrat mbi tokën e tyre dhe duke ndezur zjarre të mëdhenj përzenin shpirtrat e këqij të vitit që shkoi. Më pas shuanin përkohësisht zjarrin në vatrat e shtëpive të tyre dhe pak më vonë e ndiznin përsëri.
Kështu emri Halloween i ka rrënjët në Europë. Kisha ua mori keltëve këtë zakon gjatë rrjedhës së kristianizimit. Qe At Gjergji i IV i cili në vitin 837 e ringjalli 1 nëntorin duke e quajtur Dita e Të Gjithë Shpirtrave. Për të mos shtrembëruar shkakun e kremtimit të Samhain-it kjo ditë është menduar të jetë edhe e të vdekurve.
Vetëm në qindvjeçarin e 19 arriti Halloween të kalonte Atlantikun për në Amerikën e Veriut së bashku me pasardhësit e keltëve, irlandezët të cilët shtegtuan për atje për shkak të kushteve të këqija të jetesës. Atje ky zakon u përhap shpejt në të gjithë vendin, por gjatë kësaj përhapjeje ndryshoi dukshëm. Kështu tashmë Halloween ka më tepër ngjashmëri me karnevalet sesa me zakonet e hershme.
Shenja dalluese e Halloween-ve është kungulli, e cila e ka prejardhjen në SHBA. Por ama arsyeja e përdorimit të kungullit me vrima me pamje të jashtme të frikshme dhe njëkohësisht të bukur rrjedh gjithashtu nga koha e Keltëve. Një zuzar me emrin Jack O””Lantern duhej shkonte në Ferr pas vdekjes së tij. Por Djalli e ktheu mbrapsh duke i dhënë me vete një copë qymyri që digjej, ta kishte gjatë rrugës. Jack””u e vendosi qymyrin brenda një rrepe të madhe dhe u nis drejt një udhëtimi të pafundtë meqënëse nuk e lejuan të futej në asnjë mbretëri të vdekurish. Për njerëzit ishte mëse e qartë që rrepa me qymyrin brenda u shtinte frikën para së gjithash shpirtrave të këqij. Meqënëse amerikanët përdorën kungullin në vend të rrepës, ai mbeti shenja dalluese e Halloween-ve.
Kostume kelte
Përveç sakrifikimit të shpirtrave për zotat dhe mbledhjes përreth zjarreve të mëdhenj, shpeshherë keltët vishnin kostume, ndoshta lëkurë kafshësh, në mënyrë që të ngatërronin shpirtrat dhe të pushtoheshin prej tyre. Gjithashtu thuhet se keltët, duke vendosur maska, ose duke pikturuar fytyrën, donin të mishëronin paraardhësit e vdekur. Djemtë e rinj visheshin si gra, dhe e kundërta, duke thyer për një periudhë të shkurtër ndarjet bindëse sociale. Sipas gojëdhënave, keltët, të veshur si shpirtra, shkonin nga një shtëpi në një tjetër, duke bërë performanca qesharake në këmbim të ushqimeve dhe pijeve: një praktikë e frymëzuar ndoshta nga lënia jashtë dere e një cope buke apo e ndonjë pije si ofertë për qeniet mbinatyrore.
Ndikimi i krishterë te Halloween-i
Në vazhdim, liderët e krishterë e bënë të tyren këtë traditë dhe e transformuan festën e Samhain, si festat e tjera pagane. Në shekullin VII, Papa Bonifaci IV dekretoi që 1 nëntori të festohej si dita e shenjtorëve (All Hallows’Day). Në vigjilje të festës të vazhdonin të ndizeshin zjarre të mëdhenj dhe të visheshin kostume, por nën një emër tjetër: “All Hallows’Eve”, që në vazhdim do të bëhej Halloween.
Halloween arrin në Amerikë
Ishin emigrantët europianë që e çuan festën e Halloween-it në Shtetet e Bashkuara: në fakt festimet u bënë vërtet popullore në shekullin XIX, në kulmin e emigrimit irlandez. Sipas gojëdhënave, është Anoka, në Minesota, vendi ku u zhvillua për herë të parë festa zyrtare e Halloween-it: duke filluar që nga viti 1920, çdo 1 nëntor në qytet ndizeshin zjarre të mëdhenj dhe bëhej paradë me maska.
Arti i fshehjes
Sipas Shoqatës së Tregtarëve Amerikanë, çdo vit rreth 40% e popullsisë amerikane vishet me kostume të ndryshme, konkretisht 120 milionë individë, mes tyre fëmijë, të rritur, madje edhe kafshë shtëpiake. Mbi 11% e qenve dhe maceve shtëpiake pronarët e tyre i veshin me maska. Ja dhjetë kostumet më popullore që kanë veshur të rriturit në vitin 2011: shtrigë, vampir, pirat, infermiere, vampire seksi, mace, mumie, zanë, Batman, drakula; kostumet më popullore mes fëmijëve po në 2010-n kanë qenë këto: princeshë, njeriu merimangë, shtrigë, pirat, princesha Disney, fantazma, Batman, superhero, kungull/vampir, personazhi i “Lufta e yjeve”.
Triumfi i sheqerit
Sipas regjistrimit të përgjithshëm amerikan, në Shtetet e Bashkuara janë rreth 36 milionë fëmijë nga mosha 5 deri në 13 vjeç, që trokasin nëpër dyer të ndryshme duke thënë “ëmbëlsirë ose pije”. Në vitin 2011, fëmijët amerikanë kanë konsumuar 11 kilogramë ëmbëlsira, pjesën më të madhe të të cilave gjatë periudhës së Halloween-it.
Kunguj rekord
Shteti amerikan që prodhon më shumë kunguj është Illinois-i, me 195 milionë kilogramë në vitin 2009. Kungulli më i rëndë në botë, sipas rekordeve “Guinnes”, është prodhuar në vitin 2010 në New Richmond, në Wisconsin, nga Chris Stevens: fermeri rriti një “monstër” prej 822 kilogramësh, me një perimetër 4,6 metrash, që u ekspozua në Kopshtin Botanik të Bronksit, në Nju Jork. Rreth 90% e peshës së tij përbëhet nga uji. Një kungull rekord mund të rritet 15 kilogramë në ditë dhe të arrijë përmasat e një makine breshkë tip “Volkswagen”.
Magji dhe çudira të tjera
Sipas një sondazhi amerikan të zhvilluar për Halloween, në vitin 2007, më shumë se një e treta e amerikanëve deklaroi se beson te fantazmat; 23 për qind pohoi se e ka parë një të tillë ose se e ka ndier praninë e një fantazme. Gjithmonë duke u bazuar te sondazhi, një në pesë amerikanë beson se magjitë janë të vërteta.
Legjenda metropolitane
Disa histori që tregohen për festën e Halloween-it janë të frikshme dhe duket sikur kanë gjetur njerëzit e duhur për t’i besuar, edhe pse pas tregimeve nuk ka asgjë të çuditshme. Një prej këtyre ka të bëjë me ndjekësit e sekteve satanike, një fenomen më i pranishëm te gënjeshtrat sesa te të vërtetat, që për festën e Halloween-it sakrifikojnë macet e zeza. Megjithatë rastet e dhunës të regjistruara te macet e zeza janë më tepër vepër e ndonjë adoleshenti të shqetësuar.
Ja domethëniet e simboleve kryesore të Halloweenit
10 simbolet kryesore të Halloweenit
Secili prej nesh ka dëgjuar ose di sado pak në lidhje me festën e shtrigave apo të të vdekurve dhe gjithçkaje tjetër të frikshme që zakonisht njihet me emrin Halloween. Halloweeni festohet çdo vit me datë 31 tetor në shumë vende të botës perëndimore. Gjatë kësaj feste njerëzit vishen me kostume të ndryshme, shpesh herë të frikshme, dhe shkojnë që të vizitojnë njëri-tjetrin nëpër shtëpi, ose mblidhen së bashku për të festuar. E keni pyetur ndonjëherë veten se kur ka filluar kjo festë? Ç’domethënie kanë simbolet dhe pse vishemi me kostume të çuditshme? Halloweeni që festohet sot ka shumë pak ngjashmëri me festivalet romake, mbi të cilat dikur është mbështetur gjerësisht. Emri “Halloween” vjen nga vitet 1500 dhe është një variacion i “All- Hallows-Even”, nata para të gjithë ditëve të shenjta. Kisha katolike ka pushime që përkojnë me festimin pagan. Lista rendit 10 simbolet kryesore të Halloweenit dhe shpjegon se ç’lidhje kanë shtrigat, fantazmat dhe të tjerat me këtë histori.
Misri dhe gruri
Domethënia e misrit dhe grurit është e thjeshtë. Halloweeni festohet në vjeshtë dhe në kulturën Samhain shënonte fundin e verës dhe të të korrave. Misri dhe gruri janë simbole të ndryshimit agrokulturor dhe ndryshimit të stinëve. Është simboli që përfaqëson në mënyrën pragmatike më të qartë të mundshme këtë feste kontradiktore. Fundi i verës = të korra = grurë dhe ushqim për dimrin. Kaq.
Ngjyra portokalli dhe ngjyra e zezë
Në mënyrë të ngjashme me simbolin e mësipërm, ngjyra portokalli dhe ngjyra e zezë janë paraqitje të mëtejshme të periudhës korresponduese të vitit, më shumë sesa pjesë e mitologjisë së Halloweenit. Ngjyra portokalli paraqet vjeshtën, kur gjethet bien dhe ndryshojnë nga të gjelbra në të kuqërremta. Sipas traditës kelte, festa shënonte kalimin nga ditët “me ndriçim” në ditët “e errëta”. E zeza me gjasa paraqet ditët e errëta të dimrit kur dita shkurtohet. Sigurisht Halloweeni modern shekullar nuk i ka më tipike këto dy ngjyra, prandaj një shpjegim i tillë mund të duket i dobët, por është i vërtetë.
Merimangat
Le të kalojmë te merimangat! Nëse shkoni në një festë Halloweeni do të ndesheni patjetër me figura merimangash të shpërndara kudo. Diskutimi lidhur me ndonjë cilësi të mundshme mistike të merimangave, mund të konsiderojë që merimangat kanë pëlhurë, gjë që është asociuar me kalimin e kohës, progresin dhe fatin. Kjo nuk është dhe aq mistike, megjithatë! Në fund të fundit, endja e pëlhurës nga merimangat është një paraqitje natyrore e ciklit të jetës. Gjithashtu, merimangat preferojnë vendet me pluhur dhe të errëta, prandaj në një shtëpi të braktisur (një vend i preferuar për Halloweenin) do të mund të gjeni shumë merimanga dhe pëlhurë merimangash.
Lakuriqët e natës
Lakuriqët e natës, siç sugjeron edhe emri, janë krijesa të natës, prandaj është e natyrshme që festimi i fundit të stinëve me dritë dhe fillimit të atyre me errësirë të përfshijë edhe lakuriqët e natës. Për më tepër, lakuriqët e natës janë pjesë e legjendave të ndryshme, sipas të cilave ata mund të komunikojnë me të vdekurit. Se si kjo mund të dihet është e pasigurt, pasi lakuriqët e natës nuk komunikojnë me ne e për rrjedhojë nuk mund të na e thonë këtë. Gjithashtu, në legjendat e vampirëve, të cilat janë pjesë e folklorit të Halloweenit, lakuriqët e natës luajnë rolin e tyre – duke qenë se vampirët mund të ktheheshin në krijesa më të ulëta si lakuriqët e natës. Të gjitha këto shpjegime i bëjnë lakuriqët e natës elementët më të qenësishëm të Halloweenit.
Macet e zeza
Sipas disa kulturave të lashta, besohet se gjatë natës së Halloweenit veli ndarës midis botës sonë dhe botës së shpirtrave është shumë i hollë. Fetë e vjetra kelte sugjeronin që macet ishin rimishërime të shpirtrave të njerëzve dhe se ato kishin aftësi të parashikonin të ardhmen. Gjithashtu, mendohej se shtrigat mund të shndërroheshin në mace. Shumica e shtrigave ishin gra të vetmuara dhe shumica prej tyre kishin mace. Prandaj vërehet një familjaritet i madh midis shtrigave dhe maceve. Në vitet 1600 dhe 1700 kultura të ndryshme gjatë muajit qershor merrnin pjesë në ceremoni ku digjnin macet. Kjo praktikë u ndoq për qindra vite në fshatrat francezë derisa praktika u shfuqizua. E tillë është fuqia supersticioze e maceve.
Skeletet
Duke u kthyer sërish te besimi se “natën e Halloweenit vija ndarëse midis botës së të gjallëve dhe botës së të vdekurve është shumë e hollë”, skeletet janë simbol i shpeshtë i Halloweenit pikërisht për këtë arsye. Kafka veçanërisht është simbol në shumë kultura, duke shërbyer si manifestim i vdekshmërisë së njerëzve, frikës nga vdekja ose rrezikut që mund të jetë vdekjeprurës. Mendoni për simbolin e Jolly Rogerit në anijet e piratëve. Ai përdorej për të kërcënuar anijet e tjera. Ndërkaq, keltët besonin se kafka ishte “vendi psikik” i shpirtit njerëzor. Në fund të fundit, kafkat dhe skeletet asociohen me Halloweenin, sepse prezantojnë fundin e pjesës fizike të jetës, diçka që lidhet me Halloweenin në dy kuptime: së pari me vdekjen e stinëve “të dritës” dhe së dyti, me perceptimin mbi lidhjen me botën e shpirtit.
Fantazmat
Duke qenë se në fillesat e tij, Halloweeni festohej jo vetëm për fundin e të korrave, por edhe për ata që kishin kaluar në “mbretërinë” tjetër, shpesh ai quhej “festivali i të vdekurve”. Ideja e fantazmave sugjeron që Halloweeni është nata kur shpirtrat e të vdekurve janë në gjendje të ecin mes të gjallëve. Për më tepër, në kuptimin modern të Halloweenit, fantazmat janë element shtesë për të krijuar atmosferë të nderë dhe të frikshme.
Maskat dhe kostumet
Ç’do të ishte Halloweeni pa kostume? Nëse kthehemi mbrapa në kohët kelte, të pranishmit vishnin kostume me qëllim trajtimin e shpirtrave të vdekur. Mendohej se, nëse ata do të arrinin të mashtronin të vdekurit, shpirtrat do të reshtnin së bezdisuri. Natën kur veli midis botës së shpirtrave dhe botës natyrore ishte kaq i hollë, është më mirë të pretendosh se je dikush tjetër. Në fillim të shekullit XX, amerikanët filluan të vishnin kostume për Halloween, pro pa besimet kelte në mendje.
Shtrigat
Cili është kostumi më i preferuar për vajzat natën e Halloweenit? Sigurisht, jo ai i princeshave të Disney-t. Kostumi i shtrigave! Cili është subjekti më i preferuar i filmave në lidhje me Halloweenin? Vrasës serialë që nuk mund të kapen! Nëse do të flisnit me dikë nga periudha e Shtrigave të Salemit, diferenca nuk është aq e madhe. Besohej se fuqitë e shtrigave ishin më të mëdha gjatë natës së Halloweenit. Mendohej se ato kishin lidhje me djallin. Edhe sot simboli i një shtrige mbi fshesë në një natë me hënë është një ndër simbolet më tradicionale të Halloweenit.

Nga XHAVIT ÇITAKU/
Geteborg, 31 tetor- Vetëm një muaj pasi u formua qeveria e re, dje ajo mori një vendim të parë në fushën e politikës së jashtme, duke e njohur shtetin e Palestinës shtet të pavarur e sovran. Arsyetimi i qeverisë të këtij shteti skandinav për të ndërmarrë këtë hap është se dëshiron që të jap një impuls të ri në dinamizmin e procesit të paqes që tash një kohë të gjatë është bllokuar si dhe që në këtë rrugë të dy partnerët të jenë të barabartë gjatë bisedimeve në të ardhmen.
Njohje në momentin kritik
Margot Wallstrom, ministre e punëve të jashtme të Suedisë, në takimin e saj me medie, ndër të tjera tha se nuk ka arsye për të pritur më gjatë për të njohur Palestinën, duke përkujtuar njëkohësisht se kjo njohje po vjen në momentin kritik.
-Bisedimet e paqes kanë ngecur, dhuna është kthyer në Gaza, vendimi për ngritjen e vendbanimeve të reja komplikon procesin. Me vendimin tonë, ne duam t’i japim dinamikë të re përshpejtimit të një procesi të paqes dhe kjo do të ndihmoj që partnerët të jenë të barabartë. Besoj se kemi një konsensus të gjerë në qaraet e BE-së ku zgjidhja në mes dy shteteve është qëllimi, tha Margot Wallstrom.
Ndërkaq, rreth reagimit të ashpër të ministrit të Punëve të Jashtme të Izraelit, Avgidor Liberman, kryediplomatja suedeze u përgjigjë: Ishte një reagim i pritshëm që unë kam respekt, edhe pse nuk i pranoj kritikat. Përkundrazi, ne kemi nevojë për një dinamik të re në procesin e ngecur të paqes. Edhe Kryeministri suedez, Stefan Lofven, nuk është i mendimit se njohja e Palestinës do të përkeqësojë konfliktin në atë pjesë të Lindjes së Afërm ashtu siç pretendon ministri i jashtëm izraelit.
Pas marrjes së vendimit për njohjen e Palestinës, opozita konzervative suedeze është e ndarë në qëndrime. Birgitta Ohlsson, nga partia popullore, thotë se ky hap i qeverisë do të mund të legjitimoj organizatën terroriste të Hamasit, ndërsa në anën tjetër theksoi se njohja e Kroacisë dhe Kosovës nga Suedia, edhe pse ende nuk ishin kufijtë përcaktuar shtetëror, është një dallim shumë i madh ndërmjet këtyre dy rasteve. Ndërkaq, Kerstin Lundgren, nga partia e qendrës, thekson se njohja e këtij shteti është një signal i rëndësishëm.
Ambasadori izraelit u thirrë në konsultime
Ministri izraelit, Avigdor Liberman, ka thirrur ambasadorin Isaac Bachman në konsultime, siç quhet në gjuhën diplomatike.Ai këtë detyrë në kryeqendrën suedeze e ka kryer nga viti 2012. Bachman për medie tha se ky hap i qeverisë suedeze shkaktoi një pakënaqësi të madhe dhe se jemi të shqetësuar pa masë me këtë vendim për njohje.

Shkruan:Eugen SHEHU/
Unë e kërkova Is Boletinin,në fshatin e tij të lindjes në Boletin.Zëri im jehoi majëmaleve ,i fortë.Unë thërisja,jehonës së zërit tim,iu përgjigjën gurët e Sokolicës.Tek shpirti i ftohtë i tyre jehonte troku i kalit të Isës.Mu përgjigjën dallgët e bardha të Ibrit,në rreptësinë e tyre jetonte ajo vrazhdësi emblematike e Isës kur bëhej fjalë për armiqtë tanë shekullorë,shkijet.Mu përgjigjën me një zë gati ledhatues pyjet me qar e blinë.Brenda fëshfërimës së tyre ishte ajo dashuri madhore e Isës për tokën tonë që e lindi dhe e rriti.
Isa lindi në Boletin në mesin e janarit të vitit 1864.Lindi në ate kullë të cilat pas shumë vitesh do të futeshin në legjendat shqiptare.Ishte vetëm njëmbëdhjet vjeç kur i vrasin të jatin,Ademin i cili kish luftuar me armë në dorë,për vite me rradhë kundra ushtrisë të Mehmet Reshit Pashës i cili kishte ardhur në Kosovë si “dorë e fortë” e Sulltanit.Trupi i drejtë dhe i gjatë i Isës njëmbëdhjet vjeçar,u mbështet paskëtej në gjoks të vëllait më të madh të Ahmetit i cili anipse vetëm tri vjet më i madh do të ndikonte së tepërmi në karakterin e vëllaut.Duhet thënë se Rexhep Pasha,i cili sundoi pas Mehmet Reshit Pashës, ia kish ndjerë zërin fort larg për trimëri bijëve të Adem Boletinit.Në një rast ai e provoi sidomos trimërinë gati legjendare të Ahmetit dhe pas kësaj ai do ta linte krejt Boletinin të kalonte në rrjedhën e qetë të jetës së vet.Por marëdhënie të tilla me malësorët shqiptarë nuk do të shiheshin me sy të mirë në Stamboll.Kësisoj,me dekret të veçantë,Sulltani e dërgon Rexhep Pashën,gjysëm të internuar në Tripoli (Libi),ndërsa nis drejt viseve të Kosovës ekspeditë ndëshkimore. Kështu në vjeshtën e vitit 1892,pas disa jave luftimesh të paprera,kullat në Boletin u mbuluan prej flakëve.Porta e lartë donte të shkrumbonte krejt këtë ndjenjë atdhetarie duke u vënë zjarrin gurëve e drurëve.Po Shqipëria,Kosova e Dibra kishin zënë vend në dashurinë e madhe të bijëve të Boletinit.Ajo nuk do të fikej askurrë,ajo vetëm do të rritej e rritej ashtu siç rritej shtrati i Ibrit në mars,prej dëborërave që vinin nga Bajgora e Llapit. Në pranverën e vitit 1894,një pushkë i ze pusi Ahmet Boletinit.Ate çka s’mundën ta bënin turqit e jeniçerët me topa,u përpoqën ta bëjnë me tradhëti.Dora vrastare qëllon mbi gjoksin e burrit i cili kish qenë shembull qëndrese në Boletinin e ashpër.Tregojnë pas kësaj,se me të marë lajmin e vrasjes së vëllaut të madh,Isa rrëmben pushkën dhe shkon drejt e në fshatin Zhazhë ku u vra tradhëtisht Ahmeti.Brenda pak orëve ai merr gjakun e vëllait dhe në varrin e tij ai betohet se do të luftojë deri në frymën e fundit ndaj Portës së Lartë dhe shqiptarëve të mjerë që me veprime i shkojnë pas asaj.Pikërisht në këto momente,i rrethuar prej armiqve dhe pabesive,Isa Bolentini nuk mund të japi vetvehten.Ai fillon ti ringrejë nga e para kullat në Boletin,merr pjesë në kuvende miqësh dhe porta e tij rri e çelur për çdo dashamirës.Në vitin 1897,ate e viziton në kullën e tij pranë Sokolicës,gazetari gjerman Karl Estrajher i cili më pas në librin e tij me përshtypje udhëtimi,do ta krahasonte Isën me Gec fon Berlihingen,udhëheqësin e lavdishëm të revoltave të fshatarëve gjerman,shekuj më parë.Duke e vizatuar mjeshtërisht karakterin e Isës,Estrajer thotë ;
“Këtu lart,në bregun e Sokolicës,përballë armiqve të tij,Isai na e çeli zemrën.Është mërzitur nga kjo ndjekje që po i bëjnë dhe dëshironte të jetonte i qetë në rrethin e familjes,në shtëpinë e vet,dhe jo në dyshime të përhershme,në pusi të ngrehura… E ka kundërshtuar qeverinë dhe tani rron i kërcënuar nga të katër anët prej saj,prej armiqve,ndërsa vet është i rrethuar nga një grusht shokësh besnik,vetëm nga tridhjetë vetë,që mund ta lënë kokën për të”.
Fundi i shekullit të kaluar,veçanërisht vitet pas Lidhjes Shqiptare të Prizërenit,kishin sjellë ndryshime në vetëdijen nacionale të Shqiptarëve.Kishin filluar gati në të gjitha vilajetet të shkonin disa libra shqip që,ndonëse të paktë,ngjallnin shpresa për një rilindje kombëtare. Këta libra ishin si ato zogjtë e shkurtit që çajnë qiejt e dimrit për të lajmëruar pranverën që vjen sipër krahëve të tyre. Gjithsesi kësaj ndjenje në zgjim të shqiptarëve,Perandoria Osmane iu përgjigj me një valë ekspeditash të rrepta ku shtëpia edhe mund të digjej nëse gjendej në te ndonjë kartë e shkruar në gjuhën shqipe.Në këto kushte atdhetari Haxhi Zeka u vu në krye të Lidhjes së Pejës, e quajtur ndrushe “Besa – Besë”.Përpos të tjerave,ky kuvend burrash vendosi që nëse një krahinë ose fshat i Kosovës sulmohej prej forcave qeveritare,krejt Kosova do të ngritej për ti bërë ballë valës shkatërimtare osmane.Për zonën e Drenicës,Bajgorës e Llapit,Isa Boletini dha besën se do të ishte së bashku me trimat e kësaj treve,ushtari besnik i Lidhjes së Pejës.Dhe sprova më e madhe ishte arrestimi i mikut të tij të ngushtë dhe një prej udhëheqësve të Lidhjes së Pejës,Aqif Pazarit. Me të marrë vesh se ky u arestua dhe u dërgua në Stamboll,Isa Bolentini jep kushtrimin ndër miq e shokë brenda tri ditësh niset për në Pazarin e Ri. Është interesant të mendosh se ai u nis prej kullave të tij,në krye të 500 kalorësve,ndërsa kur mbëriti në Pazarin e Ri,telegramet e Shemsi Pashës drejtuar Stambollit,bëjnë fjalë për 10 mijë burra të gatshëm për të luftuar e vdekur nën urdhërat e Isa Boletinit.Me të arritur në Pazarin e Ri,Isai organizon disa trupa dhe pa hedhur shumë pushkë merr në dorë qytetin duke lajmëruar Shemsi Pashën që brenda dy tri ditëve,Aqif Pazarin e duan të lirohet prej burgut.Regjimentet turke të Shemsi Pashës u vunë përballë një revolte që priste të shpërthente nga çasti në çast.Ky lum i madh trimash prej mijëra vetësh,kuptohet se kishte brenda gjoksit të tij,më tepër se merakun për jetën e një njeriu.Pikërisht këtë kuptuan pashallarët e Stambollit që ulën kryet me turp dhe lanë të lirë mikun e ngushtë të Isa Boletinit.
E ndërsa Shemsi Pasha,nuk le gurë pa lëvizur për të shtënë në dorë Isain,ky i fundit i rrethuar prej një grushti trimash,shkon shpesh në Mitrovicë dhe enkas del rrugëve si për t’iu kujtuar regjimenteve osmane se ky vend është shqiptar dhe këta janë gjallë,e s’mund të frigohen prej askërkujt.Edhe pse Turqia dhe Rusia e fillimshekullit vinin pas një lufte të gjatë me njera tjetrën,ato përsëri nuk do t’i rreshtenin pazaret në kuriz të tokave shqiptare.Një ndër këto pazare është padyshim,dërgimi i konsullit rus në Mitrovicë,me dekret të Portës së Lartë.Lajmi për këtë ra si rrufe në atdhetarët shqiptarë të cilët parashihnin një kujdes të madh të qeverisë osmane për elementët serb në Mitrovicë.Kështu në ditët e para të gushtit 1902,ndërsa ish hapur lajmi se në qytet do të vinte konsulli rus, zbret Isa Bolentini në qytet me ate hapin e madh e vështrimin krenar,me kuburen e qëndisur me serm dhe vështrimin prej shqiponje. Me të marr vesh për zymtinë e bashkëkombasve të vet,energjik siç ishte,krejt i qetë dhe i vendosur ai thërret tellallin dhe diçka i shpjegon në pazar.Ky pas kësaj,nën tingujt monoton të goditjes së daulles thërret me zë të lartë ; “Asht urdhër i prerë i Isa Boletinit.Kena lidh nji besë e duhet me iu përmbajtë asaj.Kush bën konak për konsullin e Rusisë,në hotel,në shtëpi e kudo qoftë,ta dij fort mirë se neseret i del tymi !”.
Mund të tinullojë edhe si humor por me të dëgjuar tellallin,një hotelxhi i mjerë që pati strehuar konsullin rus,duke mos ditur as të komunikojë me të,vrapon në dhomë,i merr bagazhet dhe ja nxjerr jasht në rrugë.Më pas aty vinë disa autoritete të divizionit osman dhe i shpjegojnë gjithshka konsullit që habitej.Pastaj këto autoritete e marrin mikun e ardhur prej moske dhe duke e shoqëruar me dhjetra vetë e strehojnë në një gazermë të sigurtë për ta nisur të nesërmen me tren për në Shkup. Sipas gazetës “Zastava” datë 20 mars 1903,lidhur me këtë “incindent” të rëndë mësohet që Isa Bolentini të ketë thënë ; “Kjo është thjesht çështje politike.Shqiptarët nuk mund të pajtohen që në zemër të atdheut të tyre,ku nuk ka asnjë rus,të durojnë votrën e sllavizmit”.
E ndërsa shqiptarët kishin filluar të mbureshin me emrin e Isa Boletinit,të tjerë, ata që shihnin tek ai mitin e rezistencës shqiptare nuk mund të pranonin kësisoj realitetin..Vetë Cari i Rusisë i kërkon Sulltanit që pas asaj që ndodhi në Mitrovicë ku duhet të bëjë çështë e mundur që Isa Boletini të largohet prej andej qoftë edhe për pak kohë që të vihet në vend nderi i Perandorisë së Lindjes.Disa biseda me Shemsi Pashën nuk mund të ndryshpjnë asgjë në rrjedhën e jetës së Isa Boletinit. Madje në një rast,kur Shemsi Pasha i kujtoi shpërblimet e mëdha që i ofronte Porta e Lartë , biri i Boletinit iu përgjigj se as gjyshi e as babai i tij por as ai e nip e stërnipërit e Boletinit,nuk do të vraponin pas kockave,por vetëm pas Shqipërisë.Sultani,duke parrë reputacionin në rritje të Isa Boletinit mendon ta mbaje me të mirë ate pasi çdo lloj lufte që mund ti hapte e parashihte të humbur.Bile ai nuk vonon edhe ta ftoje në Stamboll duke i premtuar se do të jetë në shtëpinë e tij dhe do të bisedojë shtruar për fatin e Shqipërisë.Mjeshtër i këtyre makinacioneve politike,Sulltani dërgon deri në kullën e Isait në Boletin,dy njerëzit e tij që sidoqoftë ishin edhe në miqësi të ngushtë me familjen e Isës. Këta ishin Adem Nikshiqi dhe Sulejman Begçegiçi të cilët kishin në zotërim pasuri të mëdha në Turqi dhe Kosovë.Ata gjithashtu i dhanë besën trimit të Boletinit se jeta e tij ishte e siguruar dhe pos të mirave për Kosovën asgjë nuk kish për të ndodhur.Ky i fundit,i prerë si gjithmonë në gjykimet dhe fjalët e veta,mbasi i pret miqtë me gjitha të mirat i thotë se mund të shkojë në Stamboll nëse në Mitrovicë,Shemsi Pasha rri urtë me shqiptarët dhe këtu nuk shkel asnjë këmbë, konsulli sllav të huaj. Sulltani pranon kushtet e Isës dhe ky i shoqëruar nga një grusht trimash niset për në Stamboll i përcjellë prej qindra bashkë atdhetarëve që ndërsa ndaheshin e porosisnin të kujdesej për vehten e të kthehej sa ma parë në Boletin.E vërteta është se në Stamboll,biri i Boletinit, fillimisht pritet me nderime e respekte të veçanta.Atij i sigurohen kushte të mira jetese madje i jepet një shumë mujore edhe për shpenzime të tjera që mund të përdoreshin për pritjen e miqve. Por qëllimi i vërtetë i vizitës,ai i një bashkëbisedimi lidhur me problemet e Kosovës nën Perandorinë e Osmane,nuk u arrit asnjëherë. Madje miqësia midis Sulltanit dhe Isa Boletinit erdhi duke u ftohur ngase padyshim ata mbronin të dy aspiratat e qëllimeve të kundërta. E thënë troç,këta të dy kishin shumë pak gjëra që i bashkonin dhe një mal të tjera,që jo vetëm i ndanin por nga çasti në çast mund t’i hidhnin në krahët e luftës.Sidoqoftë,Isa Boletini gjatë kësaj periudhe ka mbajtur një qëndrim disi miqësor ndaj Portës së Lartë.Por ai,ashtu si atdhetarë të tjerë shqiptarë,parashihnin tek qëndrimi i tyre,i butë ndaj Perandorisë një lloj ekulibri të domosdoshëm që i kërkonte në çdo kohë rreziku prej bishës serbosllave.Ndaj edhe Isa Boletini,intuitivisht e kuptonte se marëdhëniet e tij me Portën e Lartë nuk do të mund të kishin një përfundim të gëzuar,por sidoqoftë këto mardhënie nuk do të hidheshin poshtë asnjëherë duke u zbuluar nga të dy krahët.Anipse koha e qëndrimit të tij në Stamboll ishte e gjatë,reputacioni i birit të Boletinit askurrë s’u përfol.Ishin qindra shqiptarë që shkonin në shtëpinë e tij,bisedonin e qanin hallet e Kosovës dhe merrnin zemër prej burrit të paepur e plot shpresa.Por edhe propaganda s’mund ta linte në periferi këtë trim të mbyllur prej Sulltanit në Stamboll.”Shkruajnë nga Shqipëria e sipërme se shqiptarët janë mjaft të turbulluar që s’u kthye kryetari i tyre,Isa Boletini,nga Stambolli.Kanë frikë se mos çohet syrgjyn në Anadoll e nuk kthehet më kurrë në atdheun e vet”.(“Le Temps” e Parisit, më 25 dhjetor 1902 ).
Duke parë se durimi i Isa Boletinit po mbarohej,me urdhër të Sulltanit,atij iu propozua të merrte titullin Pasha.Biri i Boletinit duke e kuptuar fort mirë “nderin” që po i bëhej nuk e pranon këtë titull por përkundrazi,i bën me dije njerëzit e oborrit se ai do të largohet sa ma shpejtë për në atdheun e vet.Madje,në një moment nervozizmi,kur i dërguari i Sulltanit,Tahsim Pasha po i thoshte se do të shohim punën e kthimit në Shqipëri,Boletini i tha prerë ;”Sote dy javë me kini në stacion trenit. Ose i hypi trenit i gjallë ose më zvarrisni të vdekur në Stamboll !”.Duke njohur karakterin e tij,pas disa ditësh,njerëz të oborit erdhën dhe i thanë se mund të largohej pasi kish urdhëruar mbi këtë çështje edhe Sulltani. Lajmi u hap si rrufe dhe ende pa shkelur këmba e tij në Mitrovicë,qindra shqiptarë u grumbulluan aty.Thirjet majëkrahi gjëmuan në Llap e Bajgorë,në Gjakovë e Vuçitërn duke dashur që gëzimi të ndahet në çdo vatër të Kosovës.
Po Ibri ? Ah Ibri,që vuan dhimbje edhe sot, edhe ai i përplasur i ka valët nëpër gurrë e shkrepa duke iu gëzuar kthimit të birit të Boletinit por edhe burrit të Shqipërisë.
“Vitin 1907,Isai e shkoi në qytetin e Mitrovicës duke u marrë me disa ngatërresa të vogla midis qeverisë dhe popullit… ose mosmarrjen rekrutëve që ishin të thirrur të shkonin në ushtri,të rinj që ishin pa ndihmes të tjerë në shtëpi dhe ishin mbledhur përdhunisht nga zyrat e rekrutimit.Kjo e rekrutëve bëri shumë bujë.Prindërit e të afërmit e tyre erdhën në Boletin dhe ju lutën Isait t’ua shpëtonte djemt.Ai hyri në zyrën e rekrutimit dhe u bind se qenë mbledhur djem të varfur,ligje e pa ligje,për të mushur si bedelë numërin e bijve të të pasurve dhe të bejlerëve.Ata i nxori nga zyra dhe i ktheu në shtëpi”.(S.Lucrasi,”Jetëshkrimi i shkurtër i Isa Boletinit,Rilindja 1972,Prishtin,fq 57
Më pas trimin dhe të mençurin Isa Boletinin,do ta shohim jo vetëm si pjesmarës por edhe si burrë që i dëgjohet fjala,në kuvendin e korrikut,në Ferizaj më 1908..Ishte koha kur shqiptarët fillimisht e përkrahën vendosmërisht lëvizjen e Turqve të Rinj.Por më pas,ata e kuptuan se nëse faktor të tij,nuk shfrytëzohen për interessa kombëtare,asgjë s’do të buzëqeshe në fatin e Shqipërisë. Isa Boletini,duke njohur nga afër sëmundjen e Perandorisë,duke ndjekur zhvillimet e falë miqsisë me Ismail Qemalin do të mund të krijonte një barazpeshë në qëndrimet e tij si udhëheqës popullor,ndaj Portës së Lartë.Në kuvendin e Ferizajit,korrik 1908,trimi i Boletinit,së bashku me Bajram Currin,Sulejman Batushën,Idriz Seferin,Ramadan Zaskocin,Musa Miftarin e dhjetra burra të tjerë lidhën besën për të luftuar deri në fund kundra çdokujt “që donin me coptue Shqypninë !” .
Pos të tjerave në këtë kuvend historik u nënshkrua prej trimave shqiptarë një besë e cila kërkonte të ndalohej hakmarrja për gjashtë muaj dhe të luftohej pa dallim si kundër armiqve të huaj, ashtu edhe kundër tradhëtarëve të vendit.Por në të njejtën kohë,firma e Isa Boletinit është edhe në telegramin e datës 21 korrik 1908 që Kuvendi i Ferizajit i dërgoi Sulltan Hamitit, e në të cilën pos të tjerave i kërkohej këtij të fundit të vendosë regjimin kushtetues.Lidhur me këtë telegram,në kujtimet e tij,plaku Ismail Temali shkruan : “Ky telegram në mendjen e Sulltanit mbeti një mbresë me të të madhe se vetë protesta e Fuqive të Mëdha”.(“Rilindja” – Prishtinë,19 janar 1971 ).
Duke qenë ndër ideatorët dhe mbështetësit kryesorë të kuvendit të Ferizajit i cili me sa duket kërkonte të konkuronte të ardhmen e pavarur kosovare,Isa Boletini tanimë viret në shënjestër edhe të turqve të rinj.Ata e dënojnë me vdekje dhe janë vetë gazetarët e Beogradit që e deklarojnë hapur këtë.Por plumbi s’mund ta zinte kurrë trimin e maleve që mbante kurdoherë në shpirt vizionin e një Shqipërie të pavarur.E nisur në kuvendin e Ferizajit,besa shqiptare për ndalimin e gjakmarjes po kthehej në një besë potenciale për të bashkuar gjokset dhe armët kundër armikut.Kjo tek e mbramja shuante shpresat e Portës së Lartë për qetsi në Shqipëri.Madje jo vetëm kaq,por fjalën e Haki Pashës në këshillin ministror,xhonturqit reaguan hapur dhe egërsisht.Vetë Haki Pasha Sedrazemi tha ;”Rreziku më i madh i Turqisë,nga gjithë kombet që jetojnë nën perandorinë tonë, janë shqiptarët.
Po fara ishte hedhur.Në shpërthim të çeljes së saj nuk ishte kujdesi i pakët i një kopshtari por aspirata e një populli të tërë,i cili duke parandjerë zgjimin e vet bashkoi mendjet dhe zemrat për të flakur tej një sundim.Beteja e Grykës së Caralevës,do të ishte një provë tjetër e besnikërisë së Isa Boletinit ndaj idealit madhor të lirisë së vendit të vet.Kështu në prillin e vitit 1910,kur sapo kishte nisur kryengritja e kosovës,Mahmut Shefqet Pasha,në krye të dhjetë mijë turqve vjen në Shqipëri.Tashmë për çdo Pashë të ardhur në Kosovë,ishte e qartë si pika e lotit që s’mund të bëjë kompromis me Isa Boletinin.Mahmut Shefqet Pasha,u kish deklaruar deputetëve të Stambollit se Isa Boletinin do ta sillte të lidhur tek Ura e Gallatës (Stamboll).Duke ditur vendqëndrimin e trimit shqiptar,pashai urdhëroi të kalonin forcat më të mëdha në Grykën e Caralevës dhe vetë, në krye të shtabit madhor drejtoi luftimet në këtë zonë.Beteja në Carralevë zgjati pak më tepër se dy javë.Ajo ishte e egër dhe në mjaft vende u zhvillua trup me trup.Mbase nuk duhet harruar se në disa çaste kritike,Isa Boletini ndërsa priste ndihma u tradhëtua prej Rustem Kabashit.Por edhe në këto çaste kaq të vështira,burri i Boletinit nuk u trondit aspak.Ai dijti të udhëheqe formacionet e luftëtarëve popullorë nën një strategji që e kish bazën tek mençuria shekullore shqiptare.Kjo u duk sidomos në fshehjen e trupave dhe të qëllimeve gjatë goditjes me artileri të Mahmut Pashës e mandej në goditjet e befta e plot sukses të trimave të kosovës.Ndërkaq këmbëngulja e shtabit ushtarak për mos ta lënë grykën e Caralevës,ishte mjaft e madhe.Pikërisht në këtë front dërgoheshin trupa të freskëta dhe me gjithë humbjet e mëdha Mahmut Pasha nuk rreshte së hedhuri në sulm kontigjente të armatosura ushtarësh.Gazeta “Cetinjski Vjesnik” e atyre ditëve,e analizonte gjërësisht situatën në Grykën e Caralevës dhe duke u ndalur në vetitë e Isa Boletinit shkruante ; “Kundër kryengritësve shqiptarë,Porta u detyrua të dërgonte forca të reja,më të mirat e Perandorisë.Komandant supremi i Ushtrisë Turke ishte emëruar Mahmut Shefqet Pasha.Ai deklaronte se shpirti i tërë kryengritjes ishte Isa Boletini,dhe se vetëm kur të mposhtet ai,situata mund të jetë në duart e turqve.Taman për këtë arsye ushtria turke u vërsul si e marrë në Grykën e Caralevës.Nën kushtrimin e Isa Boletinit së shpejti në Caralevë u tubuan 15-20 mijë kryengritës…”.
E vërteta është se pas disa ditë luftimesh,kryengritësit shqiptarë u detyruan të tërhiqen nga Carraleva e megjithatë,për nga trimëria e tyre,për nga betejat ku mbetën të vrarë me qindra ushtarë e oficerë turq,Carraleva do të shërbente si nji gurë prove i qëndresës madhore shqiptare.Kjo grykë do të hynte në këngë së bashku me legjendën e gjallë Isa Boletinin.Vitet që rrodhën më pas e gjejnë Isain në ballë të përpjekjeve popullore për pavarsi të Shqipërisë.Djegja e shtëpive,përndjekja e egër që Porta i bëri Isës,e detyroi këtë të largohet prej vendlindjes e të vendoset në Mal të Zi.Autoritetet sllavo-malazeze,u përpoqën disa herë ta marrin me të mirë trimin e Boletinit,ata nuk harruan ti premtojnë çifligje e tituj,vetëm e vetëm për ta vënë në shërbim të tyre.I mençur prej natyre,Isa Boletini i pat kuptuar qëllimet e tyre të kahershme por zakonisht përgjigjet i jepte të prera,pa lejuar komente mbi to.Nënteksti ishte i qartë : jeta e tij ishte vetëm në shërbim të Kosovës.
Ai ka filluar tashmë të mbajë lidhje të ngushta me Ismail Qemalin,Bajram Currin,Hasan Prishtinën dhe Hasan Ferrin.Më tepër se lidhje miqësh,këto ishin lidhje trimash që parashihnin se vetëm duke qenë të bashkuar,si një trup i vetëm,do të mund t’i bënin ballë sundimit osman si edhe lakmive shovene të fqinjëve sllav.Një e tillë,ku u lidh besa për t’u ngritur në luftë krejt Kosova me gjith Shqipërinë,ishte kuvendi i Junikut.Në te muarrën pjesë ; Isa Boletini,Hasan Prishtina,Hasan Ferri,Xhemal Begu,Qerim Begolli,Niman Bala,Ibrahim Bajaraktari,Idriz Zeqo,Ibrahim Hoxha, Bajaram Mani,Bajram Curri,Sadri Azemi, etj.Tani në Besëlidhjen e Junikut merrnin pjesë pothuajse udhëheqës të kryengritjes popullore nga krejt trevat verilindore të Shqipërisë.Juniku u pasua me një veprimtari të ethshme mbarëkombëtare.Forcat kryengritëse të udhëhequra prej Isa Boletinit zhvilluan disa luftime në Prishtinë,Llap,Podujevë dhe Karadak të Gjilanit.Kudo,uragani i revoltës popullore shqiptare,mirrte përpara batalione e regjimente osmane të cilët duhet thënë se po parashihnin fundin e tyre pa lavdi.Gjithashtu falë organizimit ushtarak të Isa Boletinit e Bajram Currit,me 14 gusht 1912 edhe qyteti i Shkupit (kryeqyteti i Vilajetit të Kosovës) ra në duart e kryengritësve.Me datën 15 gusht,Idriz Seferi,Isa Boletini e Bajram Curri e dhjetra udhëheqës të tjerë,në krye të 3000 burrave të armatosur hynë triumfalisht në Shkup përmes një hareje të pazakontë.Me radhë pas Shkupit,pothuaj krejt trevat shqiptare të Kosovës u gjendën edhe përmes rrëmujës të krijuar prej paktit ballkanik por edhe nën ndikimin e një shprese që po lindëte.
Midis aleancës ballkanike dhe Turqisë,prijësit popullorë shqiptarë zgjodhën luftën e armatosur për pavarsinë e trojeve etnike shqiptare.Mdje ata nuk nguruan të deklarojnë hapur qëllimin e tyre madhorë. Kështu me 14 tetor 1912,patriotët Nexhip Draga,Sali Gjuka dhe Bedri Pejani,në një telegram që u dërgonin Fuqive të Mëdha,shpreheshin qartë se shqiptarët kishin rrëmbyer armët jo për të përforcuar pushtetin e Turqisë në ballkan,por për tu dalë zot trojeve shqiptare.Mbase nuk duhet haruar se pikërisht në këto momente,janë dy-tri përpjekje të autoriteteve të larta serbe të cilat duan të kompromentojnë karierën patriotike të Isa Boletinit.Por në asnjë prej bisedimeve ata nuk mundën t’ia arrijnë qëllimit.
Kësisoj për të ardhur në ditën fatlume të Shqipërisë ,më 28 nëntorin e vitit 1912.Plaku i urtë Ismail Qemali,duke ngritur flamurin në vlorë mes peripecive,kreu ndër aktet e rrallë të atdhedashurisë.
“Flamuri i kuq me shqiponjën dy krerëshe u ngrit në shtëpinë e Xhemil Bej Vlorës,ku u zhvillua
Kuvendi,i cili zgjodhi Ismail Qemalin si kryetar të tij.Turma që priste në oborr dhe mbushte rrugët,këndonte këngë patriotike,valëviste flamuj të vegjël të përgaditur më parë dhe grumbullohej përpara konsullatave të Italisë dhe Austrisë.Zoti Defacendis,konsull i mbretërisë dhe konsulli Leihanetz,kolegu i tij imperial,dualën në ballkon.Megjith shiun e imët që binte dhe pothuajse në erësirë ato u shprehën me fjalë të mira dhe inkurajuese”.
(Mid’hat Frashëri – “burimet e konfliktit italo-shqiptar”– “Mercyre De France , 1-VIII-1920)
Me 100 trima të Kosovës,Isa Boletini vjen në Vlorë një ditë pas ngritjes së flamurit dhe shpalljes së pavarsisë.Megjithatë nderet që i bëhen atij janë të mëdha.Ate e presin në hyrje të qytetit dhe ndërsa Isa ulet në gjujnë e puth flamurin,plaku Ismail Qemali i drejtohet njerëzve duke iu thënë : “Ky bir i Kosovës më dha krahun dhe fuqinë!”. Një thënie sa profetike aq edhe e sinqertë.Më pas kur formohej kabineti i parë,në ditët e para të dhjetorit 1912,Ismail Qemali i propozon Isës,detyrën e Ministrit të Luftës.Por ky me ate autoritet dhe thjeshtësi i thotë se ndofta këto grada mund t’i shkojnë më tepër Mehmet Pashë Derallës.Biri i Boletinit e kishte gjetur përfundimisht vendin e vet. Ai ishte midis bashkëkombasve,në flakët e luftërave për pavarsi.
Më 1 prill 1913,kryetari i qeverisë provizore Ismail Qemali,niset për në Konferencën e Paqës,në Londër.Me vehte ai merr edhe Isa Boletinin,këtë hero të kryengritjeve të kosovës.A mund të merret ky fakt për rastësi ? Natyrisht që jo ! Me këtë akt,Ismail Qemali donte t’u tregonte Fuqive të Mëdha se Shqipëria s’mund të ndahej,se ajo ishte një, e tërë.Në këtë udhëtim dy burrave trima u pret rrugën në Milano,emisari serb Zhirojen Ballukçiç i dërguari i posaçëm i Pashiçit.Pos të tjerave,Ballukçiç u kërkon prijësve shqiptarë që në Londër ata të pranonin propozimin serb për kufijtë mes tyre dhe të shihnin mundësinë e zgjedhjes së një princi serb si monark të Shqipërisë.Pasi Ismail Qemali I dha emisarit serb përgjigjen e duhur diplomatike,ishte Isa Boletini që me ate lakomizmin karakteristik e përfundoi bisedën : “Serbia do të pendohej keq,po të këmbëngulte të pushtonte Kosovën,sepse ajo popullsi nuk do të pushojë kurrë luftën e saj për liri “.
Në londër,dy burrat shqiptarë u përpoqën të sensibilizonin sa ma shumë opinjonin botëror për kufijtë dhe fatin e Shqipërisë.Ata u pritën prej personaliteteve të shumta deri tek sir.Eduard Grej, ministër i punëve të jashtme i Britanisë dhe kryetar I Konferencës së paqës,pas luftës Ballkanike.Tafil Boletini e përshkruan kështu takimin ;
“Deri të lirohet nga armiqtë grabitqare,Kosova s’ka me ndejet e qetë”kish thënë axha Is. Dhe ser.Eduard Grej,ju ka përgjigjur kështu ; “Për fat të keq,na nuk kemi pas njoftime të duhura për kufijtë e Shqipërisë.Por nëqoftëse këtej e mbrapa viren në diskutim këta,ju,duke pas miq si Herbertin me shokë,keni me pa se kush janë anglezët”.Më në fund e pyet axhën Isë.; Nga ç’vendi i kosovës jeni ju ? “Jam nga Mitrovica “ i përgjigjet ky. Grej e shikon hartën dhe thotë ;” sikur të kishte qenë Mitrovica afër vijës së kufirit me çdo përgjegjsi do t’ia vija një vijë,por qenka shumë thellë,bash në periferi ekstreme”.Axha i thotë ; “Nuk jam ardhur këtu vetëm për Mitrovicën,por për çdo pëllëmbë toke Shqiptare”.(Tafil Boletini “Pranë Isa Boletinit” kujtime faqe 161 – 162 ).
Po në Londër,isa Boletini do t’u deklarojë disa gazetarëve të huaj se “Nëse Evropa nuk do ta zgjedhë drejt çështjen e kufijve të Shqipërisë,ballkani nuk do të ketë kurë qetësi.Ne shqiptarët nuk marrim asnjë barë përsipër për luftërat që do të shkaktohen në të ardhmen,në saje të zgjidhjes jo të drejtë të kësaj çështje “.
Fundi i vitit 1913 dhe fillimi i vitit 1914-ës,do të turbullonte keqaz varkën shqiptare e cila notonte,në një det plot dallgë e rreziqe.Grekët në jug,digjnin Korçën e Gjirokastrën,serbët kishin ardhur në Librazhd,ndërsa Malazezët synonin të zbrisnin në Shkodër.Sikur të mos mjaftonin këto, të ardhmes shqiptare i bënin prita për ta vrarë edhe tradhëtarë të tipit Esat pashë.Ky zhvilloi disa biseda për të bindur Isa Boletinin që të braktiste Ismail Qemalin,por pa dobi.Më pas,Esati u lidh me serbët e malazezët të cilët pa dyshim i premtuan një Shqipëri të vogël për të kënaqur oreksin e tradhëtarit të vendit të vet. Në bazë të një plani të fshehtë me gjeneralin Veshoviq,forcat esadiste dhe ato serbe sulmuan Morinën.Të mbështetur prej artilerisë serbe,këto forca filluan një masakër të pashembullt duke djegur shtëpi e vrarë njerëz të pafajshëm.Sërish Isa Boletini jep kushtrimin dhe duke bashkëvepruar me Bajram Currin,bëjnë ç’është e mundur që të ndalet mizoria serbe.Ata janë gjithashtu në mbrojtje të forcave demokratike në Shqipërinë e mesme e cila u kërcënua realisht prej lëvizjes së Haxhi Qamilit. Kësisoj për të ardhiur deri në vitin 1915,kur Isa Boletini gjendet në Shkodër i lodhur luftërash dhe i dërmuar fizikisht e moralisht.Shkodra aso kohe ishte gati e pushtuar prej malazezëve.Isa duke kujtuar armiqsitë e vjetra të tij me krajlët serb e malazez,duke menduar edhe për fatin e rreth 100 trimave që i rrinin pranë,mendon të kërkojë ndihmën e qeverisë Franceze.Menjëherë sapo kërkon takim me konsullin frances në Shkodër,Bikok,ky e pret dhe i premton se diçka do të bëjë.Pas disa ditësh,Bikok, e nis Isa Boletinin me disa të afërm (djem e nipër të tij) për në Cetinjë duke pretenduar se më pas qeveria franceze do t’i stabilizoj në një vend neutral.
Po këtu kishte filluar odiseja e një udhëtimi që padyshim do të përfundonte tragjikisht.Prej Cetinje,ku malazezët u orvatën dy herë për ti bërë atentat,Isa Boletinin e çuan në Danilograd.Edhe këtu masat e sigurisë ishin tepër të rrepta.trimi i Boletinit ishte gati i burgosur megjithëse në kohën më të madhe,i sëmurë në shtrat.me 23 janar 1916,në derën e shtëpisë ku dergjej i shtrirë Isa , troket fort. Dy xhandarë kërkojnë që Isa të paraqitet në prefekturë pasi e kërkojnë autoritetet e vendit.Ndërsa ishte duke kaluar mbi urën e lumit Ribnice,Isa Boletini vështron lëvizje të mëdha xhandarësh.Me sa duket diç parandjen por tashmë ura mbahet e rrethuar dhe aty nuk lënë njerëz të tjerë të kalojnë.Thirjes së xhandarëve për të dorëzuar armët,biri i Boletinit i përgjigjet me zjarr. Kënga thotë : Krisi pushka në pazar
Lufton Isai si Shqiptar
Se ç’u bë ky nam beteri,
Podgoric të mloi jezeri
U ba pushk e gjimon prroni
Po lufton Isa dragoni,
Lufton rreptë e lufton randë
Mbet dëshmor,po vet i nandë…
Isa Boletini ra me dhjetra plagë në trup.Kaq e egër kish qenë urrejtja për te.Ky bir e udhëheqës i madh i Kosovës martire,po rrëzohej qindra kilometra larg vendlindjes së tij ashtu si ai lisi me degë mbi të cilën rrënon bora e fortuna.Lajmi u përhap menjëherë.Në Boletin në kullat e djegura,dhimbja endej si një zog malli i përjetshëm.Në Vlorë labërit u mblodhën dhe e vendosën ate në këngë.Në Shkup e Shkodër,mbajtën zi për birin e tyre.Emri i Isa Boletinit endet sot në çdo kujtesë guri e bari të vatrave shqiptare.Ajo kujtesë ende valvitet në shpirtin e shqiptarit,si pallët e flamurit në frontin e Lirisë.Këtë përvjetor Isa Boletini kthehet nga legjenda që sdihej se ku prehej nën dheun dhe tokën e vet nga dhe mori shpirt që më pas të kaluar në legjendë,dhe po aq na jep shpirtë dhe një herë forcon kullat dhe themelet e pamposhtura kundra hordhive serbosllave,jo vetëm të Kosovës por të mbarë kombit shqiptar kudo ku ai shtrihet në hapsirat e Shqipërisë Etnike.
Bern-Zvicër