MOS  E  LINI  PRINCIN TE SHKOJE /

Ng Agim Xh. Dëshnica/

Na ikën  breznitë e  besës e lirisë/

ndër vite e shekuj,/

ndër mjegullat e përhumbura,/

prej  tokash  të  coptuara,/

vaditur me gjak e me djersë/

dhe  na lanë kumtet e legjendat./

Ç’është ky tërmet  në fusha e male,/

kjo  erë duhi,/

ky pikëllim i rreptë në  ngricë?/

Zemrat e të gjallëve u drodhën,/

u trazuan shpirtrat e të parëve./

Mali i Sharrit nën borë u trand,

Drini me rrjedhë në acar ushton…

Po të ikën o Kosovë

Princi i Paqes!

Po të ikën o Kosovë,

Prijësi i Dritësimit!

Po të ikën o Kosovë,

Heroi  i hijëshëm i Kombit!

Profeti i Pavarësisë!

Rugova! Rugova!  Rugova!

Mos e lini Princin të shkojë

e të prehet në parajsë.

S’është koha për ikje,

është kohë pune,

është koha për veprim,

është koha për shpëtim.

Na duhet, buzëqeshja e ëmbël

e premtimit, fjala e burrit:

„ Unë do t’i sjell  Kosovës pavarsinë .”

Na duhet,

Rilindasi  i shekullit,

Urtësia e mendimit

për nënshkrimin historik.

Na duhet,

Mençuria e përparimit,

për shtegtimin drejt dritës,

lumturisë.

Mos e lini Princin të shkoje!

Na duhet ashtu siç duam diellin

pas dimërimit të gjatë,

për rizgjimin e shndritur,

për Pavarësinë e shenjtë,

e Paqen e Kosovës.

Mos e lini Prijësin të shkojë!

*Na sollët Atdheun, dhe  Ne kënduam me Ju, si në Atdhe në Jacksonville, Florida/ 

*Reportazh rreth koncertit madhështor të Trios së Yjeve të Muzikës Shqiptare, vëllezërit korcarë, Stefi & Endri Prifti, dhe Bujar Qamili, organizuar nga kryetari i Vatra Jacksonville, Florida USA, z. Adriatik Spahiu /

Shkruar nga Raimonda MOISIU/

Më  2 Janar 2017, ditën e hënë, që përkonte dhe me ditën e dytë të vitit të ri,  me nismën dhe mbështetjen e dega Vatra Jacksonville, Florida, nën kujdesin e drejtpërdrejtë, të kryetarit të kësaj dege dhe stafit që ai drejton, z. Adriatik Spahiu, vatran dhe aktivist i shquar i cështjes kombëtare, organizuan Koncertin muzikor madhështor, gazmor  e mbresëlënës, në ambientet e Hotel Mariot Jacksonville, Florida, Manifestimin tradicional të Vitit të Ri 2017, duke përsëritur kështu ritualin e përvitshëm mes qindra qytetarëve të komunitetit shqiptaro-amerikan.

Në krye të sallës, në podiumin qëndror,  krahas fonisë dhe DJ muzikor, qëndronin flamuri ynë kuq e zi, dhe ai amerikan. Pasi u këndua hymni shqiptar e ai amerikan, në një atmosferë tejet optimiste dhe emocionuese,  me ndjenjën e atdhedashurisë dhe shqiptarisë, ndjesi margaritarë këto që i bëjnë krenarë shqiptarët si vetë historia e identitetit shqiptar, mbrëmjen festive do e deklaronte të hapur vatranja dhe anëtare e Asamblesë të Federatës Panshqiptare Vatra ,  znj. Shpresa Galla,  e cila përvec urimit për vitin e ri, prezantoi dhe artistët shqiptarë. Më pas e mori fjalën Kryetari i degës Vatra Jacksonville, vatrani dhe një zë i rëndësishëm në komunitet, z. Adriatik Spahiu, i cili përpos falenderimit për  qindra të pranishmit   në këtë Supër Koncert Festiv, përcolli edhe urimin më të bukur: “Gëzuar Vitin e Ri, 2017-ë”, për më shumë gëzim, lumturi në vatrën familjare të gjithsecilit, dhe  një vit më të mbarë,  të begatë plot sukses në cdo fushë të jetës e karrierës. Z. Spahiu iu uroi mirseardhjen miqëve të ftuar të degëve simotra Vatra,  përkatësisht Kryetares të Degës Vatra Orlando, Florisjana Metollari me bashkëshortin e saj, Ermalin,  vatranëve të degës Tampa, Kryetares së Shoqatës së Shkrimtarëve Shqiptaro- Amerikanë, znj. Raimonda Moisiu, bisneseve shqiptare të komunitetit, të cilët ndihmuan moralisht e financiarisht në realizimin e këtij manifestimi madhështor tradicional. Ishte një mbrëmje festive supër gazmore e shoqëruar nga  zërat e bukur  të vëllezërve korcarë, Stefi & Endri Prifti,  dhe bilbili e këngës shkodrane, Bujar Qamili. Përjetime të këndshme e të ngrohta, nën ritmin muzikor të serenatave korcare, muzikës popullore dhe të lehtë, të interpretuar me mjeshtëri, elegancë, talent e profesionalizëm, nga yjet e muzikës shqiptare, të mirënjohurit vëllezërit korcarë, binomi i ndjeshëm , -ARTIST& NJERI-, Stefi Prifti dhe Endri Prifti, me të Madhin e Brilantin e muzikës popullore dhe jareve shkodrane Bujar Qamili, të cilët me zërin e tyre të vecantë, të ëmbël e melodioz,  shërbyen  si një kumt hisorik duke  shpalosur identitetin e artit, kulturës kombëtare, ndricimin e vlerave artistike, tradites e gjuhes shqipe, muzikës shqiptare, gurrës popullore eposit kreshnik,vlerave kombëtare dhe identitetin e shqiptarisë në tokë të huaj. Me përfomancën e tyre të  shkëlqyer, profesionale dhe shpirtin artistik, vëllezërit korcar të njohur tashmë anembanë botës shqiptare, si  këngëtarët e preferuar e shumë të dashur për publikun shqiptar, Stefi & Endri Prifti, së bashku me brilantin  i potpurisë shkodrane, Bujar Qamili,  për gjatë gjithë natës, të palodhur e të paepur, u dhuruan bashkëtdhetarëve të tyre në Jacksonville, Florida, momente mbresëlënëse e të paharrueshme, jetë e ngrohtësi. Të gjithë së bashku u bëmë njësh me muzikën, mes tingujve të serenatave korcare, dhe këngëve shkodrane, duke  krijuar atmosferë hareje dhe lumturie të paparë. Festonim dhe këndonim së bashku,  hidhnim vallen nën ritmin e këngëve dhe muzikës popullore nga të gjitha trevat e Shqipërisë. Atmosfera u ndez dhe  arriti kulmin me këngët; “Shqipëri o Nëna ime”,  kënduar nga i madhi Bujar Qamili, dhe “Xhamadani Vija-vija”, kënduar nga vëllezërit Prifti. Të gjithë së bashku shpërfaqëm vlerat madhështore të kulturës shqiptare, treguam vlerat e Shqiptarisë. Borova Cinema-Photography Production, me drejtor ekzekutiv, fotoreporterin Piro Borova ishte e pranishëm nga fillimi deri në fund të pasqyrimit të kësaj mbrëmje të bukur dhe emocionuese festive, duke intervistuar bashkëkombasit, të cilët përcillnin urimet nëpërmjet TV Borova. Urim shumë të vecantë përcolli për bashkëatdhetarët, ish-kryetarja  e  Gruas Demokrate Korcare, një figurë e ndritur, mësonjëse e mrekullueshme dhe zonjë e hekurt,  në fillimet e demokracisë në Korcë,  znj. Vasilika Mato Dhimtri, aktualisht drejtoreshë e shkollës shqipe,  hapur nga Dega e Vatra Jacksonville, që së bashku me  mësonjësen e mëncur e të dashur, Lavdie Mato, përpiqen që dijet dhe mëndjen e tyre ta venë në shërbim të komunitetit shqiptaro-amerikan, vecmas për fëmijët që lindin në Amerikë, duke iu mësuar gjuhën shqipe, historinë e vëndit të origjinës, muzikën e kulturën shqiptare.  Na ndodh që evenimente apo aktivitete të tilla festive,  na lenë mbresa të veçanta dhe përjetime të këndshme, në një vështrim të përgjithshëm evidentojnë personalitetin e artit e kulturës të kombit tonë, në Amerikën multinacionale. Dhe kënga e vallja ushtoi deri në agimin e ditës tjetër. Në fund u përqafuam dhe me fjalët e ngrohta: Na sollët Atdheun, dhe  ne kënduam me ju, si në Atdhe! Mirë u takofshim përsëri! Ajo c’ka e bënte tejet mbresëlënëse dhe shqiptare, ishte se natën e 2 Janarit, 2017-ë,  shteti i Floridës   nga Jacksonville deri në Clearëater ishte “invaduar” dhe ushtonte nën ritmin e  muzikës  shqiptare, mga serenatat korcare dhe  muzika  popullore e të gjitha trevave, nën interpretimin e të mrekullueshmve  e të talentuarve  Stefi & Endri Prifti, nga  potpuritë e jaret shkodrane e  figurës së ndritur e të respektuar, artistit,  Bujar Qamili, nga  ikona e muzikës shqiptare ndër kohëra, bilbili i këngës myzeqare, Bruna Sota Hoxha dhe me bashkëshortin e saj, Riku Hoxha, nga zëri i ëmbël dhe i ngrohtë i korcares së bukur, artistes së  talentuar dhe shumë e dashur për publikun shqiptar, këngëtarja Anxhela Peristeri dhe këgëtarit të mirënjohur dhe i talentuar i Shqipërisë së Mesme, Altin Shira, të cilët na sollën copëza të ëmbla nga Atdheu, na ëmbëlsuan shpirtin këtu në dhe të huaj, në Floridën e largët.

 Postscriptum-Pak histori rreth qytetit dhe komunitetit shqiptaro-amerikan në Jacksonville, Florida.

Qyteti i bukur dhe me shtrirjen tokësore  e kontinentale më të  gjerë  në SHBA-ës, me mbi 840 milje katrore, Jacksonville,  Florida, filloi të mëkëmbej  në fund të shekullit 18-ë. Fillimisht si toka kullotëse për bagëtitë e imëta dhe kryesisht lopët e kuajt,  nga kolonistët britanikë. Por zhvillimi më i madh i qytetit  ndodhi në fund të shekullit të 19-ë, kur Jacksonville  u shëndrrua në destinacionin turistik dimëror për turistët e shumtë që vinin nga Veriu dhe Midëest-i i Amerikës. Më 3 maj 1901-ë, qendra urbane  e qytetit të Jacksonville (doëntoën) u përfshi  nga një zjarr i madh, i cili nisi si rezultat i llavës së nxehtë të blozës,  që dilte  nga oxhaku i një barake pranë fabrikës së fibrave në Cleaveland. Ky zjarr i përmasave të jashtëzakonëshme në pjesën juglindore të SHBA-ës ndezi edhe torfën e thatë që gjendej në hapësirën e fabrikës së fibrave. Zjarri nisi në mesditë,  kur shumica e punëtorëve të  fabrikës së Cleaveland-it, ishin në pushimin e drekës, por nga koha që ata u rikthyen në punë, gjithë blloku i qendrës,  ishte përfshirë në flakë. Zjarri, i cili vlerësohet se një nga më të mëdhenjtë e shkatërrimtarët  në historinë e Amerikës, shkrumboi qendrën, qindra residenca banimi dhe bisnese,  mbi 10 mijë të pastrehë në rrjedhën e tetë orëve. Guvernatori i Floridës i asaj kohe, Ëilliam S. Jennings  shpalli gjendjen e ligjit ushtarak (Marshall) në Jacksonville duke dërguar njësi militare të ndërhyrjes së shpejtë, për të shpëtuar jetë njerëzish. Pavarësisht  shkatërrimit total të qendrës urbane të qytetit, u raportuan vetëm shtatë të vdekur. Rindërtimi filloi menjëherë dhe qyteti iu kthye normalitetit dhe autoriteteve civile, në disa javë, më 17 maj, 1901-ë. Kështuqë zhvillimi i qytetit të Jacksonville u ndërpre përkohësisht apo u zhvillua me hapa të ngadalshëme, për shkak edhe të problemeve ekonomike të viteve ‘20-ë, ‘60-ë, ‘70-ë, të  shekullit të kaluar, por gjithsesi qyteti ka përjetuar rritje të qëndrueshm të ekonomisë,  me ngritjen e ndërtesës të re federale të qytetit në vitin 2003. Që prej vitit 1940, Jacksonville ka qenë gjithashtu dhe vazhdon të jetë, një prej porteve më të mëdha e të rëndësishme të Marinës Amerikane.  Për shkak të strukturës së saj të konsoliduar, qyteti është një metropol i begatë  me mbi një milion banorë dhe  ka popullsinë më të madhe komunale në mes të qyteteve të tjera në shtetin e Floridës. Në vitet ‘20 të e shekullit të kaluar, qyteti filloi të dallohet në tërheqjen e trafikut të rëndësishëm automobilistik, pikë kyce kalimi  e rëndësishme për të hyrë në shtetin e Floridës, duke e quajtur  qytetin “Porta për në  Florida”, (Gateëay to Florida). Në Jacksonville-in e vjetër dhe historik jeton e punon një komunitet i fuqishëm dhe i rëndësishëm shqiptar,  i cili konkuron ndjeshëm nëpërmjet forcës së krahëve dhe dijes, komunitet punëtor dhe i besueshëm, menaxhon bisnese të vogla, të mesme e të mëdha, në sinkron me bisneset e kulturave të tjera, duke punësuar qindra bashkëatdhetarë dhe amerikanë, partnerë dinjitozë dhe të përkushtuar në rritjen  e ekonomisë dhe mirëqënies, jo vetëm individuale por edhe asaj amerikane,  të shtetit e qytetit ku ata jetojnë. Të gjithë  faktorët natyrorë, njerëzore dhe fizike bashkëpunojnë dhe bashkëbisedojnë për të ndërtuar urën lidhëse mes brengës së mërgimit dhe dashurisë për atdheun, mes mirëqenjes ekonomike për vete dhe komunitetin, realizojnë  mundësitë të eksplorojnë dhe ndikojnë në rivlerësimin e vlerave social-ekomike kulturore e politike, duke prekur njerëzoren, qytetaren, inteligjencën dhe mundësitë e barabarta në diversitetin e pasur kulturor,  kontributin e tyre aktiv, qytetar dhe intelektual, nëpërmjet forcës së krahëve e duarve, mendjes e dijes, mes gamës së gjerë të kulturave dhe komuniteteve të tjera në Florida.  Nga familjet e para  që shkelën tokën e Jacksonville-it, Florida ka qenë fisi Taragjati, i pari i tyre, Tish Taragjati. Bisnesmenë shqiptaro-amerikanë, tashmë të integruar suksesshëm në ekonominë e tregut amerikan, dhe me një kontribut të jashtëzakonshëm në jetën ekonomike-social-kulturore të komunitetit shqiptaro-amerikan,  në Jacksonville, Florida, të ngrohur me idenë dhe krenarinë e të qenit shqiptar, por edhe si qytetarë të kulturuar e emancipuar në Amerikën e madhe e të lirë, ku ka vend për të gjithë, shanse e mundësi të barabarta. Krahas kompanive me emër  të bisnesmenëve amerikanë,  vlen të përmendim, bisnesmenët shqiptaro-amerikanë, për arritjet e tyre të ndjeshme, të prekëshme e të realizueshme të kompanive që ata kanë ngritur, si Vicens Jubani, me emrin e bisnesit Village Bread, i cili ka punësuar shumë shqiptarë e amerikanë, bisnesmeni Andi Opari në fushën e transportit rrugor,  Albatrass Express Inc., dhe  First Coast Express Inc., e bisnesmeni-it, Marin Perkeqi, të cilët po ashtu kanë punësuar dhjetra shoferë shqiptarë e amerikanë të tonazhit të rëndë,  bisnesmenë si, Aleks Lushaj, Lek Lleshi LLC, Dibran Flamur Fezga investon në Comfort Plumbing Service, Gaspër Lukaj në industrinë kulinare, Sandër Martini, Hasan Hakrama, Gjon Lleshi, Indrit Këllezi, Arben Hysi, Borova Cinema-Photography Production, me drejtor ekzekutiv, fotoreporterin Piro Borova, Kelmend TV Mark Duka, Bashkim Bardhi në Value Plus Inc., Ilia Mato Gjergji Grinjori në Maintenance& Service Group.Inc., Orgest Lushnja me kompaninë Eagle Realty, etj,  etj. Komuniteti i biznesit shqiptaro-amerikan në Jacksonville Florida, me punën e tyre të palodhshme mbështesin fuqishëm shpirtërisht e materialisht, si burimin e çdo idealizmi dhe kanë mundësuar realizimin me sukses dhe përfaqësimin më mbresëlënës, interesant dhe historik, në shtetin e Floridës, por edhe më gjerë në Diasporën shqiptare, jo vetëm për ndjenjat atdhetare, patriotike e kombëtare, por edhe për unifikimin dhe promovimin e vlerave tona kombëtare dhe identitetit shqiptar, zhvillimin ekonomik e kulturor, ruajtjen e gjuhës amtare, kulturës e traditave shqiptare e patriotike, integrimin e identitetit shqiptar krahas kulturave të tjera në tokën amerikane. Por,  jo vetëm kaq! Komuniteti shqiptaro-amerikan tregon e përjetëson historinë e identitetit kulturor shqiptar, nëpërmjet vlerave kombëtare, traditës, gjuhës shqipe, muzikës shqiptare, gurrës popullore dhe eposit kreshnik,  si prespektiva të trashëgimisë, për vete dhe gjeneratës së ardhmshme në mërgatën amerikane. Më dt. 18 -ë Nëntor 2012, u  themelua Dega Vatra Jacksonville Florida, me inisiativën e aktivistit të cështjes kombëtare,  z. Adriatik Spahiu, dhe mbështetjen e komunitetit shqiptaro-amerikan, i cili më pas do të celte edhe degët e tjera të Vatra, në Orlando e  Tampa, deri në Hartford të Kënektikat.  Është hapur Shkolla Shqipe në të gjitha degët e Vatra që operojnë në qytetet ku ka komunitet shqiptaro-amerikan, në shtetin e  Floridës. Zë i fuqishëm në komunitet është edhe organizata Gruaja Shqiptare në Florida.  Në shtetin e Floridës, kanë jetuar,  punuar dhe shkruar  veprat e tyre shkrimtarët e ndarë tashmë nga jeta, por që kanë lënë pas dritën e veprave të tyre, Sotir Lashova dhe Marash Mali. Në Jacksonville dhe qytetet përreth tij, jetojnë e zhvillojnë aktivtetin e tyre krijues e qytetar sikundër; njeriu dimensional, reporteri, gazetari, shkrimtari, përkthyesi, kritik arti dhe publicisti, Pjerin Logoreci, djali i Artistes së Popullit, Maria Logoreci, aktori i mirënjohur dhe popullor korcar, Petraq Marjani, aktorja e shquar e skenës e ekranit, Xhuljeta Kulla, mjeshtëri i rrëfimit dhe poeti  në kuptimin shpirtëror, artistik e filozofik, Thani Naqo, shkrimtari i shquar dhe publicisti, ish diplomati, Pëllumb Kulla, poeti, publicisti dhe analisti mediatik Ilir Levonja, prozatori dhe publicisti, Lekë Gjoka, poeti dhe publicisti, devolliu fisnik Laun Kalana, etj, etj. Më duhet të sjell në vëmendje se në shtetin e Floridës jeton dhe zhvillon aktivitetin e saj aristik -muzikor, ikona e muzikës shqiptare ndër kohëra, bilbili i këngës myzeqare, Bruna Sota Hoxha  me bashkëshortin e saj, muzikantin, Riku Hoxha, dhe këngëtarja e talentuar që rrëmben nga publiku artdashës duartrokitjet dhe admirimin e tyre, Aida Dyrrah. Për komunitetin shqiptaro-amerikan në Jacksonville dhe shtetin e Floridës ka shumë për të treguar, për shpirtin e vrullin tyre shumë punëtor, dashurinë, mirënjohjen, respektin, talentin dhe dëshirën, shpirtin krijues dhe zërin e rëndësishëm e të vecantë të  integrimit të vlerave më të mira kombëtare, historike, kulturore, zërin e identitetit tonë kombëtar në adaptimin e vlerave më të mira të kombit amerikan, i cili na ka hapur  krahët duke na bërë  pjesë të trungut të lirisë e demokracisë,  si respektues  të ligjeve e zakoneve të një vend demokratik e të lirë, sikundër është Amerika.

Raimonda MOISIU

Fleming Island, Jacksonville,

Florida USA ,

Janar, 2017

NGA DHIMITER DISHNICA/*Sikundër e di gjatë punës hulumtuese çdo autor ndesh në fakte, dokumente origjinale,dëshmi të gjalla që hedhin dritë mbi ngjarje të caktuara, diku të njohura si ndodhi e në raste të tjera si risi të panjohura, si kontribut në shkencën historike. Kështu më ka ndodhur edhe mua. Kur punoja për përgatitjen e monografive “Motrat Qiriazi” botuar më 1997, fituese e çmimit të dytë në konkursin mbarëkombëtar organizuar nga Akademia e Shkencave dhe Ministria e Kulturës Rinisë dhe Sporteve në kuadrin e 85 vjetorit të shpalljes së Pavarsisë Kombëtare dhe pas një viti e botuar në Prishtinë dhe Zvicër si dhe librit “Perballë së vërtetës” (Kristo Dako- jeta dhe vepra) u bëra, si të thuash, mik shtëpie i djalit të vetëm 82 vjeçar të Kristo dhe Sevasti Qirizit, Aleksanër (Skënder) Dako. Në fillim të njohjes sonë ai nuk tregoi ndonjë entusiazëm. Mbase, meqënëse nuk punoja në Institutin e Historis, mendonte se po lodhesha kot. Ç’është e vërtta për librin e parë nuk më ndihmoj kushedi se ç’farë. Me vete thosha . Po ky ç’ka xhanëm. Skënder Luarasit ky dhe Parashqevi Qiriazi i dhanë gjithçka kishin, dokumente, dorëshkrime, broshura të shkruara të gatëshme për botim, ndërsa mua jo. Por gjërat dalngadalë ndryshuan rrjedhë. Më vonë ai u bë një nga bashkëpuntorët dhe kosulenti më i rendesishëm gjatë shkrimit të monografisë së dytë. Midis shumë dokumenteve, kopjet e të cilave gjenden në arkivin peronal të Skënder Luarasit, Bibliotekës Kombëtare dhe Arkivin Qëndror të Shtetit, më dha të përkëthyer nga gjuha angleze një intervistë të Fan Nolit regjistruar në shirit magnetofoni. Nuk jam i sigurtë në se miku im z.Nasho Jorgaqi e ka trajtuar përmbajten e saj në punimin e tij.Me siguri po. Sidoqofte,pas 20 vjetesh qe e kam ne posedim, po e botoj sikunër është në original.

Noli mbi muzikën

Noli :Po kam studiuar muzikën që në fëmijëri. Babaj kishte aftësi muzikore dhe këndonte në korin e kishës. Ai kishte studiuar në mënyrë të përsosur muzikën bizantine dhe unë qeshë i detyruar t’a ndihmoja kur këndonte në kishë.Kur erdha në këtë vënd (Amerikë) pata rastin të studioj muzikë te konservatori për nja 7 vjet. Pastaj mora titullin më të ulët universitar në këtë fushë Me shkrimin tim Bethoveni dhe Revolucioni Francez mora titullin pas universitare Mjeshtër në Art në Universitetin e Bostonit, dmth kulturën muzikore e fitova këtu, në këtë vënd, por atë e kisha filluar me babanë në fshat.

Pyetje: A përkëthyet Servantesin nga teksti në gjuhën origjinale ?

Noli : Servantesin ? Posi.Unë kreva një kurs tre vjeçar në universitetin e Harvardit me profesor spanjoll. Aty të gjithë profesorët që jepnin gjuhë të huaj vinin nga vëndet ku gjuha që mësohej

ishte gjuha amtare e profesorëve. Ai që jepte fërngjishten, p.sh ishte francez. Jam në gjëndje ta lexoj spanjishten

Pyetje : Po Armiku i Popullit ( i Ibsenit Norvegjez)

Noli : Po është një vepër e Ibsenit në gjuhën daneze siç mund ta dini.Ata që janë në gjëndje të lexojnë gjermanishten mund të mësojnë të lexojnë gjuhën daneze në 15 ditë. Në Harvard jepej një kurs të letërsisë daneze dhe norvegjeze.Unë kam studiuar Ibsenin që kur isha sufler në teatër. Unë dëshiroja të kryeja atë kurs dhe të lexoja veprën e Ibsenit në original por profesori na dha vetëm 7 ditë për t’u përgatitur ta lexonim në se ishim në gjëndje të lexonim gjermanishten.

Pytje: Në veprën origjinale kemi fjalën “Volkfiende” që do të thotë një armik i popullit.

Noli: Po kini të drejtë, një armik i popullit nuk është armiku i popullit.. Nuk di, mund të kini të drejtë, në fërngjisht është “un enemie du people” Do ishte përkëthim më i saktë një armik i popullit, mirë do ta korigjoj po të ribotohet libri. ( të qeshura dhe duartrokitje)

Pyetje : Ju nuk kini përmëndur përkëthimin e librit të këngëve të Kristoforidhit. Ai I përkëtheu për herë të parë në1832.

Noli : Po e di që Kristoforidhi i përkëtheu këngët dhe qe përkëthim i bukur, po harova ta përmëndja. Më pëlqejnë përkëthimet e tij. Që të dy përkëthimet janë të mira dhe i kemi përdorur në shërbimet tona fetare që me kohë

Pyetje: (Pyetja nuk dëgjohet qartë)

Noli: Veprat e Ibsenit? Mirë, unë pata një stërvitje dramatikore kur shërbeva si sufler në teatrin grek për pesë vjet. Gjatë atyre viteve u njoha me veprat e Shekspirit dhe dramaturgë të tjerë. Atëhere jepej edhe Toska. Me fjalë të tjera arrita të njihja dramaturgët e kohrave të lashta dhe ata modern që luheshin në atë teatër. Vepronja si sufler po nga njëherë duhej të ndimonja artistët që nuk dinin të shkruanin dhe të lexonin dhe u lexonja pjesët që duhet të mësonin përmëndësh. Po nuk pata shumë sukses. Disa nga dramat i mësova vetë përmëndësh, ata s’ishin të zotët për asgjë, kështu përfitova një përvojë dramatikore.

Pyetje: (Pyetja nuk dëgjohet mirë)

Noli:Ajo u shkrua diku më 1926 nja dy vjet pas se u largova nga Shqipëria.

Pyetje: Po lexoni pa përdorur gjyzlyke?

Noli:Fillova të përdorja syze kur punonja, më mirë të themi kur ndeshesha me Omar Khajamin duke u munduar ta përkëthenja. Vura re se kur lexonja disa libra në bibliotekë të Berlinit që kishin shkronja

shumë të vogla syzet më duheshin se shkonja shpesh në bibliotekë. A ju kam treguar ndo njëherë barsoletën se si mund te dallosh një gjerman nga një francez ose një rus nga një grek? A ju kam treguar këtë barsoletë? Shumë studente venë për studime në Berlin, në universitetet gjermane. Pa tjetër disa nga profesorët gjermanë janë profesorë të mëdhenj dhe dijetarë. Ata po diskutonin se si mund të dallosh se kush është student gjerman dhe kush francez. Ai që është biond është gjerman. Jo, jo. Ka shumë gjermanë që duken si grekë, pra kjo nuk është e vërtetë. Prandaj u dha ky shpegim. Studenti gjerman është ai që vete në bibliotekë që në çastin që hyn pastrusi që hap derën dhe largohet nga biblioteka me pastrusin kur mbyll derën. Ky është studenti gjerman. Studenti francez shkon në bibliotekë rri ndonjë orë dhe pastaj del të pijë një cigare dhe nuk këthehet më. Po studenti grek? Studenti grek hyn, gjen librin që i duhej po nuk e hap dhe largohet nga biblioteka (të qeshura) Unë punonja shumë në bibliotekë që kur hapej deri sa mbyllej, sepse dëshiroja ta mbaronja. Më ra në mëndje që më nevoiteshin syze dhe i përdora që nga viti 1927 deri sa shkrova Skënderbegun tim – disertacioni për doktoraturën në histori. Më duhej të lexonja shumë libra, syzet më binin dhe kështu zbulova se nuk kasha nevojë për to. Kjo këshillë më ardhi nga një libër. Kur e ndien veten të lodhur mbylle librin. Unë nuk ndoqa këtë këshillë dhe kështu vazhdova të kujtoj se syzet më duheshin, kurse kjo nuk ishte aspak e vërtetë siç zbulova më vonë.

Pyetje: Ç’libër do të zgjithnje në se duhet të zgjithnje një libër për brezat e ardhëm?

Noli: Për brezat e ardhëshëm? Do thonja të gjithë librat e mij Po pytja juaj është shumë e vështirë. Në se do më pysnit cilën vjershë do zgjithnja,preferoj vjershën e Luftëtarit Marthian- është më e mira. Nuk e di n e se Panariti e mendon si unë.

Pytje: Pyetja nuk dëgjohet qartë.

Noli: Mirë, po librin nuk e kam këtu.Po ta kesh librin, albumin do mund tu lexonja ndo një vjershë. Omer Khajami- sa mirë duhet të lexoni disa të tijat. Do dëshironja të lexonja disa vjersha të mijat dhe jo përkëthime po nuk kam librin këtu. Mendonja se nuk pritej që unë të flisnja shqip, ju kërkuat të flisnja vetëm anglisht.

Pyetje: Ç’mendoni për fjalët e reja që ka futur Prof. Koliqi në gjuhën shqipe?

Noli: Nuk Kam lexuar librat e tij Të vetmet libra shqip që kam lexuar janë Historia Shqipërisë dhe me pak nga libri Historia e Letërsisë. Këto vetëm kam lexuar. Vura re, më kuptoni një gjë që s’më pëlqeu. Nuk di pse. Për shëmbëll thonë “ne duam”.Gjithnjë atë “ne” e vënë përpara dhe kujtojnë se unë dua, ti do, ai do, ne duam, ju doni, ata duan dhe e vënë gjithmon atë unë. Në shqip kjo nuk është e nevojshme Kur themi ne duam kuptohet fare mirë ne-ja pa e thënë si në italisht vogliamo Kështu e do gjuha s’ke ç’bën . Po ne mund të themi duam, por duhet theksuar se ju duam ka kuptim të ndryshëm

Fund i intervisës.

*E dergoi per Diellin autori, Dhimiter Dishnica

PRISHTINË, 21 Janar 2017-Gazeta DIELLI/ Dhetëra mijëra qytetarë, nga të gjitha viset shqiptare, sot janë rreshtuar në krah  të ish kryeministrit të Kosovës, Ramush Haradinajt, në një protestë madhështore në Prishtinë, ndër më të mëdhatë të mbajtura ndonjëherë, thekson AAK.

“E vlerësojmë madhështore këtë protestë, për faktin se në mbështetje të liderit Ramush Haradinaj, janë vënë qytetarë të të gjitha moshave e përcaktimeve politike e kulturore!”, deklaron AAK.

“Mesazhet e shpalosura në protestën e sotme, se ndalimi i Ramush Haradinajt në Francë, është përpjekje për ta ndalur Kosovën, se prekja e Ramush Haradinajt do të thotë me i prekë themelet e Kosovës dhe se ndalja e tij është politike dhe nuk ka të bëj me drejtësinë, sot janë mesazhet e Kosovës dhe të qytetarisë së saj!”, theksohet më tej.

AAK, u shpreh mirënjohje të gjithë pjesëmarrësve në protestën e sotme në Prishtinë e kudo tjetër, dhe e vlerëson lart dinjitetin e treguar në kundërshtim e ndalimit të tij në Francë, dinjitet i cili e karakterizon më shumë se këdo tjetër, vetë kryetarin Haradinaj!, përfundon njoftimi. /b.j/

Skaneri për rivlerësimin e gjyqtarëve dhe të prokurorëve përgatitet të fillojë punën/

Gjermania angazhohet në procesin për spastrimin e drejtësisë shqiptare nga gjykatës dhe prokurorë të korruptuar dhe të inkriminuar.

Skaneri për rivlerësimin e gjyqtarëve dhe të prokurorëve po përgatitet me kujdes të fillojë punën. Fatmir Xhafaj, kryetari i Komisionit të Ligjeve dhe një ndër  protagonistët e rrugëtimit të vështirë të miratimit verën e kaluar në Parlament të ndryshimeve kushtetuese për reformën në drejtësi, deklaroi se “përfundoi procesi i shprehjes së interesit nga gjyqtarë dhe prokurorë të vendeve të BE-së  dhe nga SHBA për të qënë anëtarë të Operacionit Ndërkombëtar të Monitorimit, (ONM), strukturës ndërkombëtare që do të mbikqyrë zbatimin e vettingut.

Ndërkombëtarët – garanci për zbatimin rigoroz të ligjit të vettingut.

Në fillim të javës së ardhshme, Operacioni Ndërkombëtar i Monitorimit mbërrin në Tiranë për të filluar aktivitetin e tij. Kjo do të thotë që do të fillojë procesi për përzgjidhjen e kandidatëve për 25 anëtarët e dy institucioneve të vettingut: Komisioni i Kualifikimit dhe Kolegji i Apelimit, proces që do të monitorohet hap pas hapi nga ndërkombëtarët. Ata janë garancia dhe shpresa e madhe e qytetarëve të Shqipërisë që ligjet do të zbatohen në mënyrë rigoroze dhe për pasojë korrupsioni në drejtësi do të fillojë të ҫmontohet. Përvoja e më shumë se dy dekadave ka treguar që ligjet në Shqipëri, në rastin më të mirë, janë zbatuar ose në mënyrë të pjesëshme ose gabim, në rastin më të keq nuk janë zbatuar fare. Realitetin me të cilin përballet qytetari i thjeshtë e ilustron  më së miri shprehja popullore: “Në Shqipëri ka ligj, por ka edhe Maliq”, duke nënkuptuar me emrin “Maliq” individin e pushtetshëm mbi ligjin dhe pandëshkueshmërinë e betonuar deri tani të politikanëve të përfolur për korrupsion dhe pasurim të paligjshëm. Po a do të zbatohen ligjet që parashikon vettingu njëlloj për të gjithë? Shqetësimi për këtë nuk mungon.

Shqetësimet nuk mungojnë

“Shohim me shqetësim disa përpjekje në sistemin aktual të drejtësisë në prokurori dhe gjykata për ta deformuar frymën e detyrimit që parashikon kushtetuta dhe ligjet e reja në këtë fazë të procesit të vettingut. Jemi të angazhuar të mbështesim çdo përpjekje pozitive në këtë proces, por edhe të përgatitur që të ndëshkojmë sot dhe nesër çdo përpjekje për zbatimin e keq të ligjit” – paralajmëron kryetari i Komisionit të Ligjeve, Fatmir Xhafaj.

Operacioni Ndërkombëtar i Monitorimit që do të monitorojë zbatimin e ligjit të vettingut drejtohet nga Komisioni Europian dhe përfshin vendet anëtare të BE-së dhe ato partnere në kuadër të procesit të integrimit evropian dhe të bashkëpunimit euro-atlantik. Ai do të drejtohet nga Genoveva Ruiz-Calavera, drejtore në Komisionin Europian (KE)  për Ballkanin Perëndimor në Drejtorinë e Zgjerimit, me përvoja  më se 25-vjeçare ne KE dhe në rajon, ku ndër të tjera ka marrë pjesë në Task Force të KE për rindërtimin e Kosovës. Sipas kompetencave që i jep ligji Operacioni Ndërkombëtar i Monitorimit do të jetë i pranishëm në çdo hap të hetimit të gjyqtarëve dhe të prokurorëve pasi gëzon të drejtën të “hetojë dhe vlerësojë të gjitha faktet dhe rrethanat e nevojshme për procedurën e rivlerësimit të gjyqtarëve dhe të prokurorëvë”.

100 ditë për fillimin e revolucionit në drejtësi.

Sipas afateve ligjore, brenda 30 ditëve, që nga 20 janari 2017,   Presidenti i Republikës do të hartojë  listën e aplikantëve që plotësojnë kriteret formale për të marrë pjesë në organet e vettingut dhe listën e atyre që nuk plotësojnë kriteret formale. Ai do të mbikëqyret nga vëzhguesit ndërkombëtarë të Operacionit Ndërkombëtar të Monitorimit. Më pas ONM-ja  do të hartojë listën e vet me ata që plotësojnë ose jo kriteret , e cila mund të jetë e ndryshme nga ajo e Presidentit. Në ditët e para të pranverës së sivjetme do të jetë Parlamenti që do të votojë zgjedhjen e anëtarëve të komisioneve me përbërje të barabartë maxhorancë – opozitë, komisione që kanë për detyrë të verifikojnë dhe të përzgjedhin me një sistem elektronik anëtarët e organeve të vettingut, që do të votohen “si grup” në Parlament. Gjithë procesi parashikohet të zgjasë 100 ditë, afat që mund të respektohet, nëse shmangen bojkote të opozitës apo angazhime të  fushatës elektorale për zgjedhjet parlamentare të 18 qershorit.

Zbatimi i Reformës në Drejtësi është kushti themelor nga BE-ja që të hapë me Shqipërinë  negociatat e anëtarësimit. Ajo që pritet me padurim dhe shpresë është një revolucion në sistemin e korruptuar deri në palcë të drejtësisë aktuale, një revolucion nga ku duhet të dalë një gjyqësor i pavarur që të bëjë drejtësi në një vend si Shqipëria ku politikanë të lartë kanë mbyllur ndjekjen e tyre penale për aferra korruptive për procedurë apo çështje teknike duke korruptuar gjykatës dhe prokurorë dhe duke mos u shpallur as fajtorë, as të pafajshëm.

*Oligarkët e Tiranës nuk janë elita!/Oligarkët e Tiranës janë pseudoelita./Oligarkët e Tiranës  janë të rëndomtë/.Krenaria e tyre nuk është bagazhi kulturor/.Oligarkët e Tiranës  janë të dekulturuar.Oligarkët e Tiranës janë injorantë./

Nga Elida Buçpapaj/

Për herë të parë kemi një sulm frontal midis oligarkëve të mediave. Shajnë njëri-tjetrin. Ia nxjerrin të palarat njëri-tjetrit.Deri sa ta mbledhin veten se kështu po vetëdigjen.E pastaj të pështyrat që po thonë për njëri tjetrit t’i lëpijnë.E t’i thurin njëri-tjetrit lavdata nga e para.Oligarkët e shtypit të Tiranës i kanë rrogat 10-30 herë më të mëdha se rrogat e kryeministrave të Shqipërisë.Oligarkët e shtypit të Tiranës i kanë rrogat 100-300 herë më të mëdha se e pensionistëve të Shqipërisë.Oligarkët e Tiranës, të metropolit më të varfër të Europës.Këtë e ka thënë me gojën e vetë Henri Çili.Se një oligarku minuk me emrin Alfred Lela i jepte rrogë sa 100 pensionistëve së toku!Po kush çan kryet se ekzistonte oligarku minuk Alfred Lela! Apo tjetri apo tjetri oligark!Oligarku Shkullaku i thotë  Berat Buzhalës se Edi Rama edhe i paguar si kryetar bashkie apo si ministër e kishte rrogën 10 herë më të vogël se rroga e Armand Shkullakut !Zot i madh përse është paguar me flori ky oligarku Shkullaku ? Ky Shkullaku që po akuzon kryeministrin se i ndërron kostumet  6-7 mijë euro për çdo ditë ? Shkullaku që po e quan kryeministrin të korruptuar ndërsa Shkullakun po e quan të ndershëm, po si qenka kështu ?Shkullaku që po i qan hallin Shqipërisë se është vendi më i varfër i Europës me oligarkë si puna e tij që nuk e kanë asnjë kokërr vlere dhe paguhen 10 herë më tepër se njëshi i vendit?Kush i ka majmur oligarkët minukë të Tiranës? Nga cila gropë e zezë kanë dalë milionat?Sepse oligarkët e Tiranës nuk dallohen nga intelektualiteti.

Nga ka dalë kjo pare për oligarkët ruralë?
Sepse oligarkët e Tiranës nuk janë elita!
Oligarkët e Tiranës janë pseudoelita.
Oligarkët e Tiranës  janë të rëndomtë.
Krenaria e tyre nuk është bagazhi kulturor.
Oligarkët e Tiranës  janë të dekulturuar.
Oligarkët e Tiranës janë injorantë.
Krenaria e tyre nuk është as miqësia me kryeministra.
Kryeministrat i mbajnë gatitu, u kërkojnë llogari dhe i thërrasin ku të duan si zara.
Oligarkët e Tiranës ministrat i shohin nga poshtë lartë.
Oligarkët e Tiranës deputetët nuk i begenisin fare.
Oligarkët ndihen shumë më lart se deputetët, ministrat, kryetarët e bashkive, bile edhe se kryeministrat.
Oligarkët u thonë kryeministrave pa ne ju nuk jeni.
Oligarkët u thonë ministrave, jemi ne pa jeni ju.
Oligarkët janë e kundërta e përfaqësuesave të opinionit publik.
Oligarkët janë e kundërta e mbrojtjes të interesit publik.
Oligarkët janë e kundërta e interesit kombëtar.
Oligarkët janë dora vetë parja e pistë!
Oligarkët janë paraja e pistë!
Oligarkët janë arma e sistemit të kalbur!

Haradinaj nga Franca:Mbështetjen tuaj të madhe e të pakursyer, gjithandej nëpër Botë, e kuptoj si mbështetje për lirinë dhe egzistencën e Kosovës…/

Kryetari i Aleancës për Ardhmërinë e Kosovës e ish kryeministri Ramush Haradinaj ka shkruar sot në ‘Facebook’:/

Të dashur bashkëkombasit e mi,

Po ju përcjell nga larg dhe në rrethana të pazakonshme, por edhe me kaq sa po mund tu shoh, jam krenar me popullin tim!Mbështetjen tuaj të madhe e të pakursyer, gjithandej nëpër Botë, e kuptoj si mbështetje për lirinë dhe egzistencën e Kosovës dhe të secilit prej nesh!Fatin tonë e kemi lidhur me lirinë e përbashkët, dhe unë duke qenë njëri prej Jush, nuk shkel mbi lirinë e popullit tim.

Juaji

Ramush Haradinaj

*Deri kur do t’i degjojme e durojme marrezite e zonjes Lunacek dhe kolegeve te saj?!/

Nga Sadik ELSHANI/ Filadelfia-USA/Kur ne gazeten “Bota Sot” lexova artikullin: “Lunacek: Asociacioni pavareson serbet nga Beogradi”, nuk m’u durua pa u ulur per t’i shkruar keto radhe. Njeriu mbusht plot mllef: cfare papergjegjesie, cfare marrezie, cfare idiotesie! Keto fjale i thote nje zonje qe eshte nenkryetare e Parlamentit Europian dhe Raportuesja per Kosoven ne kete Parlament.Kjo deklarate eshte nje deshmi per nivelin e ulet te njohurive te kesaj zonje per Kosoven dhe rajonin. Por ne cfare menyre, ne cilen forme, cila eshte ecuria qe do t’i pavaresoka serbet e Kosoves themelimi i ketij asociacioni? Per kete zonja Lunacek nuk e thote asnje fjale, sepse as vete nuk e di se cka eshte duke thene. Dhe nuk e di se a e ka sfiduar dikush zonjen Lunacek per kete qendrim te pakuptimte, per kete marrezi. Problemi eshte se vete serbet nuk duan te pavaresohen nga Beogradi. Kjo eshte teper e thjeshte: ku ka pavaresim me te mire per serbet e Kosoves sesa te jetojne ne nje shtet te pavarur nga Serbia? Ceshtja qendron krejt ndryshe, sepse as serbet e Kosoves dhe as Serbia nuk e pranojne shtetin e pavarur te Kosoves. Nder te tjera ne artikullin ne fjale thuhet: “Ajo ka nenvizuar se ky asociacion nuk do te kete mandate ekzekutiv dhe thekson se komunat jane per te ofruar sherbime ndaj qytetareve dhe jo te bejne politika kombetare”. Keto perralla, Zonja Lunacek le t’ia  tregoje dikuj tjeter. Serbet i kane komunat e tyre ne ato vende ku jane shumice dhe u ofrojne sherbime qytetareve. Serbet i shfrytezojne te gjitha sherbimet sikur cdo qytetar tjeter i Kosoves edhe ne komunat ku ata jane pakice. Qellimi i formimit te ketij asociacioni eshte qe, permes ketij organizimi Serbia te fuse kemben ne Kosove e pastaj te ulet edhe kembekryq. Ky eshte Kali Trojan i Serbise. Thene me mire, ky eshte njeri nga shume kuajt trojane te tyre, tani kane filluar ta perdorin edhe trenin. Kur Serbia ngul kembe per dicka qe Kosova duhet ta bej, eshte fare lehte te kuptohet se ato kerkesa nuk jane ne dobi, ne te miren e Kosoves, sepse eshte pikerisht kjo Serbia qe per me shume se nje shekulli po mundohet te na zhduk nga faqja e dheut. Kjo na kujton ngjarjet nga e kaluara jo e larget e historise se Kosoves. Na kujton kohen kur Serbia ngulte kembe per ndryshimet kushtetuese, duke u munduar te na bindtte se me keto ndryshime asgje nuk do te ndryshntje. Nese asgje nuk do te ndryshonte, atehere perse i benin ato ndryshime?! Por historia na tregon ndryshe. Ndryshimet u ben dhe i kushtuan shume shtrtenjte popullit tone. Ne formen e tanishme ky asociacion eshte shtet brenda shtetit. Komunat serbe mund te kene nje asociacion per t’i bashkerenduar punet e tyre, por jo nen kontrollin e Sebise. Populli yne ka nje pervoje te hidhur me serbet e Serbine, prandaj nuk e ka krijuar kote thenien: “Shkau (serbi) bese nuk ka”.

Dhe na vijne bajlozat nga Brukseli e nga Nju jorku, qe deri dje nuk e kane ditur nga i bie Kosova dhe na mbajne ligjerata per ceshtjet tona. Shpesh pa ditur as vete se cka jane duke folur, sikur zonja ne fjale. Zonjen Lunacek dhe zyrtaret tjere te BE-se dhe OKB-se nuk i shqeteson fakti se Serbia ende e konsideron Kosoven pjese te veten. Kete e ka te shkruar edhe ne kushtetuten e saj. Be-ne dhe OKB-ne nuk e pengon muri i ngritur ne Mitrovice. Muret ndajne. Vete Europa e ka patur nje histori muri me Murin e Berlinit. Dihet mire se cka simbolizonte ai mur. Nese muri ne Berlin, me te drejte, nuk ka qene i pranueshem, nuk duhet te jete i pranueshem as ne Mitrovice. Ndoshta sipas logjikes se palogjikshme te zonjes Lunacek, serbet e paskan ndertuar murin per t’u ndare nga Serbia, per ta penguar Serbine per te ardhur ne Kosove! Serbia, e cila ne nje periudhe jo te larget kohore kreu krimet me te tmerrshem pas Luftes se Dyte Boterore, ka filluar te perkedhelet nga disa vende perendimore. Po shihet qart se provokimet e Serbise ndaj Kosoves dhe retorika e saj luftenxitese nuk jane duke e penguar askend. Kjo eshte mjaft shqetesuese, sepse e kaluara e pergjakshme jo e larget, mund te perseritet. Per kete me siguri edhe ne i kemi fajet. Ketu e kam fjalen per drejtuesit e Kosoves dhe anetaret e grupit negociues me Serbine. Perfaqesuesit tane shkojne me duar ne xhepa e jo me canta te mbushura me dosje te krimeve serbe e me dokumente tjera perkatese qe mbeshtesin te drejten tone. Sic duket kundershtaret tane jane me te pergatitur. Edhe pse te fajshem, sillen si te pafajshem dhe na mbajne ligjerata per tolerancen e bashkejetesen. Ne duhet ta paraqesim rastin tone bindshem me dokumente e jo me fjale kafenesh. Ne keto takime te kemi njerez te afte, te bindshem e qe ia mbushin syrin dikujt. Nuk jemi duke i kryer si duhet detyrat e shtepise. Ne kete rast keto detyra jane shume te rendesishme, jane detyra atdhetare nga te cilat varet e ardhmja e Kosoves.

Eshte koha qe t’i ngulim kembet e te mos bejme leshime qe do te kene rrjedhoja te demshme per Kosoven. Ta mbrojme ceshtjen tone me fakte e argumente e te mos bejme vetem amin e te nenshkruajme ato qe na detyrojne te tjeret. Kosova eshte e jona dhe askujt tjeter. Deri kur do t’i degjojme e durojme marrezite e bashkesise nderkombetare?! Serbia eshte ajo qe duhet te jete nen mbikeqyrjen ndrkombetare, ndersa Kosova duhet te ndihmohet per te ecur perpara. Ne kemi nevoje per marredhenie te mira me bashkesine nderkombetare, duhet te bashkepunojme me ta dhe gjithmone t’i mbrojme kerkesat tona, te drejtat tona. Nese e lejojme veten qe te tjeret te na presin rrobat, atehere ato kurre nuk do ta na bien tamam.

Filadelfia, 20 janar, 2017

*Sadik Elshani eshte doktor i shkencave te kimise dhe veprimtar i bashkesise shqiptaro – amerikane.

-Në Kosovë, akademi përkujtimore dhe homazhe për Presidentin Historik Ibrahim Rugova në 11 vjetorin e shuarjes/

-Presidenti historik Rugova në intervistat ekskluzive që kam zhvilluar theksonte përcaktimin e gjithmonshëm e prej shumë vitesh për Kosovën e pavarur në NATO e në BE dhe në miqësi të përhershme me SHBA. “Unë insistoj, edhe nstitucionet e Kosovës, që sa më parë të njihet Pavarësia e Kosovës në mënyrë të drejtpërdrejtë, direkte, pra nga Shtetet e Bashkuara të Amerikës, nga Unioni Evropian, që pastaj do ta njihnin edhe fqinjët tanë. Kjo është rruga më e mirë, edhe më e drejtë, edhe më e shëndetshme për situatën në këtë pjesë të Evropës dhe të botës”, theksonte Presidenti historik Rugova/

-LAJM I VITIT 2006: PRISHTINË, FLAMURI AMERIKAN ULET NË GJYSMË SHTIZË/

SPECIALE-Gazeta DIELLI nga korrespondenti në Kosovë Behlul JASHARI/

PRISHTINË, 21 Janar 2017/ Me një akademi në Prishtinë dhe me homazhe, në Kosovë u përkujtua sot në 11 vjetorin e shuarjes Presidenti Historik Dr. Ibrahim Rugova, i cili hapur përcaktonte pozicionin gjeopolitik kosovar dhe shpallte  idenë për shtet që para afër tre dekadave dhe që në fillimet e negociatave për staustin ishte shumë i prerë: “I vetmi kompromis për Kosovën është pavarësia, dhe ky është optimumi i gjithë shqiptarëve në rajon”.Në akademinë e organizuar nga LDK, e cila po zhvillohet nga mesdita, u theksua se, si themelues i shtetit të Kosovës dhe arkitekt i pavarësisë, Presidenti historik  Ibrahim Rugova u bë simbol i rezistencës me përkrahjen e gjithë popullit të Kosovës, elitës intelektuale, patriotëve dhe të botës demokratike perëndimore.

“Zgjidhja më e mirë është Kosova e pavarur e neutrale, e hapur ndaj Shqipërisë e Serbisë dhe një administrim civil ndërkombëtar si fazë kalimtare”, theksonte e ritheksonte Presidenti historik, Ibrahim Rugova. Në intervistën ekskluzive që kam zhvilluar para 23 viteve, referendumin për Kosovën shtet sovran dhe i pavarur të 26 deri 30 shtatorit 1991, që pasonte Deklaratën Kushtetuese të 2 Korrikut e Kushtetutën e 7 Shtatorit 1990,  Rugova e vlerësonte “një akt që e afirmoi tutje dhe është një garanci për realizimin e pavarësisë”, fliste edhe për “lidhjet konfederale apo bashkimin me Shqipërinë” të Republikës së Kosovës, si dhe për një “politikë globale që sa më parë të bjerë muri mes shqiptarëve”.

Edhë në intervista të tjera që kam zhvilluar nëpër vite, në dhjetor 2002, presidenti Rugova theksonte përcaktimin e gjithmonshëm e prej shumë vitesh për Kosovën e pavarur në NATO e në BE dhe në miqësi të përhershme me SHBA.

Ndërsa, i pyetur për paralajmërimet se në vitin 2003 do të fillonin negociatat për statusin, për pavarësinë e Kosovës, që do të njihet edhe ndërkombëtarisht, Presidenti Rugova në intervistë përgjigjej:

“Ka spekulime të ndryshme se do të fillojnë negociatat, pikëpamje të ndryshme. Këto i shoh si pozitive. Të gjithë po e shohin se kjo është një domosdoshmëri që duhet të bëhet. Por, unë insistoj që të njihet Kosova drejtpërdrejt, sepse ne kemi kryer negociata të ndryshme: ju kujtohen Rambujeja dhe Parisi. Pastajerdhi intervenimi i NATO-s, kur u ndëshkua pala tjetër pse nuk pranoi. Pra, është një epokë e re tani në rajonin tonë, të Evropës Juglindore, ndoshta edhe për shumë perspektiva në Evropë, në plan ndërkombëtar.Njohja e Kosovës nga SHBA-të, Bashkimi Evropian, që do ta formalizonte OKB-ja, do të ishte rruga shumë më produktive, më e drejtë, dhe do të krijonte mundësi më të mëdha për zhvillim të përgjithshëm, ndërsa populli i Kosovës dhe rajoni përgjithësisht do të qetësoheshin”.“Kosova dhe populli i saj janë sot këtu që të kryhet edhe formalisht, apo zyrtarisht, si doni t’i themi, edhe njohja e Pavarësisë, të jemi një antar i bashkësisë së kombeve të botës së lire”, theksonte Presidenti Rugova në një intervistën tjetër ekskluzive që kam zhvilluar në shkurt të vitit 2005.“Edhe bashkësia ndërkombëtare, shumë institucione të ndryshme ndërkombëtare, kanë kuptuar se Pavarësia duhet të bëhet edhe të realizohet sa më shpejt, çfarë do ta qetësonte këtë pjesë të Evropës e të botës”, deklaronte Rugova.
“Unë insistoj, edhe nstitucionet e Kosovës, që sa më parë të njihet Pavarësia e Kosovës në mënyrë të drejtpërdrejtë, direkte, pra nga Shtetet e Bashkuara të Amerikës, nga Unioni Evropian, që pastaj do ta njihnin edhe fqinjët tanë. Kjo është rruga më e mirë, edhe më e drejtë, edhe më e shëndetshme për situatën në këtë pjesë të Evropës dhe të botës”, theksonte Presidenti historik Rugova.Ai vlerësonte se njohja e Pavarësisë së Kosovës do t’i rregullonte edhe marrëdhënet e brendshme. “Edhe për minoritet, grupet etnike, është edhe një fitore, është edhe një përfitim nga Pavarësia”, shprehej Rugova.
Pavarësia e Kosovës do të kishte efekt pozitiv edhe për të gjithë fqinjët tanë, theksonte Rugova dhe shtonte se “këtë, një pjesë e fqinjëve, pjesa më e madhe, kanë filluar ta kuptojnë”.
“Njohja sa më e shpejtë e Pavarësisë së Kosovës do të ndihmonte edhe qetësimin e të gjithë shqiptarëve në këtë pjesë të Evropës dhe të botës”, deklaronte Presidenti historik Rugova në intervistën e shkurtit 2005.
Këto intervista e të tjera ekskluzive që kam zhvilluar me Presidentin historik të Kosovës Dr. Ibrahim Rugova janë ribotuar në Gazetën DIELLI dhe do i përmbledhja në një libër të veçantë, duke përfshirë edhe shumë pyetjet që kam bërë e përgjigjet në konferencat për shtyp që mbante çdo javë Rugova e në raste tjera.Më pak se një muaj para se të kaloi në amshim njeriu që bëri epokë, Presidenti historik Rugova – Presidenti i lëvizjes së fuqishme gjithëpopullore demokratike për lirinë dhe pavarësinë e Kosovës, në ditën e përvjetorit të themelimit të LDK-së,  partisë që e udhëhiqte që nga fillimi, në 23 dhjetor 2005, në rezidencën Presidenciale në lagjen Velania të Prishtinës në deklaratën e fundit publike theksonte se, “objektivi kryesor është pavarësia e Kosovës”.“Do të punojmë në të gjitha segmentet që të jetë një pavarësi e qëndrueshme, që do t’u përgjigjet të gjithë qytetarëve të Kosovës, në të mirë të të gjithë qytetarëve të Kosovës”,  theksonte Presidenti Rugova në atë takim të fundvitit të tij të fundit.
Para 11 viteve, më shumë se gjysëm milioni njerëz u mblodhën në Prishtinë, gjithë bota nderoi në përcjelljen e fundit për Presidentin historik të Pavarësisë së Kosovës, Dr. Ibrahim Rugova, i cili prehet në amshim në lagjen Velania te Bregu i Diellit, në kryeqytet.

***

Ibrahim Rugova u lind më 2 dhjetor 1944 në fshatin Cerrcë, të komunës së Istogut, në një familje të madhe që kishte prejardhjen nga krahina e Rugovës.

“Presidenti Ibrahim Rugova ndërroi jetë”, bënte të ditur Presidenca e Kosovës në komunikatën e dërguar para 11 viteve, në 21 janar 2006, në mesditë.

“Presidenti i Kosovës Ibrahim Rugova, prijësi i Kosovës në vitet e mëdha të procesit për pavarësi të vendit tonë,  ndërroi jetë sot (e shtunë) në ora 11:38.

Presidenti Rugova ndërroi jetë në shtëpinë e vet në Prishtinë, duke pasur përreth familjen e tij, mjekun personal me stafin ndihmës nga vendi, si dhe mjekë amerikanë”, thuhej mes tjerash në komunikatën e Presidencës së Kosovës.

LAJM I VITIT 2006: PRISHTINË, FLAMURI AMERIKAN ULET NË GJYSMË SHTIZË

PRISHTINË, 23 Janar /ATSH-Behlul Jashari/ – Zyra e SHBA-së në Prishtinë uli sot (e hënë) flamurin amerikan në gjysmështizë, në nderim të Presidentit të ndjerë të Kosovës, Ibrahim Rugova, gjatë një ceremonie të shkurtër, të drejtuar nga Shefi i Misionit, Philip Goldberg.
Në fjalën që mbajti me këtë rast, z.Goldberg tha se me ndarjen nga jeta të Presidentit Rugova, Kosova ka humbur një udhëheqës të madh, por edhe SHBA humbi një mik të madh e të përkushtuar.
“Në botë nuk ka shumë udhëheqës apo popuj, të cilët kanë aq shumë dashuri dhe respekt për Shtetet e Bashkuara, siç pati Presidenti Rugova dhe siç ka populli i Kosovës. Dhe, për shkak të respektit për të, për miqësinë e tij me Shtetet e Bashkuara dhe respektit për popullin e Kosovës, unë e ndjej se është me vend që edhe ne të ulim flamurin amerikan në gjysmështizë gjatë periudhës së zisë”, tha z. Goldberg.
“Kjo ka një domethënie të madhe për ne dhe jam i sigurtë se do të ketë edhe për popullin e Kosovës”, theksoi ai, ndërsa komandanti i njësisë së Marinës së SHBA-së uli flamurin amerikan në gjysmë shtize.
Shefi i Misionit Goldberg solli dhe kujtimet e tij të 18 muajve të fundit, nga koha kur ai drejton Zyrën Amerikane në Prishtinë, si dhe të takimit të parë me Presidentitn Rugova, para njëmbëdhjetë vitesh, në Uashington.
“Veç asaj që ai bëri si udhëheqës – dhe me të vërtetë si një simbol i Kosovës për botën – unë e njoha atë edhe si një njeri shumë të këndshëm dhe të përzemërt”, tha shefi i Misionit të SHBA-së në Prishtinë, duke propozuar një minutë heshtje në nderim të Presidentit Rugova.

Nga Skënder Buçpapaj/

Kush e ka parashikuar fitoren e Donald Trumpit në zgjedhjet presidenciale, a do të mund të parashikojë edhe presidencën e tij? Sa do të ndryshojë presidenti Donald Trumpi nga kandidati presidencial Donald Trumpi?

Fitorja e papritur e Trumpit i ka lënë disi pa tekst mediat perëndimore. Ato kanë thirrur për t’ua dhënë fjalën në faqet e tyre ekspertë të fushave të ndryshme, për të dhënë mendimin e tyre profesional rreth figures dhe dukurisë Trump, rreth perpektivës amerikane, perëndimore dhe asaj globale pas 20 janarit 2017, kur merr detyrën presidenti i 45-të i Shteteve të Bashkuara të Amerikës, supërfuqisë botërore.Linguistja (gjuhëtarja) Elisabeth Wehling është ftuar për një intervistë nga Neue Zürcher Zeitung (Gazeta e Re e Zyrihut) si një ndër të vetmit dijetarë që e ka parashikuar fitoren e Trumpit. Wehling, madje, siç thotë, nga këto zgjedhje ajo ka dalë 500 dollarë më e pasur ngaqë ka vënë bast, duke qenë e sigurt për rezultatin e zgjedhjeve presidenciale të 8 nëntorit 2016.

Wehling është profesoreshë nga Hamburgu, drejtoreshë e International Computer Science Institute në Berkeley Projekte, për kërkime në fushën e ideologjisë, gjuhës dhe opinionit të paanshëm, autore e librit të ri “Inkuadrimi politik”. Meqë ka parashikuar fitoren e Trumpit, a mund ta parashikojë edhe presidencën e tij?Titulli i intervistës në NZZ është “Gjuha e tij e thjeshtë është shumë e efektshme” dhe nëntitulli “Linguistja Elisabeth Wehling sqaron çfarë mund të mësojmë nga retorika e Donald Trumpit”.E çfarë ka të veçantë gjuha e Trumpit? – pyet gazetari. Thjeshtësinë, thotë Wehling. Trumpi është në një nivel, të cilin ne të hulumtimit e quajmë “basic level cognition” ( “nivel themelor i perceptimit”). Ai përdor fjalë të prekshme, që mund të shijohen, të shikohen, të dëgjohen njëkohësisht. Diçka e tillë është muri me Meksikën. Kjo gjuhë e thjeshtë është shumë e efektshme (vepruese, e frytshme).

Hillary Clinton e la pasdore përdorimin e një gjuhe të thjeshtë? Absolutisht, përgjigjet hulumtuesja. Unë të marr ty si shembull reformën shëndetësore të presidentit Barack Obama. Për ta mbrojtur atë, Clinton duhej të gjente fjalë të qarta. Diçka si: “Më dëgjo mua, Donald, nëse fëmija im është në shtrat me temperaturë, unë e thërras mjekun menjëherë. Dhe kjo vlen edhe për bashkëqyetarët e mi.”.Në vend të kësaj, ajo argumentoi me statistika. Ndërsa Trumpi vazhdoi me rrëfimet e tij ideologjike.Pra, fushata mbeti tek fjalët dhe nuk mori asnjëherë përmbajtje? Fjalët dhe gjuha janë njëkohësisht edhe përmbajtje, përgjigjet shkurt ekspertja.Cila është analiza juaj për gjuhën që përdori Trumpi gjatë fushatës? Kjo është një gjuhë që përdoret vetëm gjatë fushatave. Kjo vlen edhe për rastin e Trumpit. Populizmi shpërblen vetëm për sa kohë nuk je ulur në karriken e Shtëpisë së Bardhë, shpjegon ajo.Kini ju ndonjë shembull për ndryshimin e gjuhës së Trumpit? për shembull gjatë fushatës ai e kërcënoi Clintonin se do ta nxirrte para drejtësisë. Pas fitores thotë se Clintoni nuk do të jetë nën hetime. Nga njëra anë, ai tërhiqet nga akuzat, nga ana tjetër ende e konsideron atë kriminele.

Ai ka bërë premtime për qarkullimin e lirë të njerëzve, për NATO-n, për mbrojtjen e klimës, për Obamacare. A do t’iu përmbahet ai premtimeve? A do t’iu përmbahet të gjithave. Është një keqpërllogaritje. Atij i duhet të punojë për të gjetur rrugën e realizimit të premtimeve.Ai duhet të ndërtojë murin. Duhet të bëjë diçka këtu e diçka atje. Dhe nëse nuk do t’ia arrijë, atëherë do të shpikë ndonjë fabul gë bukur si ato të garës me Clintonin, shpjegon hulumuesja.

Pra, Trumpi do të vazhdojë të mbështetet fuqishëm në strategjinë e tij të komunikimit? – Po edhe në paraqijet e tij në Twiiter, kjo duket qartë, thotë ajo.Duke iu përgjigjur pyetjeve vijuese, gjuhëtarja gjermane thekson se Trumpi do t’i përmbahet logjikës së deritanishme: ka fitues dhe të humbur. Ai i përket një kryefjale të vetme: Fitore, fitore, fitore. Kështu që ai portretizohet si një fitimtar. Kjo ka të bëjë me një Amerikë, ku ka të pasur dhe të varfër. Të varfërit shikojnë tek Trumpi ajkën e ajkës.Lidhur me mediat, hulumtuesja thotë se ato do të vazhdojnë të mos kenë me Trumpin atë raport të ngushtë që kishin me Clintonin. Nga ana tjetër, Trumpi, që i ka quajtur mediat klasike të rrezikshme, tashmë e ka ndryshuar gjuhën e tij, duke filluar nga vlerësimet e tij për New York Times.Sa i përket ndikimit të fitores së Trumpit në zgjedhjet parlamentare të afërta në Francë dhe Gjermani, Elisabeth Wehling thotë se kandidatët do të përpiqen të përdorin një gjuhë të thjeshtë. Kështu përballë njëri tjetrit do të jenë popullistët e djathtë, populistët e majtë dhe jopopulistët.Konkluzioni i përgjithshëm i gjuhëtares është se Trumpi do të ndryshojë shumëçka nga retorika e tij gjatë qëndrimit në Shtëpinë e Bardhë, por nuk do të heqë dorë, përkundrazi do ta bëjë natyrë të punës së tij dhe të ekipit të tij strategjinë e tij fitimtare të komunikimit.Neue Zürcher Zeitung, gazeta kryesore e Zvicrës dhe një ndër kryesore e gjuhës gjermane, si pothuaj të gjitha mediat perëndimore e ka perceptuar Trumpin si një kontrast të plotë të Hillary Clintonit. Ky perceptim do të vazhdojë të jetë në provë edhe prej nesër, kur, siç thotë edhe ekspertja e thirrur në faqet e gazetës, do të kemi në plot pikëpamje një Trump tjetër.(Derguar prej VOAL)

WASHINGTON, Jan 21 (Reuters) – Large crowds of women, many wearing bright pink knit hats, poured into downtown Washington by bus, train and car on Saturday for a march in opposition to U.S. President Donald Trump only a day after the Republican took office.

The Washington event was expected to be the largest of a series of marches across the world in cities including Sydney, London, Tokyo and New York to criticize the new president’s often angry, populist rhetoric.The flood of people stressed the city’s Metro subway system, with riders reporting enormous crowds and some end-of-line stations temporarily turning away riders when parking lots filled and platforms became too crowded.

Trump has angered many liberal Americans with comments seen as demeaning to women, Mexicans and Muslims, and worried some abroad with his inaugural vow on Friday to put “America First” in his decision making.

On Friday, the nation’s capital was rocked by violent protests against the businessman-turned-politician, with black-clad anti-establishment activists smashing windows, setting vehicles on fire and fighting with riot police who responded with stun grenades.

One of the groups that organized Friday’s protests sent a call to members to return to the streets after the women’s march ended.The protests illustrated the depth of the anger in a deeply divided country that is still recovering from the scarring 2016 campaign season. Trump defeated Democrat Hillary Clinton, the first woman nominated for president by a major U.S. party.”It’s important that our rights be respected. People have fought hard for our rights and President Trump has made it clear that he does not respect of them,” said Lexi Milani, a 41-year-old restaurant owner from Baltimore, who had ridden down in a bus with 28 friends.

SUBWAYS OVERWHELMED

Washington subway trains and platforms were packed with people. The Metro sent a service alert warning of “system-wide delays due to extremely large crowds.” At least one station was temporarily closed to new passengers because of the crowds backed up on the platform.

Elizabeth Newton, 59, traveled from Lafayette, California, to attend the march and stayed overnight in Baltimore. When she and her friends arrived at a rail station in that city to try to board a train to Washington, they were overwhelmed by the crowds.

“It was all the way around the block and partway around again. It was extraordinary,” Newton said. She and her friends instead opted to spend $106 on a Uber ride in to the city.

“There is no question it is a very busy day. We are seeing heavy crowding on the system, particularly at the end of line stations where people have driven into the Washington D.C., area,” said Dan Stessel, a spokesman for the city’s Metro system.

The system was changing traffic flow at some stations, including rerouting some escalators downtown to carry all passengers out to accommodate the crowds, he said.

The Metro reported 275,000 rides as of 11 a.m. (1600 GMT) Saturday, 82,000 more than the 193,000 reported at the same time on Friday, the day of Trump’s inauguration and eight times normal Saturday volume.

The crowd filled six city blocks of Independence Avenue, with more people spilling into side streets and additional marchers pouring into the area as of 11:30 a.m. (1630 GMT).

The Women’s March on Washington, featuring speakers, celebrity appearances and a protest walk along the National Mall, is the brainchild of Hawaiian grandmother Teresa Shook and is intended as an outlet for women and their male supporters to vent their frustration and anxiety over Trump’s victory.

Organizers said they expected several hundred thousand people to attend.

A disparate lineup of organizations including reproductive health provider Planned Parenthood, gun-control group Moms Demand Action and Emily’s List, which promotes female candidates for office, sent large contingents to the event

‘PUSSYHAT’ PARADE

Many participants wore knitted pink cat-eared “pussyhats,” a reference to Trump’s claim in the 2005 video that was made public weeks before the election that he grabbed women by the genitals.

The march spotlights the fierce opposition Trump faces as he takes office, a period that is typically more of a honeymoon for a new president.

A recent ABC News/Washington Post poll found Trump had the lowest favorability rating of any incoming president since the 1970s.

Women gave a host of reasons for marching, ranging from inspiring other women to run for office to protesting Trump’s plans to repeal the 2010 Affordable Care Act, which among other things requires health insurers to cover birth control.

Jesse Carlock, 68, a psychologist from Dayton, Ohio was attending her first protest in decades.

“Once Mr. Trump was elected, I decided I needed to get active again, and I hadn’t been since the 60s and 70s,” Carlock said. “I’ve got to stand up and be counted as against a lot of what President Trump is saying…about healthcare, immigration, reproductive rights, you name it.”

Women said they hoped to send a unity message to Trump after a campaign in which he said Mexican immigrants were “rapists,” discussed banning Muslims from entering the United States, and was revealed to have once bragged about grabbing women by the genitals and kissing them without permission.

Trump’s team did not respond to a request for comment about the march.

Celebrities such as the musicians Janelle Monae and Katy Perry – both of whom supported Clinton in the election – are expected to take part in Saturday’s march.

The march organizers said they had extensive security plans in place, and would have both visible and hard-to-spot security workers along the route.

Çikago:SHSHA reagim kundër intervistës së Bujar Osmanit në ,,Zëri i Amerikës,,/

Zëdhënësi i BDI-së Bujar Osmani në emisionin në gjuhën shqipe,,Zëri i Amerikës,,foli gjerësisht për aktualitetin politik shqiptar në Maqedoni pas zgjedhjeve parlamentare dhe synimet për formimin e qeverisë së re dhe rolin politik që ka në këtë hapësirë partia shqiptare BDI karshi çështjes së (pa)zgjidhur shqiptare.Në këtë intervistë thuhet në reagimin e SHSHA-së në Çikago,zëdhënësi Bujar Osmani në fjalorin e tij ,,politik,,sikur e harroi çështjen shqiptare në Maqedoni dhe më shumë interesohej se si partia e tij(BDI)të merrë timonin në dorë për çëshjtjen shqiptare dhe të bëjë (kualicion)me fituesin e zgjedhjeve parlamentare(partinë e Nikolla Gruevskit)që është sipas nesh një parim i ,,sugjeruar,,edhe nga SHBA-ja dhe jo me humbësinë e zgjedhjeve (partinë e Zaevit) .Për të parë nga afër ironinë e tij dhe apetitet që sa më parë kjo parti të hyjë në qeverinë e re të Nikolla Gruevskit si mandator i nominuar,Bujar Osmani në lojën e fushës politike(shqiptare)e theksoi me një gjysëm fryme se si ,,vota e lirë,,ka humbur përmes përqarjeve të partive politike shqiptare dhe jemi aty ku jemi me 20 deputetë,ndërsa dy partitë politike maqedonase në parlament do të kenë 100 deputetë,ku forca politike e përfaqësimit të shqiptarëve do të jetë minimale për të mos thënë e pamundur,thuhet në reagimin e SHSHA-së në Çikago.Është paradoksale se si njerëzit e politikës shqiptare në Maqedoni,sikundër kjo që e dëgjuam nga Bujar Osmani,thuhet më tej nga reagimi në Çikago,se ata asnjëherë nuk e thonë atë që duhet të thuhet me gjuhën e argumenteve të kohës,me ligjet e Kushtetutës aktuale që popullin shqiptar e vë në margjinat e kohës (pakicë kombëtare) dhe jo me subjektivitetin (shtetndërtues)dhe po e anashkalojnë çështjen se tash e njëzetë vjet nuk kemi pasur regjistrim të popullsisë në Maqedoni dhe këtu ia përkujtojmë Bujar Osmanit,që më shumë foli esull për çështjen shqiptare dhe fajin e ,,humbjes,,së votës së lirë ua la partive të shumëta politike dhe nuk e pa të udhës të flasë në një rrafsh të ri kombëtare se populli shqiptar nuk është komunitet(shenjë dalluese e pakicës),por populli i dytë shumicë në hapësirën e vet etnike,po i tregojmë zëdhënësit të BDI-së Bujar Osmani.

Në intervistën e tij në ,,Zëri i Amerikës,,Bujar Osmani disaherë e thoshte si ,,arsyetim,,skandaloz duke thënë se ,,ne jemi pak,,në Maqedoni duke i dhënë fakte të shtetit se (populli shqiptar)është pakicë kombëtare,kjo tregon fare qartë se sa jemi të gatshëm të jemi në ballë të çështjes së (pa)zgjidhur shqiptare dhe me këtë paraqitje të Bujar Osmanit kemi parë nga afër se si njeriu i rreshtave të parë të BDI-së ende nuk po dalin nga vetvetja dhe nuk po dalin atje ku frymon populli shqiptar që kërkon barazinë kombëtare përmes vijave të ndryshimeve të Kushtetutës që ata të jenë në avancimin e barazisë (shtetformues)e jo pakicë dhe në margjinat e kohës,thotë në reagimin e SHSHA-së lidhur me intervistën jashtë kohës shqiptare të Bujar Osmanit.Për fund SHSHA i thotë Bujar Osmanit se sërish çështja shqiptare në Maqedoni do të jetë peng në frontet e ndara të partive shqiptare dhe mungesa e gadishmërisë që çështja e (pa)zgjidhur shqiptare të vëhet në planin e gjerë kombëtar(Foto arkiv)

BORA DHE TEMPERATURAT EKSTREME TË ULTA SHKAKTOJNË TELASHE NË DIBËR/

NGA VJOLLCA SADIKU-DIBER/Dibër ,  janar – Në Komunën e Dibrës bora e cila ka një trashësi prej mbi 4o santimetrosh si dhe temperaturat ekstreme të ulta të cilat gjatë natës arijnë edhe në minus 22 grade celsius, kanë sjellë telashe të shumta popullates por edhe  firmatave . Shtabi emergjent i komunës ka ndërmarë aktivitete të shumta me qëllim që tu nduhmohet familjeve të varfëra kurse në Spitalin e përgjithshëmn në Dibër ka shumë të sëmurë nga gripi ,por janë evidentuar edhe shumë frakltura të personave të moshave të ndryshme nga gricat e shumta .

Sipas të dhënave të shtabit emergjent  pranë komunës Dibër organizata e Kryqit të kuq në Dibër ka dhanë ndihma në veshmbathje  , ushqime dhe  batanie për mbi 1o famije . Të dhënat thonë se ka familje të cilët në këta ditë me temperatura të ulta ekstreme  nuk kanë ngrohje. Nga kryqi i kuq shtojnë se listata të familjeve në nevojë janë marë ne bashkëpunim me Qendrën për punë sociale . Poashtu është mundësuar që disa endacak të cilët nuk kanë kulm mbi kokë të të gjejnë strehim tek disa familje të afërm të tyre të cilat kanë marë edhe kompenzime ne ushqim dhe artikuj të tjerë.  Sekretari i kryqit të Kuq Isni Telkiu thot se edhe në ditët në vazhdim  do të ndihmohen familje të tjera në nevojë.

Në Spirtalin e Përgjithshën në Dibër u informuam se deri tani ka patur intervenime tek mbi dhjetë persona të cilët kanë patur fraktura në këmbë dhe duar. Disa nga ata kanë qenë me fraktura të rrënda thot ortopedi specialist  Ismailaki Klenja . Është intereveniar në kohë thot Klenja. Por të dhënat thonë se numri i personave të cilët kanë parur lëndime nga rrëshqitja nga gricat është shum më i madh . Në institucionet  shendetsore  në Dibër për mbojtje shendetsore primare dhe sekundare , thonë se ka një rrite drastike e të sëmurëve nga gripi. Të sëmurë nga gripi ka nga të gjithë grupmoshat .  Por më të shumta janë fëmijët dhe të moshuarit me sëmundje kronike . Në repartin për sëmundje interne Dhomat e kurimit janë për plot me pacientë, por ashti eshte edhe repartin e fëmijëve .  Në njësinë të Entit për shendet publik në Dibëlr epidemiologu Mentor Mela thot se numri i të sëmurëve nga gripi aktualisht ka shkuar 80. Vetëm gjatë kësaj jave shton Mela janë paraqitur 20 ratse të gripit dhe besoj thot ai se gjatë kësaj jave do të ket një rritje më të madhe të të sëmurëve me grip.

Gjithashtu edhe në Ambulancën pediatrike , pediatri Arben Agolli thotë[ se nga 80 pacient- fëmij që paraqiten gjatë një dite 80 përqind e tyre janë grip, që do të[ thot është numër i madh shton pediatri Agolli.

Për shkak të temperaturave eksrtreme të ulta  janë çfaqur edhe shumë defekte në rrjetin e ujësjellësit . Në ndërmarjen komunale ,,Standardi,, thonë se ekitet kujdestare janë në teren për të sanuar defektet por vet fakti se gjatë dites. Defekte ka në disa pjesë të qytetit thot drejtori i ndërmarjes komunale Mazllum Lleshi.  Sipas tij puntoret për të sanuar difektet punojnë edhe ne temperatura nën 15 gradë celsius . Njësija antizjar në Dibër ka patur disa intervenime për shak se ka patur zjare të shaktuara në disa shtëpi në qytet por edhe ne rajonin e Reks nga ozhaqet

Edhe pse shtabi i emergjencës në Dibër ka angazhuar firmën në tender  ajo bën punën e vet në pastrimin e bores në qytet dhe rruget lokale . Por temperaturat e ulta ekstreme  dhe ngicat kanë vështërsuar komunikimin të fshatrave malore me qytetin . Rrugët rajonele nga Dibra për në Shkup, Strugë dhe Qendër Zhupë  pastrohen por komunkacionin zhviloohet me probleme .

Për shkak të situatës në fjalë shtabi komunal emergjent , sëbashku me të gjithë institucionet që veprojnë në Dibër mban takime të rregullta në të cilët vlersohet situata . Me shtabin kryeson kryetari i Komunës Ruzhdi Lata i cili  ka apeluar edhe tek  pronaret të shitoreve të pastrojnë vetë hapsirat para dyqaneve . Nga njësija e ndërmarjes publike ,,Rrugët e Maqedonisë,, në Dibër informojnë se janë duke realizuar aktivitetet e tyre por temperaturat nën 2o gradë celsius shkaktojnë probleme . Rezervat të matrialeve abrazive  të ndërmarjes në fjale plotsojnë nevojat .

Zoti Drejtor:Në cilësinë time të dyfishtë me origjinë nga Epiri dhe si historian, jam i detyruar t’i jap fund pështjellimit jo shkencor që shkaktojnë korrespondentë të njohur gazetash rreth emrave “Epirotë” dhe “Shqiptarë”, që nuk janë veçse sinonime po aq sa emrat “Francezë” e “Galë”, “Alemanë” e “Gjermanë” apo “Dojçë”, etj./

Nga Fotaq Andrea/Në Foto:Gjergj Adhami bej Frashërit, alias Gaqo Adhamidhi (1859-1939), nga familja e ndritur e Frashëllinjve i njohur me pseudonimet Pano Bej Frashar apo Dr. Frassari Adamiti/

Është e njohur se Akti madhor historik i shpalljes së Pavarësisë së Shqipërisë u pasua nga një periudhë plot tollovi politike e shoqërore, sa në plan të brendshëm, aq edhe të jashtëm, kur copëtimi i trojeve të lashta të kombit shqiptar përbënte sërish një rrezik të ri, pas tragjedisë shqiptare që shkaktoi Kongresi i Berlinit i vitit 1878, që shkëputi nga trungu amë gjysmën e territoreve historike shqiptare.

Janë të njohura po ashtu figurat e Rilindjes shqiptare që mbrojtën fuqimisht të drejtën e kombit shqiptar për të jetuar i mëvetësuar në atdheun e lashtë iliro-arbëror. Veçse ka, për fat të keq në këtë mes, edhe figura historike që janë lënë gjer më sot në hije, kur meritojnë shumë më tepër dritë. Pale kur këto figura janë viktimë nofkash dhe etiketimesh ideologjike e dogmatike, pale thjesht letrare, nisur nga një optikë e kufizuar “bardhë e zi” e formës së prerë, që i fut personazhet historikë në kallëpet “i mirë a i keq”, jashtë frymës së kohës historike që ata vetë kanë përjetuar, dhe sidomos jashtë relativitetit shkencor.

I tillë është rasti i Gjergj Adhami bej Frashërit, alias Gaqo Adhamidhi (1859-1939), nga familja e ndritur e Frashëllinjve, i njohur me pseudonimet Pano Bej Frashar apo Dr. Frassari Adamiti, të cilin Çajupi, për inate veç personale (pse Adhami nuk e bëri dhëndër të tij!) do ta shndërronte në personazh qesharak, “Dr. Adhamuti” apo “Adham –Uti”, siç e shkruan këtë nofkë Dr. Robert Elsie. Nuk po i hyjmë biografisë së këtij personaliteti të Rilindjes sonë, kur tashmë prof. Kristo Frashëri, ndër të parët, është ndalur posaçërisht te kjo figurë e nderuar patriotike. Doktor në shkencat mjekësore, fizike e historike, Gjergj Adhami Frashëri, intelektual me të paktën shtatë gjuhë të huaja (greqisht, latinisht, arabisht, osmanisht, gjermanisht, frëngjisht, italisht), ishte në shekullin XIX një anëtar aktiv i bashkësisë shqiptare të Egjiptit, përkrah Mihal Turtullit e Leonidha Naçit, duke zënë edhe postin e rëndësishëm të mjekut personal të Abasit II nga dinastia e Mehmet Aliut. Pas Luftës I-rë botërore e shohim ministër të financave në qeverisjen e Turhan Pashë Përmetit dhe më pas, Kryetar të “Këshillit Kombëtar shqiptar”, një shoqëri kjo patriotike e diasporës shqiptare në Gjenevë, si dhe përfaqësues të Shqipërisë në Shoqërinë e Kombeve. Nga ana profesionale, e shohim gjithashtu edhe profesor të jashtëm në Universitetin e Lozanës.

Kaq dihet për të përgjithësisht. Por kohët e fundit na ra në dorë një shkrim i tij në gazetën më të vjetër franceze Journal des Débats (politiques et littéraires), e datës 27 shtator 1913. Artikulli  pason kronikën “Nga dita në ditë – Punët e Shqipërisë”, lidhur me zhvillimet politike në Shqipëri e Ballkan. Po e japim më poshtë këtë artikull me përkthim të plotë, si një dokument që pasqyron jo vetëm qëndrimin patriotik të kësaj figure historike, por edhe argumentimin shkencor e historik që Dr. Adhami i bën çështjes së kombësisë shqiptare të Epirit, me një erudicion të tillë për ta pasur zili.

Po ashtu, na ka rënë në dorë edhe referati i tij me 50 faqe libër “Pellazgët dhe pasardhësit e tyre, shqiptarët”, botuar në Buletinin e Institutit egjiptian, nr. 3 të vitit 1903. Nisur nga interesi i lexuesit shqiptar për çështjet para-ilire e pellazgjike, po i bëjmë një recension të shkurtër, në pritje për ta botuar të plotë si përkthim.

Ky referat, siç vë në dukje edhe prof. Kristo Frashëri, është një përgjigje shkencore e Dr. Gjergj Adhamit ndaj pikëpamjes së filologut grek Dr. Apostolidès, i cili mbronte tezën se “Pellazgët u helenizuan tërësisht, u përthithën nga Helenët”. Që në fillim të studimit të tij, Dr. Adhami i kundërvuri këtij konkluzioni të gabuar argumentimin shkencor se “Pellazgët nuk u përthithën nga raca e vogël helenike, racë edhe vetë kjo pellazgjike, por vazhduan të mbijetojnë gjer në ditët e sotme, quajtur me emrin Shqiptarë, pasuesit e tyre”. Autori nuk mungon me këtë rast të nënvizojë se i janë dashur njëzet vjet studime të thelluara për të ndërtuar të plotë historikun e Pellazgjisë (që e cilëson “Perandoria pellazge”), si një qytetërim i lulëzuar, i përbërë nga fise (të cilat i quan “popullata”) të ndryshme, me një gjuhë të përbashkët pellazge, por në dialekte të ndryshme.

Studimi ndahet në dy pjesë: kreu historik me 15 faqe dhe kreu linguistik me 35 faqe. Argumentimin historik e mbështet tek autorë të lashtë greko-latinë (Homer, Herodot, Heziod, Eskil, Strabon, Tuqidit, Plin, Tit Livi, Ptolemeu etj.) dhe argumentimin gjuhësor tek mori filologësh modernë (si Berger, Müller, Benloew, Robstein, Humbold, Liebnitz, Thunmann, Masci, Malte Brun, Leake, Arndt, Assemann, Pouqueville, Nicoclès, Xylander, Bopp, Meyer, Schenider, Hahn et Falemerayer), krahas filologëve shqiptarë Thimi Mitko, Naim Frashëri, Sami Frashëri, të cilët ai i cilëson autorë “shqiptaro-epirotë”.

Pasi jep një vështrim panoramik të “perandorisë pellazgjike” me qytetërimin e saj, alfabetin, artet, lidhjet me Fenikasit dhe Egjiptin e lashtë, Dr. Adhami del në konkluzionin se “tërë Jonianët e lashtë janë pellazgë”, se edhe vetë Thesalia quhej më parë “Pelasgiotis” dhe se Dorët, Dolopët, Perebët, Driopët, Kranaojët, Lelegët, Sikulët, Abauzët, Etruskët, Trishët, Dardanët, Tenerët, Helenët, Etolët, Arkadët, Epiro-Maqedonët dhe Iliro-Maqedonët, krahas mori popullatash të tjera më arkaike (Argeojët e Danaojët e “Iliadës”), të gjithë ishin pellazgë, me amalgamë emigrimesh, me dhënie e marrje me shoshoq, me përplasje, shkrirje, por edhe me “mëvetësim” e “izolim”, duke u cilësuar më pas si “popuj barbarë”.

Për Dr. Adhamin, është Homeri ai që pasqyroi të lavdishmen pellazgjike para-helene me “Iliadën” dhe “Odisenë”, duke ‘”përjetësuar kështu homogjeneitetin e idiomave dhe të qytetërimit pellazgjik në një gjuhë që përmban ende embrionet e dialektit eolian të krejt këtyre popujve arkaikë”. Në Luftën e Trojës, vëren ai (duke cituar Strabonin e Tuqiditin), morën pjesë mori popullatash pellazge dhe asnjë nga popujt e perandorisë pellazgjike nuk konsiderohej barbar, por të gjithë përdornin dialekte të përngjashme. Ai i sheh me origjinë të përbashkët Dardanët e Ballkanit (të Kosovës, Maqedonisë dhe Shqipërisë) me Dardanët e Azisë së Vogël të Hellespontit, të quajtur ndryshe “Ngushtica e Dardanëve” apo e “Dardaneleve”. Trajton paralelisht karakteristika të feve pagane dhe çështje të mitologjisë pellazgjike, duke cituar Herodotin që vinte në dukje se “tërë perënditë e Pellazgëve u “importuan” në Egjipt” dhe se vetë Helenët huazuan tërë perënditë e tyre nga Pellazgët, sipas teogonisë së Heziodit, i cili nuk mungonte të nënvizonte se Grekët, si një racë e trungut pellazgjik, i hynë e asimiluan që në fillim kultin pellazgjik, e mbi të gjitha asimiluan alfabetin pellazgjik, që kishte depërtuar tek Pellazgët nëpërmjet Fenikasve, për arsye tregtie e kolonizimi, alfabet që edhe vetë Fenikasit e kishin huazuar nga egjiptianët. Përmend me këtë rast  Diodorin kur thotë se “germat pellazge i shërbyen Helenëve si alfabet”. Në këtë përfundim del edhe filologu modern Berger i Shoqërisë linguistike të Parisit.

“Por, vë në dukje Dr. Adhami, gjashtëdhjetë vjet pas rënies së Trojës, fizionomia e perandorisë së madhe pellazgjike do të ndryshojë: Helenët do të shfaqen në skenën e Historisë, dhe me qytetërimin e tyre shpërthyes do të ndriçojnë vetë emrin e Pellazgëve, pa mundur t’i përthithnin (absorbonin)…” Helenët nuk mundën të helenizojnë as Etolinë, as Akarnaninë, që ruajtën idiomën e tyre pellazge. Edhe në vetë Athinën, siç thotë Herodoti, shohim Pellazgët e Atikës të flisnin dialektin e tyre arkaik, të ndërtonin muret e Akropolit dhe … të dëbuar nga Atika strehohen në ishullin e Lemonsit, që kishte mbetur krejtësisht pellazgjik deri në kohën e Miltiadhit. Nga ku,  rrjedhimisht, mbishkrimi pellazg i Lemnosit, me alfabet eolo-dorik të pellazgëve të Kiprosit para-helen.

Popullatat pellazgjike nisin kështu të shpërndahen e të cilësohen barbare, ngaqë nuk flisnin helenishten dhe “Vendi i origjinës së Helenëve, Epiri, Iliria, Maqedonia u quajtën barbare, duke u përjashtuar edhe nga këshilli i amfiktionit” (të Delfit) i quajtur ndryshe “Lidhja e shenjtë greke” gjatë antikitetit grek.

Në këtë mënyrë, del logjikshëm konkluzioni i Dr. Adhamit se “Pellazgët, në pjesën më të madhe nuk u asimiluan nga vëllezërit e tyre Helenë dhe se mbijetojnë edhe sot e kësaj dite nën emrin Skypëtarë… duke ruajtur edhe gjuhën e tyre pellazge“. Dhe janë pikërisht Iliro-Epirotët dhe Maqedonët e lashtë ata Pellazgë barbarë që Aleksandri i Madh diti t’i afrojë me Helenët nën skeptrin  tij, për të pushtuar Orientin me forcën e falangave të tij pellazge dhe me ndriçimin mahnitës të dijetarëve helenë.

Pa u ndalur në kreun e dytë “Linguistika” të studimit, që përbën kockën e fortë të argumentimit shkencor të Dr. Adhamit në bazë të metodës së gjuhësisë së krahasuar (tek vë njëkohësisht në dukje se shqipja, si gjuhë e lashtë pellazge, e ka të theksuar etimologjinë njërrokëshe të leksikut themeltar të saj), si dhe në bazë të tipologjisë mitologjike e zakonore pellazgo-shqiptare, le të shohim drejtpërdrejt artikullin e dijetarit Gjergj Adhami alias Gaqo Adhamidhi. Theksojmë nga ana tjetër se në fund të artikullit, autori shpreh qëndrimin e tij kundër Ismail Qemalit dhe Isa Boletinit, duke qenë në divergjencë pikëpamjesh me ta, sikurse ndodhte rëndom me shumë figura politike të Rilindjes që janë përplasur keq me shoshoq, me akuza të ndërsjella të tipit “filo” a “pro” “grek”, “turk”, “serb”, “italian”, “austriak”, etj. sëmundje kjo kronike e figurave politike shqiptare, nisur nga interesa të caktuara, që jo vetëm dëmtonte rëndë secilin prej tyre individualisht, por dëmtonte edhe më rëndë e mbi të gjitha Çështjen e Madhe Kombëtare, atë pavarësi, aq shumë të mirëpritur, por edhe aq shumë të vonuar…

***

Kombësia shqiptare në Epir

Nga Pano Bey Frashar 

Artikull i botuar në gazetën franceze “Journal des Débats” (politiques et littéraires),

27 shtator 1913. 

Kemi marrë artikullin e mposhtëm rreth çështjes më të diskutuar në këtë çast, dhe aq shpesh trajtuar në mënyrë sipërfaqësore e të paragjykuar, lidhur me kombësinë shqiptare në rajonin  e kundërshtuar midis Greqisë dhe shtetit të ri shqiptar. [Hyrje redaksionale].

 Zoti Drejtor,

Më lejoni t’ju drejtohem juve duke ju lutur të botoni në gazetën tuaj me emër korrigjime historike e etnografike mbi të thënat e gabuara dhe rivendikimet e padrejta të grekëve ndaj provincave të Argirokastrës dhe Koricës në Shqipërinë jugore.

Në cilësinë time të dyfishtë me origjinë nga Epiri dhe si historian, jam i detyruar t’i jap fund pështjellimit jo shkencor që shkaktojnë korrespondentë të njohur gazetash rreth emrave “Epirotë” dhe “Shqiptarë”, që nuk janë veçse sinonime po aq sa emrat “Francezë” e “Galë”, “Alemanë” e “Gjermanë” apo “Dojçë”, etj.

Në tërë kohërat, Shqiptarët kanë qenë e janë thjesht epirotë dhe epirotët thjesht shqiptarë, gjë që do ta vërtetojmë me argumente historike të nxjerra nga autorë grekë e francezë.

Historiani i popujve ballkanikë, Choppin, përmend paragrafin e mëposhtëm të një historiani tjetër francez të shekullit XVI, Delplessis, që thotë: “Epirotët, të cilët quhen edhe shqiptarë, ashtu siç quhet epirot apo shqiptar edhe dialekti i tyre, e kanë origjinën nga popujt e lashtë…” Është pra e qartë se për autorët francezë, “Epirotë” e “Shqiptarë” janë sinonime, dhe se këtu është fjala për një dhe të njëjtën racë dhe se ky fakt, nga ana tjetër, vërtetohet në vazhdimësi nga udhëtarët anglo-francezë të shekullit të fundit [shek. XIX].

Për ta, Epiri nuk është veçse Shqipëria e Jugut dhe banorët e saj dallojnë midis tyre vetëm për nga feja, duke qenë se të gjithë kanë të njëjtat të dhëna të kafkës sipas studimeve të dijetarëve Virchow dhe doktor Hahn-it.

Emërtimi “shqiptar” nuk është përdorur veçse gjatë një periudhe të fundit historike për të njëjtat provinca që asnjëherë nuk kanë qenë pjesë e Greqisë, por kanë qenë të qeverisura nga princër e mbretër të ndryshëm, nga të cilët vetëm njëri njihet në legjendat shqiptare: është fjala për Burrusin [Burrin] e Madh, që gjermanët e shqiptojnë në po atë mënyrë që e përmendin Plini dhe Justiniani “Burrus decibatur…”. Ndërsa Plutarku, duke e shtrembëruar këtë emër e paraqiti në formën “Pyrrus” [Pirro”]. Dhe kjo, ngaqë helenët nuk e shqiptojnë dot germën “B”.

Shqiptarët banonin në Epirin e poshtëm apo Epiri i vjetër (Shqipëria e Jugut) dhe Epiri i epërm (Shqipëria e Veriut) me doket dhe zakonet e tyre. Dialekti i tyre arkaik i karakterizon jo më pak nga forma e kafkës, e llojit unik e të saktë, aq mirë studiuar nga Virshow (oksiput i shtypur, me frontale shumë të dala), dhe këta përbëjnë një element etnik më vete, shumë të veçantë e të dallueshëm lehtë me shikim të parë.

Pohimi i Delplessis-it vërtetohet nga një dijetar arkeolog grek Nerutzos Bey, mjek në Egjipt, që ka studiuar kolonitë shqiptare në Greqi e Itali, në shekujt IX-XVIII në bazë të traktateve të lidhura midis despotëve të Dy-Epireve dhe fisnikëve të Greqisë. Tërë këto marrëveshje të gjendura në arkivat e Venedikut tregojnë qartë se ishin këta fisnikë që tërhoqën epirotët e Dy-Epireve drejt rajoneve të ndryshme të Greqisë, shkretuar në atë kohë nga piratët. Këta emigrantë mbartën, së bashku me qen e bagëti, zakonet e tyre, toponimitë e vendeve të tyre të origjinës dhe gjuhën e tyre epirote, të cilën që e ruajnë ende gjer në ditët tona dhe dialekti i tyre është shqiptar, ashtu sikurse fustanella, kostumi i atdheut të tyre të lashtë, veshje pastërtisht shqiptare apo epirote që as që njihej më parë në Greqi. Kështu pra, Epirotët, që kishin jetuar në Dy-Epiret, dhe që kishin emigruar në Greqi nga shekulli IX deri në shekullin XVIII flasin ende shqip dhe quhen midis tyre “Arbër” apo “Alban”, domethënë Shqiptarë.

Robeinstein numëronte 700 000 shqiptarë epirotë në Greqi; këta e ruajtën dialektin e tyre shqiptar të Epirit gjer më 1870.

Shumë më parë se shekulli XVII, duka i Navarrës i shkruante mbretit të Francës: “Kam vizituar 700 qytete e fshatra të Moresë dhe kam vënë re se banorët, të gjithë Shqiptarë të fuqishëm e luftarakë mund të krijojnë një ushtri të shkëlqyer, e aftë për të dëbuar Turqit, të cilët nuk mund t’i durojnë më…” Është fjala gjithnjë për emigrantët e Dy-Epireve që flasin shqip dhe quhen me të njëjtin emër, ashtu sikurse lexojmë në një punim të doktor Apostolides-it, vetë ky një grek: “Janë pikërisht ata heronj shqiptarë që shfarosën sllavo-bullgarët nga Greqia duke rigjeneruar helenizmin e rënë, duke përgatitur luftën e vitit 1821 për pavarësinë e asaj Greqie që është vepër e racës së banorëve të Dy-Epireve, të Shqiptarëve”.

Të gjithë ata marinarë, Miauli, Kanari, Korintorioti, Topazi, Shaturi, Bonbuli, suljotët Boçari, Danglisët, etj.etj. janë Shqiptarë dhe ende përdorin dialektin shqip në vatrat e tyre, vazhdojnë të ruajnë emrat e fiseve e të bajraqeve të Dy-Epireve.

Shqiptarët e Sicilisë, të Napolit apo të Venedikut, me origjinë nga Shqipëria, e ruanin në kujtesë emërtimin e lashtë epirot; kështu, Shqiptarët e Shkodrës strehuar në Venedik kishin Shoqërinë e tyre të Shqiptarëve epirotë.

Më në fund, qyteti i Janinës, në çastin e marrjes nga Turqit, nuk numëronte më Grekë, siç dëshmon historiani i asaj kohe që thotë: “Turqit, duke hyrë në të, masakruan banorët dhe krijuan një piramidë me 3 000 koka të prera luftëtarësh shqiptarë. Nuk kishte Grekë. Vetë Greqisë i mungonin banorët dhe do të ishte shpopulluar tërësisht sikur kolonitë shqiptare të mos kishin shkuar në ndihmë”.

Nuk ka pasur kurrë emigrim helenësh në Epir, që prej kohës së Strabonit, i cili thotë: “Tërë krahinat në Veri të Greqisë, Epiri, Iliria, Maqedonia, kanë një gjuhë të përbashkët, doke e zakone të ndryshme nga ato të Grekëve”.  Dhe, siç do ta vërtetojë i madhi Müller, ata ishin të gjithë Shqiptarë apo Ilirë. Toponimitë Arta, Preveza, Suli, etj. a nuk janë pastërtisht shqiptare? Po mitologjitë e Mal-Tomorrit, a nuk janë me burim shqiptar? Por, nëse ne nuk kemi as edhe një familje greke në Epir, ne prapëseprapë, e kultivuam greqishten si gjuhë arsimimi e tregtie. Vetë ne, Shqiptarët ortodoksë të fesë greke, themeluam shkollën e madhe të Janinës që shërbente si fanar jo vetëm për Shqipërinë dhe për ishujt jonianë, por edhe për vetë Greqinë.

Fqinjësia dhe identiteti fetar na afronin me vëllezërit tanë në Greqi, të një gjaku me ne.  Patriarkana, falë këtyre privilegjeve dhe falë klerit të saj na tërhiqte drejt helenizmit, dhe persekutimet e qeverisë turke na largonin nga vëllezërit tanë myslimanë.

Kësisoj, në sytë e Europës, helenizmi krijoi e sajoi të drejta mbi ortodoksët shqiptarë epirotë të fesë greke, ndërkohë që vëllezërit tanë myslimanë të të njëjtit fis shqiptar që jemi, akuzohen sikur i përkasin një race tjetër barbare.

E megjithatë, sa e sa familje myslimane shqiptare mbajnë ende emra familjesh të krishtera! Dhe e pranojnë se jemi kushërinj me ortodoksët epirotë. Kështu, në familjen time, tepër e madhe në numër, kemi ende kushërinj të shndërruar në myslimanë, të cilët konsiderohen nga korrespondentët e gazetave franceze sikur i përkasin një race tjetër, ndërkohë që unë dhe vëllezërit e mi, si ortodoksë që jemi, duan të na cilësojnë si grekë të pastër.

Mjaft të kesh një shkollë greke e të jesh ortodoks që Francezët që udhëtojnë në Epir të na marrin për Grekë! Dhe as duan t’ia dinë nëse ime më nuk di një fjalë greqisht dhe kafka ime paraqet tipin më të pastër të kafkës shqiptare, kur edhe vetë tipi i vërtetë helen është krejt semitik dolikocefal, sipas studimeve të dijetarit grek Zambaco Pasha.

Mirëpo, për shovinistët e Athinës, si dhe për disa gazetarë, qoftë etnologjia, qoftë kronologjia nuk llogariten fare, dhe mjaft që metropoliti grek t’u thotë se filan fshat banohet nga të krishterë shqiptarë të përfshirë në dioqezën e tij, që menjëherë të na quajnë helenë.

Nga kjo pikëpamje del se u dashkan konsideruar gjithë rusët ortodoksë si helenë! Nuk ka gjë më të habitshme të lexosh në gazetat zyrtare të Parisit se në qytetin e Argirokastrës, atdheu im, pjesa më e madhe janë myslimanë, kurse pjesa tjetër përbëhet nga helenë. Ndërkohë që të krishterët e këtij qyteti i përkasin të njëjtave familje dhe mbajnë të njëjtat emra fisesh si myslimanët.

Në fakt, feja asnjëherë nuk ka ndryshuar qelizat e anëtarëve të një familjeje. Tek lloji njerëzor tiparet fizike nuk mund të ndryshohen me anë të ideve shpirtërore.

Por shpresoj se dushi i ftohtë i dollisë së mbretit Konstandin do ta moderojë ultra-filhelenizmin e shtypit francez, dhe se po ata Francezë që jetojnë në shpirtrat tanë prej nxënësish të shkollave franceze do ndryshojnë një ditë qëndrim për të mos shkuar më tej dhe për të kuptuar se raca që ka dhënë vetëm heronj, siç thotë Francezi Adrien, meriton më së miri simpati nga ana e atyre që   mbrojtën Mirditët e dikurshëm si Latinë.

E përfundoj se Epiri, që prej Strabonit, asnjëherë nuk është banuar nga tjetërkush përveçse nga Shqiptarët, dhe jam gati të grish cilindo të vijë e të më tregojë makar dy familje të vërteta greke në qytetet shqiptare që njoh, si Përmetti, Argirokastra, Leskuviku, Koritza. Dhuroj 50 000 franga për cilindo anëtar të komisionin ndërkombëtar që do arrij të më gjejë dy apo tre familje që ta kenë me të vërtetë origjinën nga Greqia e të mos jenë shqiptare.

Nuk e kam fjalën për emigrantët e rinj ardhur nga Greqia, as për ndjenjat ultra-filhelene  që tregojnë shumë nga bashkëpatriotët dhe të afërmit e mi të krishterë shqiptarë nën presionin e klerit dhe nën kërcënimin e thikës së fituesit, por edhe nga frika se mos bien përsëri nën sundimin e një Ismail Beu pasuar nga Issa Bolatinaci me pisqollat e tij.

Nga Skender MULLIQI/Ne vitin që e lam mbrapa kemi pasur disa ngjarje befasuese në botë , si  sulmet terroriste ne Evropë , ”Brexit” dhe fitorja e Donald Trampit. Ka pasur shumë mendime rreth këtyre temave .Për dike kan qene befasitë e vitit , për dike  kan qenë me pak të befasishme dhe  ata të cilët nuk  janë  befasuar  më  këto ndodhi , duke pasur parasysh zhvillimin e rrethanave politike në nivel botëror .Kur flasim për sulmet terroriste   në Evropë , për nga menyra dhe metodat  ishin  vazhdimësi  e sulmve terroriste  nga lufta në Irak dhe në   Avganistan . ..Me përmasat e rritjës  fatale të terrorizmit  në  Evropë , nga analistët shikohen   më shumë  nga zhvillimet  e luftës në Siri. Së pari kriza  siriane e gjatë , dhe e pastaj edhe eskalimi I luftës kunder organizatës terririste të ISSI-it dhe lufta e qeverisë më rebelet . Në këtë luftë u implikuan shumë palë , Rusia dhe Irani e mbeshteten diktatorin Bashar El Asaadin , kurse Amerika ishte shumë më e matur dhe  ishte e interesuar  që të luftohet  terrorizmi duke mos  e perkrahur   regjimin   e Asaadit.  Shtrohet pytja logjike ku ishte Ballkani dhe  Kosova në këtë mes? Çka punuan elitat tona politike për gjithë këto vite ? A numeruam më shumë dështime së sa rezultate pozitive .Sa u punua për të rinjët tanë ?… E shumë  e shumë pyetje hipotetike  të cilat nuk nxjerrin ndonjë rezultat  impresionues për qytetarët tanë.Ne Ballkan nuk ka shtet të formuar mbi bazat e të dretjës ligjore , mbi të drejtat dhe liritë  demokratike. Gjeografia e vertëton së edhe Kosova është pjesë e Ballkanit ., dhe së nga kjo logjikë  provincialiste ballkanike nuk është duke u larguar, e do të ishte fat i madh që të largohet. Vendi ynë ende nuk ka sovranitet , nuk është shtet  i barabartë për të gjithë ,nuk ka demokraci të mirëfilltë dhe nuk as liri njerëzore në kuptimin e plotë të fjalës. Po na ndjekë si hije e keqe kriza institucionale dhe politike . Po na ndjekin problemet e prodhura  siq janë “Zajednica” dhe Demerkacioni.Problemi është së shtetin po e ndërtojmë mbi mashtrimet e kësaj kaste politike , e shtet nuk mund të këtë mbi bazat e mashtrimit . E vertëta është e dhembshme sa është është bërë e dhembshme edhe  vete jeta në Kosovë.Nuk ka liri qytetare në atë vend ku zënë vend dhuna dhe shfrenimi pushtetarë . Nuk ka shtet ligjor në atë shtet ku e sundojnë bandat e gjithë farë llojeve . Nuk mund të kemi shtet funksional dhe demokratik më njerëz të cilët janë të predisponuar më plaqkitë  dhe  më dhunuar qdo vlerë shoqërore. Nuk ka  mundësi  të kemi shoqëri të shëndosh kur ajo shoqëri gjithnjë  po shkon kah kriminalizimi. Nuk mund të kemi shtet ligjor kur kemi gjyqetarë , prokuror, mjek … të korruptuar  dhe të ndikuar nga politika ditore , ose kan shkuar aty më direktiva të partisë në pushtet. Për çfarë shteti mund të flasim kur gadi krejt është plaqkitur dhe vjedhur prona shoqërore ?!. Çfarë shteti kemi kur gadi gjysma e popullatës më të re për nga mosha në Evropë, janë të pa punë ?. Si mund të lavdërohemi kur i kemi të gjithë këto predispozita në sferën e turizmit dhe nuk na vjen asnjë vizitor ?!  Nuk vjen asnjë vizitor së hajnat politikë nuk i lënë biznismenet e jashtem të vijnë të investojnë, jo vetëm në sferën e turizmit po edhe në shuma fusha të tjera  . Nuk i lejojnë sepse ua prishin bizneset e tyre të pista më bollëk që i kanë  .Këta në krye të shtetit nuk janë gjë tjetër veq do dictator mirë  të kamufluar. Me qendrimin dictatorial edhe ua kan futur frikën qytetarëve  të cilët deri tash së voni nuk  kan guxuar të flasin lirshem  për jetën politike  .  Gjithë ky krim i organizuar dhe korrupcion dhe pak kujt po i mungon një fije floku.  Jemi bërë shtet i kotrabandes  dhe shfercit më droga  . Ka lulëzuar prostitucioni i  pa kontrolluar …Kjo Kosovë i ka pasur  mundësit   për 17 vite të  duket krejtë  ndryshe , shumë më e bukur në mbrendi së bukuritë natyrore ia ka falë Zoti, dhe shumë  më e zhvilluar ekonomikisht . Ka mundur ky vend të jetë  më krim dhe  korrupcion në suaza të normalitetit e jo të nivelit galopant.   Nuk po i kushtohet rëndësi kulturës e cila është alfa dhe omega  e një shoqërie demokratike . Janë katapultuar antivlerat në institucionet e kulturës gadi në të gjitha nivelet. Duhet gjetur forca kreative politike të cilat luftojnë për një gjendje të përgjithshme shumë më të mirë.Duhet gjetur gjithashtu njerëz të cilët vertëtë dinë të mendojnë dhe të jetojnë për artë, kulturë dhe sport. Ata të cilët pushtetin  e pas luftës e kan ngulfatur duhet  të largohen . Mjaftë më me  bazhibizuk të librezave partike e të cilët  janë analfabetë potencialë.Ky popull është i vuyeshem  por edhe ditur .Po vjen koha e ndryshimeve të mirëfillta , po vjen koha që vertëtë të punohet ndërshmerisht për shtet dhe  për komb.Klosharët  politikë të hudhen në bërllogun e historisë…Mjafë është bërë që të rinjët tanë të ikin në Perëndim  si punëtorë krahu…

 Letra e Federatës Panshqiptare të Amerikës «Vatra» drejtuar gazetës «L’Action Française», mars 1920/

Nga Aurenc Bebja*, Francë/ Burimi : gallica.bnf.fr / Bibliothèque nationale de France//

Gazeta « L’Action française » me qendër në Paris, të shtunën e 6 marsit 1920, në faqen n° 3, ka botuar letrën e dërguar nga Federata Panshqiptare e Amerikës « Vatra ».

Shkrimi mban titullin : « Po Kombësia Shqiptare ? »

Drejtuesit e gazetës ishin në dijeni për situatën në të cilën gjendej Shqipëria asokohe, por letra e dërguar nga Vatra u ka mundësuar atyre të jenë ende dhe më të qartë mbi momentet e vështira që po përjetonte Kombi ynë.

Si fillim do të gjeni rrëfimin thumbues të gazetës mbi grekët e serbët dhe në vijim mbrojtjen e interesave kombëtare shqiptare nga Vatra.

Rrëfimi i gazetës :

« Ne kemi marrë nga Shoqëria shqiptare Vatra letrën në vijim e cila vërtetëson vëzhgimet që ne kemi paraqitur disa herë këtu (në gazetë). Grekë e Serbë, që flasin për parimin e kombësisë në interes të tyre, e dhunojnë atë në mënyrë cinike kur bëhet fjalë për vende më të vogla se ato. »

Letra e Federatës Panshqiptare të Amerikës « Vatra » :

« …Në vitin 1913, në Konferencën e Londrës, Shqipëria u sakrifikua për të kënaqur orekset e vendeve ballkanike ; E gjithë fusha shqiptare e Kosovës dhe Maqedonia perëndimore me pothuajse një milion shqiptarë, dhe Epiri i jugut me krahinat e tij të pasura, u dhanë shteteve të vogla fqinje.

Të inkurajuara nga Rusia, Greqia shkatërroi jugun e Shqipërisë dhe bëri hi më shumë se 400 fshatra ; po ashtu Serbia shkatërroi rajone të tëra shqiptare mes Shkupit, Pejës dhe Ohrit.

Shqiptarët e kanë pritur Konferencën e madhe (Bëhet fjalë për Konferencën e Paqes në Paris, janar 1919 – gusht 1920) me qëllim korrigjimin e dëmeve që kanë pësuar. Kemi folur për drejtësinë dhe të drejtën e kombësisë.

Nëse riparimi i padrejtësive dhe dëmeve që Shqipëria ka pësuar në 1913 është i vështirë, të lihen të paktën kufijtë e përcaktuar në Konferencën e Londrës dhe t’i evitojmë asaj një copëtim të ri ; se Greqia dhe Serbia s’kanë aspak nevojë të zgjerohen në kurriz të Shqipërisë, ndërsa kjo e fundit nuk mund të copëtohet më tej pa pasur rreziqe serioze gjakderdhje (vdekje). »

Francë – 22 Janar 2017

* Aurenc Bebja, Blogu © Dars (Klos), Mat – Albania(www.darsiani.com)

Drejtori i Përgjithshëm i “SIGAL UNIQA Group Austria”, Z. Avni Ponari, Vizitoi FEDERATEN “VATRËN”/

Të dielën me 22 Janar 2017, z. Avni Ponari, drejtor i Përgjithshëm i “SIGAL UNIQA Group Austria”, vizitoi selinë e Federatës Panshqiptare të Amerikës”VATRA” në Bronx, NY. Z. Ponari shoqërohej nga ambasadori, studiuesi i njohur, z. Mal Berisha dhe nga nënkryetari i Vatërs, z. Agim Rexhaj.

Zotërinjte Avni Ponari dhe ambasador Mal Berisha ishin të pranishëm në ceremoninë e betimit të presidentit amerikan Donald Trump.

Z. Rexhaj u uroi mirëseardhjen në Shtëpinë e Vatrës dhe u prezantoi aktivitet më të fundit të Federatës Vatra, shrirjen e saj, nëpër shtetet e Amerikës së Veriut dhe Kanada, dhe prezantoi qëndrimet për zhvillimet më të fundit në trojet etnike shqiptare.

Editori i Diellit, Dalip Greca, i njohu mysafirët me rrugëtimin historik të Vatrës përgjatë 105 viteve të saj, duke e shoqëruar bisedën me pamje fotografike dhe dokumentet arkivore. Mysafirët vizituan edhe bibilotekën e Vatrës dhe arkivin e saj.Editori prezantoi shkurtazi dhe historikun e Gazetës”Dielli”, gazetës së fundit rilindase, që vazhdon të publikohet n mysafirëve SHBA. Me 15 Shkurt Dielli feston Ditëlindjen e 108-të, ndërkohë që me 28 Prill 2017, Vatra fetson 105 vjetorin e themelimit të saj.
Mysafiri Avni Ponari, dhuroi për Vatrën 500.00 dollarë. Zv/Kryetari Rexhaj dhe Editori Greca e falenderuan mysafirin për bujarinë e tij.

Nga Lek Gjoka/Në mjaft përplasje të ekstremizmit fetar disa media po i hedhin me shumë benzinë një zjarri që asnjëherë shqiptaret nuk e kanë ndezur. Madje në ndonjë rast si në kalanë e Lezhës edhe shteti provokon një zjarr të tillë dukë vendosur një pllakë të Sulltanit Mehmetit pushtuesit turk ndërkohe që i gjithë komuniteti ku ndodhet kjo kala është e besimit katolik që ishin vrarë e prere nga ky Sulltan. Nuk dua të mbroj asnjë besim fetar por dua të them një realitet ku besimet fetare nuk duhet të provokohen por duhet të jetojnë në harmoni sepse të gjithë kur lindim,  lindim shqiptarë pastaj zgjedhim të besojmë në bibël, kuran apo të mos besojmë fare.

Vitet e fundit pas rrëzimit të diktaturës komuniste ekstremizmi fetar filloi të gjallërohej pa mase . Vetëm po ti hedhesh një sy dy monumenteve te kulturës në Lezhë vendvarrimit të heroit kombëtar Gjergj Kastrioti dhe në Shkodër Kalasë së Rozafës të dy besimet fetare ai katolik dhe ai mysliman hidhen në sulm se kush do ti marre për prona ketë pjese të historisë sonë. Komuniteti katolik thotë se para pushtimit turk të dyja ishin kisha ndërsa komuniteti mysliman thotë se para 1912 ishin xhamia , madje kane edhe tapi nga Sulltani. Thënia e të dyve si katolike ashtu edhe e myslimaneve po të jete para një gjykatësi për rikthim prone kane të drejte por si komuniteti katolik edhe ai mysliman gabohen dhe duhet të zgjohen nga gjumi sepse çdo monument kulturë është pronë e trashëgimisë sonë historike dhe si të tillë i vetmi pronar është populli shqiptar .

Të njëjtën monedhe të ekstremizmit fetar e ka luajtur dhe vazhdon ta luajë shteti grek me shqiptaret etnikë të Çamërisë të besimit mysliman dukë i quajtur pakicë turke, ndërsa ortodokset shqiptare që janë arvanitasit i quan greke. Dihet botërisht gjenocidi grek ndaj shqiptareve të Çamërisë dhe besoj ne një të ardhme jo shumë të largët Greqia dhe Evropa do të detyrohen ta pranojnë realitetin e hidhur.
Edhe në ketë rast të vrasjeve masive u përdor ekstremizmi fetar.

E njëjta gjë po ndodh kohët e fundit me Kosovën. Shteti fashist serb dukë përdorur fraza ekstremiste fetare mundohet me të gjitha mënyrat ta riktheje Kosovën në përgjithësi e Mitrovicën e Veriut se pronë të sajën. Edhe treni serb që nuk u lejua të hyjë në Kosovë kishte ikona fetare. Sigurisht edhe të që nurit në një besim fetar me Federatën Ruse mori zemër dhe u hodh në provokime të një pas njëshme. Sigurisht ekstremizmin fetar të krishtere Serbia e ka thjesht si mbulese sepse në kohën e luftës , të spastrimit etnik ai nuk bëri asnjë lloj dallimi edhe nga kosovareve të besimit katolik të cilët i masakroi dhe i përzuri nga trojet e tyre etnike shekullorë shqiptare.

Ashtu sikur e hapa ketë opinion tim ku akuzova median se po i fryn zjarrit të ekstremizmit fetar sigurisht nuk janë të gjitha mediat të tilla , madje edhe mund ta bëjnë nga pakujdesia ose për me shumë klikime online. Ajo që me çuditi me shumë ishte një interviste në  Gazetën Tema të Mero Bazes me një shqiptar folës ekstremistin mysliman Olsi Jazexhi. Dihet botërisht urrejtja patologjike e tij ndaj kombit shqiptar dhe besimeve të tjera fetare (sidomos ndaj asaj katolike)  sepse ai është një mbeturine e pushtuesit turk dhe paguhet nga dikush për ketë  pune duke vjedhur vrer kundër kombin tone. Por nuk e kuptoj se si Olsi del hapur ne mbrojte te një mësuese nga shkolla e medresesë se Shkodrës qe bën propagande fetare  (denoncuar me video nga emisioni “Stop” ne TV Klan) duke thëne se ISIS është një organizate qe mbron myslimanet, qe krye terroristi i boten Bin Laden vrare nga forcat amerikane ishte i mire,  qe shtypi perëndimor nuk tregon te vërteten vetëm mashtron se urren fenë myslimanë et. Personalisht nuk me shqetëson fakti se ai vjedh vrer ndaj historisë se popullit shqiptar por shtrembëron historinë dhe arrin deri atje sa thotë së Shqipërinë e bëri komb Perandori osmane-turke dhe për pese shekuj Turqia e zhvilloi kombin shqiptar pra nuk ishte pushtues  po çlirimtar i saj , (Ku ne fakt me zjarr e hekur për pese shekuj pushtuesi osmane-turke u mundua ta shuante gjuhen shqipe sepse dihet qe një komb pa gjuhe zhduket përfundimisht).  Me tej arrin edhe të fyej pa dorashka heroin tonë kombëtar Gjergj Kastrioti – Skënderbeu (si tradhtar te perandorisë osmane dhe si Atlet i Krishtit)  si dhe shenjtoren Nënë Terezën se i përkiste fesë katolike (te njëjtën gjë ka bere edhe hoxha i Prishtinës) . Sikur ky Osli tru shpërlarë ta bënte ketë gjë në facebook e tij apo në grupime ekstremiste fetare dhe ueb të ndërtuar nga këto nuk me shqetëson dhe aq shumë. Por një media me emër dhe përvoje profesionale si Tema nuk duhej kurrë se si ti linte hapësirë të lirë një ekstremistë që na fyen figurat tona ma madhorë në botë. Nuk e di nëse institucionet shqiptare flenë gjumë, por iu duhet të zgjohen menjëherë dhe ta arrestojnë  ketë person që fyen figurat kombëtarë sepse figurat kombëtare nuk i përkasin besimeve fetare qe ato kane besuar por kombit shqiptar, janë pasuri e pavdekshme e historisë sonë mijëra vjeçare

Vërtete edhe në shqiptaret kemi nevojë për qetësi, ushqim e besim shpirtëror që vjen nëpërmjet besimeve fetare por asnjëherë nuk duhet të kalojmë në ekstremizëm fetar që si frute të saj nuk ka paqen shpirtërorë por urrejtje që në shumë raste përfundojnë në luftëra, gjak, lot.

Jacksonville Florida
Janar 2017

NGA EUGJEN MERLIKA/

“Popuj, dëgjojeni poetin, dëgjojeni ëndërrimtarin e shenjtë. Në natën tuaj, që pa të do t’ishte e gjitha errësirë, vetëm ai e ka ballin të ndriçuar.”-/

VIKTOR  HUGO   nga  “Rrezet dhe hijet”/

Pak ditë më parë prof. Dr. Thanas Gjika, nëpërmjet shtypit dhe rrjeteve sociale, bëri një propozim të hapur për zgjedhjen e pritme të kryetarit të Shtetit shqiptar, një veprim institucional që diktohet nga kohët kushtetuese, sepse detyra e Kryetarit të tanishëm mbaron në verën e këtij viti.

1. Gjika, si një qytetar shqiptar, edhe se me banim në SHBA, e quajti me vënd t’i këshillonte politikës një emër për vendin e Qytetarit të parë të Republikës shqiptare. Mendoj se është një nismë e lëvdueshme fakti që z. Gjika vendosi të shprehë opinionin e tij, në lidhje me një ngjarje të rëndësisë së shkallës së parë në jetën institucionale të Vendit të tij. Më pëlqen t’a quaj atë nismë si një përçapje për të filluar një bashkëbisedim të hapur e të sinqertë ndërmjet politikës e shoqërisë shqiptare. Duhet të jetë një hap i nisur nga e dyta e jo i diktuar nga e para, një veprim që duhet të tregojë se shoqëria është e gjallë dhe politika synon të vendosë marrëdhënie ndërtimtare me të, duke u munduar të mos thellojë hendekun  që e ndan, por të vendosë ura lidhjeje të mendimeve e veprimeve.

Në këtë kontekst dua të shpreh edhe un një opinion, i cili përputhet me atë të z. Gjika. Është fjala për emrin e personit, të cilin nismëtari e quan si më të përshtatëshmin për t’u ngjitur në krye të Shtetit. Ai emër është z. Visar Zhiti, i njohur në Vendin e tij, në mjediset shqipfolëse e në botë. Mbi atë emër do të duhej  të gjëndej një mirëkuptim i përgjithshëm i politikës shqiptare, në tërësinë e saj.

Megjithë vështirësinë e madhe që paraqet kjo sipërmarrje, për një sërë arsyesh e motivesh, të trashëgimisë e të çastit të tashëm politik, po të merret me përparësinë e idesë se Presidenti i Republikës duhet të jetë më shumë shprehje e vullnetit të bashkuar të qytetarëve, se sa e një partie apo grumbulli të tillash që fitojnë zgjedhjet, ndoshta mund të gjindet udha e mirëkuptimit.

Visar Zhiti është një figurë kaq e njohur sa që nuk ka nevojë për asnjë paraqitje. Vlera e tij letrare i ka kaluar me kohë sinoret e botës shqiptare dhe është bërë një përfaqësuese e shkëlqyer e saj në botën e madhe. Pa rradhitur mendimet e shumë intelektualëve shqiptarë e të huaj për veprën e tij, po mjaftohem me një shprehje të studjuesit të shquar të botës shqiptare, kanadezit Robert Elsie : “Visar Zhiti është shkrimtari shqiptar jeta dhe vepra e të cilit, mbase, pasqyron më mirë historinë e kombit të tij.” Një vlerësim të tillë besoj se nuk e gjejmë në asnjë jetëshkrim të Kryetarëve të Shtetit shqiptar.

Duke shtjelluar mendimin tim vetiak, që besoj se përkon edhe me atë të shumë të tjerëve, sidomos me atë të bashkëvuajtësve tanë në regjimin komunist, do të mundohem të rrjeshtoj këtu, në këtë shprehje të lirë opinioni, se pse bashkohem me yshtjen e z. Gjika e pse e quaj Visar Zhitin kandidatin më të përshtatëshëm për postin e Kryetarit të Shtetit.

Zgjedhja e z. Visar Zhiti do t’ishte një shenjë e prekëshme, jashtë çdo lloj demagogjie, e shkëputjes së Shqipërisë nga e kaluara e saj diktatoriale. Për klasën politike shqiptare, përfytyresa e një dukurie të tillë në opinionin ndërkombëtar është tepër e rëndësishme. Mjafton të kujtojmë se vende të tjera si Ҫekosllovakia e Polonia, në fillimet e demokracive të tyre, patën në drejtimin e Shteteve të tyre personalitete të njohura të disidencës kundërkomuniste, të cilët përfaqësonin kursin e ri të politikës. Kjo dukuri e shtoi besueshmërinë e “botës së lirë” kundrejt atyre shoqërive, me pasojat pozitive të njohura. Tek ne ka qenë një dukuri pozitive prania e dy Kryetarëve të Kuvendit nga rradhët e ish të përndjekurvet, Pjetër Arbnorit e Jozefina Topallit, por dhe ajo ishte shprehje e vullnetit të një shumice partiake (PD), e jo e një mirëkuptimi shumëpartiak, siç kërkohet tani në personin e z. Zhiti.   

Sendërtimi i një synimi të tillë, nëpërmjet një mirëkuptimi të politikës në tërësi, do të ishte një tregues edhe i një tjetër dukurie pozitive e të rëndësishme, asaj të dëshmisë se përballë sfidave të mëdha kombëtare, vetë kombi nxjerr në pah e i bën zotërues faktorët e bashkimit, duke u dhënë përparësi në vendimet madhore të tij. Do të ishte edhe tregues i një tjetër fakti, në kundër prirje me të shkuarën tonë, atë të vlerësimit të pasurive të vërteta intelektuale  kombëtare e vënies së tyre në vendin e duhur.

Figura e poetit të nivelit botëror, i njohur dhe i vlerësuar nga shumë personalitete e institucione të botës së sotme, do t’i jepte një prestigj e një zë të mirë edhe vetë institucinit të Presidencës së Republikës shqiptare, shumë më tepër se sa qënia në të e një përfaqësuesi të politikës së vjetër apo të re, apo më keq akoma, e një kukulle në duartë e atyre që fitojnë zgjedhjet. Përvoja e tij e gjatë në fushën e marrëdhënieve ndërkombëtare do t’ishte një tjetër atù e domosdoshme në kryerjen më së miri të detyrës së tij, ashtu si edhe pjesëmarrja që herët në proçeset demokratizuese, vitet si deputet në Kuvendin e Shqipërisë, detyra si ministër e të tjera veprimtari politike e shtetërore.

Për vetë natyrën e tij, për formimin kulturor, për lidhjen shpirtërore që ka me Vendin e tij, mendoj se është një njeri që bashkon e nuk ndan, një figurë e cila mund të bëhet pikë riferimi e vlefshme për të gjithë qytetarët, por edhe për të gjithë segmentet e politikës, të cilët mund të shohin në të një siguri, në drejtim të barazpeshave institucionale.

Shtati moral e dinjiteti vetiak, të dy të shprehur pakundërshtueshmërisht, si në provën e madhe të burgjeve politikë gjatë diktaturës, ashtu sikurse edhe gjatë ushtrimit të detyrave të ndryshme në vitet e demokracisë, përbëjnë një çertifikatë sigurie se ai do të jetë njeriu i duhur në vendin e duhur, në një periudhë kur jeta politike dhe administrative shqiptare paraqet zbrazësira, deri në humnera, sa i përket faktorit moral. Një Kryetar i tillë do të jepte ndihmesën e tij themelore në moralizimin e institucioneve.

Kryetari i shtetit shqiptar duhet të jetë edhe një figurë e njohur në të gjitha bashkësitë shqipfolëse që jetojnë nëpër botë, qoftë si pakica kombëtare, si qytetarë të shtetit të dytë shqiptar, apo si pjestarë të mërgatave shqiptare në Vende të ndryshme të botës. Mendoj se figura e z. Zhiti mund të jetë ajo më e vlerësuara në gjithë këta mjedise, një figurë në të cilën çdo shqiptar do të ndihej i përfaqësuar. Si një personalitet i njohur në të gjitha mjediset mbarëkombëtare, në sajë të veprës së tij letrare, mund të bëhet një pikë e rëndësishme riferimi edhe për problemet e përgjithëshme e të veçanta të gjithë kombit.

Ishin këta disa nga motivet për të cilët vendosa t’i bashkohem nismës propozuese të z. Gjika, të cilin e falënderoj shumë për mendimin e tij të vyer. Nëse këta motive shihen si qenësore, të vlerta e të bashkëpranueshme nga aktorët kryesorë të politikës, është rasti që këta të fundit, kur të vijë çasti, të lenë mënjanë mëritë vetiake e politike, të ulen në një tryezë të përbashkët, në të cilën të vendosin me vullnetin e tyre të lirë, pa shtysat apo detyrimet e të tjerëve, të votojnë në krye të Shtetit një koleg të tyre, disi të veçantë, një nga intelektualët më në zë të hapësirës mbarëshqiptare, z. Visar Zhiti.

Uroj që kjo zgjedhje, gjatë këtyre muajve, t’ishte objekt rrahje mendimesh, në shkallë të gjërë, edhe për të vërtetuar se jetojmë në një demokraci, në të cilën mendimi i lirë gëzon plotësisht të drejtë qytetarie.

Janar 2017                                                                 Eugjen Merlika

Shkruan: Prof. Asoc. Dr. Enver Bytyçi/

Mediat e Kosovës kanë transmetuar një intervistë të akademikut shqiptar, Rexhep Qosja, në të cilën shkrimtari i njohur dhe i vetëshpallur si “babai i kombit” shpalos një projekt të tijin për zgjidhjen e konfliktit me Serbinë. Sipas tij “Çështja serbe mund të zgjidhet duke u shkëputur një pjesë e Kosovës dhe duke u bashkuar Lugina e Preshevës me Kosovën”. Më tej ai vazhdon: “Në vizionin tim, Shqipëria dhe Kosova do të bashkohen. Si do të zgjidhet problemi i veriut dhe Luginës së Preshvës varet nga ne dhe këmbëngulja, mencuria jonë. Por ne do të bashkohemi. Kjo nuk është vetëm në të mirën tonë, por në të mirën e të gjithë Ballkanit” Dhe këtë lloj projekti e arësyeton kësisoj: “Tash për tash pajtimi i shqiptarëve dhe serbëve është utopik dhe i pamundshëm. Në Serbi gjithmonë ka pasur një unitet të fuqishëm mes kishës dhe politikës. Në festat e Krishtlindjes, kleriku kryesor tha: “Në Kosovë kemi trupin dhe shpirtin dhe Kosova do të jetë serbe”.

Po ia paraqes lexuesit fjalë për fjalë kërkesën dhe arësyetimin e akademikut Rexhep Qosja marrë nga gazeta e Prishtinës “Express”, me qëllim që të mos lë asnje fije dyshimi e mos krijoj asnjë dilemë edhe te fansat e akademikut për autorësinë e propozimit të tij. Ndërsa arësyetimi që do të parashtroj në kundështi të projekt-propozimit të zotit Qosja ka të bëjë thjesht me mendimin tim.

Rexhep Qosjen si emër, si shkrimtar, si patriot të servirur nga regjimi komunist në Shqipëri, e njoh që para viteve ’90. E njoha fillimisht nga romani i tij “Vdekja më vjen prej syve të tillë”. Më vonë kam lexuar dhe libra të tjerë, sidomos të kritikës letrare, si “Panteoni i rralluar” e të tjerë. Ndërsa në tri volumet e përmbledhjes për kërkesat e shqiptarëve të botuar më 1990 nga Ramiz Alia, Rexhep Qosja zinte një vend të veçantë. Më vonë kemi mësuar diskursin e guximshëm të Ibrahim Rugovës në Lidhjen e Shkrimtarëve të Serbisë apo në mediume të ndryshme, pasiqë në Shqipëri Rugova eklipsohej prej Rexhep Qoses asokohe. Aq shumë e vlerësoja akademikun Qose, sa kur në korrik 1990 më ran ë dorë një gazetë “Rilindja” dhe pashë një replikë të Arben Popocit me të, m’u duk pak e çuditshme. Pas dy-tri vitesh Arben Popoci do vinte në Tiranë e do të punonte te gazeta “Republika” e prej tij mësova shumë të vërteta.

Kjo njohje si dhe deklaratat e Rexhep Qosjes në “Zëri i Amerikës” na bënë asokohe që të ishim idhtarë të tij edhe ne në Shqipëri. Na dukej si njeriu i urtë, që transmetonte mençurinë popullore me këshillat që jepte. Edhe qëndrimet e tij na dukeshin të ekuilibruara, aq sa u pranua plotësisht edhe prej antikomunistëve në Shqipëri dhe partia e parë opozitare. Madje gazeta e Partisë Demokratike mori emrin “Rilindja” të rekomanduar prej tij. Ishte një kohë kur kërkohej një fije bari për t’u kapur e për t’u kthyer shqiptarëve shpresën. Uji ishte turbulluar dhe sytë tanë nuk shihnin bregun për t’i shpëtuar rrjedhës. Prandaj u prirëm të kapeshim pas myshqeve dhe gurëve për t’i shpëtuar asaj. Një prej këtyre fijeve të barit, rezultoi më vonë të ishte akademik Rexhep Qosja.

Rexhep Qosja u pa fillimisht si shpresë, por shpejt mori anë dhe në vend të na fundoste ne, fundosi vetëveten. Ia hoqi vetes shumë shpejt aureolën e prijësit të fshatit të madh shqiptar, sepse iu kundërvu me të gjitha mjetet demokracisë dhe u shfaq hapur në mbrojtje të ideve neokomuniste, duke shkuar shpesh herë më larg se neokomunistët e duke promovuar diktatorin Hoxha.  Dalëngadalë akademiku Rexhep Qosja i bindi shqiptarët vetë se nuk është ai akademiku i projektuar në mendjen tonë. Ndërsa në Kosovë e kishin njohur më mirë. Shqiptarët e Kosovës nuk ia dhanë kurrë ndonjëherë rol prijësi këtij akademiku fodull e arrogant jo vetëm në sjellje, por edhe në ide dhe mendimet e tij.  Ai u bë skajshëm i neveritshëm dhe tani me rekomandimet e tij për ndarjen e Kosovës shfaqet njëkohësisht shumë i rrezikshëm. Po jo më pak të rrezikshme janë mediat që promovojnë idetë e tij shkatërruese për kombin shqiptar. Nuk e di përse nuk e lënë të japë intervista në gazetat e mediat e Beogradit, pasiqë idetë e Qoses dhe akademikut serb, Dobrica Qosiç janë identike, pa asnjë dallim me të njëjtin objekt: Ndarjen e Kosovës.

Rexhep Qosja ndarjen e veriut të Kosovës dhe kthimit të kësaj pjese të territorit shqiptar Serbisë e justifikon dhe motivon në mënyrë krejt të gabuar. Me demagogjinë dhe sofizmin e bashkimit kombëtar, ai elaboron humbjen e territoreve shqiptare, madje të pjesës më vitale dhe më të pasur të territorit të Kosovës e në të gjithë Ballkanin Perendimor. Ai e di se ka një numër të madh shqiptarësh, të cilët e duan bashkimin kombëtar, dhe këta nuk janë në gjendje të arësyetojnë bilancin e humbjeve dhe të asaj që fitojmë ne. Prandaj spekullon me idenë e bashkimit kombëtar. Siç spekullon Tv që e interviston si dhe shefi I ekzekutivit shqiptar në Tiranë.

Nëse keni vënë re, prej disa vitesh jam shprehur dhe shprehem se bashkimi kombëtar i shqiptarëve nuk është alternativë e këtij moment, të cilin ne e kalojmë. Dhe këtë e bëj jo se jam kundër bashkimit, porse një bashkim me humbje të territoreve, të cilat sot i kemi në administrim, do të ishte një katastrofë e dytë kombëtare e shqiptarëve, pas asaj që ndodhi me vendimet e Konferencës së Londrës. Kushdo që pajtohet me humbjen e territoreve në emër të bashkimit kombëtar, siç bën akademiku Rexhep Qosja, ose është i rrjedhur ose është i shitur te djalli. Nuk ka asnjë arësye tjetër që dikush ndër shqiptarët, kushdo qoftë ai, të trembet nga ekzistenca e dy shteteve shqiptare dhe t’i qajë hallin botës se “nuk mundka të menaxhojë dy shtete”, siç shprehet Qosja në intervistën e tij te televizioni “Klan Kosova”.

Shtetet shqiptare duhet ta menaxhojnë veteveten. E nëse ne menaxhojmë veten, duke bashkëpunuar, bashkëvepruar, bashkërenduar politikat e zhvillimit, si dhe politikën e diplomacinë ndërkombëtare, nuk ka nevojë t’i ofrojmë Serbisë pasuritë e territoret tona që të na përkdhelë ambicjen qosjane të bashkimit kombëtar. Në fund të fundit Serbia është shprehur shumë qartë. Po citoj Daçiçin: “Për ne nuk ka rëndësi se bashkohen ose jo shqiptarët në një shtet të vetin, nuk ka rëndësi në sa shtete jetojnë ata, për ne ka rëndësi të bashkojmë serbët”. Nuk besoj se ka më qartë se kaq. Atë që thotë Qosja e thoshte fjalë për fjalë Dobrica Qosiç, por e thotë gjithashtu ministri i Jashtëm i Serbisë, Ivica Daçiç. Kësaj skeme i shërben në ditët e sotme muri në veri si dhe provokimi me trenin nacionalist serb. E në javët në vazhdim do të shohim provkime të tjera për ta realizuar idenë e ndarjes së Kosovës, ide të cilën elaboron akademiku shqiptar, Rexhep Qosja. Kështu Qosja i bashkohet provokimit të Serbisë kundër Kosovës. Nuk ka lajthitje më të rrezikshme se kjo.

Mua më bën përshtypje se si është e mundur që akademiku i shndërruar në idol në periudhën 1989-1992, akademiku Rexhep Qosja, të konvergojë në të njëjtën tezë serbe, t’i bëhet patericë programeve të Serbisë për ndarjen e territorit të Kosovës dhe të kërkojë humbjen e territoreve tona?! Si është e mundur që një profesor, shkrimtar shqiptar, revokon idetë më regresive të së ardhmes së kombit shqiptar?! Si është e mundur që ky njeri t’i japë vetes të drejtën e faljes së tokave të shqiptarëve?! Nga i buron kjo ide, kush ia mëkon ende sot në këtë moshë të thyer?! Pleqtë tanë na thonin se “Burri ka gjithmonë kohë me u korit”! Mesa duket Rexhep Qosja nuk po don ta kalojë pleqërinë e tij pa u lënë shqiptarëve shijen e hidhur të “koritjes” në ekstrem, me tregëtinë e trojeve të vendit!

Por duket se idetë e Qosjes për ndarjen e territorit të Kosovës nuk vijnë kaq thjeshtë në vëmendjen e tij. Idetë e Rexhep Qosjes për gjoja shkëmbimin e territoreve, përveçse ide të Beogradit, vijnë gjithashtu në pajtim me idetë e drejtorit të Klan Kosovës, Baton Haxhiut, si dhe të të gjithë atyre që predikojnë “pajtimin (vëllazërimin) shqiptaro-serb”, pra edhe të Edi Ramës, kryeministër i Shqipërisë. A keni dëgjuar gjatë gjithë kësaj kohe kur Serbia po provokon ndarjen e Kosovës me dhunë, të flasë kryeministri ynë për këtë çeshtje?! E kemi lexuar në Tëiter të shkruajë përralla se “Ushtria serbe do të vijë si turiste në Prishtinë”. Po nuk thotë se si vjen ajo në veriun e Mitrovicës?! Nuk shprehet aspak kryeministri shqiptar për këtë çeshtje, madje nuk e përmend as angazhimin e Prishtinës zyrtare për të ndalur provokimet me trena dhe provokimet me mure në veri të Kosovës. Nuk thotë asnjë fjalë për deklaratat luftënxitëse të kryeministrit dhe presidentit të Serbisë, madje e promovon homologun e tij serb si “një kryeministër tolerant, të moderuar dhe proeuropian”.

Zoti Rama flet në emër të një opcioni serb me mbështetje te qarqet antishqiptare në Europë për zgjidhjen e konfliktit shqiptaro-serb dhe të njëjtën gjë bën edhe Rexhep Qosja. Të dy e shohin zi zgjidhje ndarjen e territorit të Kosovës. Në emër të pajtimit, çka bie mirë në sy në deklaratën e Qoses, ata duan të shkohet te humbja e territoreve. Të dy, njëri pa zë e tjetri me zë e me figurë, predikojnë zgjerimin e territorit të Serbisë dhe ngushtimin e territoreve shqiptare të Kosovës! Çfarë komedie, e cila nëse nuk lexohet qartë nga ana e autoriteteve dhe qytetarëve të Kosovës mund të shndërrohet në një tragjedi për ta.

Nuk po elaboroj qasjen e Qosjes për bashkimin kombëtar, sepse këtë e kam bërë në shumë komente e analiza të miat. Nuk po ndalem në çeshtjet që hapin iniciativa të tilla në rajonin tonë. Dhe nuk dua ta besoj se një akademik shqiptar si Qose, është i gatshëm të shkatërrojë shtetin e Maqedonisë, pse këtë shkatërrim e duan serbët, grekët dhe bullgarët! Nuk dua ta besoj se Qosja dhe Rama duan gjithashtu shkatërrimin e shtetit të Bosnjë-Hercegovinës! Eshtë e pabesueshme që në Prishtinë dhe në Tiranë të ketë akademikë që rekomandojnë krijimin e Serbisë së Madhe dhe krijimin e një shteti minor shqiptar në territore të ngushtuara. Eshtë e paimagjinueshme se si akademikë shqiptarë, si Qosja, të kërkojnë t’i falin Serbisë ende sot pas 105 viteve, kur u copëtuan shqiptarët, territoret më të pasura si dhe qytete të mëdha shqiptare në Ballkan.

Nëse e vini re fjalën e cituar në fillim, akademiku Qosja në opsionin e tij për ndarjen e Kosovës i referohet patriarkut serb, Irinej, duke e cituar atë të thotë se Kosova është zemra e shpirti i Serbisë. Dmth, nëse Irinej, Nikoliç, Vuçiç, Shejsheli, Daçiçi, flasin për Kosovë e Metohi, atëherë ne duhet t’i japim zgjidhje kësaj dileme serbe dhe Kosovën ta mbajmë për shqiptarët e Metohinë t’ia dhurojmë Serbisë?! Nuk ka asnjë kuptim tjetër “zemërgjerësia” e Rexhep Qosjes për ta ngushëlluar e kompensuar patriarkun ultranacionalist të Serbisë me territoret shqiptare të veriut të Mitrovicës!

Do të doja të besoja se Rexhep Qosja tashmë ka rrjedhur, pra nuk dua të besoj se ai me vetëdije kërkon të shkatërrojë ëndërrën e shqiptarëve për lirinë dhe pavarësinë e Kosovës. Por nuk e shoh si një fenomen dhe rrezik të izoluar. Po aq i rrezikshëm është në këtë rrjedhje energjish tona kombëtare TV Klan Kosova dhe drejtuesi i saj, Baton Haxhiu. Sa kohë që këta “gjuajnë” të promovojnë ide, skema dhe opsione antishqiptare e proserbe, do të jenë një rrezik permanent yni. Dhe në fund, më i rrezikshmi ndër të rrezikshmit është dhe mbetet me aventurat e tij shefi i Baton Haxhiut në Tiranë, kryeministri i Shqipërisë, Edi Rama!

Këta nuk i shëron asgjë, as ndarja e Kosovës, as krijimi i Serbisë së Madhe. Këta punojnë që shqiptarët të përçahen, të kenë një perspektivë të mjergullt, të mos dijnë se çfarë do të jetë e ardhmja e fëmijëve të tyre. Lerini shqiptarët të besojnë te e ardhmja dhe ta shohin atë pa syzet e këtyre njerëzve, të cilët përveç përçarjes, mbjelljes së dëshprimit dhe amullisë, nuk dijnë të bëjnë tjetër!